LOUVAIN Bibliotheque S. J. 220, vraversebaan CAROI.0HISPANIARVM ATQVE VTRIVSQVESICILlAE,ET HlERV SALEM CA THOL1CO INVICTISSIMOQ VE REGI,A V5TRIAE AR.CHIDV CI,GALIJAE CELTICAE ET BELGICAE PRINCIPI,OMNI AEVO INCOMP A RABlLI,ET SEMPER A VGVSTO, FRATER ALFONSVS DE VILLA SAN,s CTA MI~ORIT ANI ORDINIS REGVLARIS OBSER V ANTIAE.S. LTISSIMA ILLA atg; ine~abiIi optimi maxImi dei prouid(utia, qu~ attingit a fine vf'} ad finem furrirer,& difponir omnia [uauiteqcol1ftt tutum riTecredimus,Carolc: Rex Catholke,& admirabile f'tculi noftri columen,vr eodem ferme tempore arq; adeo temporis momento, Inui diffima tua dexteritasfortiter agere & fuautur omnia difponere inci pcret,quo ciues tui Gandauefes,inter quos fdiciffimum fordrus es 01: tum,qui aut olim egregie docuerunt: & Ccripferunt, aut nunc recte4i Cla, beneg; dicta ac f':ripta immortaIitati confecrant, emergere,ar •.• qJ in lucem prodirecontendunt.~a enim rempertate exoptat:i1ftmu accepimus nundum 4e triumphalitua in Manros Chriftialli nomi", nis hoftes teterrimos victoria,quos parua quidem tcrdicto fub pœna acoiC3tlonis. C(cacVl. pater:g g exi~rifdictioe ordinaria.ccedxxvii. V rru debens 'facere aliquid ex vna cau&,liœ. &\1 lS Verum excomunicatusabordil1ario loci, quia fer fe f.lciendo illud ex alia. ccccxcvi. publice reflitievera pdicand, fi poflmoduni V tiqm alicui licet dare eccIefiæ certa Pecuni5 II celebrct,fit irregularis. cccdxxxii. ad emendLl rerras,vel ad opus facjeodG,vt· re J9 Vtru derictis beneficii1tus & r~n'giofus moera cipiat partem ad vitam fuam.ceccX'cyii. liter p=ccceno dicedo horas canonicas. eode. Vtrum intelltgerepradicumpofferabfolui ab u 30 Vrrum omnes tales teneantur dicere aut audi intentione op=ris. ccccxcviii. re quotidie n~iJfam. ccccbxxiii •. V tiumaliqtiis fdenter a bono acta potft't fe 2.J red~ereimpotcntem ad impletfonem.diuii1i Q uodlib.XII.Quæfr. XXXJ_ . præct'pti. ccccxcix. VtrGdeus rub rone infinita eXl2tefui,fit rubie V trurn in peccato omiRionis fciJm q, diftigui . 2.+ dii vYobiectli aJicui9 fcierit; creat~.ccccJxxxiij. tpr corra peccatum commillionis,requiratur V teG in via pome de deo quid dt, vel 11Jit tri~ . f aliquis attus pofitiuus •. ce<:c~ nus,cJarius fciri §~ lume fidei. cccclKxxv. V rrumaliquiserror facti vel iuris acufet IXC'" 2.1 V tramnon ba.bens rationen, cogentem. ad aIjII carum. eodem. reram prem conrradictionis,poffir illi afTenti;d Vtriml voluntaspoAic aCluari, & tamen non ~ re fine formidine. cccclxxxvi~ determinari ab illo a quo aduatur. di. ~ V trG deus po1fet·diligi a creatura inteHectuaIi Vtrum fufficiat· ~d libertatem arbitrii .q, po~ "., , abf~ eo q, ab illa aliud diligar. cccclxxxvii. V tru dt;us poJferfdcere 11Jtellectus. pome vide i re ipm:&q, tn volu easeu nondiligat;eodem •. tuitimpedire ne actuaretur abaIio de needii •• N~ .. ~~ V trt1m opera vitt; aCliu~fint pferenda operib" ~tJ Vtrti habes meliora naturaJiacG ~quali chari,.: vit~ conrempIatiut; •. dv. tate & gloria,itcfi9 videbit &: dIliget deG.eoa V rrum flatus platorqm maior fit ~ i'(rfectior 1.9 '7 VtrGpctm i creatura jntel1ectuaJiincor~ca fm ·9 flatus rdigioforum. dix. augmentfi procedat in'ntinitu.«;ccclxxxviii. Vrru excoicarus ;pconteptu vero ab officiali ~Q 8 V rrum cogitationes eiufdem menfurerur me... no f.1cerdore,pofl abfoli1tione ab eode iforma , furacompofira exindiuifibilibus. V r271mpoflit pati ab igne abf~ hoc q, calefiar. . eode. cccclxxxi:r. ecc1efil{abexcoicatiorie: teneat p=tere abfoln.:a donenl pro cotempcu a fuo faj:erdote. dxvii. Verum confdfus priuiIegiaco tenerur eadem 31 io Verum fola anima inreIlectiua poJ1itdr~ forma confiterkuraro fuo &c•. dxviii. (J fubftantiaUs in homine •. cccclxxxix~ . " Verum corpus hominis damnati iillfernopof . Quodlib.XllI.Quæ(l~XVII_ la fit fimul eJfefummc calidii ~ frigid6. ecccxc~ V trii deus pollie videri it beato fub ratioe veri ; IS Verum Chriflus fi fuitfer mortuus fcnio,fuif.li fic.q, non fub ratione boni •.. dxxiii. fer [cclm corpus putrefadlJs.· cC<:CXc. V rrii deus p19 pollit diligi g cognofci. dxxiiii. ti I.J Vtru no freraos vitam futuram,debeat fc i4 + Verum diuina elJ'endapotefteognofci ab intel rum,teneantlir confittti iterato fuo pptio fa IeC}ucreato beato,abfq;eo '1' cognofcatur res cerdoti,pdii iifratrib9 fuerint cofdfi.cclxxvii. · creat~in ea. cdx. Vtrum fubticens in e6fi:ffionevnG pcun,tenea 1{ $ Vtrum intellectus beatus videns diuina dfen;:: . tur omnia alia iterum confiteri. ccIxnvii. ' tiam omnia creata videat in ea. eeIx • Si pr~larus fUlXriQrcomitteret alicui facerdoti z6 ." Vtrum homo, purus in hac vitastens fenfib9 Vt audiret alicuius conteffione1& abfolueret , pateft etfeperltde beatus•. L 'edx. ewn,& q, ipa 12fi:de udita referrer fibi oia illa a "1 Vtrum laus beat.9~ in gloria erit vocatis.edx. pcta ii5fitetis q fuerat cofeffus:vcrti etret fide 8 Vtrum in angelis fit eompofitioex genere & lis relator ,fi reuerfus ad prælatG diceret: diic differentia. ccJxi• .' ifte dI mGd9 & imunis ab oi peto-cclnxviii. 9 Vtrum ex colla poffibiIe,fuit forplari muliere Vrrum confdfol abfoluens confitentem tcnea 11 fine materi~ additione. cclxiii. , turipfum in aliquo cafu hortari ad alias con IO Vtrti tranfmutatio aliqua potfet fieri fine fubli fitendumJo~ edxxxi.l. . iectamateria •. ' ccJxiiii. Verum tm habfs neceffariavit~melius & ~r~ 2$' II QBare frud9 tricefimus reu triceoarius appro , fectiusfudat ea dimittmdo necetfaria mendi priamr ab expofitoribus c..cris,maritatis:fexa cciturus g retinendo. ccIn:dx_ gefimus feu fcxagenarius,viduis: cenrefimus Vtrum habere bona temporalia in c6muni,di:J l~ Ceucentenarius,virginibus. cclxiiii. - minuat de ftatu perfectionis. 'cexciiii. J2, Q!!are.u.".&.Ix.dfir triifirea de.na iI~ua.ccIxv Vtnlliceat tranfire ab habentibus bona immo ~li 13, Vrrum idem fit dfe aoim~ œparat'i qClerat co biIia cori1Unia,adnon habites. ,ccxci.l. iuna~ •. cclxvii. J4. Vtrti aia c5iuncta itelligere polTetvfe.ccIxviii. QuodJib.VlII.Q.uæfi.XXXVn. ~ ? lf V trum in,tcIlect9 pomt informari fpede aliqua V reum in deo fint idet;practiq;. ccxcix. :I aut habItu abfq3actu eonfiderandi œeundum Vtrum ditformitas fcibiJiticirca creaturas ar•• 2:. illam ipeciem aut habitum. ccIxix. guat aliqua ditformieatem in fdicia dei.Cfci~ '. 16 V trum poffibilisfit refurreCtiocorporG huma V trU~ligspotfet ager qtiipoffibile e fieri.cediii ~ · norum poti'mortem. ccl:dx. Vtrum (ffe~us contingens pOO"(t imOle" ~, fieri 17 VrrG fit potflbilehoiem ee finequatitate.cclxx diate a deo.in fine fo•. ccdiii. 18 Vcro illi qui nihil habet qClmaducet poftg ie Veni duob9 t;qlitcr fe habitibus adreceptionc ~ a.V. indc,: ~u~ftionum. gfi~,dcusis fem~ gratia c;quaYrcoferat~cccv. c Vtrii1icear pratis fUl?fluarftinere.eode in fine. ""f es Verum produttio creacurarum ti deo poffit de Si habispoteflate abfoluendi 1imitatii,abfoluat ss monflrari •. ' .... ' cccxi• de aliis;&: poftmodGa fUJXriorf~ fu~ illis ba 7 'Vtrum in anima CbrifHgaudiumfruitionisfi . . bet .abfoluedi poteftate ,petat,r~tihabitione~, . mul fuit cum rriftitia.pag.ii.' :,' ' 'cccxi •. vtroraHhabitioobtenta fuffiaat. ccaxxVI.· . fi V reti 'inl2fea:ionibus effentialib9 creaturarG fit Vri1i abbas monachu fuCicoflirutilincura pa ~ . ftatus in accipiendo fpecienl crcaturc; I?feaitli rochiall/fi l?confdfio,?e eius ~ciueritetiee cor ma fupra qua no fit aCcipere aliam p:rfectio- .ruptare parochianarG .ruam, tentat reuocarc rem.fu •... ; ecexii. eGad abbatia Cua & amouei'a cura.cccxxxVii. , Vtrtialiqua creatura feipfa,fit rorm:i1iter necer V ter duoni fratro vtfrinoru/quorG vnus geni ~. fe df~. " , '. , .. cccxiiii. tus d~ex m~trimoniopœdere,tfi c1andeflino JO Vtm homo vel allgelus quo ad flatu' innocedc; . alter \1ero genttgelt ex rnatrim~nio f~qu~n~~ poffit habere primuactum malum." cccxx. . pr~rupto,foleniter tiif.tdO ifaCIeeccl'l~,legln JJ Vtrti danatipoffuntreuerti adbonu.cccxxili. mgeltad cura animarti fufcipicndii~fiambo 12. Vtrum intellectus agens intelligar. cccxxiiii. fint faœrdores •. eodem~ JJ VtrGtintelIectus nofler poffibilis inrelIigat pha Si aligs in cofemone dixeritfe altera quenomi . 3' tafmata.Ibidem a tergo.id dl.cccxxiiii~ nauit,occiCuru,& q, vellet no habere voltita;: J+ V nti a1igsarticul9 fidei pollit de~oflrari.ibid~ tem ocdded;,vtrG faccrdos cui c6fitetur,po- 7.1 Vtni appetitus rationalis' poffit diuidi in irafd , terit dict:re illi cui miilatC)dl::caueas tibi:qui , bilcm& concupifcibilem •. ' cc~vi • . clam minaturtibi nccem. cccxxxvii. J6 Vtrii re1igiofus proponens faccremaius bono, .Vtrum'Iocus inferni fit cctrGterr~. cccxxxvii. 310 deberet illud dimittere faciendo minus bonu Vtruin~(pedes in medio accipit numero a fub.- 3s propter præceptti fui fuperioris. eccxxviii. ieCloai1 ab obicd:o•. cccxxxviii~ . T1 Q!!id magis dI proficuu & vtile?an ,pfequi ne:s VrrUt11 ignis corporalis veram paffionepoffit Mo gotiG crucis fc . lio. cccxliiii.Y. te ad ipfum prio g~l1ererur:& deide ~ qucIibec Ignis corporalis an agat in fpul1J. cccxxxviii.T. ((quere augmenretur.clxxv.E. Er quis habitus Ignis vrrum pomr frigefieri. cccxxxix.in fine. gcnerandus. ibidem. Ignis an poffitagerdn creatura irellettuale no coa Habicusvrrum pomt corrumpit exciii.Y. Jefaciendo eam. ccccJxxxix.V « Verum habeat cotrarium.ibide confequctcr.Z Illuminatio angeIOl}tptinec: ad cogniriua potetici Habit9infufus vrru pallit augeri.cxcv.P.&: vtru eoru.clxxix.I.Vide plura per rota.q. ' fine gratia pollt adultQs vitare peccatum mor Illuminatione angeIoJFvrrti faciat Cbri(l9 fm '1' tale. ibidem. V. ho.ccxxi.l.Et quoordineproccdar. ibide.k. HabiruCi ifUforti &acgfitorum differeria quo ad Imago vtrum conueniat fpui fdo fieut filio. fu~ potenriasanimæ. eci.Y. lio. xc.T. Habiribus virtutum aCQfitisanm~cefrariifint in Imaginaduæ infunt tria. cxxxvi.J. fu fi. ccxxxiii.q.xii. Immortale feu PJatiu~ofæribus tangmcJiora. c:ccccv.l'. fOlio •. " dxlil.Q. Vitii incotineti~'proccffus.t',tresgrad~s. xyi.& ,oues fe irraturu religione fi itrat CU .ppofito ex V iurrt de JabQren1an~Jll,an de t'uang~J~o, an d~ elidi anfatiŒtdat voro.Lrxix.N.Ap fi laxiorrm . l1ledi~itatc,qClhoJF fit madl1l't p'feetiois.dli. R. intret.folio. ccccJxxiii.B.&feq.F. Vnio anim~ cum cOJ;pore an vtri~fql,eli diuina V oueris vt melius continear fiQ .inc5tinedci irr:rti effenria feccritChriflum hominem. i. D.E. peccet fe.itrarurG religione quii detetlarut,.a,l. Vnio anim~ cu corpore:q!isfit.lxi. & fcq.p ~o.q. fi recidiucreamintrare teneatur •. cccxx.riiU. Vnitas defofati fignificato didtidiflidione •..A. i Vfurarii fili(j docens an Jicitc~ccipiatniercedeac Vnti qd eftprincipiti I1Ulnerianfit alterius t):J" gfit5,~'V(ura fi alia no habear.cxJiiii. V. tura: §vnitasreni CubllanriaIis. xd.in fine. Vaces an forment beati: ccl.r.N. ut Vfuta: ne fpedes recipere aliquidex mutuo.fi", ' cet une patto.' ... cxlvii.A. &.F~ VoJunrasvtru fit poretia f"ut'iorinrdfcduat),qJ, Vfura: ne fit fu(pect 9 ~ dat advfu fcclif ptcubicf tra.x.k.&.xi.L. V oIunratis 3Ctus:vidtat actus. Vt jdequota~is ad vitaeua I?tc tccipiar.497.P• V oJGtas vrrii pomr eligere l11inits bonu propo~ Vflls a quo vfutarii. cccœv.A. fttis a ratione: bono & meliori. ' %.0. FINIS •. ~cnrici a ~andauo i!uodli.I. ifo,I. Boctozia- ~~lcnni9m~.gi~ri~~nfici GoerhaIs;a Gandauo (CIUISelllm erarGaudaucnfis) focl1Sorbomcr,& Al'chldIJCOIll Tonta cefi.Difpuradones Quodlibetic~ de omni genere diuil1~fapieti~ qua TheoJogia vocamus,re fcrdfiim~.Q!!aru hoc cfr QEodlibeticti Primu,continens ~~t!'iones ~adragintaduas. A V AEREBANTVR Iu noftra difpuradone generati quæLHonesqu:t~ draginradu~. Q!!a:dam circa perrinenria ad prima principiL1. QEæda circa pertineria ad ptoceff um reru ab ipfo.~ædam circa ~ttin(ntia ad res procederes ab ipfo.Circa primii qUf;rebanrur dUOlvn~m p:rrines ad eius diuinirate,aIia qu~d5 perrineria ad eius alfumprahumanitate. De Q!!~o.L primo ergo erat prima qtHo. VIR VM in deo fit ponere bonitarcp:r;: fouale.Et arguebaf cpfie. PRlmo:quia Vt videtur non minus dI dlftin ArgumeJ. guibiHs in deo bonitas §vnitas.Sed in deo diftinguif vnitas:q, qu~da et} effentia1is,& quæda perfonalis:ergo & bonitas •. SEC V Ndo quia licet Atgumc.ii. idem fint re in deo dfenria & I2fona: alia eft tanie coceptfo qua mens fibi format de effenria :alia qua fibi formar de perfona. Paret!' igirur cocip:re illud 'lcl eft ~rfon'l; non cocipicdo i1Iudqcl eft etfentit;.De quo qu~ro an fit bonu.Sidicarur cpfic,ha" beopropofitu:& criraliqua boniras}?fOlialis:cum illud coneepni no fir nifi I2fonale.5idicatur lJ;l no. Contra.Non poreft negari quin illud ~rfollaIc fit ens fttermi,&: runc arguitur primo ex parte entis. ca em ms & bonii couercarur:fi eft ens Rfonale,ergo &:bonii }?fonale.Sec6do ex parre t;terni.Cu eln ~rernii no rnin9 eft effentiale idiuinis g bonii,fi illud dt I2fonalet;rernii,erit & I2fonalebonu. CON ••• In oppo1itti. tra:eum in deo fint idem oiuo deiras &1 bonitas & no fir in ipfo deiras I2fonalis~d tm eltentialis:ne~ fimilirer bonitas. Dicedum ad hoc fietu 5< adaia alia fequiitia breui ter & quafi fummatim;t1on ~r Refponfio. decJaratioes euag5do nifi in paucis occultiorib9:cp aliquid dilHngui in diuinis ~neseffentiale & ~r fonale hoc non cotingir nifi quia ipm alia & alia ratione e6uenit perfonft ~ elfentift:ira cp fi a1i~d Cub vna &:eade ratione coucniat perfOJICCeffelltift,ipm foI6 eft dfendaIe no perfonaIe.Si vcro aliquid fo & lum vuicam habeat ratione qua folii vni eorii conuenit & no alteri :puea I2fonæ& non effenti~:fobm erir ~)fonale&:n6 etfentiale.verbi gratia. ~ia vuiras de formati fignificaro fuo in deo dicit inditHn- etionem:ficut in crearuris dicit indiuifione:& alia eft radoinditlinetionis etrendft,alia Vero-indiLlin•• aiollis ~rfontt:ideo in deo duplexdifiinguieur vniras,effentialis & I2f"onalis.Etrentialis,proptcrfub fiiiti~fimp1icitace,qua deus et!'in fevnus & indiuifus.a quolibet aure alio·vr a creaturis diuifus;Pc~ fonalis,proprcr fimpIicitate p:rfonalis ;pprieratis,qua IXrfona qlibet in fecfr vna &: indiftinCla: & ab aliis diftinCla.Deitas vcro quia fub ea rarione qua eoucuit elfendt;,coucnit & perfom::non em eOQue nir pcr1olJ~,nifiquia in ipia habet ctfe effenria :iddrco in deo no eft deieas nifi effentlaIis no petfon •.•" , lis.Paterniras vero quia folii habet rarione principiigfneratiui qua p fe couenir foli patri &:no effen tlr;:idcirco in deo paterniras fotum eft perfonale no etfeutlalc.Nune aute ira eLtde bmlirare:cp in deo nOIleft alia ratio bonitatis in eff(lltia:& alia in pfona : immo vna & eade:quia deus ex hoc habet.rll;so tionem ooni,cp habet ratione finis & vldmi,a qUOOl11ne a,eft habet elre bonu inquanrueft,vr ;pbat q 9:&.ad que reducifinquanrii bonum eft.Deusem vcdicitAugufti Au {tt;xtl Boetiusinlibro de Hebdomadib f~i'/ nus,n6 elt alio bono bonu:~d perre I.)QnQ:& boni bonii. ErphiIofophus didtill rerrio Meraphy"s. d ois ftc~.Q ~ eft bonii p:r ~ & lU~uam l~~~,ra,eftfinis e.: c6~Ien~el~c~.~tcaufa fec~nd~ h~c modum eft. Res cmmfunt ;pprer Illu~.& Ideo dICJtIn fecunda eIufde,cp 1111 neganrfine vltImu poncndo cau miHi' li de qUI &~~.~c;:,;. fus finates ifinitas,ddlruiir natura boni. In deo aur no dt alia & alia rado qua finis & vldrnii oim bo n ru~l ~nl noni eft effenda &l2fonaded vna &: eadc:quia cis difpofitio diuina (vtlta loquar)fecundu quaere3- a i ii &: B tura haber refpeCliiad deum,vna &: eade ratione conuenit effentiæ & tribus perfonis •. ABSOlutc ca. ~. dJ. ergo dicendii eft+r i~deo~o c1l'ponencJ~etfe bon~ra~eperfonaJe ~d t~ elf~nrialem: Per ia~ dicta Ad cima pa~er,cp,beneproc~dlr rertIG argum~tjtu. Et q, prImu ~o~ pr()C~dIr,quIa no ~fI:fi~I1e de bol!Irare &: ant!oppofiAl vmrate I? deo V,tdIc:li cft. AD Se?Idum Vero argumetn.,cp ~llaeft c~ncepna,qua ~ens fibIfbrmat tOm. ~e ell!nt,I~,& a~laqua deperfona:dIcendu ~ veru~ ~.qula alia cfr ratI~elfe~~t; &: al1~~fonrt.Etf~ Ad feciid&i. tI?,em dICItqUId abfoluru :perfOliavero quid re1attuu.& propter hoc alia catIoe conerpItur etftnrra: alia vero perfona,&: de ipfis furmat mens diuerfos cOceptus.· Hoc eln eft generaJe in diuinis,q, de iis qu~ (ub diuerf1Srationibusc&:iFimusdiuerfos c6eeprus formamus:& econuerfo de iisqu~ fub eadi iaLIOne rocipimus,eW1de cOccptum timnamus.vr.:rbi grariaicocipimusingenitu,genitum,& proœ a dms,diuerfis c&cptibus:gafpb diuerfis'ragOIii~9 .•Q3cipflJ1y's~ut~ ttJb~~~nisq, fWtt dc9vni- ~ .~Oc:quia:rub vnica-r~ •.oe-deoeigorodpimP aliacOapri&drenri3:alialfonaiquia :tlia ,-a~:Qcuta1ia dt ratio e(fenti~;alia 12f~No auti ~OcipiIll~deea:enria,q, bona:&del?foria,q,fit fit 'b.9na:alia~aliac6ceptige,fed eade:gano alia & aliaranoe cOUtQit.cisffebonfi(edadi.COcipiedo e igi( bonitate perf~nc;norocipimusaIia §bonitateeff~ti~ incl~~i9I%rfona.Cuigsquide dfentie;co œptus licetfit alius a c6œptu I?fonc;: tante poteftab eotxdudi no coopiendo id qu dh1Tmtic;co no cipiedoillud qd dt I?f~,vt fuppafuit argu~etU.&ita bonitas quacOcipim.~sc08piidQ I?fona,oo., dt nifibonitase1TenriaIis: ~cu~~dtasq~ codpimuscOcipiido J1lOmi,nodhiifiddt~'sdTfQticil(s:& f~i1it'q' dea:ternitate &cntitatc.:ex~bus.pccffitargume~:gaft1nt emllti~l!atJii.~nOpetro~l~ .. _ Ira ptrtin~a ad primipricipii alrulnpt3 hJln13nitat(;q1;l~lian~gU~~'~oma - ad dr~tura1ehuinanjtatis affumpt~~iivero~initia ~ a~eilJ~dR facraine ~le+~~circapr~ltl illo,nipuo qut;rtbapf pti~tia ad R~ Vit~ip~':,vnti ye,rp ~i~(i.' . pemn(Saq RatUmortISf1US.,a~ca I?ttllttlaa.dRatUVIte;: pnn'i~crar.v.tnldc9 Q...~io.iii.:. ab ~r(rnopo~uitfibi~oian aJfum€re. ~ECuridu:VtrllChrift9~ff~hOmo~ !Jguit1e.i •. · .. ' vnjorieaia:cumcorpore:an,ppttfVnioneari1ooniindiuin~ftipp:,fit~~· CIR~ p~tiargttebatur q, deus ab a:ternopotuit QbihOl1ii~a1Tumere:~aerat~1is'~ria in,d~~d Ij"mine ~tn,1mend4 ab~erno,&'ab illoinflrin c:ipilifubtlari~ copofir~'S1afolii a.fi1~tlatia' q (fi' materia~& folti dicebaf corp9:t dirncli6ib9 quantatls & extcfione mareri~ fub tJUs.Corp9 vero hoc viua dicit fubftatia tan{j fubfriiria c6pofita:& Jjfe ii1di" uiduii Cubniiti~ a furma fubft5tiaIi eiiflite in matetia.Et dicif corp9 no tlii a dirnefionib9quatirliris: fCdmaxle a forma fubtlari:tIi corporeitatis,i? qua c iglie fubltiiti~colpor~Et nota 'p ifta 't~iiocatio fit incopleti ad copletu qc1j fe ,acinet iprri ic6pJerulPtæditta aut r:quocatio viiIi & mortui fi alia fot ma put[edi~ fuiJfet in:oducta,fuuret,diue1:fo~ oil1o'abiuke fpeciediftittd,:- & ita mfco maiotg itl:a. AW , ~cnrici a,QSandauo Il pr«;dida qu~rebanf du~qu~fiiones de IXrtinerib9 ad ChriRi bwttanitate quo d eiusdfe facramerale •. PRIma erat:vrtu f~des facrameri corporisChritH tan unt veni corpus ChrifH qClelt in eis. SEctida erat:vrni Chrillus videret fe fub Argume.i. 'llis fp:cieb9 oculo corporali. CIRca primu arguebat ~ fp:cies iltt;tangunt verti corpus Chrilli:quia fiverU\corpus Chrilli q fit ,:;rernus,&: non habet radius de fe no effe,nifi in intellettu :vt dictum eft: fed oporret'l' ipfi creatur~ aegraE effe fuu:vt de9no folu det caufam ei:vr fir in futto e{fe:fed vr fuciat i?- ram e{fede no ee:qClap~llaf creatio.Si.n.de9 creatur~ daret ('cinfolo facto ce:"necpter hoc ea alio mo faceret: in nullo ditfereti modo pater in diuinis daret filio effe: &:de9 crearurr;: pter hoc cpibi filio da tur effe in fubfliltia patris:hic aute in aliena fubRatia:vt fupra dictu elt.~a cu ois rrafit9futtiois de no rffe in eJfefit trafmutatio,& hæe rrafmuratio naruralis qfi elt circa fubiectu pexiftes ad9 creatiois:et fi non fit vera trafmuratio:vt eli:illa q eet naturaIis:ga tn eli:de no effe in effe: modii l11uratiois habet no motus ad modu actionis qua rei acgrif effe 12gnatione narurale.Er no eli:dl1feretia:nifi cpgfiatio dt ex mareria:creatio aut eli:ex nihilo. Propter qCldicit Auiccna.vi.Meraphy.fut;. Inuenim9 qctd:i ee qCleft ex caufa feml2fine mareria: &:qdda qd elt ex aliquo mediare •CO'J,enlraut vt ome qcl no eft ex materia piacere vocem9 nO genera ru fed creatU.N'ic autois trafmuratio iieflfubira actio, cflidiuifi bi1is durationis non fuccdliua:fed carensfuccefflone & duratioe,& ex parte al1te,& ex ~re poll. Cre- atio ergo qua cuiciig1 rei acqrif e{{e,no por effe ab æterno. Actio eria qua rei ee acgrif,necelTario. prCd terit ei9 actione qua fir coferuatio iicorinuat ene in poflerti.Q;i§ ergo res in pofleri9 poffit coferpari in effe:vt no definar e{fe,pptcr c6tinuatione ad9 coferuadi:no tn in ante poJfet ce,nifi icipiar poft no ~:.ppter fimplicitatc creatiois qua ei acqrif ee. V n patet q, valdeinfipieter diciit alig cpeade actione de9 res creat & c6feruat:ficut fol eadi atti5e creat & caferuat lumC1inmedio.Si em foI haberet e{fea fe:nec aliquo mo ('x natura fua caueniret ei no ee,& lucis natura ,pc~des ab ipfo de natura fua. hab~ [et ee poft no ee,§g ei9 c6feruatfo fit in c6rinuo fieri :tfi Ileceffe effer pcedere aliqClfieri 111 uo primo q .eJfe reciperet. Et ideo pOllido foIe ab æterno,& no habere de fe no ee:neceffe dt ponerefifr raditi eius ab ~terno no habete ee poft no elTenifi iintelleCtu, vel furre nec iitelledu :veI fole nulla neceffitace na •.• rurr;:fed libera volutare radiu ,pducere.Magnu eda videf ee incouenies cpeffe creaturt; cu fit eJfefub lbiriale I?manes,femJ2 fit in coeinuo fieri:licet no poffit nifi ad pfeneiafu~ cauf~l2manere. vil ficut vi •• dem 9 in gnaeione reru naturaliti 'l' ages particulare:~a eft folti caufa fieri rei leo cpnon habet iu fe ro ne totius fpedei,12 fua fpeciecaufarfibi fifeinmatfria:quo gnato ce{fat ei9 actio &noconferu~t illud in ee:fed ages vniuerfale qc1habet in feronc toti9 fpedei:vt corp9cltlelte&: ef9moror: Vt fit alia actio gfiationis & coferuationis. C6fifr fi ages vniuerfak primo re ipfaml2 fe,& imediate generaret:~ ge ncrata poftmodii c6feruaret:actio eigeet alia gener5di & coferuadi:& fieut effer circagenerat6:ita& in ;ppofito circa creatu. V n vtriufq; actionis diftinC\ione. ragit Aug. cu dicit lib.de immortalitate arti cap.iiii. V is & natura in corpore effectr1x corporis vniuerfi pfente poreti~ tenec:vniuerfum.no miro fecir atgJ difceffit,etfeCtumg;. deferuit.iIla effectiua vis vacare no pot:quin illud qClab ea factu dt tue· "tur:& ea fpede carere no finatqQa dt quatacUqJ.eft.qcl em 12fe no eft,fi deflituat ab eo 12 qt(tia,neg; rei cxiftitis, neq;-clItI r~ efficientis:~ qua potuit impediri ne tuncfui1fet.fed fi aligd femrer habuit dfe, & ab a:terno nung frat poteria pcrdens:p qua actus elfendi eius po1fet imrediri pro aliquo infland in antea(fumedo:ne ~ reiaiR:itis:negJ alicui9 cau~ dficiiris:abfolure ergo neceJfarium eR:id feml? fuiffe. SI ergo creatu lal1iutfdi ponat remi? babuitfe e/fe a deo,& ab ~erno,neceJfariG eR:abfoIute ea fcmp &ab tetemo tuir fe.& fific:nung ab æterno l1eq;ex parte dei,neqJ ex parte rei erat petctia aliqua p qua potuit atiqiino fuiJfe.&1ic creatura mundi fipenaturhalmi/fe eITea deo ab t;terno,non fola nung erat ei c/fe acg1itti a deo'de nouo ex aliquo teporis inirio:fed necoi~o poffibile efr:vt fibi vng fuiJfet elfe aCSIfitum a deo de nouo in aliquo initio temporis.qu fu Irum eR:1impliciter & impoffibile,cum corrarium tenet fides .q ponit 'l' mundus a deo aliquando nouus factuseR:. Non folum ergo fimpIiciter mlfum ea: fed eriii ipoffibile: 'p mundi creatio habeat eJfen deo ab æterno:vr nun9 fit ei eeaC!lfitUab eo,poffibile tfi fuif fet acgri.imoaur neceffe eR:ponere 'p eJfe1it ei acgfitum a deo de nouo:qu poftmocla ei conferueE ab fO:yt omnino non poterit aliter habere cife abipfo:vc oftedit p~edes demonflratio:aut neceffeea PO$O I1rrcfi habet dfe a deo ab ftterno no aC!lfir:um:'l' mundus abfolute no por no habere eJfeab co:& fic cp nGf} potuit ei ab eoaCflr1c/fe de noUO:nec vng poterit pmirrere Vt cadat in non dfe:vr oR:edit iUa vl", [I~a demoftratioÆt hr:c fuit .pculdubio fentet1a & mes pliorG in ~ternitate mundi.f.q, creatura mu di ga non haber. non'e/fe ex fuanatura,nifi in folo intellectu,vt ~aimabat,nGg erat ei acgfitum ec.& ita licet halxrer ce a deo:vt a prima cauf:,: fern~ tii & ab t;rerI1O illo dfe habuit & habebit.Necfl1it ab fecund,um hoc aPI?-de~s ~li~us impoffibiIe creaturam mundi atiquan~o poJfc non fure,g aliquando . non ful/fe. ynde fUIt prmclplu apud ('os cpcreatura de natura & ('/fentla fua non habet 'l' non fir:ctii li 1ibi dereIinquererur qua fiper impolfibile:& fic 'l' de fe non habet potre ad non effe:fed 'l' quantum dl-ex parte eius, iinpoffibitc dt eam non dfe.suJrr impolfibiIe autem nulla cadit por:entia:quc; ablot lIat ipfum & reducat ad poffibile reducendo ipmetiamad actu.Ex huiufmodiautcm principio pO" fuerullt'l' nullo agente poJfer creatUra mundi non cffe aut nOI1fuiffc.& ~r hunc mundum poful'> SEluodlibet. ~:imum. fo. VI. runt mundGhabere e1fea deo ab ~terno:non tfi fuctu dfe vn§ ab ipfo:nifi large fumendo faCtione pro creatione:modo quo Auicena expqnit actione creationis:vt fupra expc.,Jitumelhno modo quo catho Udeam exponunt de noua mundi mctione.Sic ergo po(uerunr mW1dum ira habere dfe a deo,q, non poruit deus ei non dedilIe effe:necdfe.auferre ab eo.quia fecundum eos mundus habetdre a deo fora llarura: nfceflirate,aur volunrare immutabi1itaris'coiuncta neceffitati naruræ:non lIbera ad dare ce ' & non dare. Qz; liquls dubitaran talis erat pliorum mens & fenrentia:videatprimum libro de cæIo V & mundo: & fext,um Metaphyfic~ Auicennc;: & proculdubio ira effeinueniet. vndc philofophus de;l terminationem fUam fuperhabita primo libro de cælo &mundo r~tit breuiter nono Metaphyticg diœns:Nihil æternum efr in potentia: & omne verbum & omnis potentia efr·contradictoriotum infi nlUl.qd em non habet potetiam vt tit,quia non efr aliquid non erit: & omne qa habet potentia vt fir poffibiIe elt vt non agar.ergo qahabet potentia vt tit,poffibiIe eftVt fit,& vtno fit:& qffir genus a rhcologo:ro e,Q3 ciTenihil rei pdic.1mcntaIis didcJul? rei drenti5,vt dictd dici dt:& ita ~ ditreretias corrahi nop5c,vr i aliis qftionib? nfls ededararu.Plius aur dicit ec ~guoœ cOuenire noue giiib9:t;la no e idc nc~ elufde ronis inoue gfiih9 ,qa diuŒf~ funr reru etrcntiæ:gb~ D {~ctidu ipm h~r n6folLi ~~nt aligd i f~o gfie:fcd~ fitlt fimpli' •• EST igif G:dm i3.di~ai tr.a~erij Triplc~dr.: . I:~fider;lrc trrtlexe~e,fctl~ce~e~e ~mel~,& elfe ah~d ~uplex.v~u, quo dt f~rm:ru 9~a c~pacJt:ts~ materia:. abud quo eftcopofitt fhlcJnlctu.Ee prImo quo marCrJaJlalx:r dlcJ ens fimptr,hctp-tlclpatlOIlc qU~1 da a deoiqu:itiip creatione eeffcct9 ei",fieut & aIia,vt diclli dl-.Etfe fcclidu quo materia c c.1padras ijd.f,hcr a fua natura qu:! c id qet dt differcs a furma.& loqucdo de rali elfe:effe fune diuC'tf.1'luotu cugtctrcnriæ funt diuelf~.EiTe ternu n6haber maceria nifi p-hoc q, iam capiat ife illud e11i9de fe capax c.vnde & id qet capit dat ei tale (:c.& ~a illud furma e q no pOnlteri dare nifi qd hct:eJfei&ic qtl habet funna ex natura dfentiæ fux p-1JOccp -ficirpotcLia IX capadratc materiæ,coic:tt m;ttcri~ p & toti COpoC1to.&[aleeec illud qct materia habet i actu:& p:rquod haber aCl:ua1cmexifrcti~utdr:t rp quantum dt aapritudine naturæ fitæ,nifi fUJXrnatur~liter conferuetur defineretctfe 4 Nam defmere dfe fub fur.ma,clt ei definere effe fimplicitcr: fienr accidenti defiuere fubfr5dæ inetre dt: de1inere eieiTe 1implicirer.vnde philofophircfpicientes ad naturalem materi~ aprirudinc fol6,di •• eGt epmareria cO:in poteria: & no habet ipm cITenifi I?furmam:feaidumq; dicit cameramr fup:r I'ricipili fecLidide aia.Materia nulla habctee a~ui naturaIib9 fcam er il materia: & elfe no i j ada niti formæ.Et hoc valde manifefhi c i rormis feni fimpIidLi :qm eli fuerit [ublata nihil rcnlanet.qd venlclt quantti c de n:tturaJi aptitudmc:qua no het feaJitcr ad elfe g quatcIl9 het Cubforma ec,fLl cur accidcs quatell9 Ilct ifubiecta elle.aliter em copofitu ex materia & forma no dletvnG nili !icUt aggrcgatf1 :fcam q, docet plius:cti dicit ipricipio fecLidide aia.~ooporret qrcre fi vnu dt aI" 8( corpus:ficut nec citra & figura:neq; olno vniufcuiuf1l3 materia,&: id cuius e materia.hoc em vnti &clfecu mulriplrdicar:qd .ppriedt aaus C.Vult ergo apte lpaJigd aliud fireJfe g 'la eftactus,licet illud 1it magis .ppric qu.ini I?rectior icffcnria e natura rorma" §materiæ:& ep ilJud e.rc furmet .fit illud qet c6icar matcriæ,&toti copofito:p- 'let her e{feV1ll1 fittlplr:~a aliter no ('lfet ni6 vnu aggrttd gatlol1c .Fpur aliud ec qd cŒ,ppriLimaterit ab ilIo qa haber a fi.)tma.Ap'tc dicit comctaror exp(me do pdiCta verba plii.Iiæc ingr Iloia vllli& el15licet dicant plurib9 modis:ni prima perfectio ioib9 ilHs,fcilicet fbra,magis digna c ve habeat hoc nomcCdlicervmi & ens.COgrcgatii em n6 dicit VJlll nifi .Ppt Vllitare excplarc iforma:&: materia no dicif hoc nifi p.forma.Er fi materia &: forma dfent i copofitocxi{lctes iactu,n:icc6pofitu diœrcrvnG:ficur didfde rcb9 q funt ferair c6pofin'i dfevnu nifi aggregatione,& ita I? :accides. DJccdu fedro pdiCb ~ verti dTttft materia actu fuu que pat habere adioe diuipClfU~I1aturati obcdiftJa nata cec babercexfua hatura, &: haberet illum in oopofito :adnloduquo mareri:a attifidalifi:quia de fe babet aCbi'ppriu fiUchabct fub f.bnnaanificiali.tunc em !icut copofitu exmateria &fOrma anm.ciali eft per k ens . b Dcnrici «~Qndauo & vnum ~ materia:per acddes aute per formam :lcc:identaImJ:~c comt:ofitum ex m:tt?,3 & for~ ma naturali e.lTetens & vnum per feproptcr matfl1am: per 3CCldensaut propter fbrma:& dfent duo ee fubflatialiaaggregata,autformæ elfenr accidentia:vtdixerunt anti~.nuncatit ga materia fub furma naturali actUillu nohabet oi'no:CedfoIu actU form~,ad que de natura fua e in perma: ideo toni copofitli e ens & vmi 'ppter forma Colli,& vmi 1impIidtet no aggregarione. V ooe 1icut accidcs qcJp6t diuina virtute I?feflare fine fubieeto,cuius tii e(feex natura fua no elt ndi fubfedo inelfe,ij§ p6t fUl?naturaIiter habere actum .ppria; ni no habet illa in fubiecto exifles:necf.lcit voti aggregatt1 c(ffubiedo ex duplici elfe:ficnec ipfa materia cum funna fubflantiali,vr dictum e.Et ga' acms propri9 materi~ eft fic'Utin poritia ad adG formrc:&qd efl actu,iqu3tU hmoi,vere efl:q(tau tem folum in potmria,inquantum hmoi, ooefl:no tii ell puru no ens:ga tUc nec ipotitia efret.lte veritfima funt oia ma dicta de materia, c:peft prope oihil:c:pefl inter ens & no ens:'I'eft atigd nihil & œtera hmoi. V nde Platoqres ii fitnarura mataia: io fc· inrelligcrcr g fpede qua itclligeredcbcr,gignercr. &dc illo actu irdHgedi priori poller efieqfHo an ipta inrelligir fe fpedeedira a fe; & .peedit in inflnirum?aur erit frat'> cp imcIligit finefpecie edita a ~. IN contrarium dicebar opponens''P efiet cOis opinio;fdlicet q, iteJligere.r fe fpedccdita a fe. Specialiter argueb:lt lic.anima noirelligit fe nifiiverbo fuo edito a fc:fed verbii de re rU ftlitudo G dlls:& i~1fpedes ~i9.~rgo ~c. DIc~l?du9ladJ.loc:cp opi~io~ntiquorliyt El11ped?c1~s,~aIi~r~i11 Re(pon1io. , crarCjJnocognofclf mfi firplle a firhlh:& Ideo dIcebant arllm~ compofitaeJfe expr1l1ClpilSreru OJm quatcnusomnia cognofcJr, vuedr:ltpliusiIi Ji.p.rimode anima •.& erar ille fermo eorum vulga ris & no in toto fidflls.Hoc eni vetuefi 'P'nihil inreIligit: niti, quodamo d1:illaCtu quod imdligir. ' Sicut elii generaliter ab eo qct (ft,in potcriaJquatiihmoinulIa ,pceditaCl:io, fic ,qClefl folu i pote •• tiairdlcCl:iuii ipm ilO itdligfr.nifi'in porctia.EtfldebetintelIigqe ipm in aCl:u,oportet q, fir il~ud ,guod;im5 iactu.fcctm q, penes hocpcedft. determinatio phiIofophi i lib.iii:de aia de intelleCtu quo ad adli intclligcdi,& il.llib.ii.de fenfu &feniaro,quoad actu fenriedi~Fa1fus aut eratfermoantfquo tum in hoc 'p jntelf{gebat intellectu debere realitereJfeiIIud qct fntdIigeret;vt habere igne de fila fubflantia ad hoc 'p illcdligerer igne:& aqua ad hoc 'p intdIigeret aquam:&:' fic de cæteris rebus , qctnoneflverum~Si em fic e{fet,tundp~resoes'feipfasintclligerenr,& dfentoes itellectiuæ,qd e H f.1IfLi. dicit pii us Iib.iii.de ai•• 'In his vero quæ funt fine rimceria ide efl inteJ,leCl:9,& idqcl inteIJigitur.5cientia nangJfpecuJariuil , ;&qct fpeculatum en,idemeft:vbididr.dominusAlbcrtus.qCl cum firfepararum ftbiipfi efr piis: & ideo abflractione nonindiget:vr fecundum hoc poffimus inte1IigereilIud Auguftin1 nono' libro de Trinirate.Menskmeripfarn 12femeripfam nouit.& hoc inteII~gode aia feparata.De anima v~ ,roeoniuncta dicirplius Iibro.iii.de anima cpireJligit fe fieut &aJia.Q!!are autem fe aliter habet in lloc>anima coniuncta &'feparaca-,nihil ad.ppoficum.Q!!æintelligitlecundu cpefr aet'u ipfa ~ rorli fhbflanti:i, vt dictU efl:nec ipfa 12 fubflatiaeft rorem exemplaris lieut eftprinmm.& nonreflat fua 'ali? rnodq quot1eri pOt adu ipia nifil2eoI}:fpecies ifonnara:fcctm q, deter1l1inat ptiu's 'i Iib.iii.de aia ~BfoJl1te ergodicenducp aia nihil aUoI}:qno'poJfunt ee l? fu~ fubftati5apctaiam,&idma d;iteUj, .geCC'pOtnili ~ fpes ipfo~.Q!!o aut anima c6iU!1aaiJltelligar feipfam,de hocnfhil ad hac qftion(t ' , bU l;Jcnricfa 69nd~uo·. ' Ad .,rimai æ ago arguebaf'l' aia feparara inre1ligita~a a fep.f~a!ub!at!,a:qa ad:a e !lJ~:ga~~ !feri9 ~. argu. adu ifupiori,&:no ecotierfo:Dicei1dl1q, veru eftfcdm Idegne:no aUt fcam IdefpecJe.&Ira fU~l~ ,,inte11igedofeipm,l?~u~atia fua inrelligi! oi~alia ~n~oali:nO aut! ppria rpeci~canatu!a!v~l idIUI dua1i,i qua res vere Ite1hgul1f. ndc:g hetoes reru ronesl fe,& gnaJes, &fpeC1~~S,~ ldJut~uaks V ille;folusvt eR:de91?fua fubfhitia pOt?ia ir~11igerc:& ~~C ~er eas,~~ po~eas tten!g~rcmfi I?fu g n~ Ad tertium as fpecics,Vtdictt1c.:. Œ,a~gueb~t 'fli1te1ltgft fe F ~cle edtta ~fe:~a~yerbo ~u~:D~eedG cpaliud 1 , dt verbti de re apclalam:alJudfpes eIUs.Spectesem e llnago vel Idollirei qua ala ~furn',inrellect9 ~ctioef?a aaimi~ar fere! ~:~~l~Ct(.\'o lunras vero rrafformar fe In Ipm vol1ru.Cu ergo mulrol2f~c'tl9 altJus dt rrailbtmarl , Jpm bon~ & vt i feefHcdmfua narurii,§afTimilari ip~vero:vt efi:i ire1ligereJ,? odii itelligeris~& ita~ofn& m rioti: fcctmq, dicit Auguft.hb.ix.de Trini.œ deti inrelligimus Cunilitudoci~j nobis fitl inirioris gradlJ~ tii:qa in inferiori ~tura:~ulto ~f~i~r ergo & altior eftoper~do voluta~s gite1~ea9:qua to meltur cfram~r'& dilectIOde19 cogn1t1oCIUS. refpeCtueorum. quæ f~ntU1fta ami1li1m CO Edi tingit ecouerfoq, intelIeet9actio fitalriorvoluntare:quiaaltior & nobiIiciri aia e cognftiorerli cqt poraIiu ~ amor (-am.Ho: alitfdcit ferodli ~dintellectLie1fenobiIiore volutate:primus aut rcf~c:19 6: c6paratlo tacit volUrareefTe fUJ,?ioreimplr:quia primum bonum & primum. Vem funt ~ .k &'1' f prima obiectavollitatis &: inteIleet 9:&alia rcfpeCtuiIIorGfeciidario& fcCimgdificut aci aliis verti & homi eft vmi& bonLifcctm~d refpeCluprimi veri & prifui boni:quianarura non habet rati"" ne veri & boni nifi ex impreffione quadam primi veri & primi boni~Vtalibi habebit declararidtl1 ~ voluntasnuUli bonum appet(t nififub a1iquaratione primi boni:nclJ intellectus aHgd: Verum Donitnififub ratione aliqua primi veri:vrmagfs naturale fit volu~rari perfici primo hoJlOg ali,. quo alio,& intel1ectuiperfici primo vcro.& propter hoc in nullius bolii perfruirionc, vtl veri CO~ gnitioi1e pertectequi(fcere potefrrarlo & imelleCtusquoadufgJ adipifeanf primum bOllutn &pn mum verum:fecudum 'p didtAugu.inprimoc6fdTionum:FccifH nos ad te:&inquietum dt cot noflrum donec requiefeadn te.Quare cum fimplicirer el.Teimp1icitfrrale,vel rale vmiquodqJ ma f gis iudicandum eft rcfpectl1dus ad quod fimp1idter etl:magis:& fcctmnaturam,vt dicit ptius in I primo PoIiticæ::fimplicirer &: abfoluremelior iudic.mdu.••ell actus volutarisg inteJled:us1tUrcf~ .du fui primi obiecti fimpIicirer melior dl illo. & hoc iuxtaconfiderationel11 plii in T opicis.Si optimum in hocgenereefr meIiusoprimo in illo genere: & hoc fimpIiciterdtme1ius illo. Q) a~ tem obiectum voluntatis fupfreminet obiectointeJJeaus,patet:quia obiectum volunratis qtt efl bonum fimp1iciter,habetratione finis fhnpIicirer & vIrim; finis.obieCtU inteUeclusquod efr ve: aut rum habet rationem boni aIicuius,vt inrelIeCtus:&fravr finis fub fine,& ordinatum ad aIiudvc ad vlrimum fine.Multis em eXlfreclb9fUlibuspricldarib9 omnes fub aliquo vno continel1t : & cis virtutes quarti funt alii fines,fub vna qde quadamvirrure funt, cuius dt vltil11ustinis , vt diciE in principio fthfco1]:.5ec(jduhoc ergo inteIJect9omnino fub voluntate conttnef'&1? huc modum ficut in omllw9 pctredis adiuis ordinans ad finefemp illa potecla q refpidr fine vniuerfale l110uet I &impe1Jit in opus oesaJiaspotctiasqrefpiciut fines I?ticuJares:®ulae ipfas,vc facit architect.o mea alias arcesin duita re:ficut dicitur in pricipio ethicorli:ficvoluntas mOua ra'tionel11& it11J:i1 lit,& in opus ,dirigit &.onU1es vires aia: & membra rorporis. ·ABSOlute ergo dicendu.'1' volu L t~s fuperior vis etl:in tot? regnoanima::& it~!pfo~lltelIeau. :;AD argum~nta ~ op~firum ta- Ad arg. prf,t · ede eft refpondere.Ad.prlmum:ad hoc qet dlctt phtlofophus librofexro ethlcorum, dicendum q; mum comparatio eius ad Iiteram inre1ligitur ref}JfCtu potelltiarum in gbus funt alii habitusintelkctu • ales:& ita, ni~il d~ ~uodicto adv~lu~t~tem. AD fecundqm q, ~atfopract!ca primomo~et,Dice Adfcdidd. dum q,ahquld dICitur mouere duplICIter.Vno modo metaphonœ,fillem 111uem mouedum eltq . pponcdo &: ofrelldendo~hocmodo rario praClieamouet:& hoc volere no proprieipfatn volunta . tem:qIii mouet volms.ne~ adhuc proprie ratio mouet:fed ipfum obieClummouens. J,?kl'onead cognofcendum:& per hoc fe oftendendo tan§ bonum metaphoriœ mouet volerem a<;l apptted6. IJonumenim cognitum mouet volentem:no ipfaratiocognofœsvoluntarem~lio 1110 dicit aIigcl aliud mouereJ,?modum ~gentis & impeIJenrisin opus.hoc 1110dovoIliras ouet .ipGunronem:~ m · hoceft verius mouere. AD terrium,q, in actionibus aiæ c6riplario præœ1lit,dicedum .q, hoc v~ Adttttia1 • .rum eft:fed hoc nihil advoluntatem+.1a 10Qturde copararioneaCliuæ vita: &c5tcplatiuæ,quarti \ma regit rone fpeculatina q fUJ,?ioretl::alia practica iiinferior eft:fedamba:regunf a volutate . rone qua: eJ}fUI?ambas. ADquami,q,inrarione'reforillar imago,diœndu q,vem tft:fed no folul11. Adqu:lrtU. Pars em imaginis & copletiua I?rineradvotdtare.vndeyerbtitileris in quo re1ucetJ,?fectao im:lgi r msfccund(j Augu.etl:in amore notitia •. AD gntu,cp diriges fUJ,?luseftdirecto,diœndli q, dirigis Ad qufnaL dl dup~ex.vel auctorirate,ficurdiis feruti.llleefr fUl?ior.fic voluntas dirigit intdIcad.ve1 mfnitl:~ ria1ire~:ficutferuusdominu pfetendo lu~rnadenocte ne dfis otfendat.tale diriges elt fnferius.&. , fic intelleCtusdirigit voluntatem. vndc dirigendo & inre1Jigendoper ipful1lvoluntas retrahe · re quando vuJr,ficutdominus fauum •. ·.· .. biH ~cnrkta~9ndauo Da quc;aionede coparatione intellectus &:voluntatis feclm fua elTentia,fcqban ~~.xV. cur qfl:ionesgn'l3'decoinparatione e01F fcelnlfuasadiones+ PRIMA:vtni act' Qu~. XVI. qlutatis· pcedaraCluitelleet 9,ariec6uerfo. SECV NDA:Vtrul1l a rone !'pofi Qu~.XVJl is bono ,&: leIioii pqffit volLitaseligere minus bona. TERTIA:v~ru deor~i,.. u Quæftio. tl()voluntatiseaufef ab errore ronis,ve1ecouerro. QVA~ TA: V,truvolu'- XVIlI. as dilcordas a rat10eerrante fit mala. QVl NT A:vtniv'Olutas magis pecca&: Quæ.XIX. agro o03traron-e erronea §fecudti ipfanl+ CIRca primu arguebatq}aet9 iteIlrd9 pœditactavo .Argumen.l. liitatis:qm ita 'dt inagetib~J?llaturafine'ppria cogni~ioneq,necelfeelt ea habere aliud cogndf!, mus libertate arhitrii:vbi magis pricipali9 & imediatius habet ee e1ectio~Efrigif fcicdu q, ad aem electionis c6currit,ex Rte iteIlea9.f.duo eligibtlia ,pponere:ex Rte v~utatis aJtcru alteri p~rre:&fi virtuofa fit illa electio illud pferre libere g lib.ii.de [ermolle dfii imote.No eftvolutas nifi in bonis.vfi & de eali voIuea~e dicit piis 1i.iii.ethicoJ1.Ex co1iliari iudicates defideram9 fcdm cofiliu.i.~ volurate c6fi1ii,vr dicit Come taror.AppofUlt fcam voJutate:ga defideriu irol&:cOcupifcetia funt &:c.fe~iJ/'rg~eaIiolll.vt aut bo, m alieui9 dtfideriu & ap~rit9 volutas. efr rfi volutas fil11plicieer:etfi lit clelid,t;riLicorra cofiIiLifei•• re c6filio+V fi pfis ibi ftad fubiugit determinas hoc ex alio1}tfentetiis: dices q:,voluta~ videt ~bur;. da I?fe boni e1fe,aliisautappareeis boni.C6tigit aut volurabile ~ febom1 dicerib9 n5eevolLitabil~, qd vult g no recte vult.~a no cfr ~ fe bonu.Rurfu's appares bonu volutabile dicctlb91)6 elI voIUta bile nifi 12fe bonu.quia qnqJ no apparet ee bonu ieeIIigibiIenifi fit & appares.Erga plio neutta op( nionu 12fe placet:fed aligd e"tvtra~:qfi voltitas fit vtriuf'll boni vr volutabiJis:Iicet diuet1imode: fubitigie.Si aut hoc no placct,dicedLi ergo 1imphcirer gde &:fectidu veritare voIutabile ce l? fe OO;Ol' . nli. vnicuiq\ aLitqd videf.ftudio[o aut fcdm veritate dfe.prauQ,aur qd corigit.Et fieue cfr de volli tate qet .pprieefr de bono fimpIiciter:ftllcer eria eftde appareti bono.SiYr dt de eJedioe.Er vttoq; mo pricipalieer I2tinet ei9 Jibertas,qua cfr pricipiu virrum & malitiaru,.pprie ad volUtate.vn pfis affignado:differeti5 electiois .p ilIa fleeq ateinet volLitari ad opinione,dicit i.iii.ethko~.In digedo bona vel mala qtes gdc fumus.quoniam boni vel malf.Inopinado aue no. Coritetaror.ri5 elii g bpi naf iii bonus.oo aur diges.vn &: fi ,pprie &ftricte volum91og de electiois libettate:ip:fednociuu &; ~eteii9: illa tii ~rieti tia apphedit rag qUo'ddacouenie~& bonG:fine cui9'appnefioe oino no ap~rerer. Edi uo;ppter il la nece{Tado enrici.Q.<§9ndauo ta§ a filie al1idete.Nihi1 em volutasipfa cognofcit)a quotafi a fine alliciaf:fed voles ipfarone fua· cCJgn0.rcit Ve!Ufub lpria r~ne,a quo mo~ef vt ~b obiecto .pP!io ~~ imprimcn~e.Et ~de rone .co· gnOfclt bonu fub rone VerI a quo mouef Ipfaratio metaphonce tag.a fine &:oblecto Ipfius voluta tis:no' a quo ipa volutas haber rnoueri:vt ab eo qa aIigdiprimit ei formaIircr, aut alio modo: fed adqa &i:gd.ipfc cognofcesiquatli voles habet 1l10ueriipfa fua vol(itate: vtl? iflrurnctU &primti prfdpiu moues i finCfdpm &iIIu cuius eft,vel ~ delectatione pcedcte,vl'~ corenrUl11 fubfequenre: ita cp'anullo alioagetc i~Uaf ad virtutes & vitla,nc<}' a fUl2iori,neq;ab m~riori.rcam cpdicit Aw gufHnus ltb.iii+deltberd'a~b~rrio+Erhec couenl~ ei ex nat~r.tfi J:priera'tc vo~G~ati~:vrcu v~lr ex fe ' p:d·eticrtitmeaf:fil.ut lapidi cpfem~,deorrum nitaf.Sed dIffert I hoc: t;plapIs 11por de fe alIter mo u€ri:volutas aut de fe p6t+fcetmcpdicitAuguflinus ibide+Credo,in~t,faris eXl?rG nulla re fie~ dIe ti m(nre fet'ua Iibidlnis·,nifi.ppria voltitat,c:neg; a funlori.nec;pab ~qtiaIi ea porrc ad hoc dedecus co gi:~ainiufhl cft:ncc;pab inferiori,S]anopor.Rcflat e~go vt eius fit ,pprius me mot9,no vriW natu ra:lis,redvoIUtarius+ coq. fimiIis ett illi motui quo deorfum ver[us lapis ferr:q, fieut me ,pprills e lapidis:ficille ani1111. verGrifi eo diffimilis,q, iporeftate no habet lapis quo fert inirri9.Anim9vero du no vult no ira mouer.& ideo lapidi naturalis eft ille motus:aio vero ffte volutari9: &:hoc ita vo liitati us vt cotra natura volutarts fit detetmiari a ronee vt illi dicut) fed poti9 natur~ eius eft libe re'mouerietia cotta tonis derermiarlonc+ Q et ex eo maxime patet, t;peade erat natura liberi arbi •• trii hois i ftatu inoceti~,& modo.Iicet em libertas ei9 ~ pdti1 mo fit debilitata: hoe nihil faCItad va riarione natur~ f}l:cfei.Nuc aGt ita dl,t;p homo iftatu inoced~ ante pctrii12iudiciu ronisfuit icer ta& detcrminata [cieeia agedolf:nec potuit errare circa iIla:ga error ille pœnalis fuiffer, &pœna paa peedere no pcituit.H6 ergo fcclm dicta opinione Hiatu inoeeti~fXccare no poruit.Quare cti certa fide teneat ecefia carholica q, homo prim9 i ftatu illo p:ccauir, & cp PCttiieius i volutate nul lus error irone pcelTIt:nemo ell g fe pot excufare:diCedo cpnefciat quom6 ille homo ~ccauir: fed Q:l certus fit ~ nos n6p:ccari19:nifi fedm derermiatione di~ opinionis. imo gIibet homo coactus necdTaria rone fundata ex fide,neceffe habet cocederecp nullo errore peedete in rone p:œauit ille primus'homo:fed directe agedo cotra determiatu iudidG ronis red~+cpfi fieporre agere, tunc fuit volutatis hurnanrr l1arur~:et nuc efr: licet debilior volGtas nGc fit in nobis vt difficili9 fe teneat in fenteriaronisred~,paffionecotEariate,§tGc qn nuUa pamo fuit ihoieanre p:ccatu. DIced(i eft B igif abfolute,& aliter fana fide ftaredicl no pOYl?ois deordinatiO ~ errore i rone caufaliter .peedit ex'deordinatione voIGtatis·~ praua atfectione,& no ecouer[o,nifi occafionaliter inquatG cognitio pz:c;uiaeftadvolUtare,vtpdicm eft+Noeminordinare cupimus q i notitia J10ltra non capimus.Et i&o, ve docetpns' in finefceti ethicol}t, oportet nos pati ad delectatione qet fenes plebis patiebant ad Heleml,&: in oibus'dicere voce eOIF. ox figde ilIolF erat cfi fciret adetfe Helena:fuge,fuge+Ti V meb5t em ne nimia pulchritudine eius afpiciites:al!icermf ad Iibidinc+&fic abiiciedo delectatione no afpiciedo dele...-:vt.I f paff10~e\T1d9aUt mo no h~~t ?S,v: fic a habeat eas, ve no fciat eas. Edi em as ha~~t voce fc(fq-i q, D,1œchU5,i a~umœcbadl qn~ dIcere pOt:qm mœchari in~l~eft:~,qm m:rc~ari cG hac muliere mal.d~:~o ~ .•as~a!xt're,vt:!t~ e itelli g3t &: f~tia~ fi~t ~,clt'.quGa~modiidlccnt~ v~rba ~~doclJs,n!hl~ auntelJlgc!~eoJJ; q dic.unc quiadri10dudiclti finefexclcapt1,qi1oad,p~nc vl'(m.& 1fine feprlml quo ad ,ppone pttculare,Ee pattt ex dittis ~sfit ~od9 ?ui9 igt!ora~~.q~ nOe~~p~u~ri~'~ caricia h~bit9fci~ti~:!"e~ priua~ tione ad9 &vfus exlJgammc hablt9nc peffit (Oho vt,.51cem dtfpontit hOJ(~s paffioes,lr~ & COCU pifcetift,qtiiadm~u ~~":1Dus.~orm!et~,~~b~etas i~ol~?& fu~a,~r:a~~t, em ~sifti adui~ y rates ii pereres vn fClctlafua,ppf ~lgaq1C. n & ddfoluno 19noratJ~JC,onncus,vtIteraro fiat fCies V bO (nou~rdcti~ aCijfido:fedpaffi6isablatio.Q!!Gldmodli em figse gramaric9 cG inebriafafCedut vapOres& itellectuei9obnubilat,&vfquequo diideuaporatio no par vt gramaric9 ovari:poft di( f"lutione ,aGteuapora'tionisnic o(Flf:fie at Hcotinire cOtigit.Cognoutrat em primo qm malGdt frtœclJari~ cOcupifœtia aut ychemCrigratl;1fiteUed9ipfi9,&pdit tale cognitione & fi:ientiagdiu d~af ra1iscoeupitCetiavehemes.Polt di{folutio~,iaut hm~i,cofeŒidil,foIuifignorari ••:' ct rurf~ fCietiaqua habuit q!Jonia mœcl1arimalu eft,reatrumir.Er cOcor~atoes i his q, fir mrns& ~nte tia pliUed~a no'a~te diftigufr:an ,cocupifcCtia f(nfuaIisiJ1.iediate obnubilet rone,ve1mediat( a~ Jttiru volGrads cocordare,cu 3pJXtitufenfus:in hoc (010elt cotroumIa,vt diCftie.&videnf abo pro fehabere plim,ga aliq dida ei9 vidrnf apf1ius dfe,p vna opinione: aliq vero ;paHa,vt vifum dt,et. ia videbit ap1i9.E5T aut adhuc ap1i9aligd itclligedu adventatls,& ite11ect9,plii ~ioredo. m clataclorle,q,piis 110 ta danat i virio & Jrccato at\tl eXterioriso~jsg iterioris c6fenfus i delc~atia ni.ija Vt dicit ftc1oPolitic~ de vitioauariti~,magisoPorret cQcupifcentJasregulaie?i lbbftarias. Necetia foltldanatiteriore cofenfum iopus:fed etia tota ddeaarione prima. pprer qetdicifi.rt.ii. cthi~ q; oporremos pati ad dclcetarione,qa fenesplebispatiebanr ad Hdena,vtfupra dicw, i.Vi piiS ~alii 'icotinetir;no foItiponit ioee crterion:fed eria ,iope'i~eriori,& ipfi9deledariois & cofcn fus & I delectatione & i opus ext~rlq. CIRca .pcdfum ergo & vitia icOrineti~,fcied(jq, triplex elt 'B in,eogradus pricipalfs.PriD1oJ~ dcJettabilefenfusmCr~tagit tetado.5c fe. OONtra illos Auguft.prio ottendit cp nodIe quntu cfr ex fe nullo mo per ce magis e1igibiJe 9 mifer e(fe.5ed erotra mirer effe necellariomagis ~fteligibile §no effe.Et dt eius ro (pno ec priuat oemronc boni:mIfeni aut effe no priu:Jt.Per }X.'Ena maJigd de bono e(fe naturlt priuaf &aligd re e linquif:& fic meIi9 eft& magis eligedli ta§idqd habet aIi~dboni,eo qa nulla haberrQne boni.SE ctido olledit q, fimiliter quaruefr exvte eligetis bo 06 debet magis eligere no elTc§ mifer dfe:fed ecouerfo:duabusronib9.Quarfi prima ~ll.qd aligs velle & eligere debuit,boc efr meli9:qcl noe,me lius ec no por eo qa miferu eft,vt dicit peedes ro.ergonullo mo magis velle aut digere debuit ho noneITeg mifer elfe.5caa ro ad ide dt:qa gfgJ debet digere:& ita recteeligit:cu ad id puenerit ne ceiTeel1:vtmelior fiat.meJioreffe nqrpot~ no efr eo g in pœnis eft,Vt ditlUefr.Nemo ergo reClepo relI ant debet eligere no ciTemagis fi mifer effe. TERrioreprobat illos duos modos gb9 pdicti po l1ebatcotingere 'p ali~s magis appeteret mifer effeg no dTe.Primo primu,dicis cp nullus pat eli" gere mifer eiTe:nepofrno e!fe miferi?r fit.rfifmlpliciterdeberer peligfr~noeffe:~a miferia poft no tlTe no elt aliud g non eiTe.&ideo fi 1cam fe no }'Ot velle,no eiTe,l1op5t velle no ee ne milerior fit poft no e(fe.5c(foreprobat fcam dices:fed nemo pat dicere:malo miferu clfe g oino noeiTe.ga rum &c.vr dictU eft ia.ga hoc fibi C1uere debet ne erretvt fe veni videre putat,nefcies fi magnu bona fit ipm effc.qab foluere faccrdoris nihil en nffioflendcr.c.abfolutum.&a pIun'bus abeodem vinculo potcft oftendi X abfoIutus.ticut perconfelfionem poteft pluribus of'tendere vinculum a'quodhbfolut9 vel abfol~ ucndus. DIcendum q,non eft ita,immoabfolutiofacramentalis proprium babeteffectum exvir tute &cramenti.quem non habetconrefTiopeccatoris.Illa,enimfolum habet virtutem ex deuotic5e confitentis. Abfoludo autem quantum eft de fe exgratia facramentali l.Jabetvirtutem. vt guis ronfitetls non titotnmno contritus fufficienter de peccans,vt ddelxant Vlrtutccontriti6is rmlit ti:fed folum attritus vt de proximo fit difpofitus vtei remlttanttJr:fi tamm no apponeretur Gera mentqm abfolutloms:non eir:emlttcrentur.poftij tamm apponitur: abfOlutio facramttalis, datur !auodlibct. "zimum. fo.XXIII. gratia qua fubito peræCte conteratur.& a peccato abfoluirur virtute abfolurionis:& aliquid CUm hoc de fadtrJClione remittitut:quod remitteretur eda fi peccatum caer prius l'emiffum in fuffid fnci contritione. V nde aut non cft abfolurio:auc aliquid fit virtu~e abfolutiois quod nung rdlar f.tciendum per aCtionem ~uiufcug; fuperioris. S~primum dicendum:'l' quatohotnomagis tenetur fdpfum ex cJlaritat~ dili ere §proxitnCi,tanto magis & drcateipfum debet operachariratis exercere. Q!!~ xmii V Nunc aute opus charitatis Cummum boniinis erga proximum dt;cutn pecca;. S lut·' • um.eius occldtumeft,eum ad correctionem occulta exhottari IX trahere qua o 10. um potefhnuUo aUtem modo peCcatum eius pub1icare:nera. fir cotreClor ct),. inis g;pdiro.r.Multo, ergo magis opus cbaritatis erga. feipfum eft· no dfefui ip1ius prodltore Cedcoqedore.Siquisergo crimen babet occultum,folnm fede het corrigere.quia contr~ charitat~erga (eipfumdcbitamdfet crimen fuum prodere. Nunc au tem contra eharitacem eft ab homine petere quod:efr cotra charitatem-ipfum bcere. petere erga a fubditoflne iuramento fiue fub iuramento vr in aperto confiteatur peccatum fuum occultum dt contra charit>ttempetere.Dico quando cft iraoccultilm vt non fir contra ipfum fup facto fuo Infdmia :veJ fufpitio talis Vt contra ipfum per inquilicionem opus fit procedere.~are cum i qua tifcuil~ obediendull1 dt pr~la.t9,ip illis caIn.enon eft obed,iendll'plato qu~ p fe milItant cotra ch~ rirarem., DIcendum abfollltc q, pr~latus'non debet petere afubdiro Vt fuum peccatutuoccultu confiteatur iIlcapitulo~immoipfe grauiter peccat per hocfubditum fuumde crimine fufpedum Z fuciendo: & ip(e fubdicus in qfu illo non tenetur eiobedire:quia pceptum (uperioris, dei i hoc ca fu obuiatpcepro inŒrioHs.& ideo pceptu~illferioris hic contemnooum efr.V Jide clim·iIlicitum cft fucere fub iuriJPlento quod non licet facere omn(no 1ineiuramenrp:&Hticitum fft· prrmittere fub iurameJiro quod JlonJicet mcere:ideo etti pr~latus petariuramentum fuu fup hoc exprdlluu ve dicat de eo verit"tem qua nouit,non debet iuboe efobedire:net;p fe ad iuramell~um tale allrm gere. VLt~ius fi aftringat ipfu[t) generati iuramento ad dicendum veritatem fuvjrerrogatis:& pofrmodum petat fpccialiter tibi dici veritate1iic.lfus pdicti:Dico q, nonteneturei rc:fpondc[c.g<1 iuranienfum g~)eraJe non inteltigituf ni1iddii:itis quæiurans fine offenfa dei potdl f.tcerc:'& q ille cuI' iiuatur debet & poteft fine peccato pecere:cuiufrnQl nbil efrperitio icafu pr~dicto. V nde fi pereret a me pr~latus fub generaliiuramenro ei pt~ftjto'vr dicere veritatem ei de aliquo quod non neui nifi ex confeffione,non tenerer ei dicere.&: fi ipfe fmet '1' aliteri1ludnoti fcircm:non tf.l: nrtur illud a me interrogare. uunturquæftiones pertinentes addodores.Et proponebanf tres. Vna perti,. Qur:.xnifi{. neus ad actum docentis:V trum doCtor intendens principatitel' llOnorem rUUnt QU3l. ~v. in docendo peccet mortalirer.Alia pertines ad actum difcendi: V tr,um melius ii Quæ.nxvl. manere in (l:udio fpe plus proficiendi, g ir~ adaias in~entione falutem eis pro;i curandi. T crtia pertinens ad eorUm doetrinam:QEid c(l:"qclintendut Hierony;, lUS &: .Beda,cum dicunt de 011n11:1:0 centetIario 'p incipit a d~tra: & tendit in l~uam:&: iterum reuerritura l~uai dextram. C1Rca primum argYfbatur,cp Ii~Arguf pt1n. citl,1Jnfit intendere bonori proprio in dc;x:endo.quia dicitur in Eccletiartico d.eac.tu .dqcendi. Pro pte~hoc ha~o hono~em apud fe~iores. CONtr~~qui vtitur,principalit,er ~l.i~~ ad qtJod non 111 oppofit1i. ordmatur,1Jl quo deum contemmt,peccat mortaliter.adus fmm docendl f~plentlam per fe ord~ natur ad honorein dei &: non ad honorem fui:fecuridum cpdidr Auguftinus libro primo de do•• drina Chri1Hana. Ad fide,fpem,&eharitatem tota militat diuinaCcriptura. quæ pricipaliter ad honorem dei o~dinatur:in quo deus contemnitur fiprindpatiter ad alterius honorem ordirietul' A ergo &c. "DIcendum ad hoc q, quæftio frcum importat fUaPl folutlonem. Etfi enim doctor aIi••RefponJia quo modo in docendo qu~rere poffet honorem fuum,vt in ipfo deus amplius honoraretur:& fta;:a • tus doctoris in deo:quod efr qu~rere principatiter·bonorem dd:quærere tamen in doœndoprin~ cipa1iter honoremfuum:& ticpn;ferre honoremfuum honori diuino: hoc omnino eft itIicitum:& abufus facrr: dpetrinr::& ita peccatum'ortale.De tatib9 dicif Mattb~i.xxiii. SUl?cathedram Moy~ fifederlit Scribt; & PhariŒ;i.Glof.i. docentes dod:rinamquaMoyfes docuit.de quibus (equitur. Omnia opera fua faciunt ve videantur ab horilinibus. Glof. eo finr vrvenenrur gloriam. vbi di" cir Chryfoftomus. T oIte viriu dedero:ne velint hominib9 apparere,& fine labOre omnia vici" re fecantur. Per dicta patentOO1nia obiecta. 13enrici a <§andauo Q~XXXV. ~rca,Secundum primo argu~batur. tp melius dt ire ad Calurem at1imarum pro~ Argu. prin. curandum g flare inftudio.Quod dicitur in Ecclefiaftico.Q!!odciiW p3t man' tua op:rari.,inltantfro~rare.hoc maxime dicitur de falute aiar~m proc~randa; dicente A uguftino.I11e magis in amore dei conftituit1ir qui plur~s ad .amoren.! dei trahi~~hoe potfacere g1ibct Cuffidenter inflrUdus.ttgo &c. CONtra e11co fitti ... munis confuetudo. DIcedum ad hoc:q, hic primo fupponidli dhcp homo fit t:c In oppo 1 + ne difpofitusad vttwq;& ad amplius in ftudio ;pfidendu fi J?fliterit:& ad an~i Refponfiot mas Pll10uedas fi prexerit.bene dilpofirus em ad cura aiam no aute ad pfectu in ~u~io;fatue agit cu dimittit curas aiarG trafrercdo re ad fludi(j.EcOue~o aute bfi difpofit9 ad ftudlG,mdtfpofit9 aut ad aiarum cura:multo melius facit fe tranfferendo ad fhldiG ve difcat illa (;? quæ adaiarum fal,::, B rem promouenda fIat idoneus. SVPpofiro ergo cphomo fuffidenter idoneus fit ad vtrunq;: tue dillingued6efl.,& ex parte eligends & ex parte eligibi1is.Et ex J}teeligetis primo.aut em ~ft 't~ue idoneus &: ~que difpofitus ad,pfidendu fibi & ecc1efiæin vno ftatu &:in altam aut magis eft Ida neus &me1ius difpofitus ad profidendum in vno ftatu g in alrero.Diuifiones enim gratiam fu~t 6; diuifi(j(s·adminiflrationG funt~vnicuig; aut ad vrilit;Jte; ve detetminat Apfus frimCCad Cor!l1 thias duodedmo~NGcaUt vt vult P1ius iprn\10 Po1iticæ:& Plaro iprimo Timf;o,tGc optima dif", petitio tft Reip.quando vnufquif

ilta gnalis cbrruptela~ imo gfialiter.phibinl e extra.de fe.ca,i.de cofecra.dift.iii.Rogatloes.Nec p6r dici q, eccria tolcrado qd nouit difpefat.hoccmno vidcf:~a cG aliqfi icafu opus pifcari6is halIeciu difpefal1do p'mifit fieri t die diiico:fimul oibus ab oi ~ feruiliœŒaildti pœpir:qCl no eet fii no punicdo triifgrdfiones & diffimuIado difpetare voluiffer.vrexrra.de fer.licet. Scclrn remedili no p6t adhuc [ubuenire.licet em vrges neceffitas & fuades pietas j?ticularirer j aliquo loco remediG poffinr exhibere aliqd 0l2adi idie dfiico:vr extra. de fer.Conqfl9.cU tn nulla fit gnaHs neceffitas vel gna1is pietas ,ppterq vbiqJ a1i~d feruite liceat i die dfiico agerc:uifi fint illa q vbiq; p.tinet ~d neceffitate diei:vr cibaria emerr, &videre,l'quos fcrrarc &'hmoi:nuUu remedin p5t eeex hoc dii gna1i corruptel~.l2ticularitcr aGt ;pptcr vrgrte neccffirate magis ivno gi alio vn9 pOt plus excufari a peto §a1rcr:vt ~ liberer eme~ rct ncceffi1riafibi alio die:fed ~ no p<5tea iutnire venalia,coll1peIJif ea emere i die dnico:& fimilr ~x ptevCdetls:i1Ut1a tO i hoc par eepier35 vel necctrirasexcurans quc§ ex toro i 'ta publico &' giiali y {celere. Nec tertili remediG de quo maxie vidcf,pot1 ,ppofito fuffragari: ga c61uerudo fi debeat derogare iuri,dcbet ec ronabitis &,pfcripra.Ronabi1is Q p6t ce c5fuetudo (otra die cJfiicuVt giia liter i1Hgat vri toto vfi l2[e,& maxie hora illa ii miffarn foMnia celebrat,q illa rilercimonia pcipue exerceuf:ga no p6t fieri gJ1a1irerillo fJ?ea1i~d meli9 ,eoqd tnc negtigif.Jnful2i11a mercJmoia qrGe: 6ut,magis c6p:terer poffent alio die i feria fieri. Nec pt3t dici q, c6petCti9 j dfiico diet10r illa rnerd monia:ga' ppYuseo q, rue vacat,& nOi feria:me1i9 p6t illo die mercatur{ itedere g alio i feria.Hoc r qua no.pOt did:qlii vacatio illa q e pcharitateiftituta,cuiufmol e vacatio diei dnic(:vr diuio cut tui iftftaf:cotra charitare mi1itare n debet:qcl fucit fi negotiationi qdiuinu feiuitiG ipedii applice tur.&' item fi oinoaliqd omitredtie vtvacef negotiatioi:meli9 emIto;p ipa aliClopus feruileomit rere:§ fefe a diuio {(ruitio idie dntco ipedire. Irem Vt videt pfcribi cotra obferuiitia diei dniC~lio pOt:~a pfcripti9 debet fe in gera potreffione 8.: c6tinua:qlem ppYusnng habuit folJ' uegotiatioisl dic dfiico celebrado.5acerdotes em nu§ cdTaoot ad diei dni~ obferuationemaxie illa hora ilfiunt mercimonia, ppYmadnlonere: & oia alia fcfrapcipua ad Hlar diei diiIc( obferuada idicere:non ad modii quo populus diem dnidi cOferuar~cOfueuit: ipm fua corruptela ifrigedo:fedad modG quo ipm de iure .obferuare 'debuit. Vidcf igitur mihi q, nullo mo liceat idie dominicotbriun' tenere & ne otiationes emptionis & venditionis publice exercere. ' Dfi:clam 90:,i~neia paret ex..pria.~i elii ~o Iic!t fol1tid,ie ~ii!co .tenere ~,p}lbJi ••Quæft. :rlil. _asne~ttattoe(S exe~cerc:~p~~ au~ttenef~ fm~rn & ad~oItJonc eccl:i~dltclta,& Refponfio. Z pl~bhœ v~rgullt cotra-dtulnlnOJS culrG phlbere:.phtbere ergo debet EpGs ~Ii . het 111 fua dlœcefi ne talia comirranr:nifi furte timeat de maiori malo qet exide ,ri~i,por~rit.Nee~ maiora mala euen~at:m~n~malli I2mittcdij:fla refpedu ma •• lorISmalI habet altqualem rotlem bom,vt diCit P1ius in quinroEthicorum. E;yp1idta e~ dirpuratioifta de q.uolibet.Primo Magifiri Henricia GadauoDotlo DS Soleruus,numero Quadragmtaduarwn Qu~ionW11 •. dilii bcnricl a (§Qndauo :a noftra gC":C~QU ifpu~t~o~ Eiurdem Docloris Solennis Henrid a Gandauo Q!!0dlibet.1J •. 'o ne heftema proponebatur nouedecJm quæftJon~s.Q uaru qu~da perra l1E~banr Defi:qur;da vao ad ronaIi: creatura •. CIRca deum qrebat ad vnG pertinens ad eiusdiuinitati,& alia plura pertilJCtia ad ei9 alfum pta hGanirate. De primo qrebaf:vtru deus prr vna ide~ ~nofca~ dif QudHaJ. uerfa mqiuidua elufde fpeciei. Q; fic,arguebarur:quta dlUe!fa Jn~ Argu.prin. uidua eiti(dem fpeciei feCGdueunde gradu prectionisearG mutant d~ um,& creaturæ a deo cognofcunf fecundfi 'p perfectioes earu funt l!l ipfo:quas fecundu gradusfuos imitanf.ldem aute gradus imitatio11ls refpondet eidem rationi l?fectionis in deo. erg'Oeadem rone pfectionis deus cognofcit diuerfa indiuidua eiufdefpeciei.fed ra~i~ perfeet!onis er~aturæ in deo cftfua a: Q _ ciua idea in ipfo•. rgo &c. CONtra.Plura ve plura ddhcta ~d~uerfa no eogn~f~nt vn~:~ ~tfli e In 0pp01itu. etio cognitOl1'vr cognitafunt necelfario fegtur ronecognofcedl.deuscognofClt dluerfa ldluldua eiufde fpeciei Vt plura & difti~a:ergo ~o cogn?f~it ea vno. !d aut quo eae~n~f~i! i~e~ ~ocatur in ipo.~rgo ,&c. HAn~ quæ~lone mO~lltNe~rld19 ~ug.qua, [ep,utat valde dtfflctl~:dJees 1qua~a q>ift~la ad J.1'm.~~rts ytru ~umma 11la..ve:lr:s~~,fuma faplent:a ~nn~ remp qua ~d~ funt ola gfiahter hOls:an ctla V'11lufcumfq;noflru rone cotmeat.magna qftlo.Rnder rn:fed rnfioe occulta qua I2fimi1irudine declarat fectidu 'i' pot. AD cui9 ireUeclfifdedfi 'l' in q1iberelfenria fiue natUI A ra creata e cofiderare duo:dfenri:i i1'01m dfcnna i,& ei9 actuale exjfteri5 fiue fubfifrentia.~a vt tU eftex rone dfcntir::vt dfcntia cfr abfolute,duplex cft in ea idifferetia.Vno em mo idifferes. ell ad c( aCtualis exifteri't,&:ad no ee:~a quarti e de fe nara e ec & no e(l;licet ditfereter:qm quatti e ex i1'a fibi derelicta frn'~ habet ii ec:fed 'i' habet ee hcc e iquatfi e dei effect9 a qiJo ce extitir; pticipat iquaru et9 effecl9 c.Ita C)J ei9 ecnria no fit fuu.ee: fed qfi ad uenies &:acddetale ei I2tidpatu ab ipfa fcclm cpi aliis qfrionibt) alias ditfufi9 expofiru efr.Alio vero mo e idilferes ad ce vt'e & I2ticulare.fe cudli etiiAuiccm'l:eflenria rei iquatu dfel1tia,c dfentla t3t6.& funt extra ei9 itefione intcnfio viis &: I2ticularfificut & irefio ~xifretis & no exiltis:& mfro magis:!:]a licet res idifferese ad cc & no e~ tfi ex fe habet no ee nifi habeat i1'm ex alio.Sic autle idiffercs ad vt'e &: I2ticulare,cp ex fe nec e viis nec pticularis:fed folu habet rationc pricularis iquatu r~cipit ab altero ee fubfifletlrr i fuppofito de terminato.Elfe vero vfis recipit: iquiitu p itd1ectt1abfrrahif a fuppofitis i qb9 habet ec tag vnu iQ ml'ds:& irerCi121'dicatione :1pplicabi1emultis.vfe em fcom Plium no c nifi vnti i mftis, & de mut tis.Et ficut dfellria rei dupliciter per cofiderari :fd1icer ve i fe, ,& \It i fuppofito vno vel multiplc cato iplurib9:fic ide3 fcClmqua de9 habet i1'am re cognofeere, cui9 eil ipfa elfentia fimilitudo:du p1iciter por cofiderari:vno mo vt c effentJrrabfolutæ:a1io mo vt e drentitr re1atr;ad fuppofira.Pr~ mo modo fecfidli qualibet fpede creaturr; in deo e tm vna idea ii cognofdr tota virtute dfenri(, & ei9 multiplicatione poff1bilefieri I?varia fuppofita.5ecCido mo ilIa vna idea refpeau elfenti~ dt v·t plures refpectu fuppofitor6 muldplicatoJf- fub illa etfentia.Ita 'p fieut i1'a dfentia rei vna e ife & plures irdati6e ad fuppofita: fic ipa idea eiufde eff~)titr vna e Vt refpicit ipam effenti5 abfolutc plures e iguaru refpicit ipa fuppofita fub ideritate elfenti~.Nec ei ditfereria nm 'p effentia i diuer" B fis e multiplicata fcclm re:idea vcro dfentitr refpedu ipfi9 elft'nri~ vna e:plures vcro (cam refpo. etusad fuppofitadiuer~a.quoIFrefped9 diucrfi fub vna rone refpect9 ad i1'ath effenti3 cotinenf:fi cut fub vnirare e(fcnritrcodnenf plura f~ppofira.lra 'p ficnt ipa effcnria evna ad plura fuppofira. fic refped9 idea1is ad eentia e vnus refpedus ad plures·fefpeaus idealesad fuppofira:vbi elfcnna multiplicata e p fuppofira.Refpect9 afit vn9 idcr;ad eentla manet fimplex idiuifus i variis refpe~i bus ad fuppofita.Et poteft fic vnus idea1isrefpectus ('ffevn9 per relatione ad effentiam:& manes Vnus elferamen plures perreIationem ad fuppofita:quia nonrefpidt fuppofira niti mediate elfen da. Sicut fi vnus radiusdefcendcns ina1iquem pundti medii, ab i1Io.rdJexus multiplicetur i pIli res,præter 'p re,& fubiecto differwlt illi radii.Non fic autfifti refpectus. Et fic ficut diuina effe~ da vna fub diuerfis refpectibus idealibus ad diuerfas fpecificas effentias rerti cfr diuerf~ ideæ oino non aute vna habens plures refpeCtus ideales: qfi vna idea multiplicata: fic vna idea drentir; vni9 fub diuerfis refpedibusldea1ibus e1ufdem effenti~ ad diuerfa fuppofira eius no dt diu(rf~ ide~:fed vna tantum habens plures refpectus ideales ad diuerfa fuppofita eiufdenl elf('ntiæ quafi vna idQ plurificara.1ta'P fieut diuerfc;e(fenri~ fpedfie~ ga no eoueniut in vna effentia fpccifica haba i vni rate diuin~ etfenri'r plures ideas & no vua iu qua ill~plures innuunf:fic (contra diuerfa fuppofiriT iluodlibet. ;6cciidum. fo.XXIX. rub eadi emria fpeclflca hiit vi1aidea .Pptet VIlitatem effentiæ 8: ipfas vniras iri Vlla:'ficut dTentia \Tna dt & habet plura fuppofita in fe vnita.lra '1'ficur ipfitem~nti~ i vna in fe,&: 110 llUnleJ:a~ifup pOlita nili12aliud qcteft ca fue;iuditiiduationis,in gb9 tora efr,licet in nul~~fc1fp:de.i.elfenria no cftnifi vnicu idiuiduu{hoc eln de necdfit3tt' fequif non tiiex illo tI' f,dfo paruit noelTe plura idiuidua fub eade f~cie nifi I?-materia: § ex alio facrilego qd t5§ f.lceilcgus pofuir:",.f.qlibet eani deus S1d, vbi dixit i ecde libro. Dis res q differt fp:dc.s ab altera fp:cie,fubnatialis & naturil1is & cc3llitutiua differeda dici!,&: qliras naruralis,vel narura lis .pprieras,& .ppriu narurt;. veluti c1itfenit homo & bos adinuke:qm ho ronatis efl:bos aut irto nalis.& en ronalefubllaria1is dlfferetla & coniruti~ hois:irronale aut bouis. Sirr alit & in reHqs fJ~debus fublliitiis & naturis &formis.Ois alit res in q differe hypotlafis ab eiufde f~cieicofub,. fl:5tiaJi hypoftafi,dicif aduentiriawffereria & q1itas, & h}'pofiarica 6" cI1JrJcterilhca .pprietas: hoc aGe ell accides. Et hoc eft qd (da dicit Auicena iprio metaphyfict; fu~.singula iduldua dur de f~ciei poll§ nofunt diuifa itellccl,ue1fenri~vnG fQIlt:fed debet dIe diuerfa accidetib9.lde in.v. Et equiniras ex hoc q, idefirlicione ejus. couehiLit mulra eft cois:fed ex hoc q, accipit cu .pprteratf,. bus & acciderib9 fignatis ea fingulaiis.Equinitas aut ife eft equiniras rm.Q!!omo alir hoc oodl1J!l git,&q funthmoi :t,=ddecia,magisexplicat Auicena ieode,dices.5p:cies ea natura tcrn.liara ieffc & itdledu fimuJ:videlicet qm CU rerminam fuerit cite generis 11iIla q terminae ipm,erit i effeCtu: & no erit opus poll('a poni nifi fignatu tm,nec reqrif atiet ad derermiatione ei9 nift delignatio tm. Pofrq vero debninata e f~cies flttialitfima,erir nicnattira: fic 'p accidurei comitatia ex acdded~ L bus & .pprieraribl) ,I? q natura fdiuiduac,& fit defignata. Sed intelHgedu 'l' accides acdpif hic lar giJTim~.Scclm 'l' iuxta modl1loqndi AUlcenr; acades rd app:lIaf œqcl cOuenit ei,&efl extra leen tione fu~eITenrir;.V iidicit Damafc.vbi fuprJ~Et fimpJicirerdicere qcucp i oib9 q runt eade fp:cie J)ypollafibus mt cc3fideranf,& fine gb9 ipoffibiledl fubllali~d de meo indifere re ingcra.~id em illud fir,nefcio:llifi forte dicam9. fubftati:i angeli fineol?ationeeffe in loco:fed e paffione qua in fcrecipilie a rebuscorporalibus q funt in loco,vt ~mones ab igne infi.orna1i,pprer qaptifta filie. Sic ~go vt patet Q; iw indllctis auctotitati.but ~cnrici a c§9nd9UO anachorifis dI aliud aligd &maiusqu31ibercœnobitica fiuerno113fiicarc1igi&viuctiu ivita coi. ET fic quæfiio ina mora inte~ re1i~i~fosviuctes in cœnob~tica ~6grcga~i~nc ~qu~nt~ hui~fm~ V di,debet trJClari.DeQbuspot 1l1te!ltgldupfr.yno rnodoyt lIltc~hgaf rd~glo fohtarl~ ~lu~nnu~ I nemoribus & Iocis defcrris remorls a c6uerfatlone popult~lnteIhgatl1f alto modo relIgio Vluentlui fceierare magna eorum qui ccimmorantu rin ciuitati~lus infirepitu populorum. Alio vero modo vt intelligatur religio folit:\riaqn en in vno cœnobio paucorum congregatio,qu~refpc~u multi tudinis congregatorum in alio, foIirudo appellat. Et efl tunc in iflofcdocafudicendum,cp reliA gioinquant~rn religio'non :n !1~ niJ! ftat~s pe~f~ctio~i~acqrend~:& eorum ~ fun~ a~Qren~oRfe~ onc pcrexcrciri{j & inrlrumcra VIrtU~l1,&: tta ran~:pmf]feCtoJFl1quanrum hnl011dJgentlti fratro 1 rofoJarione &:adiurorio,licet forte Inulti funtpfecti ineis Qfufficerer ,ad flnni I?fedionis exerceda:.: Q!!ia igif indigetes adiutorio &:cofcI.arione copiofius, &: facilius &: expe4irips ea habere po(funt i religione vbi di: multoJf fr~tru cogregatio:dicoboml.pmoues & in nuUo diftrahes:g in religione rolitaria vbi dt paucoJf fratni cogregario:Dicidum q, quatu ellex difpofitiol~epaucitatis fiue fo lirudinis & mulritudini s,q inquam hmoi foIu materialirer faciut differre religiones vel cœnobia adinuicc,perfectiol" eO:rdigiocongregationis multorum fratnifiue copariido inter fe diuerfa ca:: nobla e1ufdem generis tiueelufdem modi religionis fiue cliucrfi generis.Forte tamCin re1igionefo ]itaria vbl dI: paucorum fratrum congrcgatlo,potefl cITemaior ~fectio per aliquid aliud refonnas inquantG fdHcerreIigiofclirnria quodam6 magiscoicatcum flatu I?fcctionfsexercrndæ In vita co tepl:Jtiua anachoritarum,g c6icet religio mulrorumcogregarorum,ticut ecolluerfo religio mut.. torum congregarorull1 petcll c(fe ~f~d:ior g fit aliqua re1igiofoliraria p~ucorum fiue etiam mul ••• rorum: inquantum ipfa coicat quodammodocum flatu I?fe~ionis exercenda: in vita electorum p~ 'latorum fcom q, a1iasp6t dec1arari.Si vero religio folitaria viuentiu extra ciuitates in locis dekr~ X tis fiue fint multi fratres fiue paudcoparct ad religione ViUCriliiciuitatibus & tumultu populi fie cum vr dIctum efl religio inquantum religio fit natus perfectionis acquirendæ: iX ei femp:r fit impcdimentumpopuIi ~clitarisconuafatio:Dico q, reIigioficfoIit:Jria inquantum dt extra dui tates& populi tumultum prrfeclior eftiIla q degitin tumultu populi. in hoc enim flatus retigiO;tl nis inquant6 efl religio & flacus ~Clionis generandæ ,non confiderata ea vt communicat cum flatu perfeCtionis exerœnda:fcmJXr tanro efl r.rea:ior quanto habet plura .prnoriua & paudoraim peditiua ad perfea:ion~ citius & f..tdlius a~redam.Vnde didt beatus Bernardus in epiflola ad Su~g~riuQ1 abbarem fandi Dionyfii. CIauflrum ipm frequenter flipari militibus, vrgeri negotiis iurgiis p~rfonare,patere interdli & fœrninis:quid inter httc cæIdl:c,quid diuinum, quid fpiritua le poterit cogitari!Iugc quippe mentiti & ab omni flrepicu fæcularium pcrJXtua quies cogit cæ" , Jeflia meditari. V nde fUI?illud Canticorum tertio.En lectulo Salomonis.Glo.dG aia a mundi Ilre•• picu fe diuidir,loct1 in quo fponfusquicfcar in fccomponit.Idem in epifiola ad Hcnricum Magun dnum Atchiepifcopum.Monachus non docenris,fed plangentis habet officiunvQ!!ippe cui op" pidum carcer effedebet,& folicudo paradifus.& Hieronymus in epiflola ad Ruflicurn. V nufquif,. 9' fuo fenfu ducirur,mihioppidum carcer,&: fo1itudoparadifus.Item Bernardus ad Henricum Se nonenfem arcbicpifcopum.Labor & latebræ & volutana pauJXrras:hæc funt monachorum ina.,. gnia:lla:<:vitamfolentnobiliraremonaflidi.Vnde reIig{otalis foIitudiniscG eoq, efi perfeCtior ad perfeCtione generanda,criam dl pafcClior inquantli cOlcat cum fiatu anachorltaru ad p:rfectiol1c vita: cotemplariuæ exaceda.ira q, folti in vnioo religio in oppidis & flrepitu populi cuflodira pr~ «1lit folitaria: 'fi fcilicetcolcrt in aliquo cum natu platorum ad perfectionem vita: actiuæ exercen da. D,ifflcillil~1l1 dt tale ~nfer~are vita; tm~rem,~ ~tfiin medio vrbi,s gs vide:1tur habita~e ~ quafi 111remt qutefcat vaflitate,&tnta fol1tudtnes motlti fecrrta~ coualhum:ficur de qbufdii dI'" e Ad arg. pri. cit Chryfoftomus fuper Matthæ1i cap.ii. AD primum obiectum q, perfectior cll religio I11ultOJ!C Y quia in ea perf«tius habetur Chrifli focietas:Dicendum q, Chrifli focietas habef a quocG'gJ itarti quann'i tibi apauerit oftiti cordis I?charitatisdi1atarionc.iuxra illud noan.Ego flo ad oniurn:fi~s nlihi aperuerit, intrabo adil1um & cœnabo cum illo.Cor aurem aperitur Chriflo I?charitaris di I.1tarionc ta erga .pximGin vita actiua,{j aga deU ivita cotiplariua.& ira vtrobiq; babet charitas Chr/fu:&: ita vrrobiqJ habef focietas Chrifii:& ma in code genere vitæ fiue actiuæ,fiueooteplari uf; t~i c~!cga~one mult~J1t~lpa~cor~~l1e eriii icOteplariua cino folitaria:de cuius copararione ad alia coteplanua,fiue et1a ad attlu3 mhtlad pr~kns:fed folumo decol?ari5e actiu,: &:coteplarin~ cogregarorU in paucitate 6: multirudine:in ~busfrarrrs pa exercitiu in cape adi6is & opera vir tutG oIled1it ad grad9 cOteplati5is &ad illos fe difpollur,ita q, iillis cotep1atio fit pricipa1is itcti5e t1uodlibet.:5ccundum. fo.XL. afi qiigJ adio fit m:Jgis iexcrcirio.EtQa n..tusl?redioisaCijred~ pricipali9 cofirtit int&fedo ad J?fi: aioQe g yrcc!o ca, & j rededo plus adiuuat,v.t clidu dl,maior fratrli tongregatio:iddrco abfolutc vt religio magna: congregationis inquatum religio pfi'dior cfr ij folitari ••pauco1F~ dic,w.i !l. qo IX e bene concludir argumeru.Q; tU frat 9 cœnobiticus ~rfe~ior fit anachoririco,cx hocconc1udi ~on per:ga aCl:9 folirariæ corepJationis ad deii multoampl~9 pat dilatare cor ad Chrifl(j fufcil'jcndum Z ij qui<-11~a,!9 diled!on~s ad, ~imum~ ~Rg~m.era duo ~oppofitG rl~~bat ~i~q,(?Iir:ma Vit~ Ad argJ op; ••nacht'nram vd fohrana religIo paucem ,mquaru habttal1gd anachormræ coreplarlonJs,~rcc do 'videlicet p~Clione vi~cOtiplariuæ'I?fi:Ctiodit religione multoJ}t cogregat~,g ad aercidum ~Clione coreplatiuæ magis e~ coforrio ipediut §.rmouer •.ppttt'Ga vt dictu dt reIigiofi pcmdi rr:iftmiefc ad folirma vira:& tiunt anachoriræ.Qll !ai a1iq?ibus difplicuir.qu?d reuera ~10ndixi in fauarem vel ~ium alicuius:f~d te~e~eo lpqu~ ai en lpfa vetltarequantum mihi apparuerit coattus,turta hoc qetlbl dec1aratum fult ••Necm rei verbS • rate adhuc mihi aliud §tunc dixi apparet.QC! cu apparuerir,quocugJ docrnti,vd rtianlecc1efta contrarium teneri prædptenre,abf~ omni confufione & rebe1lione paratus eroobedire in hoc (!Id cut & iii omnibus a1iisdeterminatis & dererminandis.aliquantulum tamencemorfum pro tW1C deternlinato g tunc eram:quia{cio'91magni viri idem fenriunt in-dictaquænioneq i gis,iuf1:epoffidet nec reddere tenftur:fed ille ficfibi adiudicata pofridet auctorita •• .• " . telegis~e~g.o&c~ Qt e~ia.d~betno l'eddere01rg~itJJr:qui~ talis pœna nori folti elt Secundum. 111fauore prmclpls:fed magIs m ochi1mcrlmlnIs.fed tale non debttludex omlttere:raleni ergo pœmi B debcttenere. DIcidum ad hoc:q, duplex efr lex:diuina & humana.Lex diuina lex naturædbquæ iu' Rcfponfio. bet innocentem non puniri. qUft cuftodiel1da dt a quolibet erga deum p pacemconfcienriæ nihil age do qc1ell contra conCcienriam.quia fecundu A poftolum,oannc qd non elt ex fide. glof.conrra confdi fiam peccarum efU.ex humanaelt quæ pOpulis regendis publice intHtuta ell~qua: vt dicit Augu.i. de libero arb.fæpe minoribus malernctisdedit liccriam ne maiora com ittertuf: vr occidendi volente occidere. feclidum enim

'. rimorum.& de pr~bendis.Q uia inrarG.p:r totu.Et fiecontra regula rem ~quitatcm vt videtur iuris- natura lis cfr:vt in eadem ecdcfia quis plura habear bcneficia :quarc & m uIro forti? iIl diu erfis, & ma xime in diuerfisepifcopatibus:aut in diucrfisprouindis.quia quanrobeneficia magis funt diOantia ta IIto minus potefr vnus in pluribus dcferuire:gg In f}Xdalirationc difpcnfari folcrjVt aliquis pIum V beneficia habeat in diuerfis eccleftis,non autem vt in vnica. SIC ergo plura beneficia fimul tcnere quantum mihi apparet non folum eUillicitum & malum :quia de iure poliduo prohibitum :fed quia ex iure naturali illicitum & malum, ideo prohibitum :quia vergit in periculum animarum: (Q cpfi~ bi bona attrahunt pro quibus ecdefiæ deferuire non poffunt:quæ aliis deberent concedi qui ra poLa fene deferuire:vt in dicto capituIo.Quia nonnulli.quos ipfi defraudant. Tale tame malum dt hec cp in Cafupoteft effebonum.in quo folum tamen per difJXnfationem plura beneficia tenere licitum dt: fine qua etiam non elllicitum ex hoc folo €pd~iure c6muni cfr prohibitum:edi in fe ex natura rel.cet iIHcirum Vt dictum efr.V nde Bernardus inepillola ad Theobaldum comitem. Honores &: dignita tes ecclefialticas non ignoro deberiliis qui eas dignelfecGdum deum adminillrar~ & velint &'poffint porro eas ac~ri ~uulo veflro pcib9meis vel veftris:neevobis iullumecmihi tutu ee noueriris.Na nec cuig vel:adultoplures in pluribgecclefiis habtre Iicet:nifi difpCfatorie ~deob magna vel eccl'ic; ~cdfi m tate,vell?fon~ vriIitate:&: hoc no .ppria:fed coem ecdefi~:vt dictu e fupra. JIl~.n.rut du~cauft;, .ppter quas facienda cfrdifpcnfatio.Scam.n.cp didf extra.de fentecla & re iudi.In caufis. difpffatione indU;:l cfit infJXda necem eas & vtilitas.& extra de pbe.Expofuifti.didf ll' rUcdifpefatio frat;fi euides necdfi tas & vriIitas exiganr : ve dicit glof.Ifta duo diftrnfatlonem inducunt, & propter talem necdlitatc adiungWltUI (cclefiæpræbedis,A1i~yero fU9tcaufljj inducetes f.lcilitatem dif~tionisex R:atu a; , f.Hii. ~cnrlcia~andauo dirpofidce ~ronani.vt em extra de cle~one Inn~t~it,dicif,~u!ta diCp(fati~ne indU~ere Vid~f:rde ria literam moni hondtas,f.tma perfoll~.& vt dICitexrra de phe.de multa.clrca Cubhmrs 6: ltreratas ~Conasque;~aioribus Cunt honorandc; b~fic~is,cli rario~o~ul~tpo~erit ~i~~~ri. Et ad~ert~du,!, X dt '1' dicitcti ratio poflulat:ne paf1im,& mdtfcreta fiat dtfpefatto.qula vt Ibi dlcltglof.Oltm tn curis & dignitatibus difpelabat epi:red hoc ini~l~rarli fu!t .ppter indifcr~ras,& ~~ltas dirpenfar!o~es ep~ (ceporo. V fi nec papa difpenfare ~?Xt mfi luna rarl.o hoc ~ft~ler.tta ~abltl~ ~Ilfupra ex ~Ictls beaf! Bernardi.Alias.n.erfi ab ecdia mlhtante fUl?eo q, dtfpenfartone ~s obrmet no lI1~erati,cora deo tame no affecuraf.fccudu q, extra de voto,& vo.re.fu~ cap.primum dicir glof. Non cfl fecurus quoad de.- um cum quo papa dif~fat nifi fubfit cauta difpefandi:nec etiii fecurti eft ipfi difpifan~i,fi difpffill1do cui~ licetia f.tciedi tribuat eius qet ei omnino nolicet,aut no eXJ:r:diar,aut furte ~titll11odo quo nec liceat nec deceat.Oi.n.quodlibet horli in femalu fit vel falte faciid : nun~d ideo vt ait Bernardlls ad Ada mon:tchfi:aut mala effedefiit aut minoratti elt q, papa concdfit!quis vero mala eOeneget affen fum pbere malo:'& fic-oui inpdpitium erroris ire I2mittere,a quo CU diligir.ia (am reuOcare deberet! Ne forte dicat ei ilhidEzechieIis.Qet errabat no reuocalli,qet p:rierat no qfifli.sic em vl dicit Aug. in fennone de paftorib~s,debet dicere partor oui ficpeteti licentiam errandi:tu vis errare:ru "is ~ri [e,ego nolo.Non vult ille qui me terret fi voluero,reuocabo errante:re~ra I2dira:etfi meinquiret~m laniecvepres fyluarum:12 oia angufta ire coarCl:abo:omnesfeJ:r:sexcutiam:omnia ,xragrabo,~euoca. bo erranrem ar" pereuntem requiram.Si me pati non vis,noJi errare:no1i perire. Parum dI q, doleo re errantem at" pereunrem:timeo neneg1igens te etiam qet forre eft occidam. Qu rame vt ait BerA nardus in epiltola vbi fupra, pontificem trciffe no credidero nifi aut ciraiuClltunl mendacio, aut im portunitate victum.quando enim aliter huiufœmodi indulgentiam darer: tunc non e«et difpenfa- tio, red crudelis diffipatio. Dico ex parte eius qui difpcGri fecum ~tir. EST aut hic confiderandu y q, alius dt modus diflXn!andi in ilJisqua: funt ,phibira quia m3Ia:& in illis quæ folum fW1tmala & il licita quia prohibita.ln malis tam quia .phibira, dlfp:nfatio ve dictum eflfupra,nihiJ f.1dr:nifi q, a~ fert prohibitionem ipfam:& rt'm ipfa~ fuæ naturæ relinquit:quæ de feinditferens eft , &.ideo licira 'Vt bene poffir fieripoft prohibitionem:cum ,pprer prohibitionem non liceat. licebat autem quand~ cum liccria fiebat.In prohibitis vero quia mala,difp:nfatio non aufert folum prohibitionem relinqui do rem fUitnaturæ:tang de fe indifferente:qu~abfQJ licentia non liceret:liceret aurem fi cum licentia fieret:fed cum hoc 'l' difpenfatio aufert ipfam prohibitionern,dererminar cafus in ~bus bonum et}& licirG qc1 regularirer tang malum & ilIiciru vniuerfaliter crt inrerdictum :vt quo ad hoc fecundt1 ilta difJl=nfatio non fir nifi iuris qdam declaratio in partlcularibus factis in gbusdubiu f t} : vtro.C Jrni •• Ilere debear ad aliquecafum diflXnfabile in iure expreffum, an ad alique alium qui furte noCtt aprer fus:Vt tunc detur Iiceriafu~ifeeundumformam illitis:vrqui haber vnum beneficium inritulatum tenear alterum tan~ eomidatum:vel qui habet duas intirulatas , teneat illas tan~ tenues refJrttu co dicionis p:rfon~:vel tang fit paucitas dericorum fuffiditium ad alterum:ve1 tang vnum fit alteri an nexum,& fiquis alius,modus fit poffibilispr~ter it}os.Et fie difJ:r:nfatio proprie non eltvnus modus djftinttus ab aliis quatuor:fed coincidir cum quoliber & femper cum aliquo illorum in omni actu dif penfandi:& hoc vt dictum eft no nili in factis dubiis,fi ad alique illorum cafuum ~ninent.cuius du bii determinatio p:rrinet ad indultriam & at,1ctoriratem folius difpefanris.& iRud dubiu cum in di,. ais cafibus vel in aliquo eorum ex confuerudine faCli eft determinatum ex aliqua obferuationeinaIi ~b9 bfifidis,tae prinet ad ius romune:& no re~rit difj>efatione:vt vbi obf('ruatli e 'l' pbed~ alicuil11a iorisecct1~ anexa ell capella atiCj:cuicofhf pbida,fimul & coferf capella vrl figd aliud fit anem d.Eft .o.ab initio facta iIlo",connexio propter eand,ecaulam .pprer qua de nouo fieret de eis fimul obtineJ1ll dis difpenlatio. vnde exrra de pr~n.fuper capitulu Expofuifti, tacta neccffirat~ dif,xnfandi in eo di cit glot:Propte~ tal~ml~eceff~tatcm a,diunguntur ecdefic;pr~bend~. Ilir vt alienarum rerum difpefatorem,fed non vt propriorum largitorem.& ve cc: cundum 'l' dicitur in capirulo proximo fequenri,cpifcopus habeat porcflatcm in rebus ecclefiæ: ve difpenfet ea necetTItatem habentibus cum omni reueretia &; timore dei.Participare etiam opus cum qua: neceffaria funt : fi tamen ipfe aut qui cum eo funt fratres indiguerint aliquo: vt ncceffitarem in nuUo patianrur.fecfidum apollolum dicenrc.V ictum &; tegumentu habentes iis cotenti fumus. vbi dicit glof.Nota qualiter exponitur hoc verbii indiguerinr:vt artteturtantu ad vittum & velH_ tum,intellige nccelfarin. V nde Bernardus in epiftoIa ad Fuleone.Ne tibi frullra blcidiaris q, tuis co tentus aliena non rapias.ven1tamen quæ funt illa tua!bendicia eccIefir;.reCl:e.quia furgis ad vigilias: vadis ad mitfas:horis chorum noclurnis diurnifql frequentas.bene facis. fic enim prrrbendam gratis non accipis.Dignum elt vt qui altario deferuit de altario viuat.Non autem vt de altario luxuricris ve de altario fuperbias,vt dealrarioc6pares tibi frr;na aurea, felIas depictas,calcaria>deaurata,varia grifeaC]Jpellicea a collo & manibus ornatu purpureo diuerfificara. DenigJ quicquid præter necdI1_ tium vittum ac fimpliccm veflitum de alrarioretines,tuum non dt,rapina cft,facrileginelt. Haben ARufio ad res inquit apoftolus vittum fuum & veltitum,non vittum & ornatum.Sic ergo nos contenti fimus Perfili:q di;1l ~eftim~ntis quibus operiamur: non quibus lafciuiamus,non quibus fUJXrbiamus,non quibus m~ cit In faero Ilercuhs placere lludeamus.Air enim idem ad Henricum 5enonifem archiepifcopti.Clamant nudi, 9uid.f~ clamant f.unelici:cOqufrtitur& dicunt. Dicite pontifices in fr~no quid facie auru,nobisf.unc &: tri•• iluodlibctt ~ertium+ fo.XL VII. gorcmilfrabilirer labor5tibus!Q!!idconœrttnt tot mUtatorIa veltium,vd eXtet11a perticis,vel plt in cata in man deis! Nollnl ell qct etfundiris,nobis crudeliter fubttahitur quod inaniter expend(tis,l1o ftris necdlitatibus fubtrahiturquicquidaccedit vanitatibus ydltIs.iumenta gtadiunritrenuftage N mis:& noRra non curatis crura nudll caligulis ••· SIC ergo patet,q,de bonis eccIefia:viri eccIefiafrici nihil poffunt fumere ad fUJXrfluitatem:!ed folum quod JXrdner ad victus & veftitus necdlitate.q-qj tamen ve dicie gIof.fupercapitulum illud Epifcopus,melior vel peiot dandus eft [ecundum quaIiia tem perfonarumiEt vt dicitur.difr.xli4!ecGdG AugufHnu de doCtrina chiilHana. capitlt10 Quif9:J.in omnibus talibu:fnon vfusrerwn!ed libido eft in culpa.Q!!id ergo loco & tempore & pcrfonis COlJeA niat,diJigenrer :lttendendum efr.Fieri (nim poteft vt fine aliquo vitio cupidinis Vel voraciradsprc;iI tiof1lfimo cibo fapiens vt;ttudnfipiens autem fœtidiffimæ gulæ flamma vi1iffirriisatdefcat.Nam In huiufmodi omnibus rebus 110neftnatura earum quibus vrlmur : fed \Tt cauta vrendi vel modoap~ ~erendi,veI probandG efr,vel etiam improbandu quod fudmus ~Sed hanc (aufam \1rendi tiineolpIli' mium are.lldimus.Creuit enim nimium decus ecclefi~ in his & honeftas exterioI:vdnam magis cre: uiJfec incerior.fectidum illud tld dicitur difr.xH. Epifcopus vitem fupeIleailem,& mefani;& via.uilt, pauperem habeat,& dignitatis fuæaudore1l1 fide & vitæ meritis qtlærat. Sed vt diddbi g1of.hoC. hodie non tenet:quia modo habenr ampJas poffdliones.Scd quid eft!nGquid quia ampli:it~ funt po,", feJIiones,amplialld~ [unt fXfXnftt:&1100potius e1cenlofyn~!Aurum enim habet ecc1efia, o ve !eru,et n red vt eroget & fubuelliat in necemtatibus.vt.xii4 homine ipfum poJfrr videret vifione beata iri verbO furmato de ipfo p:r f~cm fu;).&:'ique perfecte 1cum prftfentla nihil addat ra tioni videndi intelleetu's,fi in fola fpede videretur. Nili forrc dicatur,q, fpedes dei non manet ad ab {entiam ~ius fieut nec fpedes fenf.tbilis.Sed~oc ni'l1l efr.Subfhirtt (nimdci omnib9 cfr·ptæfens. quia fine ca nihil exiIHt.5i dicai:tircp cui vult impri~i~:?\: cui nO vult non impfimitlergo abfens per ii1111 poJfibile poffer eam imprimere:&; fecW1du.eJfentii\m videri per fpo:iem illam.Cu ergo qu~rimus vi-= fionem dei in nuda fu:teJfentia,finpiter fciendlidi~ aut liUn§ videbit eam intellectus creatus: aut T videbit eam al(o moqo §per fpeciem eil1s.~ia tlI~modUs vt Oftifum dl,oino cfr impoffibilis.CRE Rcfponfio, do igitur dfe neceJfariuponercfP intelledus beatu~ di uinam videt eJfcntiam:no per fFedem nec in verbo aliquo de ipfo fOrrilato:ficut couenie in omlli operatione intellectu;'!Ii qu~ fit per fpeciem circa creaturas:vt dictum fuit in alio Quolibet pra:ccdcll'ri:fCdil' videt cam infeipf.l in nuda (Jfclloa fua, & (Xrnudam dfcntidfuam:vr idem fit inaclu videndi vifwn &: ratiovidendi.QeiC}ua1irer COrlllgC:;al' re porerit,c06derandum efr.sciendum igitur '1'ficut ad vifionem ferifualcm circa obiectum fumme excellens iu vi6bilitate,cuiuuuodi dI fplendor folis in tota,tria requiruntur:fcilicet vifus,faniras,& furtirudo:& 'p fiat in ac1u per ipfum vifibile:& 'p habeat vifibile fibi pra:fel1s: fie in iRa vifione fpiri", tua li circa obiectnm fumme exce!lesin viftbilit~tc,cuiutrllodi ea diuina dlentia;tria requirGtur. Pri inLi fcilicet oculus vifus inrellectus creati:'l' fit f.lI1US funis. Qei fit per lumen glorirr:quo eleuatul' &: & difponitur ,& forrificarur:vt idoneus fiat ad vidcdul11 illud vifibile : non quo videt tang medio 5J fpede videndi. Etenim fllius luminis difpofitio no man ifi:flat obiectum:ficur luxfoJa non oaedit eo.- Jores,fed folum aptat fubiectU. Nihil enim ipfum manifr{tat naruraHrer:fed foMmodo ipfc feipfum manifeftat voluntarie. vnde Ambrofius fuper Lucam.N6 cfr in poteaate noara videre deum:~d in poteaate illius apparere.Si poteaas non ea videndi deul11,dl tamen gratia promerendi ve poJfimu.s videre.Non ftmiIiter fenfibilia videntur:&; is in cuius volunrare fitum (a videri: &; cuius natui'~ dt non videri.Nam deus fi vulc videtur.fi no vult,no videtur.Lume illud ergo ex gratia promeretur; Vt intellectus po{fit videre fi ei manifrftecurvifibile.NO auti: dt fpedes quo videt.Secudum vero,q; fiat in actu per tale vifibile:& fiat quafi VJlum ex vidente &;vifo quodamcdo. Vnde cum hoc no par fit fieri per aliqua fpedem ralis vifibilis apud intellectum qua il1formetur;Vt dictum dl:ad modum quo fit vnllm cxfpecie fenfibilis &.tenfu : & ex fpede ii1relligibilis aliaru rerum & intellectu,oportet 'p hoc fiat per huius vifibilis elfentia :vr e{fenrialiter fiat in intellectu ran§ ratio videndi:& vnu C}uo. V damodo conltituar ewn inrdlectu:vt fiat illo actu intellectus.Non dico per infurmatlone in (Jfe nOb' turali : ficut vnum fit ex imeI/edu & fpede inrelligibilis apud ipfum : nullius enim forma n:1turaIls potea eJfediuina effenria,vt alibi dedaratum eU:fed per ipliuseJfentiæ pr~Kntiam C}uæinrimiordl oculo mentis per pra:fentiam illam qua folus menti iUabitur,fi paffit effealiqua fp:des inronnans, Qei videf expreffe dicere illa .ppofitio de eccIefiafticis dogmatibus.lIlabi meti illi foli poifibile ea C}ui creauit:qui fublif}-(:s incorporeus (apabitis dl fu~ fuctur~.&;fic illa prrrfentialitas intima fudt ad attQ inrelligedi quic~d fuceret informatiofredei:& pfrdius difponit ad ipm diciendu g.poffet f.tcere ali. qua fpedes illfurmas:& fic ipfa pura dlenriadiuina fucit ipfum intelleCtu dfe inadu inteIligenre: ~ fucir C}uafi 6pofiru intellectu CU ipo:vt i13afit quafi forma intellectus 110 E infurmatione in dfe natu c raJi:fcd I? pra:fcnria in dfe inrellectuali. Et hoc verius fi fuciat aliqua fp:des intc1ligibiJis.Et iltudm:i repugnat diuil:t; per&Ctioni:immo ccgruir reI hoc cpea prima & pura vt'ritas:C}uæ p:r fe efrprima & }Xrfi:ctaratio illtelleetuaIis 0iXrationis.lta 'l' etiam in adioneintelketus naturidinul1a venti1s in- vcnrfd B49~ndauo te1ligi pordtnifi ipra veritas prima amfiat intell~aui.Vl' ratio inte1ligendi. ficut alibi expofitum dt. Et ~r eam {ntelleCt9ad videndu, ipfa~ elfe~ti:i v~~biecw dcte~inatu~ : ne~ ~lfe~ de~e~!na~ ~r aliqua f~dem creat,am prop~er l1~fil1lt~m dlfial1tla &: r~mma ~Iffere~tlam }lmlt~tl ad ~lli~l~atu: Ita q,iplius intelleCtus mdetermmatto qu~ ha~t de f:1tna,tordl,dlfpofitt? ad lt1~elltgendu.d,lUlI1~ elfcl) tiam;g determinat!o p:r qua~unlJ fp:clem.~~m~tpfa~JXdlret m3~ls:&: a~ I~tellectu tll!us dlue~re rer. V nde fieut dicit ~ugufhnus ~X parte obt;eCll,Bon~JlO~,~o,numtll?d:dl?11tt~ hoc & Illud:&: lI1~ X te1lige bonum fimpltclter fi poteris:&: d~u,m II1telle~c,rIs: I,mI,llterI:"nu~ .dlce~~l11~propofito:xpar S te rationis videndi.bomi videtur hac fp:cle creat~.&:tlla: dlmttte hac &:tlla: &:Vide lpfam fp:cJe:qm; dt ipfa boniras pura,fi poteris:&: deGvidebis. T ettiii vero qc1requirit ur ad huiufmodivifionc inul lectualem efi:'l'huiufinodi vifibile fit pn;fens n6 .folu~ yt ratio videndi:fed vt obiectum vifum : &: lC voluntarie ollendat:vt dictum efr.Non enim ex hoc'q; dI pr~fens ficut ratio videndi,oftendit fe fi cut obied:um vifum:qc1 reuera elI ~r fuam elfenthi non p:raliquodVribu conceptum de ipo in quo videatur,vt dictum efr.Licet hoc cOuenit in vifione qua intelligimqsipfum J%rfp:cics creaturæ,ve1 in Crede creaturæ:ficut vult A ugufHrius nono de t(inirate capro vndecimo:vbi dicit 1k.Queadmo dum cum rer tenCuscorporis difcimus corpora:&: fit aliququam in feea,reJam ea ad id qddI relatU ad ipmabf~ alia relati5e qfirQditas ~ fe q illtc1ligaf refpeaou alterius:fed infeipfo elt reIatio:quia hoc qd dicit relatu dt per fe;& in hoc 'l' elt rdatum perfe,nB rget alia r~Jadone ~ua fiar rdan1:quf~ i~ fe habe~ qdirate intel~e~iuiireC~~u ~ubie~i,fcilicet g~ ipu efl CUIUS cum Intellecta fuerit qUldit3s;egeblt repr~fentan l1lrellectul ahquld alllid refpea:u cuius hoc intelligatur+Hic enim funt mulræ tcIationes quæ collcomitanrur aliquas eltenrias p:r fe non per aliam relationem accidentem,ficut conuenit te1ationenl (eg difpofitioitrm parernir~ris & difpofitione fciedæ:guisitellect9 ~rra{fe adueniar huicrdatl6i.Ct1atite Vt dici r Auicena,nota uuis h~c,tunc iii riotafli 'p ad aliquid efr in eJferati qcl ea intetlo:cuius hæc efl definitio,q fucit n5 debere rem eJfe ~ fevnam,ted coniungentm1 inter duo.& tictalisrelationohaber eo e{fepropter cepn1 jntcUedus:fed ccon,uerfo quia habet etfe in re, eam concipit intelledusCirea fe+V nde fubdie Auic~na dices. JlJud igif e relario iteUectuaIis cuj9 e{feinquam iteIligif e iteIkcta qditas in retpe •• au eiijs e{fei itelledu+iquatt'i itelligjf refpectu alter19 habet iudicium 1 itcllectu,feclidli

I ptum intellectusÆt fic nuUam reIationemfecundti dr~, foIUff'ctldti dici ponebanti deo.et oes fe~ inci~eruntin h~dim Sabelli~. ~i ~r~ velimus vi3ere quo reIado dicatur r~lis, & it quo habet 'l' dIcatur res al1qua naturæ no roms tm:9portet cofiderare fcc1mpræderermmata: cp qd:i rebrio habet effe 111inguJarib9 ex natura ipfius rei exrra:non ex OJ?C inteIlettus:fedqua itellect9 c6fidera.s f rem ,inuenit drca ipfam re.& efi relatio ifia realis:quia fundat ire:cuius gditas dt refpectu aIteri9 ~x~ipfa non,p aligdaddit~ ei.;Ethabet ~upl~ dTe.V~G qua efi ~d abfolut1i i.fe &: refpectu fui Cub lectI fi fit accldens,ficut fClentIa eŒquaIltas 'l1æ.Et alIud effequa 11.e no per aIigd fibi addin1 ( ad f aIigd:&!l0 babet ~pri~ e!fe:fedad aliud e,!f~:fe~d~lp ipfafcientia efireI~tio qdamad ipfum fcibi ~e:non ~U~ efr !cIano ahgd affi~ens & atf~xu fCl~tlæ ~b extr~.& fie relatlo habet dfe reale,iquatti .pe.•qUldlta~,q ha~t vn~ effe111i~g~larIbus &:J fuble~,felpfa habet eff~adaliud:& id qet i res f abfoluta ferodti vnu elfe:ldutt rattone refpectus fcClmaliud effi:fiue ad ahud dTe.& h cre e natura relationfi ~funt reIa~iua fcClme~,&:11~e:vtpa~etexpde.rerminads. Talcatir refpeau no pc3tde.fe ha bere e!fentIa qu~ dt ID fingularlbus,mfi ex ahquo ordmequan a natura fua determinat ad aliCl:. quale determinant tibi inulce calef.ldiuu &,calefuctibile,exnaturapotrnæ actiuæ calefactionis in . vno&:fufc~~iuæ in~lio. Qui~ i~em fectldum id~l no dt natum agere & pati a feipfo:nec potett dfe ordo n~.1~ter ~luerf:t &:dlflInda.Et fic,rdatlo per fe & fec,udti eJfenihil aliud efr' § quidam ord? effen~laIisV~?s a~ al~erul11,fu~datus In n\ltura & effent1a eorii q ex hoc habet cpfit res & rcalis rdatlo:ga folicet In aliqua reaIi llatura ~ cJfe.ntiafimdOltur.Et f1l11ilita ipe ordo ab rode hct ~uodlibct. ~crtium. fo.LIII. q, fir res &'otdo reaJis:quia idem funt ordo & relatio. Vnde nihil elt dicere q, rdatio res ea fiue: realis,quia ea ordo quida qui res'ett & reatis: quia hoc en tde notifieare Per feipfum, & ignotum p:r ~que ignotli.vndeinter qcGgJeftreJatio:& no elhalisdfentiaIisordo inter relatamon eftrela~ riofe~un.du etfe,fed fcclm dici tm: fiue fit eiufdi:ad feipm .•fiue diuerfi ad diuerfum: yt amplil1s patet ~rfcrutanri fupra dfterminara. Equitur de IXrtineribusad affumpt3 humanitate a primoprinctpio,deo fciliœr Et qrebatur qiJatuor.Duo ~rrinentia:ld anima:vml ad corpus:tertili ad coi(j,J d~lm ex vtr~.PRIm~ ~r~jn~ba~IXrfead Fu~aati~'partis ani!D3:~us_ int~lI~;IQ!!~.V ctlu~~VtrG'amma ChrJ(lt ctrcufcrtpta omm dlfpofittoe corpons &ctrcwcrtptts donis gratuiti~: fcilicer folum ve in puris naturalibus exiftes,firnc.biliorquali~. , bet anima cuiufiibet alterius. Secundo p:rtinebat ad parteanim~vegetatiua &: ~~ll.VL . fenftriua. V tm vegetatiu3 & fenfitiua in Chrifto in~ erant cum intelleetiua vel erat cdud( de potentia mareri(. T erciuerat de fieri corporis,ChrifH in faeramento. V tm co Q!!~ll.VJJ. uer~ofubaan~i~ pani~in i~m fiat fubit~,vel fu~ffiu~. 9.uarlUr;n~~atde~lOrre Ch~ilti:Verum. QEc;;It. m y fuent naturaltter mortuus. CIRca Prlmu argulf:'P amma Chrdh 111 pUtlSnaturahbus non~ Arg.pno. tuit effenobiIiorg anima alteriu.s.~i:t in natura anim~ no funt nifi natura flXclei& dfenti'r ei9 & etfenriales fine naturales ;pprietates.Si ergo anima Ghrifti fuitfet nobilior alia:aut ergo ratione natur~ f~ciei & e1fenti~fu(,veJ naturaliu ,pprietatU. No ratione etfellti~.Q!!ia in eJfentia & natu ra fll=cieino eftgradus vel ordo,nifi fellm flXcie:fieut negJin numeris, Vtvult piis.viii.metaphy •• fic(. Aut ergo no efr anima Chrifti in alio gradu dignitatis & natur( g fint alit;anim~.:aut no dI ead~flXcleCU eis:qc1elt incouenies.Nec;pratione eJfentiaIili,pprieratii,quia tales pprietates no di uerfificanf nifi ,ppter diuerfitate naturc;;:quiafunt diuerfc; & et:dem fcClmq, naturae cado vel di uerfa.5i ergo no por eJfegradus in natura & etfentia,nec;pin iftis .pprietatibus.ergo &c. IN COQ In "ppo. rrarium efrarticulus epifcopaIis,qui dicit 'p opinio illa q dicit 'p inc6uenies en ponere aliquos in X teIleC1:us nobiliores aliis,error dl:quia fieanima Chrifti no effet nobilior anima Iudtt. Q uæHio Refol.q. ilta licet qfita fuit de anima Chrifti,generaliter di habet locu de qualibet anima, & generaliter de qualibet feparata a .materia:& quodamodo eda de qualibet forma materiaIi,vt patebit ,pfequedo vtni fci1icetpoterit effealiqua diuerfitas fc fœtus in vreropriusviuir vi ta pIall~ g ataIis.Non e.iifcquif q> noeftprincipiu vite;; fi no fu nt op:ra vit~Caruluse.ii ante nomi diem habet IXr&cte fenfitiua anima :quæ efr principiu vitæ fenfitiuft quo ad ces fenfus: &tame ante' nonG diem non potefl exercere videndi actum. Et IXr hunc mOdu anima humana efi actusrorporis organid potitia vitam habencis,fciliceteius Get non efr abiiciis anima~ vt dicit in fcdo de.3uima.fed includit eam in fe.queadmodum lux dicif cffeadus corporis luminofi:ni5 quia p:r ipfam corpus ha het e{fecorpus in e{fefubfrantiaIi,vel organG in figura corporaIi,veI potentia qua aliquid ea vita: re ceptibiIe: red quia ab ipfa principaliter eR-dcrerminatio c;oipcreitatis in cxilhntia dfe aduaJ:s&ot,- gani vt poflit in debini opus:& ipfa aia efr ipfa potetia habens in fe vita a qua fluirvitain corpus~vt F dictum efr. ET nora 'p illud vegetari moueri & crefeere de quo didum efr in Ifho de (pi,t:iru IX ani~ ~tl anim~.QCi atet ~r ~~ q~ feqllif,Si,ut vjrgu~ta & h~rbas fiue a1~moueri & p icr;;~ti ma,no inrelligitur nifi dedlct1 rroifinutatlone: q!l~ alteratio præcedcs generatione:non dc:aliqw efr habett1 ~cnricia~9ndauo vidcmus.& coftat '1'illud ~ dt nifi morti 6:i~~emmrti ~ntranGnut~ti.one prp:.e~etein ~mine COJlC generatione QWi p~cedit ant~a & ~~a ~n:~ ~a ~rtute g~cratls.cxtftetls mfel11me,qua~gffI . nerans generat & affimi1atr1b~gcn~~ledidu q, dlclt.pbdoforbu~m fepnmo Mctap~y~c~.~e& •• dt ficutiUaqu~funt exartlfiClo:qrnm'Illotftrorma 111 I;O~~tla:& a qu~ ~ k!l'efouemms tit dl~ in naie vbi dicitromentator,Id cfr femegenerat IX1'potena:quædhn eo,fimiIearnflcto:&rorma g~ nerati in femineeR:in poteria:queadmorlGforma artificii eRin potentia in arrificc:&ilIud a quo cR: feme(ouenit naie 6:ratione di eoqtfuntdiabolum plufg. aCtus·puri cognitionis:no video.Contrarium tamen non ~tfero:fed virtutem inter~lam patientiæ, &alfarum virtuturnlnquantum in fuisacU bus de~nder ab æterna virtute 1i~ri arbitrii, qua dirigit aa:iOlll.'svirtutum in f1.JoS fines intmA nus vd renlitrius~poffibiIccll cpll0n pollirattingere:quia nec ipfam vim liberi arbitrii.Et credo cp ~cdfct~m Augullinfdeberjntel1igi.VprGramen hic,diftinguendum: cp~ntentio voluntatis diri L gentis pc~eft col,)fiderari dupliciter. V no modo in fe:inquantum omnino latitat in inrimis volun r.ati$.Atio 'Po do in fuo dfeCll.l:inquantum ex ferl10re intentionis actus alicuius affeclionts in ipa voluntate concipit ur ,& ,B voluntate ration;lli in virtute fenfiriua, & etiam forre v1rerius in,cor~ pare. Primo modo, vtdictum eft, intentionem voluntatis circa actionem cogitationis non potdt ~turaIi~er cognofcere.secttndomodo,nol1 video quomodo eum plus poffet latere actus affectio 1)isconceptus,jt) vol~ntate {j,actuscogitationis conceptus in intellectu: cwn vterl]3 res intdligibi lisfi~ extra fub!lantiamanil!læ. Sed nu~quid intentio voluntatis fimfUter aliquid dlintelligibiIe (UfU fubftantlam voltmtatls!Reuera dicendum q, non:quoniam r('f~ttus folus eft voluntatis, ad finem qui fundatur jQ etfeptla potenti~ volcndi: quo quidem refJXdu cogi"rarionesdirigwltur f~ redunt in finem. V n~ futri illud Heb.iiii.Difcreror cogitationG & intetionu cordis.Gloffa.i.di~ ~rnit,cpgitatjone~:quæfcilicct diuerfa diurrfi cogitent:&:difcernit etiam. inrentione$ cogitatiQ,l num:fcilicer quo ftngul~ tmdunt:quo fevertatint(nno earum,an adbonu an ad malum.& .ficin tendo voluntatis non ell res aliqua in fe diftincta ab iJla.Er quia in fe non ell inrelligibile naturali fer niti in fe determinatum,iddrcoei:fi rotam fubftadam &qut:cunqJ aliquid rei fUllt in ra, natu'" ~alite~ poteft con.r~i~('l'e;nontamer, iIIarn.ypluntatis inrentionem.H~c eft enim natura refJX:Cluu: '1'ex ~da nqtltla fuble4orum,inquibus non de neceffitate infunt,cognofci non poffunr. Non ~m cognofcis J:trfi'cte homi~emin eo tiua,& iR potitia ad ca, & de: illa potentia eBCtcade qflio. sauodlibet.~ertium. fo.LXVII. ct proœderetin infm!tum,ni1i fura e~entia ,materia:aJfum~to ~uod~ ter~~u ttret {pU r~,p(J rentia pafIitJa,nOllaltquod accldens eIUS. hter enim matc;r13no effetIn potena ,lXffe~fedp ahQd a fui.Et fic omne potentia palTiuam oportet red ucere ad prunu potens ~r cffennam fuam;ficur& actiuam.Tfificut materia ~ effentiam fuam eft pnmGfqfceptiuu &: immediatti tbnnarti fubfta fia1i~, ficcompoficGfuh1bitiale,e: m~tfria &:f0~~a ex feItt etrenriam fuam e~ ptimGfur~ & inlmediatum formarum accldetal1um.Et fun1hrer furm~ 1fpara~ a materIa :,Itt fwtn;Jd)"mt1i immediate fufcipiut fua accidecia:~ (unt ipfa potenria receptiua •.si enim dfrt potentia 11Ia alia re ab ipfa 'effentia',ilIaacddenseffet in ilIadTenriaquæ eius.elfet'recepriuat&:hoc ~nifi ~ p0,- tentiam patIiuam quæeftipfa effenri:1.vel ffer~birejn infintnlln,vr di~um dt.Vnde quoad •.• e tione potenti~ pamue;recepriuCi ulla eft ditfereriaref~u fi?rm~fubftdrialis recipied~,&:accida n ralis, quin ip!' prima potentia redpiendi tam forma accidelll':l1emgfl,JbftitiaJetnfi~jpfa dTentia, &: fubftanria recipienti~ reatis. Et magnus c;rrorefrdi~,cp potentia paffiua qu~ en ad ,adli fub.l ftandalem:eft in genae fubfranti~: et qUt;dJ:ad actum accidenrale,eft it1genere accidenfis:vr qua· litaq~.~mo ip~ iubflan~~ funt fX1' fe ca~ ~p~incipia ~a acddm?u ~mof!1m; non e a~ accidentla medla:& hoc ID genere caufr;effiClcntts&:1113tertalts:l1(fir ID mfinItum: cum UI1 abIre poffibiIecft dfe accidc:nsaliquod naturalirer nifi in fubtlana fit,&:ab ipfafubftaria proœda~ itffet fed acciditium fecfidariorGfubfl:itiæbenc po1funt effecaufr:JXraCclderiapricta:vr 11 qualitates primas aCtiuas & palliuas,q [unt calidCi~ frigld_u~~umid~ .&: iccu,ta~ra.,cpJ?ni, ~ ~erOl}C f huiufinodi.Et fie patet ap:rre de ronna fubfi:ant1aIl:qdtJn fecaufa effeCttuaacctdmt1um 1com pofiro:lictt J:U !11atcriam,~ pr~cr h~~ ?at dTe~pofito: qUoddi:.rrindpium .~radi ad &ni nus adirinaCl:um fuu: ficut'condgir de potentia dd: G:d(grt adminiculo ateriorls:ficergo ,dicitur fubftantia anim~ cius potentia:quia fine omnj alterius adminiculo ha heae in fuadTenda dererminare rationem porend~ qua profiliat in a~ione. immo vt ipfa em~nria dus·dererminate. habeat rarionealicuiusporenri~ & d(terrnii1arird"~us ad aliqIIa attione,opor tetq, hoobabeataL aliqua ipfi9 drenti~deterrninatione qU:!ad a&i dcterminatii incIinerur.poten da' em no definitur nifi.e.t relarionead a~.Et quia m~iot itrerenria potentiam viderur 'exiflere d in hoc:~ qu~da funt aIligat~ organoi& qu~a no: C~ eiTentia ariiril~ no poreO:Jrnes hocdifHnguf di vnifoI01itcr fehabet ad ro~um corpns:& omnes partes eius: 'l' rota fir in toto,& totatn quali Ixtparre,fecundum Auguftiliii,vt dTenriaIis eius ~rœ~iolfe(iidum q, proceffir argnmetu f(clm Z fllpra, id~ctii. AD dec~ara~ione!Digitur prin~ipalb intenti fimul,& ~d diflolutiont:01 iIIiu~ argUI' menn,fctendum:'1' poret1tl~anlm~ qu~d3m dlcunturorganononalhgat~:qut;da01 vero dIcuntur a1ligat~, boc non contingit aliquo modo ex parre pOtenri~,vt fundatur in ipta fubfhiria: quia tota rubfbjriaanim~ qu~reeltomnes duspotenri~,adus tit &:~ffdiorotius corporis:ita (na 'p fitfub lhitialis ~rfedioorgani dans e{f~f.ulJftariale organo iquantli corp' dt: iuxta ddinirione pUi: Aia dt actUs corporis organici.eO: eria:rata in toro corpore,&: tora i qualibet pre.fcdm ''P dicit A ugu ••• ' ftinus in fine de i,morralitate ai~. Aia no tri1modo vniue~ ,moti corporis fui,fed (cia vnicUi'l~ ' ticuT~corporis fui tota fimul addl:nec quarti in fedt,aJiquid fui plus aIligarur vni priculr.; corpo !IS ij altcri.sed q,didrur habereparte.s quafdam alligatas corpori,& J2rcmaliquam nonaUigatis lIoc.c6tigit,quia qdam eam vl ces potenti~ fm1irju~ deteriantur in fubftatia ipf:t V rone& difpo ne organi ad opariones fuas:potenri~ vero incdle~u~ ne~9:(edlXr alj~d aliud {c(tm feJpfas,vt in lia patebit.Propter qtt potirif; inrclleCtiu~ ei fuilt fubftlirja ipia ai~,inquatii determinatur fcom fe ad elicienduoJXrationesintellcct:ualesdicucur dre no aJligatr.;organo.poteri~vcto fenfitiuf; qit~fi triiliter funr ipfa fubltarla ai~,tnquatti detrnninaturl1 difpofitiones organi ad diciEdii oJ?adqne. (enfttll~s,dicunt alligat~ organo.E~ fcClm'1' ~ diuttla organa nata diuerfimode detetininatt,f(lIm hocdiJfiguticurdiuw~ potici~ famtiu~,fi9C 01 diacrJitateeart1 iter fe,vcI ild pctirias ire.l1e~uat , ' , iW fJcnrici Q ~aridauo inquantum habent radicari in fubftatia ait;.qu~ nuUo modo quatG dl: ex fe, diftinguif vel deraii minatur adadus fentiidi vel ite1ligedi detcrminatos:ga id ipm qet de ea itelIigit fine organo,iIlfirioneclt formabilcdererminata fpecieobiedi,vt oculus colore, audit~s fono. &- Ck qlibet fpe! ~es.renfibil{sdet~inatc agit ,indeter~inatti poffib~Ie: ~~ no taCtr~ fi n~daf?b~tia ai~tffer D fiibleaum potentlæ. SED qUIdtunc dlcendum:quo potenæ fUnt vt 1fubleatl 1ala ltelledJUaJj non funt aCclclctiain ea:cum fpedes determinara tag adiuti no agit nifi i determinatti paffiufi:& nuda fubftantiaaniint; oino dt ideterminara rape&! fpeciertliteIIigibiIiti:9anodcterminaf (cant Ccad aliquam iIlarti:neqJex ~rgano corporaIi:~a poterias iteUectiuasher pter orgai1a!EteŒdiCen dum primo:q,dtterminatiopormt(arum intdleaiuarGquæfit in anima {Cam it,quani ··ipafCitm fe habrtdTe fubiedum:non vt dt in organo:nonhabef nifiexdeterminatione fpecifrumfimtd eI;,- denriaa~9inte1l«tiuos,& determmanriti ipfiunanfmæ fubftanria & ronesderemunatarii poten.- tiara fc&n diuerfirarem fpeciaii inteUeaualiti ~ opernnoml intdtigendi:QQ3S'anima p fpeciettt Intbfll13rioneelicit: Vl ihoc diffttat dctcrminario fubftiria: aia: ad roncspothiartifmfiriuartik ~enrkia~andauo inteUed{U3l'ii:q, fenfiriuarG dftermfnatio fit a difpofirione organi: per qu! in aia Fmopotius ior gallO oompofito per aial11 ra~ica~ita fit ro potetiæ detcrminatæ ~d det?,minat~m obiedli,ad deA terminatuma~fentiendl,vtmoculoadcolores &adactum VIdendi. Sed vt I actum procedat: 12tale potentiam id cuius rit,hoc non potdi fufficienter ex rone potetiæ.qm ai huiufmodi fenfus & fenftbile feorfum 'accipiunf,vrrung3 eorum elt in potentia rm:fed tunc demum vtrung3 oorwn fitin aCtu:cum ex ip~s vmi fir,iuxta hoc q<1dicit pliusin fecundo de aia, SenfibiIi.s a'1u~ & (enfus vnU$ &,fde,elfeautemipforum non idi.Dicoautvteltfonus fecundumactum, et auditus fcc1m .adum:quare cum vnum non poffuntfieri per fubltantiam fenfus & fenfibile:quia fenfibile fcam re no intrat (enfwn,oportetcp hoc fuerit per fpedem eius·:qua fenfibiIeinfurmat fenfum: qui pri' fbit in potentia,vttiat in actu.Et hoc eIl q vt fubieCtum!& materia fuæ ipfo .operationis, circa qua naturali~er cum appropinquat i1li,opcratur. DIcendum igitur: q:.licet po Rcrponfio. F tenriæ aCtiuæ non funt in anima per dcttrminationemalicuius informantis eas:ful1t tfiio anima ~ I1aruraJan detcrminadonem adfubiedu & mareriam,circa qua habent,operari.fic~t calidiras fC:l paratafi e!fet calef.tctiua in k,nonefTet nifi qualirasper effentiam,& nocet potaia qda nili ex I~~ curaJi dererminatione & refpectu ad actum calidi:ira cp iret in actum quandocu<]\ approxil11aref calef.1ClibiJi:&ceJfarer abaCluabfenre caletatlibili.5imilitfr in ,ppofito dicendG 'p voluras e(}pore tia naturalis in amma: & non ea nififubfUtia animæ:fed exnaturali determinatione & refpeCtU ad a~G voledi bonn vr bon(j,fiue firnplr ,fiue appares:qc1 neœffe habet vellenaturalitet::cG. ei pfen tctur in cognidone,licct non de necdIitate velit hoc bonum,ve1 ilIud:& cum bonul1l vt obiectum &mareria ei no pfentetur: velle fecunda actum oino no p5r.5ifr intelleCt9agis PJteda naturalis dt in aia:& nodt nili fubftantia anima::fed exnaturali dererminarione & refpeau ad actU abftra~ hendi fpecrt:s inreIligibiJes aphanrafinace,cum ei,pponunf:ita 'p no p6rmas non abflrahere:ficuc JUI:non pc3tno abftrahere fpedes 001011' a pariete fURque lucet.Eft alit ages in animaquodamodo fic,ut lux in diaphano, Vt vult phl1ofophus.Cum aut fpedes phiirafmatu ei no .pponuf:a~f<.Fadio ne ncedTe e eum;lnere. & ficin anima detcrminatur alit poteti~ actiu~: aliter vero paffiu~.Adiu~ naturaliter,& naturali refpeCtu, ga funt ad V11umtm,& ad vna rone agen~ifpede Circa~nG.Paf fiuæ vero no nifi I?alicuius determinatione: ~a funt ad plura Rideterrninatione.5ed aliter inreUe tliua::alitff vero fenlitiuæ,qa ill~funt in aia fecunda feRincfererminatfone fpecieru inrelligibiliti ad inteIligendli verti fcclm diuerfos modos itelligedi differentes fpecie:Ift'r vero (unt i compofir(,'J per indetenninarione difpofitionis organorum ad knriendum diuerfa fenfibilia differetia gener" ((cundum diuerf3s operationesfentiendi genere differenres,fecwldurn 'l' apofirum dt. rcafecundum arguebatur~pa fefubfiflens p5t etre Vntbilealrcri.quo~(am QuatÆ.lV' ia ronatis efr per cc fubfi(}es:~a habet actu fcparatG. & habes a~tl fepa~atti in Atg.ptio. ubftantia pat ee fCRattl.Per hoc enim oftendit plius intelleCtum feparabilpn a orpore,infecundo de aia.& ipfa dt vnibilis corpori,vtforma & actus:quia al~ ter homo non efrer homo per intdleetum:quia res non habeteffeid ql! dt ni~ . per fuam fOrmam (ubfranrlalem.ergo &c. CONrraeft.qtJonia per fefubf1frerc .In Oppofi~ . & alreri vniri liueihærere (utc6traria.qm penes hoc diuidiifrubftati~ab acci,. dctib9.fcd CU vnu cotrario1f idlalicui a natur.1;reliquG no p6t iee eidenaniral1'. OJ aut Fm fe ha fub1iftere,hoc narufa1it her:&'l'hct alteriih~rere;vel vniri Vt fofa,hoc firr I13tu~afrher.C~i etgo G cOucnic vnUR1 (Orum,illinullo modo pOr conuenire alterfi. AD ditficu1tatfl11 huius quidli~; ~cnrici Q Q;and0UO aplkanda inte1HgedG:q,no fu!r .ppofira nili ,ppterOliam ~r~lIcdiua 9ua p~nj~us fo~'a ,&adG,cor poris & fer.abilea corj?C:&~felpfam polfe fubfillcrc.Vt Igitur cxphccf dlffJcultasel9 c!rca amma intelleetiu5 :fdedum t:pno debemus ponere eam e!fe harrnoniam quiid5 & cOrernperatla humorU~ vr elfceius llctinfra gradu furma: rllixti,ficut a1i~dixerut.HocCJD pofito no pofiet poni[' fefub __ flflerc:ficut ne'll eoreperatia,aut harrnonia.Sed illud ponere eO:impoffibile in aliquo gfie aiæ.qm Vt dicit C6mcr.fuper.vii.mctaphy.eti:i de i1iabus eduCtis deporenria niareriæ.Manifdhl ea in~t aiam dIc addiram formis complexiona1ib9.Sed hoc fc(fm re i hoie.In aliis aGt ad min9 fc(fm gradu intetioi1is,vt dictu eO:filpra.vt dicit AUlccna i.viii.metaphy.ElemetUp fe foIu nodi aptu redl?f forma vegerariois &:animaIitatis.Sed aCQritur fibi aptirudo illa propter qualitate q venit i illud exeornixtion~.& eouenit cornixrioni fine dubio a1iquacoucrfioi aliud fibinaturale: quæcum acq fita fherit in complexioncm:tlic receptio'furmæanimationis erit pfcdio i11i9 aq:lfiri in combrione. sic enim oportet fern~ ponere ordini naruraIe in gradib9formaru natura1iG,fdlket q, forma qua to efr prior &:propior nlateriæ, r5to efr imperfh:tior:& h:tber elfentiam & oparione ,ppria iVfrdio rem & magis imerfam" materiæ:& quanto ea poflerior & remotior a nuditate mareriæ,tanro dt perF2ttior:& habet clfenti5 &:0l2atlone,ppriam perfediore,& midl imen;lnl materiæ:fed in virtute fua magis e1euata.verbi gfatbrmæfimplices elemetares:ga fumme funt materiales , virtute moti nam oino non habet nifi per natura qualitatum mater1alil1m:forma vero mixti virtute habet fue oem virtutem demeti,veluti magnes QJ attrahit frrrG:veI a1iu~ lapis cpflringit f:mguinem.Et fUI? omnem formam mixti virtutem viuific3f!1haber fonna vegetabilis:qua per fe ab intra haber fere tranfmurare fecundum aliquos modos motus,vt nutritionis vel augmcllti:qo nullum mixtG iaia tum poteft f.lCcre.Etideo in vegerabihbus inucnitur primum prindpium vita::1icet occulte. VJ,. rra aurem omnem operatione vegetabilis fe extedit forma fenfibilis:vt non materia1itcr moueatur a veritate natura: & fubf1:itiæ reru obiedarum ficut mouemr vcgetabili:1,fed fpiritua1iter fentlen do fciliccrresmatertales,&:appreIledido eas:&per fpecir.searum irnmateriales recipiendo (3S in fe 1incmateria,& agendo per hoc adiones Vfcdas aiatis q funt poft apprchenfionem,Vt funt mot9 locaTis,&:hm6i.& hic fiat tinistbrmarum materialium quas natl1~a educere p6t fubaantialiter del;'O~entiamatcri~.~T tunc re~at~jffieuJtas ?uæfHonis:vtrli fcilicerfiraliq~ gc:n9 fo.rmanima H terlalIum filbftantlallUm perficlenrtum maurlam non edudarum de potentIa matenæ, & non redigibiJiurn per corruptloncm naturalem in potentia matcriæ:fed fine omni materia per fe pote tium fubfiftere.Si enim fit aliqua ta1is,ipfa vltima cftformarum naturaIium &: nobiIiffima:& ha bttoperationem ca:tetls magis fepararam :in qua no cOlcat cum materiali corpore organico inqua ra organicum eft,Vt infra videbirur.Jmaginari em formam naturalem fu~ iflam magis fcpararam quæfdHcet omni11O feparata fcom fubfumtiatn,& no efr adus,aut furma materiæ:q ni habet fit operationem c6iunCbm & coero cu corpore,hoceft omnino ipoffibile.NihiI em communicat' adio alicui9 forma: quod abea non infcflnar, vtab eo qo ea attus eius &:ifectio.lnquo rephcndend9 dI: Auerrois:qui uiam inteIlecrualcm ffj,?araponit a corpore. human6fenfibili fcclm fubl!iitiam,&: co•• iund5V eoione 0R3tionis,p-phanrafni:tra fdlicet exifietia in virtute feilfitiua,q funt 'Illi i potetia i tdleetiua & in ,intellectu pol1ibili actu intcIIigibiIia,vr fit modo quodam no intdIigibi1i fpedes ea dem inteIligibiIis conueniens. II1teIll:'ctui,&corpori humano: &prr eam actum iuteHigendi ha,. heat homo,&- noh intellectus {(paratus ab co fecundum fubftantiarn.qcl flare non potefl..quoniam non aliter fe habent phanrafmata ad actum inreIIigendi §fenfibiIia in rebus fenucis ad aetumfen riendi:quæ,non dicuntur vlIo modo communicare cum fentietdn ad:u frntiendi ad· hoc q>ab ifi, lis abO:rahat fpedes fenfibi1es.Nullo ergo modo fecundum modum A ucrrois homo pofTet com~ municarecum intellectu fcparato in actu intelIigendi,ex hocfciliCet q, abftrahif abeo fpedes iureUi gibilcs.Et per hunc fl1oduOlquanturncG'1 ponarurinrellectus coniungi hominf;vt moror:fi ram e non coicatin appre1u~ndedo &recipicdo in fe['id qClea forma & attus dus,fpedes attu intel1igibi les,nulIo mo .pprcr intelledG mouere diccf c6icare ineiuso~tione:& ficaut h9I110in nullo cornu nleat actionem inrelHgedi,aut intellectus cfr tbrmadusnai:uralis,aur homo c:rit ipfe ii:eIledus,no corpus:fed a1igd vt'ei1scorpore,vtPJaro dicifpofuifTe.Qo etiam flare nopot.qmhomoquicungJ rarionevrens pfedilfime experitur in fe oparionesfenfiriuas:quæ non poffunt fieri i]jfiperorgami quas,certu en nullo modo poffe communicare incellcctui feparato:quia ipfe caret quantum in fe, e om~1 pr~ano c~rporali.&pereandem viam cum nos poft actum fenriei1di &ex admiiiieulo actiI! fen~end.1 ~x~rlmur in nobis qui hOl11inesfumu5,& vt homines fumus , a~uirdligedi,& hoc vt " fe ltellJgeres,&: no per accidens,ficur Iig1iu difgreg:!t,ga albt:doexfis ieo difgregat:, & fc3tione:qc1no pofuit PIato,ficut paut ex ladia:is.Sed quoctic;pmo aia ron;JIis ponat dfei coq?c fiue modo ia ditto:fiue alio inferi9 dicendo:ipfa tii fecGdGoes media (It iter furmas corporales ma reriales,& formas olno fepar.ltas: fcilicet defcedcdo a prima forma il en motor prim9,& cRufapria olm,vfc;pad inflm:iinteUigitia. & fic ~ ip(1m ronalc aiam diuina fapictia omnium ordinatl'ix fu~i ora fpiritualia infhiorib9 corporaIib9 nectit. V t enim dicit Dionyfius f(ptimOc.1p.de diuinis nomi nibus, ipfa Clpientia dei en omnium f.tctiua: & fcm~ omnia concordans:& indi{foIubiIis omnium & concordat:ionis & ordinationis caufa fines primorum coniungens princlpiis tecGdorum:&; vmi vniuerfitati!; confpirantiam & harmoniam pulchram facien~.5ed quomodo fiat illa conit1dio fu~ periorum cum inferionbusper animam inteIlettiuam,ipfc non apnmir.PIanum tamen en cp non debet inteIligf nifi vt ipfa anima inteUectiuaaliquid oornmune habeat inferioribus Jx fuperiori •• hus fOrmis.AIirer enim qu~liber fpedes fpiritualium rerum &corporalium,co cp media ell inter ea iifunt fupra fe:& ea guæfunt fub fe:poffer dici coniungere fupcriora interioribus: qucmadmo,e dG quilibet numerus pon binariG dt medili coiungcns fUl2ioresnumeros inthioribu's. Nec debet adhuc illud commune inreIligi , vr fit de natura fuperiorum: & moueat tm fubf.Iantiam ali•• qua corporalem,præter hoc cpfir furma & actus eius. Aliter enim inrellectiua vltimo mouens Cz,I ~os qua: fecundum plios ditta dt aia cæli,:t:quaIi ratione poJfet dici coniungere fURiora iferiorib' lpfa em kcundum Auerroem coniungit corpori cæJelH,quemadmodG nobis il1teIIectuslAmpIius ergo fi fecui1dum rationem mouendi corpus,quemadmodti Plaro &;Auerrois ponebant iteIlettu coniungi corpori,dcbet intelligi fuperiora CU inferioribus coniungi per animam iteUectiu:i:& hoc maxieidcirco, quia fides nra nec corpora cæJeftia ponit animata:nec cæIos moueri ex aliqua natu raIi commixrioneil1teIligenriæ cum corporibus c~Idlibus:fed folu ponit iteJligrnas quas vOcant" angelos,ex obediitia diuini pcepti ca:lis adminillrare motti:ficut in aliis o~ib9 raU naturalili ne:. quenter adminiflratoresfunt etiam fu~iores ~fi nut9 dei pcipet.Oes em adminiflratorii fpil. runt,~~ dicit Apollo,ad Hebra:os : ca:ldtia corpora infpirates,atCJ ad arbitrium C)uoferuiunt deo ~uod(ibet. ~ertium. :fo.LXXIII. mutantes at'l\ vcrfantes. vt dicit Aug. viii.de Trinitare.c:tp.iii.lta.f.q, non magis naturaliter colliga tur corpori cælclH inferior intdligentia,§ fuperior .Amplius ergo §fecundum rationem mouendi corpus,debct anima rationalis fupiriora connectcre inferioribus. qet non efi nifi 12 qd dl-forma &: hoc actus corporis. Vndc Dionyfius notabi1itcc dicir.Filles primorum coiungens principi is fecundorii, non econuerfo fines fccundorum coni unges ptilldpiis primorum. VJdm~ em funt materialia & con poraIi:uqnæ dfe & pcrfcclioncm habet ab alimvt,a furma & actu fuo.Prima aur funt fpirituaJia:qua: in fe fUllt f\)rma ~ a~us fubfiftens.Ntinc aute qet d} forma & actus altenus:proprie, coniungitur ei p cui (ftforma & actus,non ecoJ1lierfo.Qcl ergo coniungit priora pofterioribus:cuiufinodi eR anima il1tdlecti~a,fecundumDion'yfium,dcbet eITefinis primor'um:hoc dt fnrma vltima&infima,il1 fe fe para ra porens fubfiftere:& debet coniungere htincfinem hoc eft feipfam principio fecundorum:hoc dt fuperiori & pJ;'imoin dignitate & gradu n3turæ inter infima; corporaIia.f.perfcctibilia,&: eITefua ab alio vt a (rrfeCtione rua & forma fufcipientia:&: hoc non eRnifi ponere aIigd 12 fubfif1:ens:Vt aui fe mam ratlonalem corpori vnibile~vr rormam & actum eius. Et ideo cofiderar1o de anima inrelIectiu.- ad duplicem philofophum p=rtlnet:ad naturaIem.f.inquatum ('f1:urma &:actus corporis acquirens f actum inreUigendi ex fenfibilib9 adminiculo feuftium;&: metaphyficum inquatum fcc~ndum fe d~ aliquid potens actu fubfillere &: habere actum inteIligendi per fe feparatum omnino ~r fp.:ciesa fli periori imj:'rdfas fine omni fenfuum adminiculoifecudum cpdicit philofophus in fecundo Phyfico ..•. l'um.Pbyficu oportet cognolcel'e f~ciem;& qu~ funt fepatat~ flXcies:,inmateria aut.&: inrelligit ani ruas inrellcctinas. vride fubdit ad probationem fui dicti. Homo enim hominem generat ex materia & Q fol.~omodo autem fe habeat h~c feparabilis ~rimc: philofophi~ d~t~imillare opus, efi.Sed quc.m~ do poJlit vtrun;umq ~:rd"uJ!1'cttionanf1:atim dimittit iJ". Jud præter narurale,&: corporifuo fummo amorefe infu odit :vtf1:atumJ"uumadipifcarur natural~, & elfe I?~ClU natura: fu~:qniunges priina fecudisaVt dictli et1-.Secundo mo :iX3 oino indcterniinatadt, & hoc vr aia intelligat ficuc didu dt fupra. V fi,de ipfa aia dicit com~tator fUl2l'rincipiu tertii d~ aia. st habuerit forma ,ppriii,tuc illa forD:1a ipediet a recipiendo diuerfas formas extraneas:fIa funt abc;ab alia. V nde in pr~cedeti qfiione determinauinius4 nec potentias aliquas accidctales fecundu fe in fe Jlabet.AD illud qc1inducitur ex parte materift;q, ~nit11afeparabi1is non poc dfe furma materia: co T fiituens cu ea Vliu effe:quia nOn exrrabif de·l'Orftia tnateriæ~Di~endu inrelligendo primu:'l' fecun~ dii cpdictu ftiidn tertia ditficu1tate ftœra inducta',& fecudli cpdicit piis in. vii.Metapht. impoffibile ~n- t fubfiatia vria fit ex fublhiriis diuerfis;eu vna eani fit ens in actu.Et fecundum hW1Ceria modai v vt dicit ibidc,duo ti f~nt in aCtU·nolidUl1tinaliqua hora vni.im in actu.Sed fi fuerint duo in potcllo4 tia,eruntvnum.Ec huius noefttaufa aliamifi 'p oportet 'p in eo quOd dI vnuin copofitu: no fit ni•• fi vnuriie1leqrt dt I?fe·c6po1id1 &neuttius partiu fecundLi fc:fed fo/Gfecundo q, efr in conlpofito:vt dt ibiindtictum~V fi vult ecia p1is:q, non nifi copofini generaf ~ fe.Imido 'ergo pliiibi inducta defil'l ilire eO:~ caura vniratis in compofito ex materia & fcrma,dl quia furit vnum in dfc:& id quod pri;:! ~srrar.in poretia,vt materia,fit in attu l?tbrma li dat ec &; actu VfeCttic6pofito. qc1'pa aia rationalis non habet l?f~de in fe fecundli fe nec hilbuilTet ecHifi pri9 fuilfet kl?ata,& fcparatinl creata ante§ cor peri vniref:ficut mo funt aiæ mortuoru fel?art;fecundum fe antccorponi refurriprioile + No habent .f1iifec:udu fe nifi actU & elf.ein~opletu:vtdid6 elI: & ita in poreria refpcctu actus complai ipfius co.•• pofiti. Erfic illud eecoplem caufam in copofiro,vd ab eo qc1,pducit furm5 de potitia materift:veI ib eo ~laiam vnit corporicreado'eam,VeI iuru infundedq refumpto corpore,non elt aliud ·aliquid re in materia:nr~ ab effenlateri'i.quia ipfa materia ex fe &'natura fua jlu1Jum habet effe omnino. Ne~ ab effeform.;,quia ipfa non habet illud Iiifi incop]ete,fiue per fe exifiat feparara;fecundul11 ponentes ani rnas rarionales creari ante corponi infufi one, fine fit aliquo modo in poritia :tdiua materifi:Vt alig di cunr:fiuenihil eius fidn materia:red ipra materia folol11ocfr in porentiawqjer agens tranfmuterur ad ipfam,vtdia1talii:fiue nec fit ti} rcurra nec in poritia ltiateriæ:fccundu q; tenet fides catholica q, aiararionalis hon præexiftit ante corpus:fed creando iufundirur,& infundendo crcatur.Ncg.1 abetfe' c6pofiri:quiciipfuI11 copofim no en in porida oino ad elfe nifi l?ipfa coponibilia.iulmo illud ide fine in ipfis fimpIicibusfiue in totocompofiro qd prius erat in poteria:pofimodu fitinattu:& tl'anfiatio de poreria in actu no largitur ei multitudine in dfe:fed l?fedione.Ncc renathoc in aliquo,fiue furma tducif de potentia materiæ fiue nori:du rn follimo principi li materiale eius no habet effe de fe ni1i In potentia pura,&'fonlla non habeat in copofito adu propriu fui dfe pcrfeCl.ii:fed iIIu largiaf compoti toVt dictum elt.Et fic non efi incoueniens:imo necelfarium,cp in c6pofito quolibet funtp/ura per er tentiam differeda:vt materia & forma:qu~ in vnoeffe coueniunt. cb aGt al;guif in eadem difficul •• V tate:q, aia no poteft vniri vt fumla cOpofiro ex mareria,& aliqua alia forma media Inter anima' & ma teriam:quia tunc anima dara dfe acddctaJe,veJ elfent duo e(fefubfianriaIia in eodc,Dicendum redi dum iam dicta hic,& fupra de re Chrifii,q, filoquamur de dfenaruræ, ficmateriii & forma in quoli ~rcompofi~o funt ~iuerfa in elfe:& fimllitcrqu~cu~re differunt in eodi: vt form:! q efi aia rationa JI~,&for~a 111, homIne educta de potentia materiæ,& materia midaÆt fic iIi l]Omine puro funt tria differentIa r~ l!l dfe nitturæ:fed talis diuerfiras fccundum elfe Ilaturæ ncn impedit quin compofirti Vere poJ1it dICIvnum per fe & fubftantialiter propter vnicum (ffe actuaIis exiUentia: materir; & fbr::a mæ vnius,~ alterius in compofito.Q a quidmi dfe ~r fe,dt ((fe cornfofiti,& per 'Compofitum (0,1 ~uod(ibe:t.\tertium. :fo.LXXIIII. rum qu~ fub{hitia1iter funt iiI ipfo+Tale aut cc,vr diCtu dl,dl vuli & ide,qii id qCfpcedit'aau vldrne furm~,non Imber e.l:fe drein aau vel non c6pletii in aliquodfe f~cifico:neqJ firniIiter ipfa vltirna fa.: ma quantum in fe dl:immo ipfa fola ~ttctum actum effendi habet: caufare in cornpofir01 vr compaR tum pedpfam perfea:uactum dfendi in effefpecifico habeat:non ipfa ex fefecfidum fe.Q uin ergell1 homine nmteria ipfa,vt pater ,11onhabet efie ex fuanatura:quia non eft nifi ens in potctia tm, furmll edam IllaeduCta de potentia rnnreri~ in hOlequ~ habet ratione niirti talisjuon dt nara ex fua natura ..dare eJtealicui cOlripoflro yr per feex ea fola fubfiftat fine rationali:1icet furma ·rnixti fub ratione' mijll xti alterius nara eft dare perfectam rationem ee compofit! in alio: fieut 'neq3'inbruto fomlamareriæ tll:nata dare e{fealiquod l?fe ftibJiftens compofito fub intentione vegetabilis talis 'quale dt filiati abf 9l intentione fenfiliiIis:licet fub ratione vcgecabiIis alteri us nata dt 'date effe pfecti:rmcompofiro pfe•• cro in pl:lntis:& fie iIlaform:i id hoie edUcta de pored&imateritt:er fi ratione qua furma ell:,habet dare e{feiIlud,non elt nili imperfectG & incomplctG:n6natii p naturafi't ibi fifrere:fed expeCtans copleno.::l nem in effe fp:cifico p- aduenrum'inteJlectus;& hoc fi intelIigamus prius tempore vel natura materi .• am perfici ilIa fomla §aia rationali :qil no dt ponendum+linmo pOi1endum eft lp ficut' inateria' in na tura fua non ~ nata ex fe fubfiflerc oIi1nino fine furma fpecificai& non nifi p illam in conlpofito : fic quantum cfr exordinenatur~ vniuerfi in difpofirione diuina: fapietiftqua filies primorum cenne,d funt prindpiis fecGdoru:vt' dictfi eft:nata dt oomino illa forma educi per fe de potcntia tt1ateri~: nec haberedre natu~conipletfi,aur 111c6plerunlinfua effentia:nec dare elfe aliquod materiæ nifi fimul cwn anima rationali extrlllfecus 1I1fufit:ne~ fimiIitfrlplli animafiue illa nata dt dare corpori elfe:Ii.::l cetipfa ~r fefeparata nata elt habere effeineoillpleturn: ve dictum efr.Et ht:e efr natUra rei talis~qJi1 fic~ in fe eam habuit difpofitio C1pielJti~dei :qm omnium caufas deus in fefpfo vnifotmiterpræacce pit:vt dicit Dionyfius immed{ate poft a{fumprum verbum: & fecundum cp C1pienriaab a:terno' dif pafuit: fic & voluntas eius in natura: humanæproductionc' ab initio ei ralcni· naturam imprcCt fie +iuxra illud quod dicit' Ari1brofius in Hexameron. Natura rei volunras dei. Et ita ficut di;:; ttum elt fupracp in Chrifto non elt oifi vnum etfe exiflenda: actuaIis : red duplex dIe natura:: di~ uina: &:humanæ: quia natuta hi1inai1aad actualcm exiftentiam' diuina: natura: affumpta cR :t\c nUllg feelindumfe actu'aliratei11exifrentift habtiit:ficut neanima'elt perrectio huius corporis dans eelu actu ipfi tang illi q'! prchenfa a materia;& ei immert:l fcaidumfuas potcndasquas comunicat corpori:ficut :mimJ hois coicatcorpori vires fenfirll1as:vt dictum dhveI fieut c6tingerec fianimI haberet materiam parrem clfenti~ fu~.&d hoc q, aliquid cfr aCtus materi~, impedit onlino ne in materia babeat fit1l~.•, nem eius fieut dictu cfr:& nullo modo generet ellenClan::teru;;:fed IpC1n~'r~fup~l11t:&: folu :cql1!'" J rit duonti dfein copofito per forma:tn aliquo modoetla generat dfent13 !ormæ Ipfam ;pducedo 111 actum de potcria materiæ ipm in fua fubft:itia tranfmutado:vtde potentIa formato fiat actu fonu;t tum: fient figiIIum exprimens fubftaotia cc;;r~ucit de non formato furmatfi: & fidn copofitoe(fen~ f tiam forma: licet quoddii !Xr acddcs:quia non in fefed in alio:&:}Xrfe gencrado forma i,ncompofit(~ de potentia materiæ in adu:qd ex feformaliter dfe haberet &:adum fi elletfcparata &: m fe.pduda~ & nunc quia no producltur nifi in alio:& ex potentia alterius,dl: folfimodo id alteri quo acquirif Cr'f fc &: d1:attus altcrius.Proprie ergo tale generans generat copofitum qa aequirit ei dfe fua aCtionef~ cundfi c{fcnti5eius caufando id in ipo quo habet dTein aCtu.homo aute generans honlinc nihil agil1 fup .pduc1ionc aI~hurnan~ in exiftecla e{fcntic;in materia & incopofito: n('~ vt exifiatill matcria:li cut nCqJvt exiftat in fdpa:quia nullo modo habet e{fein potetia materic;:&:agens naturalc nullo mo do agit per potentia fup:r e{fenti5alicuius form~ producedam nifi quatcnus cfrin potentia materi~ de qua fccfidmn dfcntHi fuam producatur in copofito. Et fic homo non generat homine acquiredo ei dIc fua actione cauGndo aliquo modo fecundfi e(fcntia eius illud in homine quo habet dfc & adtl. fciIicct qUCJdmodum bos generat bouc:immo quo ad hoc hominis generatio quod5modo poteft di ei fill2naruralis magis fi naturalis:&: potius creado g generatio: & homo potius debet dici opus dei in fua productiol1e,& diuina generatio g humilna.Q uia tame homo in generatione h01S agit admi niftrando materiam & ipfam tranfmutando,non folum corrlipendo forma fubllantia1cm exilletem in ca abfq; omnis form~ fubftantia1is generatione: & denudado ipfam materiam quatum cfi de fe ab omni forma fubfrandaIf:ficur'didt opinio poncdumcp forma fubftadalis in homine non ell nifi ani ma rationalis JXrcreatione infufa:fedetiam generando furma aliquam naruralc de potentia materlt( Vl dictum di fupra.Aliter enim nihil omnino homo in generatione hominis gcncrarct fubftantiaIe fed tantGmodo corrfiJXret •Illa auteforma licet quarum ell de fe,in potentia eft:neq3 eft nata 11abcre cffepropriG nec;pfccfidum fealteri vt copofito dare e{feVl dictum ell fupra~ tamen ~r anima ratio~ natem nata di habere e{fein actu & in copofito & recipiendo dfe adu ex voione fua cum illa licet in . aIio:q~ quidc a~~s dt vnus ~ idem vtriuf1 :quc ~on pot~ftilIa forma habere o~re agetis naturalis fine alUma:nec amma nata ell Illum habere In homme fine dIa forma:fcd forma ilIa nata eft eum habe re proptcr ani~ii~~ anima pro~ter i~lam~~ma.~o dico vt fu~icdum cuius habet cffcper fe dif~ ftt!o:~d ~t prll1ClplUq figuradonis: & ad nullam detct minatur:nec;p etiam exdcterminatione rationis. quia cotra eam parcit agere volliras.ve in alio Qua libet determinatum dt.' . Equuntur p:rtinentia ad Itarum fup:rl1enicntc hOJninti naruræ:& erane quædli rtinenria ad Itatum gratift.~æda ad Ihirum~ccari.Qy'tdam 'vero ad flat~m 'I indiffcrentcad vtruc;p. CIRca primu qu«trebatur vnum IXrcincns ad ii1flructI0~ nem parcis intellectiuft.Alia vero plura IXrrinentia ad direCtione partis affectiua· • . Primu erat de f.1cl'afcriptura. Vtrum in [enfu Iiterali femp:r habeat Vcritate. Et Qg~.xviii. 1:0. ~lrgucl~atur.cp quia Iudith Ij~no habef,<;pa~bores & ligna I~c]ueba~u~~d~mli~ Argu.prin. ccm:qu veritate habere non potulra IN cotranum dt Auguthn9:qul dtclt,U1do In oppofitu. ctrina veritatis cuiufmodi cctfacra [criptur,l,llull illequivQuir fe intraturu religionem:&. ipfam intrare IU lJabj tus nduitiorum :dfumptionem folumodo pofuir fub voto:circa hoc,propofitum fuum deinrrando nullo modo .ppria aud:orirate porclt murare.immo neceffehabedn eo flare & ipm opere in1plerc.li .• cei iuxra hoc ,ppofuit fe ~x}Xrturfi in fratrum conforno ordinis afjrrjtates:& ~feueraturum &.,pfcf f~tim tepore opportwl0:fed ncurru horu prQPofiroiG P9rui~ fub voto fuo:, ne~ inte.deba~..poocr~. Quia in rd veri rate fieut fatufi elfet vouere aHque fereligionem. intrat um nifi fImuJ ;pponeret in ~ aa.ndo eam experiri: & poftgexperiitia ei placer~t e3111lfiteri:fic fatuU effetL]uofcfiq3,reguJarirer ~, J in,ditfereter VOllentes fe religione intraturos fimul vouere & expertur()s vfljpad terminfi .pfdfioni9 naturam a 'lure:& ~fCtiW'r(fueraruros &;pfi:ffuros '.Cli Deereralis pcipiat :q,nuIlius,pfeffiointt.a l3enrici a~andauo annu t'fobationis rocipiatur.Dieo inquam,q, tali.sinquantu efr e,~virt~te ?b1igationi~ VO~ fUl) pri- mo articulo: nec ctia quatG cfr ex ratione ,ppofitl fUI?duobus alus artlculls:l1eg3 ex COn~IOllChoru propofitoni abfolutoru fme voto,cum illo qa pofuit fub voto,tenec implere duo alia .ppofita:imma potefr ea libere &,ppria auctoritate mutare: & cociJX-reop~fita .ppof~atleno nlXriedo & ~e 110 ~~ tendo:& connuo pofringrdfum cxeundo:& boc fine oml1l p:ccato cotmgente J;'f=r exadu exeud~fe vel ex aau mutidi .ppofitum circa jpfum:1icer forte quiidO<.}l f~ne~ccato,accldete ex c~J.1fa ~ta no m di vt did:uefr,ve1 ex accidente Get habet Cof(qul adum vt feandalu,vt lamdleetur,aut al1~dhUIUGt modi. Et fie dico 'l' qui vouit feintratum religioue feciidum moduiam diclti,qa videlicet folumo~o vouit fe intratuni:1icet Jludeproponit fe expertum & profdfuru,intral1dofollimoqo votum folUIt: eda fi intret cu propofito exeudi.Quia vt dictU efl,non teneret tale propofitu conrinuare neg3rema R nere ad exp:riendu,ve1 quafi ad experiendli:licet furte eXfundo peccet,vt dilttu eU:& fic fimiliter pec cetproponedo exire.Q uia no potdl etrepropofitu de actu peccadi fine peccato.Peccato a~te q~ co~ ringere potefl ex tati exitu & mutadone propofiti,maxime eI! fratrU fdidalum,& eom qUIfacti talis pomut habere notitia. propter qa forte virauduni,fi ralis efret ~fona pro cuius fado cerdtudinaliter rimendo efret fcandalum imminere venturum: tunc, in tali cafu nonlicc::ret eum exire:&:ita nec,p.,. pofitu mutare quo ad hoc.Q.m licitum fecundo fe & abfolute,ill tali caru bene pet fieri i1Iidtu.iuxt •• illud qa dicit Apl'us in fimili.primæ Corinth.x.Siquis dixerit vobis hoc immolatum dt idolismo~ re manducare.& fequie rado vna:Proptcrconfcientiii:noJl tua fed alrerius.glof. infirmi. Q uia nihil manducandu cIt cum fdidalo infirmoni.q~d.pr(J quo dimittt.ud(j eft:quiil ti aliter facere de }idto da~ nabilis effem.vnde dicit ibide.Onmia mihi licent !ed non oia eXlXdiunt.glof.id clladiuuat me in cur fu fed magis imp:diur.Omnia mihi Iket:fed non ola ædifi~ant.glof.proximos;vt CU quis fcandalul11 facit proximo.in illo clii cafualias Iicit1i,fit iIlicitfi.V nde dicit Roma.decimoquarto.Ne ponatis of.ll fendicuIlifrarrib9 vl'fcandalli.Si em ;pprcr cibu tuli frater tuus cottil1atur ,iam no fecunda chariti1 tem ambulas.gIor. no dico fCandalizaf:fed qil minu,' ,falte c6triftatur,ex hoc folo patet 'p non ambu Ias fccGdti charicarc:in quo peccas. V nde fcquie in apoftolo.Omnia quidemGda funt: red malum dt homini qui,xr offendiculli manducat.Si ergo qui vouit dicto modo & intrat cu propcfitoexeundi, S ralis efr cp no poffit exire flatim nifi cum fCandalo,fratrum &-ordinis iIlius;erfi votum foIuar ,peccat tamen hoc agere .pponer.do qa fine fcandalo mcere nOI1potefllicet abfolute liccret:Sed hoc non pro.- pter obligatione aliqua ex dicto VOto:neqJex ipfo ;ppofito,neg3 ex fubl1aritia actus ftatim aelidi: fed per accidcs ex fcadalo annexo vt dictu dt. Vnde ed;1 fi oino no voui{fednrral'c,& intraret cli .ppoflJl to p:rmanedi ad exp::riendG:& effet talis '1'nOI1po{fet ftatim exire fine fcaudaIo frarnl & ordinis, no licet ipfum ltatimexire:immo fiatim exeundo peccaret:qa oino non licet.Et qa ampIius,fi ralisdlet 'l' c6pIeto anno ;pbarionis non po{fet exire finc.graui fcandaIo fratrU &:ordinis,non video quomodo liceat eum exire obflantefcandaIœIicetex natura mdi abfoIure & de iure liceret. immo potius ('da fi ne profdfione fi ei .pfiteri no placeret,in habitu fratru perfeucrare deberet. Si enim tale fcandalu pra: uideret futurum ex fuo exitu & exirer,non elI'iudicandli q, faclum fufi fit feanclaIu pure palfiuli:im moeriamefr adimi. vt patet ex iam dicta felltetla apofioH in cafu(vr æftimo)c6fimi1i. V nde Bcrnar d~s in cpra fua ad Ada Monachu & ad c6plices fuos dicit:cp etiam de licetia pap.;;pfeffos no licet di mlrrere monal!erili fiuI fi vergarin fcidaM fratru:quia hoc ea pure maIu:no mediu inter pure bonti & p~re m:tI~l:qd m~Ili9~mimo pat fucere liciru:dices fic.Apol!oIica inQunt licetiii qu~fiUlm9 & ip~ traulm9• vtm3 n61Icenti5 qfi{fct1Sfed cofilili.i.n6 vr liceret red an liceret. Nili furte tale hoc fui{fedi caf,cp abfgJ liccria ~de n61Iceret:1iceret aute fi cu licentia fieret. Vem necdeusivbi air, NoIite c6renc re vnu ex his pufillis ~ in me cred6t,addidit nifi cu 1icetia:aut dices, Q ui fcandalizauerit vnu de pu fil1is~&'c~detcrminauitfubillges fine 1icetia.COflat igif vbi veritas & necdfaria veritas icaufa n6eft, no1ac~re fcandalli quodlibet :aquoliber potre comitti.1\'liquid igif aut ma I" ({fe defiit aut minoratti c:fl.qut~papa ~oncdlic:9 ei tame fummu pontifice fi:cifienequag crediderim: niti aut circuuentum meda~lo,aut Import!lmta~e victum.Nec timidum mihi arbitror: 'l' ad illud dfii rcfp6fum denuda to fibl fca~dalo Pharlffttor~ refugias:vt quomodo nihil JXndebat diœns:SinirdIlos:Cf;ci funt:duces c~corum:tt:.1,& nofrra vobis fcandala no e{fetimeda æl1imes. Vide nempe g nilfimile habeat in hac parre,;pporrlo._Nam fi c6pare~ perfonas',ilIic ~harif!:~i f~IJbi,h~cpauperes Chrifti fc~daJj:a~t. ~9 €rgo IIltranscu propofiro flatlm exeundl folult votu &'Itcrat eIfucere abfolute:& eClamftatlm cxlr~ POf!introitu:fi ~am~hoc no pollt fieri fine magno fcandaIo ftatrti,proprer fcandalliimminms Jr~ catU eft:&:non heet Intrare cu propofiro exeundi: nec flatim exire vt dittu en: licet hoc facicdo vorti foluat. V nde fiquis habeat rationabilem caniam de l11utado ppofitum,vd ante ingre1fum,vd poft stluodltbet. ~ertium+ ingreITum,debet quantG poterit fiuidere ne accidat fcandalti el:fuoexiru: &: c:im fui exitus frarri~ bus & a1iisquibus comode poterit, indicare:vt I2fpectaronabili caura fu~ exitu fint pacati:&- rca~ dalum no parianf ex fuo fdctO. ET patet 12 dicta refponfio ad obiecta vtriufg3 parris. iam Ad obiectao Equunrur IXrtinetia ad votum ,pfefforull\' Et frat vnum fuper eo qctperrinet lad votfi fubthitlale,fcilicet de obedienda re1igioforai.Alia vero duo pertinentia lad votG accidenta1e:fciIicet de aatutis re guI~ ipforum quo ad pcena & culpam in tranfg~effi~ne.ipforu~.Prir~lUm ~~at,Yrr(j religio itIa!it I?frclio~ in 9ua vo Q!!~ft.xx~ uef10bedlentla 01110,& In ommbus,gIlla In qua vouet foIumoobedlentJa fcitm determinata pcepta regul~. Scdebeat fieri. Be cxemptG ponit fupradidum de emilfione[agittæ:licetno fit competms ('x toto: quia fagitta emit tere in incerto homo nufg debet.fed exemplumefr bonum fi alicui fuppoJlatur ilecto ruo mulier aliena loco fu~:ficut lacob fuppofita fuit Lia loco Rachel: Genefis. xxix. fecundum c:p hoc dicit ur xV.qu~.i.in.§, Ex pmilfis.vbi reprobatur dietum exemplum defagitta.C~citas ignorantia: fimiIis dt.cx vtra'13 et~l ua:dam fiul1tquft imputantur:qua:dam vero minime.C~cus vero fi debitti vxo« q ti fu~ credens fe reddere alienam polluit:nodl reus adulrcrii.Staute ludo vel exerdtationevd velll 11atlOneiaculum mittens alia perim,atfluia ab eo hoc penitus debet dfe aIienum,homicidii reus Jlaberur.Diœndum ergo q>ebrius inebriando feci5mittlt peccattimomitTionis circa omnia de f1111 V bus debet e{fecaut~sne fibi contingat:de quibus debet timere netn ebrietate ei eueniat:circa alia autem net]uag.5ed hoc fecundlJm magis & minus:feculJdu q>devno maior debet adhiberi caute la fi dealrero & magis abvno § abaltero:Ita cp fi alicuius nun§ fequaE adtJs,bene per tamen dft de eo peccatum omitrionis in prima voluntate inebriationis:ficut pi5tetfe in illo G01 manet in fo~ brietateled curn in ebrio actus fequitur:fit peccatum omitrfonis fecwldum dictum modum pon derandum in culpa iuxta peccatum omitfionis in prima voluntate fecundum maiorem vel mino rem c6temptu.5em12tame ieode genere peccati culpa minor e [ug facto abebrio' fi a f~brio:& fem per danatur magis omiffio il1ectq>quis incaute &: leuiter permittit fe inebriari,g ipfum factU COlli l11iffum.Vnde Ambrofius de Pfiarcbis& babtt.xv.q.l.Sane dixim9 ebrietaremvitandam:perqua crimina cauere non po1fumus.Naqcaum1us iobrii, per ebrietatan ignorantes cemittimus. Ne ••• fciul1t quid loquantur qui nimio viI)o indulgent:iacelltfepulti.ldeCXj3 fiqua ~rVma deliquerunt apud fapientes iudices,venia quidefudadonallf.i.millori pœna g fi ex certa fdentia recitfent: red leuitatis danalJtur auctores.i.redarguunr eos quia fuerunt nimis facilesad inebriandu. Alii vero inte1ligunt cp homo non punitur pro eo quod ~dt ebrius; fed tant pro eo q> leuis erat ad inebri andum fe. Sed hoc vlri1tlum .n011 efr verum vr dictum dI: uifi quia principa1iter ratio peccati q(f comitdturin ebrietatecofitHt iilla leuitate cmittedI qua fibi debuit prouidrre ne exponeret di~ crimini:&: in tali fratuin quo non pctdrcauere ebrius crimina illa qu~ caueret [obrius.Ita furte q, edi nullumJlm6i criminum inebrictatecol11ittatur:onn(fiotamen cautelft perquii exponit fe dj{;. crimini;lt defaciti potnt ea c6mittere,peccatum eftebriis debentur dup1iœsincre patlones Hue maledictiones.&: hoc non,ficut quidam dicunt,vna pro peccatoinebriationis:altera pro peccato ci5mitfo imbrietare:puta J)omiddii vel adulterii:fed altera pro peccato omiffiois cau tel'l;contra illud peccatum quod pc(fet romittere in ebrietate: erfi forre propter bonam cuftodii nuUum permirrcretur cnnmittel'e • Ira c:p in omni actu inebriandi cuius principium efr in ipfo inebriante fe,de quo loquitur ad Iiteram,nece(fe fit incidere Uatim &fimuI duplex genus peccati ~ vnum ci5miffiol1is: alterti vero omiJfi6is.QCleti::i potea dfe multiplex vt patet exiam determina Ad quauu. tis. AD quartum dicendu: c:p furee bii fimi1e e de filriofo ex fua culpa gdiu manet in actu & ve •• lutate fiue cDfeo[u illius culp'l;:q>fcilicetfeml? peccat iadu 'quolibet malo que agit ex furia:ficut X ebrius exfua culpa in omni acru malo quem agit exebrietate: & fimlliter defuriofo no ex Cna cuI •• pa,& fimiliter deebrio non ex fua culpa:'P fcilicet neuter eorum peccat in actu malo facto in furia vel ebrietare:ficut dictum efr.Sed de furiofo ex [ua culpa poft pœnitetiam perfedam,& ebriolO,no dt fimile. Quiam ebrius a fua culpa nemo petrft dIC: nifi pet.totam illam ebrietatem fit in ~uodltbet+~(rtium+ :fo.LXXXVII. ipfa culpa,qua rotus flarus incbriationis eius dicirur dfe culpabiIis,non folum voluntas prima: ideo cereum efr q.,omnc malum actum in ebtierate peccatum efi:.~ed furiofus ex fua culpa bene potefr effe p6ft peractampœnirentiam in actu furendi: ita.q, nihil culpæ propter quam incurrit furiam,fir in co: & eftipf.l furi:! ei pœnalis. folum non cuJpabdis, queadmodum motus primi: qui ffcundum omnes peccata funt in non renatis:in renatis autem fecLidumaliquos pœn~ funt & no peccata. Propter qetlicet talis furiam iLlamincurrit ab initio ex fua culpa: quia tame mam furiam fu(Hner vt pœn.lnl tantum: non efr ira darum:fi male actum in rali furia ei debet imputari. Sed Ad ' a de hoc cerrificare nihil ad propofitLi. AD quintum:q., inebriatus ex flia culpa no folLimeretur ve qUint • Y ei imputetur ad culpam: q.,actu cautdii cOtra mala quæ polfunt ei cOtingere ex ebrietate,omir<1 tit:fcd etiJm meretur vt ei imputetur ad pœnam malum .qetex ebrietate comitte~e poffit:fi fame illud comittat. Si vcro nOIlcomittat:non amplius imputatur §cpcauteJam cotra illud omifit,qcl forrecontingere potuit:vt qUlcunq3 inebriat fe ftatim duplex peccatum incurrit.propterquod,vt dictumefi,ebrio duplex debeturmaledia:io:&difcrimini ad incurrfndum pœnam pro malo actu fUbfcqueoti expofitus elt.Et efrfimile de ifto tertio aCtu comittendo ab ebriis,& de fuffragiis qu~ fieri poffunt,p mortuis.Sicut enim iIIa,fecundum de(erminariol1cm Auguftilli libro de cura pro mortuis agenda,fulfragia profilt1t defunctis quantum mereb:itur viui vt eis proddfent:fi tamen procis fierent:nec proddfent omnino,ni1i pro eis fierent ad pœnft relaxarionem.Sic ifta fuaa com IniŒl ab ebriis tantum obfunt cis iam ebriis ad maiorem pœnam filftinendam,quannun mer •.ba~ tur fobrii vteis obe(fenr:fi tame abds fierent:Jlec tame obelfent omnino nifi ab eis fierent. Reurra ergo æquaIirer peccare poffunt duo in primo actu pecClndi:& a:qualirerper hoc mereri Vteis im;ll purentur tlcta quæ fieri poffunt in ebrietate: & fic tantum peccatum habet vnusl'X primo aclu inebriandi quantum alius.Aliquid tamen pœn~,il1Jmo multuni icurrit in aCtu inebriadi,qui D1ul tos ~cidir & multa alia mala agit:g qui nihil mali agit:qui etiam multas pœnas incurreret mala iUa agendo,quæ non incurrit non agedo, vt dictum dtEt per hunc modLihoc factii in actu i.nebri ationis ad voluntarium rcducitur:ita cp fi no efret voluntarium, ex merito prima: voliiratis nul •• lum etIet pœnale:qnemadmodumnrc primi motus ex paffione:vdex inuincibiIi ignorantia actio nes procedentes in nobis elfent pœnales:vd fccul1.d!Jm'~liquos culpabiles,nifi ex voluntate primi paretis & cius peccato in nobis proceffi'J1ent,a:ftimando totum genus humanum quafi inebriarti in peccato primi parentis, & adhuc propter concupifœntiam fumitis quafi in illam ebrieratem per interualIacadcre:& in ipfa pœnam prim9rum motuu fuftinere.dicente Augufiiho tertio de Ii bero arbirrio.Illud qd ignoriis quifT no recte f.lcit,&qdrec1e yolcsfacere non poreft:ideodicGrur peccata:quia de peccato illo libert;voluntaris originem ducunt. Illud enim pr~cedens meruit ifta Z fcqurnria. SIC ergo pater quid fcntiendLi dt de peccato ebrii primo modo,in quo fdlicet funtoil'l no [opita liberum arbitrium & ratio. Si vero loquamur de ebrio fecLidoll1odo:i quo fciJicetma;rinth: fe,Btfrno.Muheralhga~~ ~nl~gl •.GI0f.vlrl.quanto t~~, ('Ore VIr eius V1ult.Glof.vt no lIceat et al11nubere. Q; fi dorrnle~lt VIr CIUS ,llberat~ ~na, 'ege VJn. ' GIof.& permittitur ei vt cui vultnubat$tatim ergoyirornorW0in,orie na~uraHdifroli1t~ dI: vi culum matrimonii quo mulier ligata erat ad ipfum:&'liberara~O:ab ornl]fo~ligariorie qu~m ha••: buit ad ipfum acfi,ei nung obligata fuif1ct:nifi cpJ?Ptercolj)~uili6u~riiiqtialriini1kcm habuerat ad maiori vinculo charitatis ei debet, ({fe alligara' .tam mortuo. inter~cdcnduni,prb anin~a citi~ ad ,' dominum orationib9 & elect1lofynis:gvi1IO:fi.forte ipfa .vil1enredjtiiJio miraculoi~utg:,tt,~Ota ' men ita,q, ad eum propter obligarionem prif1ini matrinlOJliir~uerti d~bear.Vnde 'jJmulieres iL: Ic:,dequibus dicitur Heb.vndedmo:Acccperunt dereftirreaione viros fuos.GI9f.viueres refufci tatos per Heliam ~ Helifæum.hocno fecerUnt propter prifl:ini tl1arrinl0nii obIig~rionem: fed pro :Adli d'" f ter cbarirads aUigaturam 9ua fO~ plus a1iisyiris~!lexcrUr:,& l11~trimonialeviIlc?lunicul11, d~ . e~un u lurautrunt nouo fupcruementeconfenfu raoto velexprdTo •. "ET fic patet ad oblettumvltlrnu prmClpal~ IX primum.SED nrgumctum feeundu adycram coclufiol~enlfal(o Vtituf .ri1tidio:fcilicerq, no fir, 'B idem homo moriens & refurgC11s.cuius contrarium ~ellct fidescatho}ica. Etcp arguitur ,ad eius probationem:cp non en ea~cm vllio animæ cum "corpor~,'lUX prius: Dicrndul11 cpvIlio,qunndo ,q; nat pro ipfo vnito:quandogl'pro actu vnirndi.l'rimo modo orno eO:cad~ vnio'qu~ ptius:quia Qdem vnibilia.idcm fdlicet corpus numero &eadcQ.1 anima. SecGd6aurcminodo ~nevei(j(n 'P' non dt eadem vnio:quia prima & fecunda fiunt in di~erfisten1poribus fceundfi prius &: poftcri9 fe habentibus.Et eadem actio numero debet fieri in eodemrernporefecundu Plium inquiro PljY~ ficorllm.Er cpconc1uditur:ergo non cltidem vnitum:quiaadid~m numero nop rcrminanrur di•• uer~attioncs numero,feeundu Plium ibidem:Oicendum cpveni eO:actione:naiur~.licet enim for ma naturalis de porentia materi~ ~duaa per corruptionem l1lpotcti5 marcd~ redii: non iilnihilu non tamen per agens narurale poreit eadem numero de il1~po~entia iterato edud.~ia 'potetia materiæ eadem eO:in materia ad omnes furmas elufde fpccici numcrofolfi differenrcs:de q i16po_ teO:bis cademrorma numero educi :rctioneagentis naturalis.Q!!ia idem nunlero produdfi debet produci per eandem tranfmuratione numero,& incodem tepore numero: Get impoff'ibi1ecn fieri quia cade rranfinutarionumero & ide tempus numero nonpoffut1r. itcrari.fccimdu cpomnia ha:c patcnt exquinto pJlyficoru. V eniramen actione fupernaturali per quam fir.mortuoru rdi.irrcctio bene porcit a1i~ actione fi prius idem numero, reftirui et'fiper c.orruprionclu in purum nihil f~ I'iliereda..Qoum. r \.., .. i. ,',' :., .. , ' .. '. _ - , Irea fecundum arguitur: 'p non licet v~ndere:veI10care aiiquidpro pretio nunc a:nimando qcl pfumitur valiiurum tempor~ futuro. Quia Leui. vigcfiri10 quiro dicit lexqu~dam de loeationefucienda terraniyfglin iubi1eG:cpvfnictc' Iubilo fructus l2'epti abemptore fiuecoduetore,hoc e,.vtilitas ~epta de filii locatis,co purabuntur in forrem ex f o tempore quo locansvedidit:hoc en Iocauir;E:t fi ali~ uidrefiduu fuerir de pretio promiffo, qit nocftperccpt'uin frudib9lOcans red , ' derer emptori hoc eO:conduct:ori.& fic conduccnsnon plus debet dare,ncc locas recipere,g debita coputatione fucta res in fine tan poris quo perfi'ct:afolurio en fucieda,en valitu.- ra.No ergo e Jicira pactio:qn in pfiti plus a:ltimaf pro futuro g forte e vaJitura:qa no Hcervidito ri illud plus tempore illo accilXre:fc Inullo Rtfponfi~ c~fu dtnlo elllpriois,vd vendltionis,vd alkui9 c6murati6is,licet quc~ cxccrca fcicc1aplus acci~ er 9 dedit,vt dec/ai"iUli ;1Wsqfli6ibQllfis de Quo1ibcc:& iiicJaruircxdiClo Hiero + imoc6mutates fua fiue emeres &: ycdcres debet bonaf1de cor raa9l]uanj pfit iPP~qUS t11ediG ad ~q1iraris.id{uifibi1e reducere: & ibi excul:mt vbi l?eos no flat :11C cfr iVoliirJte e0il' pl9acci~ g date:fed dcficitiudiciu f ronis no poretis mediaj difcerncre:fcd ~flimallr nlediu iecGdlire vbi noeft. Etfic dicii1lUs 'l' vides i11etcesfU;1S fratim foluendLi,no deber eas vcdere cari Us $i fecGdliiufi:i & coem rrfrimationc æitl ad mat~ debeat valere fbri :ira cpfi fdar q debeat efieiuIIa;& cois ~rHmatio hoc ·tJ?e,&: ~et min9 ,~od ei non licet: &; fi 110nftatim l?Cipit. q ,ppGcdeberet efi"eiufra ~itii1latio,fi pofrhl0dli ille!vcipiilt,fU~ txcr~fcens reflituer fi iuftus fir. Sirr dicimus, q.,fic vendenresmerces, fuas pro pluri §vateant id (>fenri [oluendas in futuro, ficerri c{fent in pfentiqu;tntUm eJtentvaliri1r~ in fururo, no poffenf licirc eas vendere pro pluri,&: itedcre illud anlp1i9 recip,ein fLttnro:~a vfura dret vrdictu ~.Sed di non funt certi in pfemi quantG merces eorti valirurt; fUnt in fututo,& decepti (unt p- cDem ~fril' manonf v(dedo iptas,p plurl redpiedo ifuturo,ttll1caduenieilte futuro,&: cogrlito iutto ptio dep M bcrerrorcfUli corrigere,& non plus acdJ?ft'oqu tuncvalct.QHicgd etil ex certa fcicriano e hciru facere,fi fiacp' errorc,cum errorperdpirut refcidedu efr,&:fccGdiieumvltetius ;rcedendtJin no e fed errorcorrigend9 , iuxtaredt; fcienrix regula;acfi ab initiohabira fuffi"et.SedquoufSl~error ~d pitur,.pprer dubium de futurohmoi corraCl9 excufaf. p:rmittJf em:t iu1'e hattJræ fine peccato. Ecfecundlihoc potcft exponi qu dicitur de:ficvendcnribus in1irera ma Induitatc~Vcditores pec catum incurnmt nifi dubium fit &c.Etin ilIa Nauigantib9.Roneergo dubii excuCmtur q panos granum &:c.&hoefoJummo in cafu illo in quovendens mo prædicto bona fide credit merces fuas tempore illo nii valituras,vt dictu cll.Si em fJttat plus ilccipere,cd:Jm fi min9 ftTcm valitutæ,tljc locu habeqjdicta expofirio. V nqei talib9 iruali dubio a talibuscotraccibus lJropter peticulG corci mtiæ poti9 eecabfiinendu.Qo93 em finguncfe aliqui dubita~e vbi dubitandu non efr,vc dicit gl04 ruper cap.Nauigantibus.5i ergofecure debeant fieri ]~moi corraClus de folurione f.1dmda in teil1 pote futuro fp: maioris luC(rig valcantinpfenri,debe~ fieri fccul1dii~tlimatione prii .fudendii non 1J pro telnpore vcnditionis:fed.p repore facicd~ folutionis. SIC .ergo refpondcdu cfr in cafu GuæFl mOllis nul1ræquoad empnonem & venditionem:&:. fecundum eundetn nlodu tcfp6dcndu cft ad e:Un in cafu 10carionis.Cul11cnim locario fit commutatio qdam,in ea debet fcruariæqualitas dati & ilcccpri,iuxt, Equl1!lf qft~on~~du~ ~e rd~i(Jni~us d.i~in~si fpc~iali. V na i ~op'at~ocad fp(j~ QuæfUI~ ~fandu: V tnI fClbcet Imago eouemat fplrltl11 (1n~o ficu t & fillo.Aha vcro 1 C~ Qua:ft iii ': paratioe ad d9 gcnitriccm fcdm hUalla natura: Vrru fcilicet iChriflo ~nt dure • • reales flliatioes:vn3 adpatre;alia ad matre. CIRca prinlu argumetaf ,'1' i~lago Argu prin . cOl1eniarfpirinii f.111do,ficut &: filio. quia fili9 eOefr imago quo c fiYis.Silituqo " • f . /' aGri diuini~ eftr?~le efl.:c?tiæ.fcddrenria ~qlitcr h~t drejfpir~tl~ ~lI1cto, & i fil~o I fitti' .' ergo &c.C6tra.fih9 eo c.1mago,quo .peedlt p'modu naturæ. ~plfltus llind9 aur n oppa 1 • T ti5 ,pccdit p.modti narur~.f.rgo &c.DIcedG ad hoc:q, ois imago het ronc fitls:fed Iloecouerfo.plus· Rcfponfio. em regritur ad imagine gadfimilirudinei11.sil1lileelliin her tone fin1Hisex eo cpcO"altero quoqa modo couenit: liccrab illo non procedrrer,tlcc ab ilIo haberet cpei' fimileellet:fcd fimile ex hoc f~ Iunio llet tonem imaginis alteri9:'1' fcdm rone affimil5diab,ipfo ve finli1eei.pccdit.Imagoenlrtl:c id cuius generatio elladalteri9·imitatione,vt dicit paris.Quia igiffplls fana:C),pcedit coiter a pa rre & filio in f.lde effenna i qua pcedir fili9 afol6 pre:& drend:'t ell ro fimilitudinis diuinarG Vroll~ ru: idcoœne verti cfr,q, fpusfanCtus fil'iseft patri & filio,ficut filiC) atri~Qula tii filius,pcedir 11 p patre fcctmroncaffimil5di: na ficaur fpus fanCl9: ideo fili9 vere diccndus e cffe il11m ,peedit' it patre ~ e modumnaturæ vt a naturaliter generate~ pr1dpiu leo qd eft natura: & erUiper moduovarionis incdlectua1is.SplistanctC) aur.pccdit ab vtrog;p' modu libera1itaris vt a1iberafrfpil'ate Vpricipi6. i eo,qct efr volutas:& ita (?modG o~atiois vcilurarf~.Nunc aGdra en cpi genere pricipii qClcfr natU ra,naruraleefr generariti atrimil:ire fibi genitum. Natura em eft visinfira rebus ex fimilt~us. fimi:lf lia 'pcreans.similiter inrcllectua1is 'o~ationiseft ,pducere fimile de fimili,vtde notitia in memoria verblHll intdligentia:tang arte dearte.Lib~ralitatisaGtvt 1ibcra1itas cfr, n5 cft nili id qa fuueft V alreri'ainicabiliter c6icare.Similicer volutari~o(?n1o,quiaelt furma- bois:nonetl ho,ga non cftcopofitti flC anima &c:orpore.& in~(:dir q, re ideelt gdiras fiue natura fi gnific~5anoie a~follllto,~: f~rmafpeciei c~prehedes ~en9 & differ(tia:& fubnoi( .vel ro~e generis materIa fcilm cofideratlonc metaphyficl, IX materIam & formam fecundum cofideratlone pbyfi ei •Et ita intendit C1J humaniraseft homo:quia dt forma quam fignificat fpecie?:& q, Collidifferut in modo figmficandi,& abfl:ractiue,& cOcretiue,queadmodG differunt animaIitas & rationaliras ab animalirationafi.Humanita~ Vero non dt homo compofitus ex materia & forma:quia.f. buani tas non fignificat partes hois fub .ratione illa qua funt partes,quantti ad cofiderationc phyfici:ted folti fub ra~one illa qua funt p~rt~s eius quantfi ad cOfid~atione metaphyfid.Et fi~amplius qui rum ad ratIonem confiderandl differt natura fiue eJfenna a rcnaturæ fiue afuppofito,vr cadit in ronfideranone phyfici ?i vr cadit in cofideratione meraphyfici : id ipfumtfi re eO:totum fc:cundu OCm con1iderationem,&modum confiderandi,vt expofitu efl:. Qudt.v • . quirur de pcctinenribus ad numerG iuCtU in creaturis. Et erant duo. Prima epridpio materiali ei9,qiJ i vnitas:vtrG videlicet vnti pricipiu nueri quadratis QaæŒ.vi. ifcret~ fir alteri9 Datur~ fi vnitas rati fubftatialis.Scilmvero erat de f:i9 pri~ Arg.pri. iofo!ali.r.'.:t~,~fa n~eri~e~ariifitaligd~ra itelle~. ~IRca prImu arguif vmrasprlcrplu qU3t1tatISdifcrer~ firalrc1'19natur~ g vmras rerum fubftantia In oppofitti. lis,quiafunt in diuerfis pdicametis:iUa in prædicamenro quanriratisaccidmta les:h~ vemi pdicamctc rubflati~ CONrr:t.a1lfIilc natUræ funt ces I'PCItlOcI s!!uodlibct. ~uartum. fo.XCII. ntjerales in Hoero coftirutoei vnitate vna fæpias l11ultip1fcata,&afrera,vt patet.ergo & ipfc:Vnf~ fi rates. DIccndum,q, i~burdam aliis qllionibus nfis de fimplidrate dei,fufficicprer expofttc1e a no Rcf'oIu.q. bisdilfercria i natura vni9 qCldt pricipiG quatiratis diferer~,& vni9 qct ett rei' fubCtatiale.SecUdo rm modo resellvn:I vnirarefnndata inei~ (lltirace.de qua dicit plius in.iii:i.mrtaphy.Non ftgnat vnum aliud ab enre.& elt eriam expofini iqfliollibu5 dictis,quo ditfefr imeido 1ignadi. V nde vni tas qua iftomo dicit res vna,fubCtantia1isell.Prio aur mo res c yria vnitare creata 1ea peraJi~dad ditti fua: dfenr1æ. V iiga,vr dicit Auicfua itiii.meraphy. vou iE pridpip mlHrudinis:&, mulrirudo di id qClnumeraf.p vmi:ideofcc1m ditierfirate vni9.pgredif P-eJusmultiplicatione diufrfiras nGt".oI I rom & ro~,pprierarG •. AD irdligrd(j ergo diuerfitarc vni9 fubftarialis ab vnitatcacd~etali;sd endum 'l' fc drclaratur,attum inteIligendi kcGdum ibi intellectu pot1ibile prxcedit actio intelleCtus agentisdelludalltis obiectum imaginatG in pharafmate a codirionibus parricularibus:&: IXr hoc .pponentis illud intellectui poJfJbiIi Vt fit præfens ei: & ptf fuam præfentia aclu moueat ipfum:& elidat ex ipo actum inteJligendi terminatu ad ipfuhl fieut ad obiectum a quo informaf :ex cuius perceptione fab ratione veri concipif amor eius in volW1tate fub ratione boni. Et trr hoc obiectum idipfum p:rfidt mentem fecundum tres potetias fuas.lnquatum enim habet e{fepCf:fensinteIlectui poffibili:vt inrclligeri in porenda:trrficit memoratiw1 intdleCllJ" lern:inquantu vero immutatipfum eIidcdo actum intelligcdi terminatum ad ipfum ve dl præfens in memoria,efr p:rfectio intetIigedc;:inquatum vero fubratione boni mouet ad actum amoris voluR ratem: immo potius volutas trr actum amoris moucf in ipfum:elt JXrftttio volu tatis coniungentis inrelligetiam per actu inteUigedi ipfi mernori~:ne fciJiccr auertat aciem ab afpectu eius qd confpidc prc;fens in memoria.lJlud aute obiectum vniuerfale:vt efr prifens mernorj~ & JXrfe~io eiu5~cundt1 \fnum modli fdenric; fiue notitic;,diciE e{fenotitia habituaJis exiltens in memoria:&: idipfum inqua •• tum actu mouet inteUigentia:& ad ipfum adus inteIIigendi tcnninar. Et fcctm alium modu notiti~ dicif effe notitia actualis in inteJIigitia:& quia fit in inteJligetia l?hoc'}? prius natura erfi non teporc habet etfe,vr dictu eft,præfens in memoria:vnde mouet inteUigmtia:ideo dicit Auguftin9 '}?dll1011 ritia de noritia:& dt idipm re vt eft in memoria,parens rcfpectu fuiipfius:vr dt in inteIJigctia,velu~ proles &:verba. T errio aute modo dicif notitia ipfe actus intcIligendi:qui ma quadOCl ab Augufti,. no didrurverba:fed hoc no nifi inquanrti infurmaf obiecto qtlon~ CIUS qClea ,verum. quia fie etfcr in cognitiua fenfitlUa:fcd folum 1I1IXrceptlOl1CentatlS. V nde ex diCtaIXrcrpt1cI)e fim v plcx notitia habcrur:q~æ dt pri~cip~u ad gcncrat~~i ~dcnt~a in,intellectUI nul~a autem !dentia n~ in h~bitu,nf'qJ in aau.l~m~ fifClcl~tlahabeat fierI1l11~ltdhgct,I~,hex:fit ~r eiu~frt'~uctcs ~pera,tlo nes l11telIc~ualesfiue fcacntlales:qulbus quafi ex doctrma aeqrurtt fibl habitus vu:tUtl1 conrcplatlua rum :ficut p:r frcq UClltesoperationes eleCtiuas ~n~ volwltas aequi~it ~bi ~]a~itus virtU~ut~l mo~a~ lium. EST igitur fciendum cpduplex cfr op:ratlo ltltdlcctus nofrn fClcntlahs fiue acqU1fitlUafCJtl1 N tit;.feeundll cpdeterminat Boetius in principio Topkoru fuorum dices.Omnis ratio difcerncdi &c. QuarG vm ddinitiua ad cognofcendu qd quid dt de inc6p1cxo:& hoc via diuifiua fecfidu arte tr~ diram in fecudo pollerioJF:&: in libro diuifionu BoetH. Alia vcro fyllogifrka ad cognofc~dG propter' quid Ga de coplei:o: & hoc via argumctatiua fecundG anem tradita in tota noua logica • Ex quibus duabus 0IXrationib9 intellectus terminatur qU4ttuor qua:(honcs fcientiales .ppofit~ a pbiIofopho i~ principio fecundi pofteriorG:5i dl,quid ctt,quia cft,proptcr quid efr. Cognito em quid eft,eognofC1 tur fi efr:&:habito .pprer gd cll,habetur ga ea:vt determinat philofophus ibide. Habita igif in prin.-· dpio prftdicta notitia 1implids inteI1igctill;qua ab intellectu coprehcdif id cuius ea quod quid cfr,ve pura 501,edipfis,Luna,terra & c~era huiufmodi q naturaliter coprehedimus ex fenfu fine ftudio & vIla inueftigatione,llatim vis inteIlcCtiul1coprehef.1 admiratur:& format fibi quft1Honesde incoplejll xo:yt gd ell fol,quid eft edipfis & cfttera huiufinodi.Et fi p:rcipit p tenfum eclipfim incffe foIi,flatim qu~rit caufiuu:fcilicer propter quid fol ec1ipf.1tur.& propter huiufinodi admirari,ftatim incipit phi Iofophari. Et pdrno difcurredo & p:rtract.'1lldo vniuerfitle eomuniffimfi via diuifiua per diffcl'crlas vfW ad fl%c1em,inuenir 1l0titiadus qd quid dI-,dc vnoqu"93 : qua fomlat fibi i verbo qd intcll~l1a liop:ratlone fua cocipit:& dicit intellectu coponente:qm hoc puta homo,efr animal rationale. Dein de difcurrcdo IXrea qUI;mtdil1 inuenit inrer prædicatll & fubiectu,cum c5cipit quia fo1cclipf.,f via artis lyIlogillic~ inuenicdo tnediu qd ell eaufa ilJh~reri~ prædicati ad fubiectG,condpit notitia qua: ea propter quid: qua fOrmat in verbo qd cocipit iutel1ectuali op:ratione:& dicit intellectu coponell te 'p fol eclipfat:quia luna directe inter nos & ipfum interponif.Et te habet talis operatio intellectus intclIigeris vel cognofccris verum fciel1tificfide eo qram de .eisexmemoria,differens ab ipfa eorum dI'cntia: &. for maret de fidei notitia,memoria & amore,imago eadem in patria qu~ &n1UlChabetur in nobis. Qua _ do enim, Vt dicit Auguftinus decimoquarto de rrinitate,caplb fc1 pIicirer:quæ perfecle haber e{fein folo primo l?onoqil deus efr:gratia cui9 iUud bonum partidptttum dHigirur ran§ gratia eius quod eft in fe per fe &: primo diIectum,& cuius cognitione bonutl1 partici patum cognofdtur effe bonum,tang illo quod in feeft per fe &:primo cognitum.vt paret plane ex di dis Auguftini:quo ad cognitionem veri.octauo de T rinitate capitulo tertio,& Jjb.·nono capit •.exto f & feptimo,& quo ad amorem boni libro odauo capitulo tertio & fexto •.Vera cfr autem illa regula gerieralis,5i fimpIicirer ad fill1plidter &c.Et firr iIla:,ppter qcl vnumqcf~ talc~&illud magis.lddrco igirur abfolute dicendG eft:cpdileCtionenaturalj beneplacenti~ deus diligitur ilquacunW voluntate intellectua lis creaturæ naturaliter fuper omnia alia inquantti.Ceft bonus fimplicitft,& quia oongeŒ 6: ratio diIigendi ois alteri9 boni,&: bonum vre,cuiufcul1gJ aliud bonum cfr quali pars:& fic quilibet diligit magis bonti q'! tum incorruptibilitatis & immurabilitaris.fecfidum cp fuper iIIud.i.Corinth.feptirno, Præterlt figu ra huius mundi,dicit glolfa.i.pulchritudo non fubfiallda quotidie fentlcit:& tandi: in iudicio mUIl:.l danorum ignium conflagratione peribit non fubftantia red figuralatqJ ipf.'1fubfiantia eas qualitates habebit qua; corporibus immortalibus mirabili mutarioue conueniant. Et ideo non dixit, mundus rrapfibit:fcd figura:quia fubltanria non pcribided quatiras. Vnde quod dicit alia gI6f. fu per eanoni camPerri.Et mare non dt. cxpofirum eft iam fecundum glof. Et qCldicit de EfaJx. Lux lucerna: &c. fecundum aliam tranflarionem.vbi habet nofira tranfiario.Non erit tibi- amplius fol ad luCendum per die.fcilicet hicviftbilisfNe~ fpIendor Iun~ iIIwninabit te. glof.qu:i modo cernimus 1 quia fulge .•• hunc iulti ficut fol. vel porius vt fequirur in ]itera: quia dominus erit in lucem fempirernam: &:hoC' quo ad iuftorum illuminationem fpirituale. de qua dicitur Apoc.xxi.Ciuirasnon eget fole negs Iu ••• na vt luceantin ea.nam claritas dei illuminabit tam. vbi dicit glof. Hic eget ad circuitum diei10Je &1 luna:ibi non. V ndequia tunc no erit indigcnria lucis folis & Juna:: videtur dicere glof.fuper ilJud di etum Efol.cp tunc lucebunt:fed ab omni o1ficiolucendi & moueJldi cetrabunt.qua: dicit fic.Ca:li nec terræqJ folis atq; lunæ ceJrabit officium. Sed tamen videtur melius dicendum cpmanebunt lucfIltes ad decore & ornatum vniuerfi:ficut manebunt fubftantialiter ad integritatem Jrrfeltl:ionis:fecundu 'l' dicitur Efa.xxx.Erit lux lunæ ficut: lux fol(s:& lux folis erit feptempliciter.vbi dicit g101:Non dt mirum fi luna folis fuJgorem rccipiat:quia fulgc:bul1t iulli fieut foI.Secfidum hc;cergo patet quid fi•.• F de tenendum de eis qu~ erunt in mundo in&riori poft refurrcCl:ionem & poft diem iudicii. AD pri Ad ar~.pri, mum ante oppofimm :Q!!ii1 tunc erunr omnia iUafrultra:dicedum cpverum dt in Itatu q'Uo prius erant Ceruiendo generationi per fila otficia:fcd non erunt frufira quantum ad ruam fuHlantiatn pro pecc perŒctionem vniuerfi:ficut non erunt fi'ultra aliqua membra in bearis:vt geniralia & qua:dam aliaquæ ad fua officIa exercenda non erunt dilpofita.Bettia; autem terra: nafcenria & mineralia non fotum quoad eorum aliqua otficia:fed etiam quo ad eorum fubltantias : non [unt nifi ad vfum 'lii•.• quem hominis viatoris:vt dictum e(t.Ideo homine omnino tranOatoa ftatu viatorismullo modo de:, G bent iUam:mere. AD oppofitum:cp dies furmabfitur & nemo in eis. glof.exponit omnino fpiriruali Ad argu. {fi ter:vocando dies furmatos a Chrifto poft fuam afccfionem, apoltolos ad i1Iuminaudum corda homi oppofitUm f num:non ad credendum in ipfos &:c6fididum;fed in Cbriltum:cuius luce fpiriruali formad.Dklli dt eniOl,l1'omnis remporwu viciJlitudo cdft1bir•. ~ enrici Q ,(§'andauo Equunf qu~niones pqcilleres ad principium furmaJe compofitiex materia & for Quæft. "iii. ma,& hoc.illqlJantfi habet dfe in c6pofiro.Ec erat tria. Vllum erat de eius vnirate Vtrum in quidirare rerum fenfibilium materialiu c.1di1Otplures formæ fubaan4 Quæft.xiiii. dales re differentes. Secundum de eius inchoarione. V tni in materia fit ratio fe~ Q!!æft.xv. mil1alis:qu~ eŒformet inchoatio. T crtium de eius cc5pletione. V tni forma 1hbttJ~ Arg. princi. tia1is recipiat magis & min9 •. CIRca primti argui~,q; iQ~dirate rccli fen~bilifi ma , cerialiu cadlit plures (ormc; fimul re differentes.Ec arguit fic:ga in feptlmo Mc•• «p t.tphy .dici~urq, ois definitio habet parres,& q, pnrtes defini~io~is funt,partes formt;,& e~dcm d~oi In oppofitU. donis & dIe rei.hoc aGcnon effet I1Ifieffent plures formlt cUlUfltoct tahum. CONtra. ex materIa &. forma fit VllUfieut ex eo qu efi'in potcntia,& qu efr io actu:ita cp materia fit potitia & forma, fit act9 g fa caue, vnicatis in c6pofito:ficuc & dfe.5i ergo dTellCplures form~ in eodem: & ita plures actus: c{fellcplura in actu,& In dre,novnum.qd falrum dt: dicente floetio.Oome qu dt ideo cfr quia voti RefoIutio.q. efr. CVM fecundum,phiIofoph~ in principio fccudi de,An~ma,TripIex fit fubaat!a., ~ate~ia.f.fur;l H' ma,&: copofitum:nobIs aut mamfeaafunt,& certa magIS mixta & compofita,vt dICitIn pCImoPhy ficoru.& vt dicit poft pridpiu feprimi Metaphy.manifdla ea materia quoquo mo. in furma vcro dt maximus error,& præcipue temporibus inis de gradu forma rum fubaantialiu quo ad numero eadi & ordine in eode:ruper quo mota eft propofit:t qu~ftio: & fimiliter quo ad articulos duaruliJ qftionu proxime fequetiu de principiis feminalibus furmarum,& de magis & minus in dfdan: Idcirco ergo eas profcquemur non breui fermone quid nobis vi1ilm fit refpi5dendu ad ea~,pponendo:fed fermonc: Tria decJara exquifito,p polTeuonro quid in ea ab aliis fei1tiri cognofcere potuimus perrradando. Et primo circa da. iam ,ppofitam quæftionem hoc ordine.Primo em perfcrt1tabimur pofirionc poncrfum gradus pluri mos & pluralirarcm formaru fubftatiaIiu in oibus rebus mareriaIibus,cum rationibus eorum. Se~ cundo perfcrutabim urpofitionc remouendum gradus & pluraIitatcm formaru ab omnibus,fimiIi;s ter cum eorum rationibus,&: defenfionibus. T e!tio declarabimus fectidum intentionem naaram in Primum. quibus poni debet gradus & pluralitas formaru,&: in gbus non,&quare,& quomodo. CIRca prip I mu ergo fcicndfi:q, ficut in formisfeparatis a n~atel'ia 'p fint,&: quo hæc gdem fit prima: h~c aut fecfi da:hoc plisperfcruratus ea ex numero & ordine mottJu c~lcaiLi:Vtdererminatur in duodecimo Me raphy~ fimili modo ponetes numerG,&.gradG,& ordine formaru materia1iG in eodc,hoc ponuc moti ex numero, gradu, & ordine aa:ionG furmarG materialifi.Form~ em propriu eft agere. vii erlii forma dicitur actus ab agendo:& furmas nobis occultas cognofcere nou poffumus,nifi ex aCtibus earu no,- bis manifeais.Agit aut forma naturalis,&: materialis triplicem aCtum,tan§ principifi cius &: origo. Primo em ;Jgir dando adum efTendicompofito feip1ainformando mareriam. Vti philofophus vocas forma fubftantiam :dicit in fecunda de amina.Caufa ipfius dfe in oibus fubaantia ea.& ab hoc actu furma ipfa nominat perffctio fiue Gd quid efr iure. Secundo agit daudo genera1iteracui operandi c5 pofito, diffundedo I?ipm fuam virtute ad manift:aationc alicu.ius effectus. &:ab hoc actu dicitur na tura in quinto Mctaphy.&.ii.PhYficorG,& VIrtus fiue potentia cc5pofiti,ill fecundo de Generatione. Materiæ eUImpati ea &:moueri: mOllere autem &:fucere alterius potcnrfæ: vt dicitur ibidem. V Di' de vnaqu't'Jl res ficut habet propriam forma :fic haber propria ORatione ei debitam.Secundum em ClJ didE in fine.Hii.Meta. vniuerfa funt determinata 0l2arione.T crdo agit furma dando compofito fpe~ ciaIiter actu intcIIigedi.i. vt ipm intelligar p.abfiraaione : tr5f.'TCredo.f.R adiutoria intellectus agentis feipfum in aiam fub raci6evYis.vii dicit in fcprimo Metaphy.ResrotaIiteraggregata : verbi gfa:ifre circulus aut .diqd p'riculariu ,curecedunt a fenfu non manifeaanf:fed cognofcuntur fermone voiuer faIi.vbi dicit cc5mentator.i.1?tbrm5.& fecGdfihoc.thrma nominat fpecies,idea,exeplar, ro, aut para~ &cund digma. EST aut poficio ponentium gradus funnam in onmibus,taIis, videlicet q, in qualibet re na um. turati & indiuiduati funt plures furmlt fubaantiaIes naturalesordinem & coIligantiam naturalem k adinuicem habentes, fimul!Xr fuam fubftanriam exiflentes in eodem :quarum illa qu~ efr vItimo ad umies,co~pletiua ea entis illiu;s.&:hoc fecundum alios e~eis,tan§formaJis & completiuarefpedU præcedellttum:fed fecundum ahos rang ilIa ex qua cfiaIiitpcedentibus refultat vna forma:quæ non dt ftmplex:fed ex illis multis compofita:alia abornnibus aliis cc5ponel1tibuseam:quæ efr furma toti' compofiti,& materi~,&: oim aJfarumfomlarum ex quibus componirur.Et!Xr hunc modum fecfidii illos q,uodliberens naturale indiuiduum vnum ea ab vna furma perftctiua totius:fub qua tame pIu Opqatioes res all~ continentur.Et hoc dc:clarantprimo ex operationefurm~ prima,qua agit in copofito ~ fuam fbnna11i. (~noam.Secundo ex fecunda:qua agit per fual.11 vireutem. Teetio ex terria: qua agit per foa abftra prima. ltlonem. F.x prima operatione fic.Cum enim(Vt d1Cunt)fonna ~ fua dfentJii dat dre naturaIe com t seluodlibet.seluartum •. ~o+cv. pofito:aIiud ergo&a1iud effe naturaIein compofiro erit.ab alia &: alia forma. Sed ih quollber C04 pofitonatura1i(vt dicGt)vidl'l1l9 plura ee naturalia alia &: alia :verbi gra:qClIibet idiuiduti habet na rurale ee fimplei quo ~ns ii &no fu(;a aut acddes:& quoftilia e, & iicorporea aut icorporea,& ee colRis quo corpus c:a quo no habet ce corpus fimplex aut mixtG:& pter hoc habet ee quoe corpus fimplex:vt elemeJ1tU:velmixtG,vt copofitGexelemeds:& mixrG habet aliClee quo ii mixtG fimpIi •• citrr:aliud vero quo e mixtum hoc, vt vegetabik:& alictquo e vegetabilehoc,vt fenfibile: & a1icl quo eft fenfibilefunpliciter g quo eJlronale. Vii dicGr:cpficut icolReaialis pluresfunt ~tes mate riales:vr mebra figuris fuis diftiCta:plures materias !?tialt's haberes fibi ;pprias:qrfi nulla e altera:fi cut Jle']Jvnfi mwrfi ealteru:tfi c6ftituGt oes marerit; iII~.!?c6pofitione vmi materia c6pofit3 roti9 corl?is:ficur & ipamebra vnu corpusl? ordine & coUigatia qua habet adin uice narurale,non fim pIa (ed compofttum:fic & in eodem corl?eplures funt forma: elfentiaIirer,differenres tamen,!? col Jiganria & ordine naturalem que.haberadvna fimplice c6pIeriu5 iIIarfi: vel adinuice in conetitue do vna copofit'a ex fimplicibus refultantel'l1.& hoc(vt dicfit )]uemadm odum contingit; in.homi ••• ne cp exrona ti adueniente fenfitiuo & vegetabi1i & organico mixto refuItat hfianit,!s:q eet vna fur M ma in hoie c6pofito e~ ri1Ulris,& I?feCtio totius •. Ex fecuda auteoperati6e form~ dedarant Mc fie. S~cunda. ca em(vt dicunt)forma I?fuavirtutc c6pofito d:tt op-ari:alia & alia 012ationaturalis in c6pofito uit ab alia & alia forina:~a cuiutlibet form~ detemlinar ,ppria virt9 & ;ppria operatio fecGdGilla dicente Plio in primoPoliricæ.Oia propria .virtute & op-atione derermlnal1r. licet hoc 110fit æque manifefta in oibtis:vt dicitur in fine quarti metaphyfic~. V fi vt determinat ur ibidc,per hn15i ope rati6es iudicat vnuquod']J qii exiftit:vt ignis vel aqua,caro::mt ncruus,feu ~s:vcl argentG,& Ct;te ra hmoi.Q uæ em poffunt fdcere,fuiipfius opus eet fingulu :qucadmodu oculus videns: qClvero no p6t,c;quiuoœ:queadmodG mortuus aut lapideus.Sed in quoIibetcompofito naturali videm9 plu" res op-arioes naturales.verbi graria,in lapide p~er operationc qu~ ei e6ucnitr6nequa mixtu e &ia pis fimplidrcrq c6municate6 alio lapide: ficutc6municat CU eo in forma rone qua talis lapis eft a propria fpecifica e6uenit ei talis operatio:& alia si c6ueniat alii lapidi.mi enim c6uenit q, atrra hir ferrum: illi vero q,fugat venenu,aut aliquid hm6i.Et fimH.iter110010 rone qua vegetabile,velll getat:fentit vero r6ne quafenfibile: & intelligit fone qua r6nilJe. Ergo(vt dicpt) in quolibet tali • N plures furmæ:a quibus .pœduthm6i plures operationes. Ex tertia operatione formæ declarant Terna,. Idem fic.Oi crii(vt dicut )forma per fiui abftractione dat compofito Vt inreIIigaf ab intelIedu abf trahente:alia & alia abftradio fomlas alium & aliG conceptum meris erit ab alia & aliaforma.fed a quolibet compofitonaturaJi videmus plures fieri abflraCliones:qUlb9 alii & alii cc3cept9de ('ode formant in intelleCtu:vr de horelI' fit fubftatia:cp corpus:cp animam ~ & cærera J1m6i.ergo oper tet lp in quoJibettali fint pluresfurmæ; quibusfiunt plures hmoi operationes:& formatur plures c6ccptus:& plures pdicationes dfenrialeo:inQbus pdicarum fOffiladt refpectu fubieetLQ ct etiam vt dicunt ad confirmationc opiniouis fu~;videt velle Pilus cu dicitin odauo metaphl"fic~:lI' eædi funt partes definirionis & efferel.partes em definitiOliis fecundt1 cunde funt hm6ifurill~ abftraCl~ tangdiffereti~aggregatæ generiadc6ftitu.endG forrnafpeciei. Dift"erctia em eet q abundat fpeci•• es a gfie. Alia qdii c6fimiIia fUt & authetlca:gblls ftmiliter folent opinione fua fu1cire:de gbus erit fermo inferiu5+ lfta funt fundamera(vt credo)ponentiu gradusformaru in oibusc6pofirisnarur~ Jibus;licetforre filltrones pluresali~ apparentes ad idem:quasno oporretredtare:{ed inp-fcrurati O oneelidere.Et eIt aduert~du:cpponiiifta pofitiocirca plurahtate rerG naturali6principalitcrduo: fdljcet allrpluralirare formarG oino'fimpliciu in fua fimplicitate manctiu:autcompofitionevmus ex oib9 illis.No em porelt poni cp aliq forma c6pofita ex plurib9 fit oinopria & primo aduellies ma teriæ:vel oino media vel vltimal? ordine,& immediatiore fe habens ad alias fimplices. QCl paret defurma illa qponif primo aduenirematerift.Si em illa forma noeet fimplex:fed c6pofira exaIiis: vna prro adueniret matertæ,&alia fecundo.Si oes forma: funtin materia fecundG gradus,qro de illa prima:vtrG fit fimplex,aut cc3pofita.Si fimplex,habeo ,ppofitfi:fdlicer cp pria forma prioadue"t nieus mareria:,fimpIex oino eft in mttura form~:& fic ilIaqu~ exhac cum alia c6ponif,n6 eft prima. Si vero fit c6pofira,hoc no eft nifi ex aliis duabus ad min9:qrum vl1,aprimo:alia fecundo aduenit m~teriæ.Et dt quæfli,?fodem modo ~e ifta prima: vtrfi firfimplex aut compcfita:.&~edet i!l in fimtum ex parte ante u1caufisfurmallbus:qct eftcontraPlium mfecundo metaphyfic~:aur erltftOl tus in prima fimphci & inc6poftta. Eadem r6ne J'bacur 'l' forma prima poft ifta prim~:& fimiljp ter proxima fequensea:necdfario fimplex eft &inc6pofita.Si em iI1~forma proxima feques prima formal11iam datam noneft flU1plex:fcdcompofira:hoc c11 ad minus ex duabus:quarum VJ1a pri o t;cnricta~andauo m mo aduenirer:attfra vero fecundo.aliter em n011 erfet gndus &: ordo eis.Et tue quc;ro de illa pri ma:vtrum fit fimplex aut ropo1ita:&: ea idem ,pcelTus vt prius.Ponna ergo adueniens immedia~c poa prima fOrmam neceffarfo e fimple~ &incopo~ta.~t eade~ ranone qUbet pofteri~ru:fi pe~tra." (terur epmlOJ1e. nere oportebat,9 diuerfitas dictarumoperationum,negat plur.alitacem funnarii'de qualibet re ua curati & etiam de ~omine.Quorum pofitio dbp in vnoquc~·tnte vnofingulari vna tatG eRfur ma fubfianrialis dans dfedfentiale fubietlo c(mpofito ex ipfa-& materia,-&-omnibus quæ in eo {unt.verbi graria~anima r6naIis in hOleadueniens corpori humano dat homini q, fit homo, 6: q; fit iftehorno:q, fit animal & q, fit hoc animal,q, fit corpus &''1' fit·hoc corpus, '1' fit rubfiantia & q, fit bæc fuf5a,q, fitens & q, fit hocf1ls.datetia carni cp fubfi:itiaIiter·fit caro'& ifta caro ii f homi I)is:& offi·'1' fit 05& hominis 05,& fic de aliis.& cp rones ditfrrentes inrerfenon habet niti accidi raliter:~ quæ fitit-organa apta ad exercedG diuerGs ait; acti6es per ipfu:vr cculoq, videat: auri ip Medium pri audiar,& flC de ca:reris ·operibus.animaIis. Ad )fiam fuam pofitionc'conf1rmandii adducunt vnu wu aliorum medium exprimo actu entisqui eftdfe,fic. Eife fnnplicitcrVntim,eft \imus rotis: f O fP.ec efr ad9 X primus:& primum in vncqucq; non dt nifi tantum vnum illus.gEneris. Quare cum effeqnendU in formis. lNducunr medium. etiam quartii medium ex actu gencratiOis,fic.Gfiatio hOls efr vna rrafmurario numero & dt mo- ,tus ad forma.ergo debet habere Vnti renninu numero: & vna numero debet dfe forma geniti. Uti go &cl J~ta vt puto funt fundamenta negantium oino gradus formaru:licet forre poJfum dfe ræ Op.raoL riones plures ali~apparentes:quas~traClario exdudet. ma pofitio multum app1icabilis eft animo: y quia fubfiIl:enrivnico flt11pJidattribuit quicquid pluribus eidem poffirattribui. Dignius aute dt fkri per pauciota§ per plura vnumquodg;:vt dicif in primo phyficorum.Et Vt dicitur fecunda cæli & mundi-:de aptiiudine natura: dt ve fudar melius rcmper & vtilius & nobilius. & hoc non ffr l1i6 dignius ~ Sed additur, Secundum q, eft poffibiIe • Si ergo non fit poffibi1e ex natura rd in aHquo omnia pra:dicta fieri VI!O:Vtvidebitur ~non dt inconueniens ea ponere non fieri nifi a plurIbus: vt in homine, ab vno videlicet q, fit forma corporis mixti, carnis, & olfis & huiufinodi, ab alio 11' fitvegerabile, & fenfibiIe ,& rationale. SED q, in omnibus aliis ab ho mine debeamus mgate fonnarum fubfrantia1ium pluralitatem, conrra primam pofitionem, arguitur fic~Vt dicit PhiIofophus in fexto phyficorum,rria funt qua: dicuntur recundum mu tationem,quod tnutarur,& in quo,& in quid,vc homo,tempus,&a1bum.Et vt dicir iquinto,mo tus fimplex vnus qui efr vnus numero dt fecundum tria prædiCla.quorum vnliquodq; oponea: fffe vnum numero:fciliœr quid,& in quid,& quado. V nus ergo motus vel mutatio numero non ~ nifi in vnti terminii nUero. sed gfiatio cuiu1liber rei naruralis efr mutatio numero vna: quia ffcudti Boerium in COmito fup Porphyriti,Omneqc1 eft,ideo efr gavnti numero cfr.ago in orid gfiationc naturali dt tannj tc:nnin9 vhus nuc:ro:in quefcilicetJ1ic aut no' eftnifi furma acquifira sauodlibct.iloorcum. ,ifo.CVII. , in CODlpefiro:etiam compofitum per fe4icarilr g~nrrari: quia fecund~ formas acquifitas 11 licet muratione diftinguuntur mutatlOes genere,fpccie,aut nuero:Vt vult Plius in !lnto phyficoru.Er' go V113'genrrarioJiaturalis rant6ad vnaformanumero terminaf.fed in re naturali gfiata 110neil aliqua rorma fubfl5rialisnifi ~ genetatione habira:vtpatebit in fequenti quæŒione de priilcipiis Z Ceminalib9.In(ade ergo re naturali gmerara nOdt,ponae plus S vn3 forma fubthitialem. FOR Euafio te dicer Aduerfarfus:'l' in gJ13tiont rei naruraJisl10 dt tanro vnicamutatio gfiatfonis fecundum aduerfarii. numeni:fed plures fedidu pluralitati formani:ita q, qlibet forma cŒterminus vnius mutatiois iii generato.Qill~a qbusmouef,fi. mul fint i nlateria,& cpfintynum per accidcs inea.Qz fi fic:ergo illud fuppofitum corrGpcdCi ha bens in fe plures formasJubftantialescorrGpedas, q, eft compofirum ex illis cum olateria,no effet \'nG nifiper accidcns,& ita nec;pefferens nili per accidens,&: effet fuum elfe:qClhabet ab illis oib9 fimul, vel qClhabet ab aliqua iIIarGaccidetale:& hoc fecGdGduos modos vniusper accidcs:ve1 ali;:: que ex eis.Dicuntur em p1ur:t vnG per accidens:aut quia accidGt eide:vr album &;dulce in lacte: aut quiavt1li accidit alre~i:vt album Sord.Effe aut qClab illis efi'que; funt vnG fecundG accidens primo modo accidentale dt,fecundu q, en:ab omnibus illis. & effe'ICleft ab illis qu~ funtvnul2 ac ddens fecundo tt1ocio,porefteffe accidentale ab vno,Vt ab alboqaeftin Sorre,&:ab altero (pbftan~ tiale,vt a Sorreratione fuæ for~æ fubftantiatis.Et quocuq; modo per accidensiJJud ens qa corru pitur fecundG plures formas fubnantiales cft ens & vnu fecGdCi cddes;eadem ratione & illud qet a g~nerarur exjlIo fimul fecundum plures furmas fubftantiales rrit vnG ens.& non nifi per acddi:s hoc autem ell inconueniens : fdIicet cp[ecundum formas Jubftantiales habet aliquid effe ens & \,num [ecundum accidens: quia fequereturq, omnes formæ iIl~fubn:antiaks acciderent mate,d~: vel tp aliqua cffe~ fubllantialis materiæ, & aIire accidentales,fecundum modos iani didos:vel !IIi • • quem corum, quibus conftitultur vnu per accidens ex diuerfis fecudG formas.Hocautem en: im .• poffibile:quia llul~af';1rmafubllantialis poteft et1ealicui acddenraIis:quia qClin fecfr fubfh1tfa,nul li poteft eoe accidens:ficut Vlllt C5metator ru~fecfidu PhyficorCi de calore, cp 110npoteft in hoie effe de pdicaroqualitatis:in igne vcro depdicametofubftantie;.Falfum eft ergo iI1udad qClomnia hæc fequunt:fcilicetcp idc fimuldiuerfis motib9 mouet ad diuerfa's formas fublliitiales i eodcSi vero dicatur 'l'0ia pdida vera runt de compofito pert~cto fiue completo:fdlicet q, cuicunq; illud aduenit;accidel1taliteri1Ii aduenit,&: quedclicp ei ad uenit, acdderaliter aduenitel:nona6t deco. Arg. contr~ p?fir:o im~fe~o fiuei~cople~o: CONtrahocarguirur:qui~ rra?fmutatio docuit ,nmteriii e':fe, & B dicta. dluerfir:as trafmutatlonG dtuerfitatcm formarum.Ita q, vbt fubtectum no manet .dem nomll1e & definitione,dicif tra:fmuratio fecGdGfubftatl5,& forma acqfira p-tale trafmuratione dicif tbrma fubftiitialis:vbiverofubied6 manecide noie &, definitioe,dicif trafmutatiofcc1macddes & ad for ma accidetale.verbi gfa.cG de albo ligno fir nigrG,manet fubird.u fcilicet lignu ide noie & ddiniti one:&idcoa1bU & nigra fUnt acciditia:cum verofic tranfinutariodc terreftreitatc iigncitate,nihiJ seluodlibet.fluartum. §o.CVIII. ide manet noie & definirione.& ideotcrreflreiras &igndras funt fubftatifJ.Cii ergo inillarrafint1Jll ratioe,a dido incoplrto~ form~ pce4e~te ad c6pIetu ~ forma fUI1adueniete ide vt fubiectu fdlic~ tllud inc6plenl noie & definitioe maner:ergo illa triiCmutario efr ad fonna acddcralemSi dicaf qt veru efrhoc quado manet ide completu,& non incopIetG:tuc eadi via po1fet dici q, inptili tr5fmu catione fubiectu efr Jnc6p1etL1refpeclU #us ad qil rr~nfmutatur:& 'p f~eundii hoc ois'rranfmura tio e1fetfublhiria1is & ad forma fubftatialem.Et fie eade via qua tener:q, in formis f'ublHitialibgeŒ gradus & tral1fmutatio ab incompletoad cOpIetii,po1fet teneri.'1'0isfurma efrer fubftariaJis: ne~ C potfet affignari differentia inter formas Cubfrariale.s& acciderales. SI ergo oportet atTignare dif.i 6:recla inter formas Cul:lftatiaIes & acciderales:fcilm ia dictu modu oportet '1' in rriihnuratioe fub ltantiali nihil maneat ide Jloie & definitice:neq; incompIetG:neq; completfi.5icergo ra~ioni~us na turalib~propriis fundatis in pricipiis natur~ & gfiationis rerum naturaliu,& a priori,no aut 'ex renibus c6ibus analydcis a pofteriori,quæ ;pbabilirate quanda fuciullt,fcienria alit n6generat,pa ter, '1' invna & eadi re naturah qu~ hdicit Auiceona,&fidestenet.& fimi1iter Plius dicit de anirnalibus:q, intellectus ab extrinfeco en.SLitergo diueru agentia & di uerfis mutationib9 .•e: goimpoffibile dt terminum adionumeorum dfe vnum &eundcnumero.CLi ergo terminus pro prius actionis diuin~ fit anima rationalis fiue inteJleCtualis in hoie:oporretq> terminusactiois hu man~fit aliqua furma fubthjtialis alia io hoie:cum generatio ois fit mutatio in fubfrantiam a non etfe in etfe fubftanriaIe.fecudum Plim in quinto phyficol1'.Et accipio terminu generatlois large,p eo-qet!?generatione acquirif.proprie em no genera f nifi compofitum.Simi1iter tamu extendo no•• men murationis:vt creatione fub fe cotineat.Et fic fequit necdfario q, ad minus duæ fint forma: fUQlhitiales in hoie: Ylla educta in potentia materi~ p ages naturale:altera vero produda ab extra It agens fUJ;?naturale. HICfortea:ftimabit aliquIs etfe dicendu:q, aia rona1is inhoie§§ fit a deo ~ creatione infuta:vtponit fides catholica:tfi aduenit vt forma materiæ in compofito qd dt ho,", 010,& cfr terminus naturalis generationis in homine:ad que per fe terminat generatio:nec efr ibi alia furma terminans gmerationem hominis,& hoc!? hunc modli:~a fcilicet generansn6 intedit nifi atfimilare fibi genitfi fecfidfifua fpeciem.Y fi & dio quo atfimilaf habito,tuc primo cetfat ge.- nerationis motus. HæcaGt fimi1atiofitperanimam rationalem: quæ in fine motus generationis creando infunditur. & He anima rationalis efr terminus naturalis generationis. HIC aduerten H dumeft q, ifte in fuo dicto dicit duo.Vnum videlicet:cpipfarationalisanima aduenic Vt forma & terminus naturalis generationis in homine.Alterum:q, non eftibiaIia forma terminas hominis generatIonem. PrimG veritate quoquo modo haber:indiget tamen 'ppria declaratione quo hoc fiat, vt infra videbif. Secundfi omnino non pocefr dfe veruill : immo oportet ponere q>agens na turalealiqua furma educat de potetia materi~:alia a furma ab extra infufa.Quia fc(fm.q,didtphi Jofophus.xii.metaphy.recoIIigendo abipfo in naturalibus determinara circa tranfmutationes na:- rurales,in omni tranfinutatione tria fUl1t:aquo 111utatur,& efr motor:mutabile afitellmateria:iI" .lud autem ad qet tranfmutat efr forma.Nunc aut materia non efr mutabile nifi ~a cfr in potentia~ vnde dicit Commentator ib~dem. ~i potel~tia ~Olldlet en~,non etfet,ages omn~no.Si ergo agit ta g agens naturale ad generarloncm,non agIt ntfi tranfmutado materIam vt cll to potentia ad ali- quId qCleft fubftantia:nonaut qet eftin potentia ad quale aut quantfi aut vbi.quia ift'r funt tranf mutationes afubiecto in fubieclu:& ideofunr motus.Generatio vero efta no fubiedo in fubiectu & ideo noeft motus fed mutado,vtdeterminarurinquimophyficoru.Agie ergo homogenerado :hominem rral1finutando materia vt ellin potentia ad etfe & ad furmam fubfranrialem.Potetia di co non fotum paffiua :vt tm in ea forma recipiatur:queadmodfi efr in potitia ad anima rarlonaltm ve infradicef:fed vtex quaforma ;pducif in etfep agef,ls.Et cum hocetia vt potetia eft ,ppria & de tenninata ad propria furma,dicete C6metatore ibide.Scimus q, in fpermate & femine cuiuflibet animalis fi1Jlt.pportiones propri~:ita q, exfpermate hominis non fit equus:neg; equi,homo.Necef fe eft enim,vt dicit,vt ,pportiones formæ fint inatura:fecfidfi quas facit id qClf.1cit.horno em guis generat ab hoie,tamen pater nihil facie qet impoffibile efr vt fit:fed fit talis difpofirionis p id qet po ficum eftil1 narura ex .pporriol1ibus.Aliter enim homo non ageree ad hominis generationem ma teriam feminis rranfinurando & corrumpedo formam feminis vt fiat talis difpofitiol1is 'l' fit con•• ueniens ad fufceprionemformæ qua: dt animaratiollalis.Qz fi fic efr:& agens naturale non tran' . mutat materiam corrumpendo forma præcedentem nifi vrgenereraliam:quia natura per fe int& dit genera re &: corrumpere non nifiper accides:qCifempcr reducif ad i~ qeteftper fe:necetfe eft er" go q>homo generans & corrupens fua actione forma illa feminis pcedcte,aliii furmam fiIbfrantiali producat ex ilIa poritia materi!;: vt V illam forma materia fiat talis difpofitionis vt fit fufceptiut1 in fe aiæ rationalis. Aliter enim ali~d corrJjperec'aIiud fubfratialiter in materia nihil generado ex· ipfa:& ad illam corruptjonem inducenda alteraret nihil oioex materia generando:eo q,'nihil e['et in potentia in materiafubftatiaIiter 'let ~ huiufmodi agens potfec deduci ad aa:um:qet ominoeftim poffibiJe in actione narurali:vt multGditfufe~tractatumefrin fupra nominata qu!;frione deQuoli bet.Et CU hoc eda fi fic etfet,tunc in'femine etfet rranfmurario corruptionis & nulla generatiois:& ficforma feminis corrupta & anima infufa,fine oi trafmutacione maceri~ aia materi~vniref vt cet c6pofitum:& fic fieretcompofitum fine oi tranfmutatiolle naturali terminara 11 ad illud copofi fe tum.lI1a enim corrqptio 110 poteft etfe tranfrnutarioqua quis gcoaat.Qi fific etfer:no diceret ho mo omnino gerierare hominem: ne9? etiam po1fet diciq, homo generaf aut compofirum aut forli ov 13cnrtci a nfecrati~nis panis,deber dici fieri tranfub:4 Ilan~~atlolpfius pams.Sl ergo Illud efr.quanttt3s:ergo lJ) quantttatemfit rranfubftantiatIo:cui9 ~o rra;lU_tenerec~le}ia~qu~ tener:cpficurtran~ubftantiatio no fit in animam,ita nec i aliquod accides No pat ergo dICI'1'111<1 ,orpus qadt termInUS,ofccrationispallis,dicif corpus ,ppter corporcirate sauodlibet.~uartum. fo.CXII. quantiratis.Non refrat ergo niti '1?illud dicatur corpus abaIiqua forma fulfriitinli:nlia ab ilnima . in qua fiat tranfubftantiano: hoc autem dt GOofrendimus:aut a partibus materia: rxtetis fuo par tibus quantitatis.Sed hoc fecundum cfr impoffibiJe: ergo primum efi nccdlarium, ti debeat vcri~ tas Gcramenri &:efficacia verborum eius iutegreobferuari. Probatio aJfumpri efi : Gui:1Chcifi us illud corpus vocat panem,diccns fcipfum pancm.loan.vi.Ego fum panis viuus.&: panem ie(.]uOlm comeftibiI~m facramenraliter : fecundu q, ibidrm dicit. Siquis manducauerit ex llOCpanc, villa ina:ternum.Et deJIOCquidem pane qui efi idipfum 'la illud corpus de quo Ioquimur,conrinuo di cit '1?efi caro fua,c.bm fubdir.Et panisquemcgo dabo,caro mea eft.Illud ergo corpus Cl1rifri debet dici dfe vera caro Chrifii: maxime cum hoc totum !aeramentum infrirumm fit ad paratJd~Jm pIe nam rcfh~tioJ]em in cibo &:potu.fecundum '1?Chrifius dicit vbi fupra Ioannis fexto.Caro me.l ve•.• re dt cibus,&: fanguis meusvcce efi porus.Qa etJacollfitenf diceres in hoie non effe ilili vnam ftit rnam:fcilicer anima rationale.Dicut eni,q, ex vi facramenti altaris fub hoc facramentocontinetllr Guantum ad fpedem panis non folum caro red torum corpus Chrifii:fciJicet offa &; lJcrui &:alia huiufmodi. Qua etiam nullo modo vifacramctidicunt dIe [ub hoc fac~amcnto : fcd folummodo IXf cOcomiranti:l.Et dicunr '1?ideo,cum dicitur I03n.vi.Caro mea vere cft cibus:caro·ponin.r ibi pro totocorpore:c0'P fecundum confuetudincmhumanam caro eft magis manducanoni accomo dara:prout homines carnibus animalium vefcunrur c6muniter : non offibus vel aliis huiufmodi. In fOrma vero verborum tranfubllantl:itiii ponitur non caro:fed ccrpus:eo cpnon folum dt ibi ca ro vifacramenti,frd omnes partes corporis,vt dictumffr.Ct1ro autem &:aIi~ partes corperis cor•• pus funr,&: nomine corporis iutelligunf.Sed mareria ratione fuaru.m part1umcxref:1rfi nullo mo do potcll dici fJfe vera caro Chri fii :ergo ratione earGdem partium non potcft dici dfe vcrunl Ilia lud corpus ChrilH, niti peruerterenf verba facral11cti.Q.uare cum caro r.6 dicatur caro lIiti ab Olli qua furma fubftanti:di:ticut l1e']3fanguis:ergo nc<;p illud corpus poterit dici corpus niti ab aliqua rorma fubfianriali.Et ira fieut in confecratione !anguinis fit rranfubftant1atio in compofitu ex ma reria &; vera forma fubftantiotli,vt dictu efi: fimiliter inconfecratlolle corporis fit trafubfrantiatio panis in compofitum ex materia &;vera forma fubftanriall:vt fic vniformirerponatur fieri rran. fubftantiatio in vtra']3 confecrationc:&: a:qualisefficada verJ::.oruvtriufl]3confecrarionis:&; vt aia fecundum hoc ficut }Xmcta cfr refectio in potu ex eo '1' fumirur vere f.1uguis Chrifii fecundu mali teriam & formam fubfiatialem :fic etiam c perfrcta refectio in cibo ex fumptione veri corporis &;ve r~ cjJrnisChrifti,fecun~um materiam & formam fubfl-anriaJcm.(b aurem qu:mrumad illam pac..•• tem facramenti qua: cfr reæctio recundum cibum,id quod corpus dicitur etJ:-lmcaro vnifonniter appellatur, paret fatis,xr idqo dicitur Ioan.vi.Paret eria (rr gIoJfam fuper illud Luc~.xxii.Hoc il corpus meum &:c.vbiChriftus dedit furmam huius &cramenti.didc enim ibi gIoJfa.Pro carne a: f:mguine agni fua: c.unis &;languinis lacramenrum in panis &;vini figura fubfiituir.5i ergo f.f.al dum prædictamopin;onem non fit in homine niti vna fbrma fubftantfaIis pcrficiensomnesparres dusfubftantialiter,fciIicer anima ratiollalis:oporret'1? caro fit car0!Xr illam furmam:& fic etlane ceOarium eftcp in illam formam fiat rranfubtlantiatio:cum per fe fiat rranfubfiannatioin compoti tumex materia &;i1Iaforma.Qo furteconcederent tenentes ilJam opinionem,dicendo cp in fubftii tia animæfittranfubftantlationonfecundum '1'animans feu vita dans:fdlicet vegetatiua vel Cen" fitluam vel intelIectiuam:fed fecundu'1? dat compofito dfe mixti: fcilicet carnis,offis,& JIuiufmoll A di. SED hoc non porefi frare:quia ficut fupm dictum eft,ecdefia tenet cp femper vnifurmiter h~ bet fieri rranfuHHitiatio in ccrpus CJ1CifiiChrifio viuo &;mortuo. Sed conftat q, Chrifio mortuo nOI1poffet fieri tranfubflanriatioin corpus 'lC!efret copofitG ex materia & forma rubfiantiaJi,qu~ eR anirna:quia in morte anima a corpore rotalitrr feparatur .Eigo nec Chrifio viuo fittranfu~fta tiatio in c6potitum ex materia & "nima:fecundum qualeculll]3 eJfein {pfa dicatur fieri rranfubfi:i tiatio:dum tamen fiat in fubflantiam eius~Et '1?nullo modo paflir fieri rranfubfiantiatio vi facra menti in ccmpotinTex materia &anima:fecundum '1'ipfaanima dat \fnu cffe detenninatG compo fito:& non fecundum cp dat aliud vel alia e{fe,vt dicit p~dicta opinio:ratione paret.qm vna &;ea dem tranfmurario realis numero habet vnum & cu dfm numero per fe terminum realem. Et fi ad aliquid ali.ud ditfercns ratione vrintcrione ·pra:ter illud terminarur:hoc e pcraccides: fcilicer quia concomitatur illud qilla potetia materiæeadem numero adhuc ampliorem }Xrtec1ionemex~t accipiedam ab anima:qCl non facit in aliquo :dio ab homine:~um eft IXrfecta IXrvnam formam,vr, patet ex pr~determiJ1atis. V Ilde quemadmodo materia fi pona.:t tur diuina potentia agente fecundum fe exif1eieinattu lla~uræ Cuadineomni forma: tamen non fll hoca1iqui~ neqJ fuppofirum nifiincompletiffimu,& in potentia: & nullum habet dfe fubfiR:cjlI rit; nifi jm~rfectifIimG:dre aute IXrfeC1:umhaberfuæ naturæ: fie cu diuina potentia agenrefubfi •• ftit materia fub illa furma naturalifola ,inactu,n6 eR:eompofim nili im}Xrfectu, imp:rfh:ta Qabes rationem fuppofiti:& hoc aliquid. IXrfediorem tame g habuit materia fola. & nullum e{feIXrfO' etum dat mareriæ,& illi ,Compofitonifi naturæ fuæ:fed }Xrfectaratio eompofiti & fuppofiti tang a complemento,habetur ex anima fUJærueniente. Et ex hoc contingit q, furma bæe illi furmæ fU:i IXrueniens aecidens,noneft,negJ aecidentaIiteraduenir in homine dans eifeacddentale.qil fequi tur in aliis ab homine propter dictam caufam.Er hoc idcirco maxime,quia fie dare e!fe mareri~ fe apfa fola,oon eO:ei naturale, fed pr~t~rnatur~le v~l fup:rn,at!'1rale. fieut ~egJeO:natufale,~dpræ.4 ternatura1e, vel fUlXrnaturale matertæ,'P aget;e VIrtute dIuma fubftftat m aetu abfgJomnI forma. Nunc aute q, i1Iudqct aduenit 'rei poR:eiusconfti.rutione in dfe actuaH, fit d accidentale. hoc nOQ contingit nifi quia naturaliter habet in fehuiufinodi e!fe: a~tnaruraliter c6municatur ei ab alio V nde fieut quia non eR:naturale fed fu}XrnaturaJe materlæ, 'l' IXf fe potrit habere fubftR:ere IO c!fe aC1:uali;ideonon fequitur q, formæ ri aduenientes accidentales funr,& accideraliter aduenitie d,dates eidem e!fe aecidenrale non fubf1:atiale: S~queretur ~ameiIludfieJfet ei narurate habere fe cundo fe e!fe in actu abf'1lomniforma.Propter qClpmnes philofophi ponentes materia e!fe ens in . adu:pofuerut omnes furmas e(feaeddentia.Sic in propofito,quia iIliform~ naturali in homine no dt naturale,fed (u~rnaturale 'p det aliquod (!fe in adu materiæ llne anima rationali:' non fequiE '1' anima ration;dis adQenie~s illi co~pofito incOpleto fit~i acci~entaIis~ Quare negJ multoforri9 quando fimul cum eaaduemr marcrlæ,non fequ1tur q, eI fit accldenralJs vel acddenraliter aduC:A niat,aurmat~riæ,a1!t compo~to ex.mate~ia & ~Ia,fur~a naturali;fectidum cpnatura inteIligitur pr~cedere antrnam IP materlavt dlfpofitlo ad Ipfam:lJcet non tempore.QCl ramenneceffario feq;ll returfi narurale dfetilli formæ~are e!fe m~teriæ ~r fefine anima rationaIi.Propterqc1 ~a omnis forma.educta de potentia materlæ}Xr fe IXrficir vnam potentia materiæ abf non fcam natur:i reru,fed fcclm intetione rationis.Et ideo in nulla re arguit hoc pIt!;' raIitatc rormaru in cITenaturæ,vt patee ex dictis.AD fcom 'p tunc idc ect plura in actu & fcctm Ad fecGdu. cJfe:.·funiliter P~[f[ plane ex dictis• . . Jrca Secunda arguitur:cp fir ponere dicto modo rationes fcminaIes iu materia Q!!t;n.xUI1 '~ refJXdu formæ gencrandr: ex ca.~oniam alierr generrinoforinæ efree creatio Arg.prin. quia eefi dicatu_rgenerari ex materia:ip(1 tamen maeeria nihildl formæ.& fie - furma genera reE excoqo nihil e~ fecodii c{fefurmæ,& fie ex nihilo. CONtra. Arg.i oppa. p 05melltator dicit fup. vii.merapJiyficæ: cpdefinitio accidends ea duo in adu: & hccpropcer formam accidencale furxraddirani forme;fubftantiali.Oefil1irio vero fubftantlæ efr tlii vnii in aCtu.Nunc autem fi efreefurmxfeminanum in materia, qcl ct! alir: quid formæ:cum }Xrgeneracioncm aliquid formæ fcam fubfhitic forma imlXrfecrun1 in elfe : ve ratio femina lis fit eJfentiafurmæ Un}Xrfectc;,& }Xrgenerationem ei 'acquiritur drentla copletiua eius quo habet eJfe ~rŒdum:vt hæc dl.Jocontineat definitio fieut partes formæ. (eeuo dum dererminationem philofophi in feptimo mCr"aphyficæ t Et 'p iII~parres funt genus & diffe~ rentfa,ex quibus a..nfHtuitur thrma f}XCiei:vtfecundum hoc ratio feminalis dicatur forma m~ reria1is incompIetilTima materiæ cornunicata:ex qua IU agens naturale fieut p::raduale ex porco tiali gradatim, & fecundG ordinem educanrur omnes formæ pofreriores vfl]J ad vlrirnatn eOR,1t11 pIetiuam:dicente Commentarore fu~r illud fecundi metaphyfi~æ:ln fundamento naturæ. Cui etiam,v t dicunt,ratio'videtur CoJlgruere : quia materia id quod efr;in potentia eft:& "fingul~re compofitum id quod eft,in actu efr.V niucrule autem quafi medium quodammodo dl aIiqui9 iu actu:quia efr forma: & quodamodo in potentia, quia dt incompleta. Et ideo debet materia educi de potentia in actu procedendo a formis vniuerfalibus ad fingulares. Cui etiam videtur coneot,. .dare progreJfu$ cognitionis natur~lis noflræ:cui fecundum philofophum in primo phyficorum innata eftvia ab vniurrfitlibus oofufis ad determinata,vt fe~fidfihoc ratio feminalis dicafquoda modo forma vniuerfaIis no pd{catione fed eaufalirare:ga.r.mu,Ir~form~ poJfunt ;pduci exipa.Pri mo illa q habet ratione magisvniuerfaIis:& fic deinœps.Dicitem plis.xVi.de aialibus:cpembryo prius dt aial ij homoÆt ad huius pofitionis fur; cofirmationc adducotomnia dicta Auguftini de rationibus. feminalibus in.iii.de trinitate, & in.ix.fu~r Gen. qu~ videntur pr~dicta fonau,vr di" cunt:in quibus tamennunij inueniGt feminalem rationem vocari formam vel ~choationem: red tcmJXt eam nominat vel vim, vel potetiam; vel virture,vel aliquid huiufinodi,qtt principii actiuf importat tanone,vt dictum dt.scd huicopinioni obuiant difficultates "plurim~. Si enim aliquid . (orli1æ fit in mateda ante generationem ex qua habetgenerari furma IXrfeCta & completa in dfe & in qua ra corruptionem haber refolui ne fiat generatio ex nihilo; & corruptio in nihilum: de iUD quod acquiri~ur ~r generationem fu~r id quod naturaliter efl inditum materia: : quæro VttUm re1itidem cum illo quod inditum eft,diffcrcnsfoIumpenes dfc~ptetum & incompld pilii ~cnrici s <§sndauo ab rodem aut aliquid aliud re.Si primo modo, tunc generatio naturalis non dIet tranfmuratio in fUbfladtiam,fed inelfe dus,non fubftantiale fed aCcidentak:quia ab vna fbrma fubflanna1i keti dum rem no dt nifi vnG dfe fubftantia1e qet dat mi forma per fuam fubfiatiam ftatim cum habrt dfe in materia.A ut fi dTct idem dfe fubfiantiale prius habitum per dfe formæ in materia:& poft per trafmutati~nem natu~almfa~quif1tu.m differens p~s comple~u?". & incomplttu~:tun~ cITe fub'bnnale reC1JXretmagIs & mmus, & Ita forma quæhbet materJahs 111 fna fubftantla magIs ac minus reciperet: quia riTe fubftantiale feni(Xrvniformitcr fequiturfbrmam fubRantiaIem: & fic forma fubftantialis reciperet magis & minus~ qa falfum eft,vr patebit in fequenri quæflione. Et itcrum:fi dfel: inchoatio fOrm~in materia ante generatione:runc non ciret fubiectum generatio_ Z nis ms in potentia & materia pura:fed compofitum ex rnateria& fOrma: et ita ros in aHquoaCtu. Omne autem adueniens emi iam in aCtu eonftituto naturaliter in dfe per formam,accidens eft ei (ecundum 'l' dictum eftin quæftione præcedenti. & ita dfe illud dret accidtntale, vt prius: & fic generatio ~ori9 e!fer altera tio ~ generatio.Præt~rea ~e illo elfeqro:aur dl:,res aliCjabf~lut~,aut re fpedUS qUIdam ]Il re qua: fublecta eft & abfoluta.No fecundo modo: qUIa cum reIatIo no en (rf fCterminus motus,aut mutationis,oporteret aliquid alIUd perfe generati-in materia fi illud dTe fupcrquod fundatur:dequo dfet\qua:fiio quæ & de illo dTe:& erit procdfus in infinitum,aut Ra bitur in abfoluto.Si igitur ponatur res abfoluta:tuc rruertitur prima qua:llio,ap fit idtm recum forma quæpræcedir in materia, an aliud. Si fit idem re & dTequoddam eius: ergo idem re ab, foluta prius effet in re,g dfc:ei iri ·re per generationem acquirererur : & dret idem in re prius & pofterius fei~fo•. S~ergo fo~ma fiue dTe~liquod acquiratur per generari~nemFu~r rem ~lI~mqu~ elt ranofenunahs m maCUla 6: forma abqua,oporter 'l' fit re abfoluta alta ab IlIa:Ita '1? nIhIl dfe~ cla:fua: præcedar in materia: immo 'l' per dTentiam ditf(cc a fOrma præced~ntdn materia, fieut 6: ab ipfa materia. Et de illa qua:ro: an de aliquo generetur quod cadit in effentiam flIam, an de nihilo. Non de aliquo: quia per pofitionan forma pra:cc:dens imnateri ••per drentiam .differt ab illa: 6: ita non cadit in cius dfentJam: & fimiIiter differt per dTenriam a materia. Ergo generabi •• tur de nihiIo:l1on minus fi fi nuUa furma ponatur præceffiffe in m3teria.Sequirur ergo confinli •• lis diffic~ltas d~g.e~eratione formæabfljJ e~'l' aliquid du~p,ra:cedaripfa?J in mareria.5icut ergo propter t1~ud,diffIC!lenon negat~ generan tbrma ~x:materIa habente alt9uam formam: neg; dfl' ber negarI propte~ Ide~ g~?e~atl~ formæ ex m~ter~a nuda.' Pr~tef(~a de iRa fecunda furma qua:: ponitur ~enerarl ex:mate~la Iam \~fo~ata alta f~rma,: cum non ~nerarur form~ nffi de potel1l' ria materlæ:nec babet effe1l1materI~; ~tfi fundata 1n ahqua potentIa paffiua matenæ:quæro : aUt generatur de eadem potentia materlæ 111 q,~a funda~a eft præctdens furma,autde alia. Si de eadi cum fecundum Commentatorelttfu(rr.x:u. metaphyfiq;, vr dictum cft in præcedenti qua:fiione ~ dicetur in fequeti,poteriti~ in materia funtfccfm fJXciesreni flXcialiffimas:oportet ergo 'l' elul dem f~ciei fp:daIimm~ fit fOrma generata cum pcedtnti. Aut ergo funr eadem re fecundum llU mtrQm:aut diue~.Si eade,&dilferunt fecundum compIeni & incompletd: talis aute differenda ~nfode. num~ro. n~potelt ~ffe niJ,ifecu~dum magis & minu~:forma ergo fubftantialis fufciperet In fpeC1e fpeC1aIiffimamagIS & mmus.Sl vero funt numero dlUa~: ergo e1UfdeffCcid plura lndi,. uidua funt fimuI in todem fecunda idem,vt dur;albedines:qetelt irnpoffibiIe. Præterea fiueful1t A ~dem forma numerOi fiue diuerfa,cum neceITari6funreademfpecre:& ab eadem fpedefecundti ran non poteftfumi forma generaliffimi,fu.balterni,& fpedaliffimi: fi rano gcneraIilfimi fubalter ni & fpecialiffimi fundetur f1;1petfurmas dluetfas re differentes: ergo in eodem gener:!to per na turam nullo ~odo dke~9 effera~ionem &,eneraIiffimi& fub;tlterni, fedfpecia1iffimi folum.quod ra!fum eft~ S1 vero ~e a~IapotentIa ~terlæ,~nerata fit forma fecunda:oportet ergo fecundG iam dI~ 'l' dtfferant ~bIl~Ulcem vt. fpeC1es fptcIah~m~,fiue ~mbæ pona~tur !n crquali gradu digni-t tatIS l1arur~,~ue 111 t~e~fo. E~ ficu~~b vna Illarum no pot(n fumI ,ra~o generis generaliffimi d I~ aut !ubalttrn!:fed fpecI~hm~I tm: fimdI~er l1e~ a~ ~ltera: E~~c vrprn~s 1111uIlo generato ~ na•• ! tura effer ratIO generallffiml & fubalrerm,fed fpeCIaliffiml rm.lta q, vnu & Ide {Cam maceria feC duo fccfmflXciesf~da1iffimas.· Et irerG:cti vna ilIara 110I2ficirmateriamedi<'ite alrera:erfi vna fit in gradu natul'æ imperfeetiore altera, neutra tame alteram perficit:quia perfedum '& impelfed(j debent efTeelufdem naturæ in numero.Immo qUlt1ibetearum habet in fe gradum fUI(perfectionis ';Uturali~ ~~~mi~atii:cui ~ihiI potell apponi F al!quid alt~r~u~fpcciei:queadmodli maior Jfedio 111enfibdl mhtl pet addere 111 arbore fUI?I2ŒCtlone egaabIhs:lmo vniiq; fcdm fU3 natura ell in f v fummo perfectionis fucc,&in indiuifibili, vt videbitur in qu~ŒionefequenntEt fic ex illis duabu! ~uodlibct. ~uartum. ~o.CXVII+ , ft>musnihil conflituitur tang procedens abeJTencomplerofub prima fonna ad dfe completum i B fub fecunda.ETprætfrea di iffafecunda furma educatur de aliapotentia materiæ g fit iUain qu", materia feciidumeandtlt1 potentiam adimi fundata erat fundata eftprima:quæro,vtrum in iJl niticmtJ,de, milio n1l1lU,depyropytus.I.ck.ml~ eode:m.]neftnafcentibus" aut fcme;aut ahquaVlf tus~naria:quia~quai~e!i ,ee teft ~n?na~tf~in~usvniuerr,a ytantu~:Sfg?eJ1~a~ut ba;. ,be:a,qr,aI1quad:lm vfrruœ ' .mJs'connnumcar~Nlhd Vldmtur fem1l1Js aberCfahœs:habmttcQI h in8tiini1lffsgranum'qu~dam,qil-~abet:vi~utesrif~linis,yt,to, co~~ilTiJterris: §, ex ~ne ~ ftudter.!\lnde:'cW1l pnrnode terrIS &aqu;t produda ~n1:Ju,fl."~rdet 'plantæ;&01almalia,G!me,n4 mr.ln~VtI'aqua.pduC(ndolli:dvis qaædamad:oi~dit,ad'prqd~ceridum ~eaa,a quibus ,~~ptOdu~a,erantfemi~~,~nroq,dixit~~u.~~Ucat, t~a~u~ p~odu9t~a.Vft , defup,nUud~rn1JJl(tterrahærbaVlrmtc:m.Glor.~rll.Pottn~fir. gmnmare. Vb~ ~hqt glof; , StdÆfuptrilJud,Prorolitrerra.Prirna t:.erugeneratio liOii'df*fgnine~&ibide gtolTaintamACbI alimniafemineded'ex"VŒrute terita deo collata.Vnde~tiSiA~meroJllilfaprima.pdu aionenoiJ a factis .frininibus:fed omnia prOdu~ frint"&pemda' voce ddtEt: .6mb.tdfimfup(t ~IQd.~,ducaotaquæ+Y~nit,manda~G,;~fubito:a~~u[cis"Upde~~fiP~:tt,~~:.~~e'~~ i uii:\!lUlficarelacus:~artlpfum'cœpu: dlucrfa r~1l1um gmel'a' paJIt!1~re: noq"e~gul gurgttei noo'Cœnofa:paluda vaeahilntquinomnfadltci fibi a crr.atorea{fumermt P9tdl'atcri1. Vndc Au ggtlinus.~ expliaaosfuamincmtionem cir~t'riri!~ri1prOdu\ftioneinrtttiinpix)li~illwl , Gfndisfeci1ndo(fecundum Auguftinum)Gumtact9dtdJ~sfecirdeuscætum.&tetra,*~ i'inuj:, , ,viri. agri anttgdTent fapertetciin:& ae fœl)ti' agi'hlntt'ijfadtim elt.vbi dicit tt:tnfliitiGiIlOfll'* 'Jfttfunt gmmirio~&c.dicitquiritO'fuperGmdiirfcap~Uarto.Quiddt bodvbj ct ~,tante§ , dT~fupatar:um&ante!j1)rra funt!an i:vtrbodei !q;'fi'hoc modofadafunt,anre§ti~ di~ ttafunt.Apmc.autem fcriptura dicit;Cumf.lctuseftdies&dram'eli'antc9,orj~enriAniri ipfa1er i.Caufa1ita,ficut'ln feminib1is!ergo' femfua:ptimumrerral'rodu:dr.Std nohita fcriptma:bIhiE cwnaiœrtt.Producatteir.ahætbam .femiil:fusfcnlhttectinduni g'enwftil1.Hi •. min'iVtlbls~ ~sapptretfefuinaefThortau hærbis:noi1 autal1'illasafmJinibi1s,vr f(l'ftm' dhæmi'IlOI)'hæt;w lofinuaret ex femilie.QilaJiterergoanttg elfentfuperrerram:& 3nteg orirei1f!quafi; maliud fuit tlm!c1inn210 Bf,·terra:aliudoriri iairi~pe~wram~CaufalitetetgdprOduxilTettr~~lf. prtducmaiacœpllfe virt~tcm. -Ioeaqx,tipp'ci~f3~erant' "quæ, ;P;ften1pOra"finura,mnr .l$ic .,aiim'terraad verbul1'l'def'ta' pr.oduxJt ante!l aorta dTenr-:'3CClp1msnumeroscnns'qgospro tm1pdre! riæ abagente naturali fidn generatione compofiti:& hoc ex poteritia l11ateri't:~t hoc q, exipta ~:rfe " generatur compofirum:vt dictum ell:non debet dici creari:red folfimodo generari.5i tame aliqui ,p.- teruiedo p::rrinaciter velint affcrere:!l' Omne iJlud qil non fit ex aliquo fui dic.1tur cteari :&" furma na;:ll tura lisfecundum 'lJ ponimus, 110fit ex aliquo fui: & ne [ecundum '1' nomine creationis tales volune' vti,oporteat dici furmam natllralem creari:noomnino a creatura abnegamtis potentiam creadi: ne fiat controuerfia de nominibus cum certum fir de rebus.5ed huiufmodi factio non debet vere dici creatio:quia mud quod vere creatur per fe,ell terminus illius fadionis qtiæ creatio ell:& abfqJ tranf mutatioue redpienris:nifi fit fune aliqua impreffio ipfius CrcantisfNullum efi'ergo inconuenietis l1" in gel1!?ratlOnfforma natur.tJis gei1eret non ex aliquo omninoldlict't neg; fI' eo qll rll tota fubllana da eius:quem:tdmodum cum de eo quod ell minus fit magismeq3 qt'Xl' p1ical1do.,Sedquanta fit vis anim~ ad afficiendam,atq; mutandam materiam corporalem:cum tame creatrix corporis.didll,?n poffit:quia omnis cauf., mutabilis fcnfibilifqJ fubftanrit;:vt fit & natura fia: vel ita fir,ab intelligibili,&:incomutabili vita exiflit 5: peruenit vfg3ad extrema & terrena.Mult9 fer mo dt: quem fat~sel'pIicat duodecimo de Trinitatt capitulo fecundo in finc:vbi videaf fi placet. Pcr idem patet refporifto ad illud qClinducebatur in foluendo 'p illud qClefi:in potcntia fit in actu ab age te:hoc eft extrahente.ipfum.Et ell dicedum q, ap !itera Ioquituribi decaufa vl#tatis eompofiti :quo m!Jdo.f.poffiteffevnum cum habeat il} fe duo.f.matetiam &:forma. Cui9 vnitatiscaufam affignat: quia illud ex quo gencramr compofirum, efr in potetiaillud:vt fenlm hominis dt in potentiil.homo &peragen.s tranftertur d~ }'?tentia il? aCl:u~,&: largirur~i perfeCtio in effeÆt hoc appellat coment'cl torcxtraCllonern. V nde I1Ihllvalet dldum Illud c6tral'pofitum nortrum de fbmla.de ipfa enim no intelIigitur,dictli p~ilofophi,&: comentatoris:vt ponere drbeam9 ipfam enrabi fecGdii "dfe'perfeci:u in adu,&:prius in dTe,fccundum eJfeimperfrctum inporitia.boc em nuIJo modo cfr'wrn de forma qqa~ aliquid fuæ d{entiæ in materia præexiflat eit;lseJfereaJeqct habet per generationem:cuius con tr~rtUI11fupra oflenfum eft:fic~ pr~exitHrmateria quiadl de eflentia compofiti:immo quia cfr quo da~odototu~ compofirum.materia enim cum potentia proxima ad generationem cOi1lpofiti:in eo 'l' ~ in potentl:l compofitum, eft quodamodo ipfum compofitum:fed aliter in ei natura1i:aliter ve,. ro in cITequiditatiuo.inee em naturæ materia pllra fubpotitia fota tiue·habilitate ad forma dt"Jn po !eda copofi~.E~ d~huiufmodi potitia extrahitilr copofitii I?generatione fonnæin c6pofiro.Et hoc II1tclkxerunrphllofopJms &cOmctator in dicto fuo.ln hoc em c6f1ftit caura vnitatisin oriiibusquæ corfi~~n~ ('xph.i~i~uS:ytex materia &:forma c6pofitis:vt eft copofitio cupri,&trJu anguloru,& f~ perficlel,~ ~l~~lms,& aiœ,& corporis.Et q, aliquibus a hoc oritur difficulras:caufa dt vtdiclt pro 7 Jofophu~~b!~e l~ fi~e 9C1aui~etapby1iC(:q, qrGtvntlqCl efi'in attu;& qa dt in porentia,quafi diuef furp. V,bl dl~ltcornttat~r.Et ~n.v~ritat~ qu e~ in actu,&qfi dl:in potetia;eft vnu.iI1ud em qil fuit in po~ntla dt IOa~u.sed II1teUlgedLJ abo cft In aau,~ alio in potentia. In pOtentia fecunda materii 'Ii ~uodlibet+seluartum. fo.CXXII. in actu ~r forma exiftenre in l11.1.tel'ia.lta pguicu~ ponit q, aia & corpus fiUeforma & materia funt c V duo e.. dllentia in actu,couenit ei ponere ligametum aliquod anima: cum corpore.~iautem dicit 'p anima efrperfeCtio corporis: &'q, corpus ho exiftit in actu fine animatnon funt apud eum duo diuer •• fa in actu,nec accidit ei quc:l1:iOlvtdicit comentator ibidemÆtfeci1ndii hoc dixim9 q, corpus non eR narii eealigd aCtu in hoie ~ forma natu tale fine aia. & in .ppofito dicim') '1' rorma nihil al(ud habet qet ipfam materi~ v~it,nifi motore educente(ficut dict~ efr~id qCldt in potentia;ad, ~~u.rec(jdii q, ibidi concludit piis dlcens.Ergo non habent cau&m ommno peer motorem de potentia madwneduccI~ tem.Anima eJn non efr nifi eius qet efr in potentia imimatum.& cum efr animatumltune exitus eius de potentia in adii no habet caufam nifi motore extrahente ipfum de potentia in actum.Non autem dicit extrahcnte aiam de potentia in adli. Et fecundLi hoc materia tion dt pOtci1tia forma:fieut efr po rentia eompofitLi:nec forma prius cfrenS in potitia poftca in actu fieut q3pofiru:fed ipf.l dt. a~us tm compofid & materi~ in ipfo. & hoc ideo:qui:t non fe babel' aliter ad potentlammateri«;:ij fe haber ad generationi:ficut & contingit de c6pofiro.~a em·copofirLi~r fe generatur ,~r fe efr in potentia ma~ reri~,&' materia efr in potentia ci5pofitG:forma vero non~ga non generatUt per fe.Et quia generatur folii per aecidcs:quia n~ generatur nifi in copofito qet gcneraf JXf fe: cohfuni1iter no babet aliter effe in porentia materi~:neq; materia elt in potetia ad ipfa01 fiue ipfaniQ J? accides.f.!l:l c6pofini efr per fe in potetla marerift,& materia in potetia ipm fiue ad ipfwn.Et ga fieut res babel' dfe in potentia mate rift:& materia in potentia ad ipfam,confimilirer habet g~nerari ex materia& ex potentia eius: &: extra hi de potentia in aC1:um.ldeo(tia fecundum hunc modo dicitur forma generari de potentia materiæ X & ~xt~hi d~potentia ad ad:Ci.Etfecundu h~c dicit c~m~ntator fupe~.xii.Metaphy •. , conue~ien;no q agIt per (e,& pa ruam fOJ;mam,tormam fibl conuel1lentls:fed extrahlt formam tibI eonucmentJsC4 potentia in aClum,& non eO:agens:quia addit in illam materiam aliquid excrinkcus. & fiedl in boc defubllal1tia fieut in accidentibus.calidum enim no induar in corpus calorem exrrinfecum: red fa;lll cit calidwn in potetia,etfe calidii inactu.Et fecundli hoc mo.pportionaIi queadmodG fornlil generaf & de potentia materi'tcducif:fed aliter g copofitu:quiadmodu copofirii alirergeneratur:vr diaum t:fr.Ita'l' fit verum diecre:q, ages no generat forma ponendo ea ab extra in materia:neq; q, generat ea ~ fe in materia:et filt q, no generat ea ex eo qll minus motus pparationiscorporis e(fer inftas creatiouis anjm~.Et hoc queadmodu dctem1inatpns in.vii.Phyfi.cp fubiectiult alterationes non funt nifi rermini alrerationG:& n6 fme illis. [ecundG illos (m nihil nouu po(fet fieret a deo,nilj l] nouam tranfmutatione meta in alrera.queadmodfi fol110po~ telt genera re luce in medio,nifi cG venerir per motu ad recta oppofitionc. V nde fieut pofuerGt

im(j:alrerverofummti:duo elt·~nfiderare:fcilicet drenriam &naturi ipfius caliditatis,q elt quali" tas qu~da:& ronc.int6fionis & remiŒionis:qfunt quafigradus:& ordopartiG I2kdionis &vigoris! li efr differentia qda quaIitatis:fcclm q; qualitas diuidi pOt in qualitate habente intefioi1fm & non' . haœte:queadmodu .quaritasin hotc pofirioni,& no hore.Et fieut i ilIa logitud~ fecGdtiq, logi: ~tudo elt cofideranf magnG& paruti ferodli I2t(Sutai6is molis:& ~cGdG hoc i natura & dfent1a l6gittidinis cOfiderafc6paratio fecGdG 9 minus:vr dicafmalor linea iiinteUigif inter altera . l11ai & reeminom &.fign(j,m~dia iter extrema:g illali iteUigifinter alterli extremom & fignG inter ipm txttemG &medi(j:fecGdumvero q, fituat~ dt confideranf inea magis & minus fecGdumfignaf(:ll: tuadOnis furfum&deorfum,vtdicaf figmi vnu fignatum magis furfum,vel minus fi alterti:fedi dum cpdt .ppinquius vel remotius tigno qd eftfimpIicif fulfum:autfigno qa eft fimpliciter deor fum:& accipimus hic furfum' & deorfum,fecGdG.~funtefTential~serminidime60nis fitiequanu. t tatis vnius horis pefitione partium in toto:non aut.efecGdu'p fGttermini pofitionis'fiue fitus ftJll cGdulocu:quia fie funt accidentia,quatitarisloca~;&differttilCeffentiaJes pofitionUdinerfarU fp~( cie:priori auremo.non funtditttrennæ red partes vdfigt')a'diftinctiua partium integraliG cius'di menfionis fiue quantitaris fcc1mnumerum:COIifunilirern illa calidit'a~efecfidum 'l' ea1idirasi CO' i fidaafmagnG&paruG fco vniuerfaIi,recipif in C]uohbetfuppofito.Nam ad C]ueIibctgr •• dG Iimitafin ilIis:fiue fit forinfita:culfoh couenlat fcetm ~eeffe:,&ldeo~!cam~ni fubR:ari~c6ftituere.noaute intedit q, fit c6pofira ex illa forma & illa materJa,qulbus rehdls Ana. Ad ronan egit de medio. AD ratione f~Gda a~dud~ in fo~u~o 9' reccptio !l~neft nili materi~:di~n?li '1' C fecundti pnm & G6me~tatore I~ tercto ~e,ala,reCJpIenStI1eo q, r:C!P!ens h~~ natura, a!l~u~ ~~ teri~.fed fieut fecadli dluerfirate re~ptI dluerfifiea~ ~od~s paff~OlS111eclpI,edo, ~ dICI~~bIde,fic r 6: modus mareri~.Dicadli ergo:q, bcet angelus reClplt,no tn mo quo marerlareclplt : fcIhce~~r~ mas fi1bratione parricularis hic & nunc:fed recipit formas fub ratione qua form~ funt firnpbclrer in vniuerfali.& hoc obiectiue in cognofcendo:non auti fubiettiue. No funt em form~ vniuerfa1es inintdJectuali natura nifificutincognofcere.fiqua aut fubieruue funt ineo,vthabitus fcietiarum &virtutu:ai i1IisipfaQdiras ecrli copofitu ~dda c5R:ituit, & recedit a fimplidtateform~diuin~de qua dicit Boetius, q, fubiectum dfe nOpOt: vtfciIicet c6ponaf ai a1io.quatu eln ei repugnat com er poni ai aliis,tantli ei repugnat e5poni clialio,vt patet ex qua:fl1onibusdefimplicirate dei.Et fic (eotia angelo, ratione q creara eR:in feipl3,quafi 11lateriaefr ad ralfa recipienda:nolJ requirit marc na alia.Et quo ad hoc loa.Damafcenus libro primo cap.iii.Angelum refpectu dei non folum ma- teriale fed corpordi dicie effe,ficinquiens.lncorporeus &'immaterialis dicit quantum ad JJOS:com patuad deum,gro(fum· &: materialeinuenif.Abfolure tii loquendo vere debent dici immateriales & incorporales.dicete Dionyfio de diuinis noibus eap.iiii.Primæ creatur~ incorporales & immarc Ad aliam. riates inreIligunf. ADfecul1dum:q, in angelo funt determinatu & indererminatti: Dicendum 'l' D determinatum &indetfrminatu potfunt effdn ·aliquo ex natura rei in fe:vel ex ratione & m6col1 ceprus fiue inteUectus.Primo modo ~on ea indererminatum nifi materia, & determinatum for_ ma vt procedit obiectio.Er verum efr:q, omne in quo fWIt determinatum & indeterminatum iftg modo,compofitu elt exmareria &'rorma.fed fic non funt in ange1o:fed folum inquantum apprc- hedirur elfennalis qu~dam fimilirudo in natura commW1i fup:r.omnesangelos fecundum COIlCCJI ptum intellectus noftri;qui ide fimplex bene dil1idit IXr diuerfos c5cept9.Et illud dt gd indetermi narum ad omnes angelos:&' nuUum habet determinatum gradum in natura inteJlectua1i.ld vero q 11 argu. In da patet rerpontio ad argumentum fecunda: dicendo cpquado dicimus,rationem pddHnatiOis oppofitum. effe in præddHnato:non ponimus illam rationem ipfius actus pddlinationis fecundum id qd dt in deo:quafi deus propter iIIud pdefrinet:& illud fir deo <:aurapr~deftinandi.Abfit.t6c enim tems:: poraIe aliquo modo e1fetcaufaæterni.Sed ponim' illam rationem ipfius effcct9 pddhnatl6is quo ad r«.eptionem cius in fubiecto: & per hoc ipfius diuin~ actionis:vt tali effectu procedente ab ipfo dererminatur:qui temporalis dt.& fecundum hoc non ea- caufa nifi temporalis fecundG pdidum modu.Nec reltat fiue illa ratio pccdat aliquando actu primam gratiam in præddlinato,fiue in fo la dIuina præfciel1ria. Qu~. n. Irca tertium arguitur: cpbonum efr omnia eITecommunia: quia hoc approbat Argu. prin. ccIefta in viris reJigiofis.In contrarium dt P1ius in primo Po1itica:. DIcendum In oppofitti. {(cudGdoettinam apti & Phi1ofopl1iin primo Politicæ, homines diuerfi & fin ~ Refponfio. u,Iaresf,edebet h~~re in ci~iIi comu~}it~te fieut partes itegrales inroto. Sicut mm natura parrlU dt effe ID toto:& ID lpfo habere bene effe ex comumone par dum :inter fe:ira q,oinnes partes bonum proprium deducunt in bonti totius:fic natura hominumvt horllines fuor,elt viuere in c6munitate duili. Propter q 6i1eodioatgJ ~mulatione nubentifi mdiorib9procis meliusmorigc [at~virgines rortit~ obueniant:inœriores vero inferiol'ibus!lIIridfti~ ..pmuIgatG:puta eIectorti fu: tus parenrumfumma cura vrpore naturalis bonitatis priuiIegifi ~fhentes atendos cærerofgJ ;tleo dos aliquo vfu patri~ pfuturam. EccenfigdSocrates voluit deducere ciuiratemad talem vnitati qualem oppoDit ei Arift!Nequag:fed fumtna iJ.1tellexitin ciuilJU~pacem & concordia ex v~lunta tum ci5formitate & affectfonfi.Et Ilungd negaujt ,pprias poffefiiofsalits a bellatoribus g veul-com muni ftudent, & prPlndepublicall1 recipere mercede! Nequag: {edoia inff:ituit communi affecti one cuftodienda iX procuranda ad publicLivfun1 oim &:fingulor~ pro tempore &:JOCO:fecwldum Z q, recta ratio dictaret.Q Qid{cumvoluit queg accipere vxoremconformem fuis mo~bus~ neg~ uitne proprias tenendas vxores{certe nequa§.C~eni cum electos & e1egantes pueros frimma cu ra:ruftican05 vero ad alique vfum patriæ inO:ituit:nunquid:pprios ftetus noluit reoognofci! Re uera neq§Sed vt dicit nuptiæ erat æO:imad~eDesnon dixitfaciid~Et fimilirer proles & poJIeffio omnis c5is eratæftimanda:v~licet c!rcaqu3cUgJ repprietaria ('ffapoJfeffio:proprieraria to ceff~ ret affedio:fed circa oia erret comunisaffedionis beniuolentia,& a:qlis,quatG patitur.regula cha ritatis human~.Et fecundti hoc poffibile erat fC'cunduinff:itu~onan Socratis de quolibet qd aIi~ num erat 'pprietate &poffeffionedicere diuifirn q, fUllerat pietatis amore,& fecundu LpopponunJ fas ronabilis occurreret in vfum futi e fruitione.& ·eiTetcaufa maxi~pacis & concordia: fiue ami- A citia: inter ciues. Quid elt ergocpArio:.iniantG corraSocrarem inuebirur!Reueraromibile,mul tum.eo q, licerSocrates fua ciuitate fecundLidicttl modti illehus difpofuitfimplicirer:no~'paa~ tu que Plii muenerullt & videre potuerGt in hoim narura:cuJ magis cogruebat difpofitioquam. Arift.ff:atuit qrcafua ciuitate. Non ea em inroumienscpid qClmelius eO:funpliciter,l1onmelius f1t alicui (latui boTmdeterminato. Vt em dicit Ptius i fecudo.Politicc;.Mdius fft fimpJiciter feme eorde principari in ciuitate fi fit poffibiIe.Sed tn hocinfecurfi eO:& feditiois caufa ;tpud animoros & bellicOfos:qui fcilicet noUentpari:quin aliqfi principarenf. V iioptimum e[et c}' fempel optimi ·. eoricf.~ Q5andauo ~ &: atiispcdltr~s roni~ indurlria & virtute prindparcrur,fi taliu vnu genus hoim pollet inueniri fcul11lp dicit GloO:fu12illud Coloffen. vltimo.Hæc pax domdlica &: cohabirantifi o~dinata a deo . cooordia & claraiufHtia.Vt fdUcet g exce1l5trone,excellilt dfiatloe.,pprcr tame malItiii hoim a~ bitioforu & feditioforG aIiqfi in aliq ciuitate illud no effetoptimG. E5Tigit aducncndu:q:. ad ~U B diciidli de duob9 aut plurib9 gd e"ru fit melius fimplidtcr & natura1irer:oponet attedere hoc 10 lcclm natura fehabetibus & no in corrnptis: fciniQtate aU9dixit hoc ruu ee,&' alius iftud.& fie iter mortales f~cta e diuifio.Deniq3 S)daGr~ COl'-',fapi~timm9.hocitafentiis:cOia debere.eeait oia amico1JJn'oib9 alit fUt finedubio&coiuges.. Sicutn5p5tdiuidi;ifIr,aer neqJfpledc.ir foJis:ira necreliq ti coiteroib9 data fGradhabendG diuidi oponere:fed hfida ee cola. Vnde diis ~ Propher~ l~tur.Ecce g boriu & g iuetidu &c.lfti9:eJii con fuetudis mor~ reteto er Apij eorCig;difciprr,vt.~ictG (,,,na nobifcU &voblfdic6ei:n vita duxflil rUr.\Ttmi bii noftis ftatmftitudiscor vnu, &c.vtf~f i eade epfa.5ocratt eigodifpO fnnpfr&ablo Ju~ n:at o~tja &:melior difp5ne Arift.·Q uia tfi afpiciedoad natura hois iiiP pttm :delOruta 'Ilee! refpeXlt Arllt.&: hoc vt cefideraf fc<1mpura nat'l1ra1ia·abfq3oi adiutorio diuin~ gfæ ipelTibileerat l? natllra.le & carnalj. amicitia ad illii cOion( oim ivna ciuitate oes· conectert:ganaturaJis amor cir ca bO,iferio~apoflideda &.vredafemp reeur11use plus fem~ diIigedo qdfuGe fj qcti alteri9-& fibi & fUIS bonG §alrerisNltra tt.l1lodCi &:tl'am chariratf:io defcriptio AriŒ.talib9hoib9 ita1iftarume lior erat:yt fdUcet finguta (cnt tPpria:~iini1ii neceffitatduma vfuironabili altairomunicadatEt ~uodlibct.~uartum. fo.CXXXVI. conltituir duitat~m nec pure diabll1inec pure Dd, red medio modo fe habenrem,fcilicer rati().:a nalis & pure naturalis ingenii: in qua homines viuuntvrhomines, &heari fieri 'lrut hoft1i.- vt nes.ficut determinat in Ethicis. ' DlSpofitio enim illa qua Socrates ftatuir,ftatum human~ Jiatu ra: in homine acedit:ad quem totudictum fuu Philofophus retu1it:ad quem etiam retorquedo di~um Socrans,ipfum impugnat:qtija vere impugnad9 eJfer,fiad illum flam afpidedo dictum euum firmatfet.Et reuera .inquatu,homo purus,phyfice'loquens,ad illLiflan1quem in natura ho;, · minLiinuenit:omne dictu~ fuum retorqre debuit.& quoad hoc,vere &illfle eli impugnauit.Et ~ hGcena modG.'vbiqJin libris fuis Ariflote1esPlarone impugnat,quia de iebus naturalIbus fu__ enarura1iterfemper loquut9,efl.Vndeafpiciendo ad flam natur~human~' fic inuent:1;.vdJUnc·fe · habet, necdrario difPo1itioSocratis reducenda erat· ad difpofirionecOlUtinioisomniupe(fimam (upra ilOminata.COmunio eniQ1 i1la,qua'pofuit in vxoribus;& in omnibus,& in filiis;& rebus aIi is naturæ,fecGdli ftatum illii,non eft poffibi1isfecundGamicirtam nattiralisdileetionis: ni(rin co munioe corporali omnis poffi:ffionis.No enim·poreft e(fev~homo rxhibear diligentia cullodiæ \1xorialieni;fieut fu~,nifiCU ipia fo1itarius conu.erfetur quadogJfine rephenfioneficut-cG fua ~~ hoc 110 patitur humana fragiliras,ni1i carnal1terqualibet· pro tepore cognofcereliCeat ficut·&'fu am.œne tamepatetetur cu grari~ adiurorio.Et fecudum hiic modum probatPhi1ofophus,cp n.oll æqualiter di1igendifUlltalieni filii &fui;~a dirninuerettir debit9 amor adfuos.Verfi eftfiarcna" tura intra Jimites fuos: ipfa tame adiuta gratia,benf hoc pantur:diligendo tame vnGplus aUofe cundum regulas &ordillem charirans.Et 1ieafpiciendoad illa qua: debent Ilatuiin rebus huma,. nis modo hliano .pporrionalirer natura: humanI; ddHtur~:meIi9 Ioquut9 elt ArinoreIes , & bene reprobauit ftatura Socraris.Afpiciedovero ad ftatueda in reb9 hiianis mo fu(?hGano',ppornoaJi" ternatur~ inftitur~ &maxime gratia 'adiur~;meli9loquut9 -cltSocrat.Et nihil valet gCf1d·dudt i cOrra eii Arift.~a·totumfccfm aIiGllarGhoispcedit 9 Socrates inredit.Et i6 dicit PIis in Topids dePlatone:cp P1atofemv ~ofuetus etlloqui lparaboJis.Et licet difpofino Socrans erat melior fim pliciter: difpofitioveroArift.meliorfeetindu flatUnatura: Iapfttin foIisnaturalibus finegratia ex jftentls: neurra tfi e~ melior hOlhiniin flatu'natur~ V'gratiam reparar~ quatG ad torG populum Chriftialiu:aut qU,3rliad·comunitatcsduiratG.Jmrno expedit difpofirio media, (?rim cOmUnic3$ cU'difpofitione Arift.quo ad,pprietatepotfdIlonii:& ptim eli difpofitione Socratis:fciticetquo.ad c6munirare. affeaionu.Qu3ro eJn quis plus i gratia ,pficit,tanto comuniore affedionem habet ad oes,&minusaftldturclrea proprierarias po(feffiones:ira 'p vrectiograti~ ora;ppria fucit abiicerc & fua oia aliis romunicare:ficut nGdrer pfuctioresin facris religionib9 obferuarur. qcl tn in com E munitatibus duira'tU .ppterftagilirate &: im(?fectione hoim oino obferuari no po(fer. SEcundum dicta 'ergo falfa:funt oes glo(f~fu~ PIatonem:expon&es ad litera dicta Socratis fecundG'pdictum modG cois oim:licer fecundum ilIG·Arilt.bene· lnuehitur cotra eU~ Quæ dicunt cpinftiturG'erat ih lege Socratis:'l' licet quir~ haberet .ppri.fvxore moribus fuis confurmem:q ca ipo cohabitCJlet ces tamein ftatuto tempore fimul COescelebraootnuptias,& in certo loco,vt fieqlibet mulier ea v.tor cuiuUibet,viri:& ibidefmgulis annis cii qualibet qua fors fibi offerret coiret:vt fie quodam o ignoraretquisa quo gel1itu~.~(fet:1icet'gbbet·non confOrmead fecticomorandG duceret:& cfi nifi hoc lJlPl'olt'genir~.ip'ia,p~~iæm~tri nutrie~da~ committeref:nee~iam matre..sruas pro~~sr~c.~Adobicda. gnofcertnt. &t!••• hmol :fu~ gbus Plius 1l1uehlturcontra PJatone & Socrare: vt patet 'mfpIClc ~tra dfecundum Po1iti~.~ER iam dicta l?atetJtc1~r!~rgumenta vtriuflJ3parr!s. , . Q Ri • m. , uttur de generaltrer perttnectbus ad omnes hOles.Vbt prImo qu~rebanf qua: ArW; . li ' dam·prici~ali~a.:(??ne~ia~d:a!am. SecG~oqdam·~tine~japr!cipa1irer~d c?rp9. gu.pru1C. TertIO qdi1pttnetla prmclpahter ad vtruqJ. CJRcaprllrill qrebafv~u ~tmms d intetlcdu:&'plura alia ad "Voluntate.IIludvniierar:vrrGintdledusroniGCb1s poffit aJi~dinte11igere.-Er arguitur 'p non:~a i1eqJens ne~ noens.Non nE; ens quia fcibi1e& (cientia dicunfrelatiue: ita qui non' fit fdbile,l1onrft fdenna.qua i"efitniliter fi no ell illtelligibilt',no elldeipfdinretled9.N5 ens:~a no eft ms oifi In oppofin1. Iingti1art:cuius noeft nifi fenfus. fecundumB6etiu fu(?PorphyriG. ·IN oppofitfidt· Plius tertio Re1ponfio. F de aliima. DIcendo ad hcc:'l' intellectus nobis coiunCl9pot ex natura-fuaintelHgere & Vniuerfa lia rtni fenfibiliumvr obiectaabflracta abimaginatiua exiflenrcin'actu virtute inre1Jectusagentis pponetis ea,ficuti cognofcite iitellectupoffibili:&1imi1irri'(?t1cularia furit exilletI:.iimaginati vr uafciJm aChi ~vna abft~aCla,VteronesinteUigcndi. Qd em eftobieCtGioceJleCt9vtvfeabtlradfi benrici e 6andauo ab co qCIeR:inimaginatiua I2ricu1ar~:ide e ratio inrclligedi illud I2ticulare qcletl in imaginariua fe cundu actU ran9 obiectu intelleCliu~.Sunt em in boc phantafmara cxiftena in imaginatiua obiecta mtdlcCtus:queadnl0dti fenfibilia extra funt obiecta fenfus:ficut dicit Plius in terdo de aia.AD eu G ius intelleCtu notiidu:circa .rgrdTum hunc notitiæ,cp fcnfibi1e,puta oolor,primo e!fe narurale ba her iii obiecta fua,& dI in potentia actiua Vt inrenrionaliter fibi fimile giiet in medio & a medio in organo vifus:.recundutii,~U~ l.u~i~js.q.<1 ~fq~irif ~!er duo:E,t .fpter me~iu: yt fiat m:tai.a qu~ eO:J,ecetrlt3s ad fufceptione mtcCloms:qll3 mfi medJate lumulIs mformatloc no dt naru reCI" pae:& ppter'ipm ,olor~ qui non agit fefegiiandoi11 medio i1ifiCU virrure luminis:quo pfente co lor facit fpedi implI'am'in medio fibi contiguo:q cotml1e gnatur&diffnndif in dircdli 12torum mediu vfc.pad organG vifus:i quo fpedes recipit ab aere fibi cotiguo,& formatl2 ipam vifio.i.adio videndi:q pcipirviCtus vifiua fenfibile I2ticlJlare obiectu extra pfis:& abhinc gnaf in vi n1f~morati nUa q e fpederu rereriua:& ab illa invi imaginatiua:q fpcciei iUi9informati6e aCtu irnaginadi ~Ill pir ide ~ticulare fc aclLiiiJrel1igedi:~ iteraro terminafin idCobieetu:RqCl informat inrdIigendi adu:Vt fedidtiboc mens c6na11sinquarLi inrelleCta monet ea,eftvis patriua:ffdidu q, mouc:nf ab ea elt vis adiua. Va: ideo necem: Htponere inca duas virtutes:fc1lieet actiois,& virtute paflionis:quaru voa dicit loret. lectus ages:aJiavero diciE inteIledus pollibiJis.Et eR inrelledus ages abftrabes de perma mreUigi bili aau inreJJigibileponesi1Iud vr obieCtUinreIligibi~e in itellectu poflibiIi vdntelIigite:exrrahu do ipm de potentia inreJIigendi in atl6:& f.tcies de potirfa inreUigere actu illtelIigenre.Erp hoc pri mo denudat furmas a materiis:& ddlldeQs iam fatlas vfes facit inrdlc:ctas iri actu pOll§ eratintd le~ in potetia.queadmodum em obiectu vifus qit dt color ,n6 mouet ipm ni1i I? pferinalucis,effi;: dentis 'l' color fit it) actu ages pofl§ er01tin potetia:ita intertoesimaglnaræ no mouavrobiecta i_ tdlettG mareriale:nifi '.In dficiunfi actu vlh'poftg erat i pOrcria:& 12boc fiat In intellectu polTIbili nOfieur i fubiecto:fed fieut i coghofcCte. vt fie c6ponanf irellect' mareriaIis & inrCrio ireUel uerfi intellectus in diuerfis. Si enim ita dfer , tunc inrelIedus,eHet forma materia lis, & aliquid i11 genere formarum matcrialiu:nec natus in fe recipere omnes formas materiales:~p rcciperetfe ea.02 dem rarione qua & alia,& efret idem fcClmidem moucs~ motG,qc1cfr impoH1biIe,vt c6cludit Co mentator fuper tertili de anima. V nde non refrat quin inrelIœ19reciperet formas,fecundu cp funt, diuerf~:& hocfiue ponatur dfe formamateriæ fiueinformari fpede imprefTh.V ndevt intelleCtus recipiat formas,fcdm cp formæ runr,non fcClmcp ifl:~,&fecundum cp funt inrelligibiIes in adu:no aurem in potentia tm,ficut oporret cp in fubfl:anria fua fit immarcriaIis, vt neq; fit de potentia ma teriæ,neg; ea habeat J?tc fui,ficut fupra diCtu ell:de angdi~, 4c opol'ret'jJ i fua fubfl:atla fit denuda k tus ab omnifpecie impreffiua eorumq runt naraabipfoinreIligi. PER irtum ergo modum poni;:virtuseŒ quæ habentem perficir,& eiu~ opus bonum reddit.Hoc atit" modo habit9 non dt neeeffarius potedæ nifi quia feipfa non inclinatfcl1 ordina! fufficieredn bonu:neql mot9,p prii compIemenni p6t ac~rere:& ita neq; fuam ~fectione.l\'1ic aut ita eŒipvoluntas noindiger or dinanre aut inclinate in bomi.qrii feipfa ordinat & incljnat i~ bonu, ficue concupifcetiaindeIedt tfonem,& auditus in fonum.Et per hoc voluntas feipfa fibi futficit ad ac~rendum aCtus fUlcopJe.- mttii,& perfectione fua feclm ipm:ita cp voItitas exfeipfa rone poteriæ' fuæ naturalis habet,& ~a ri pateR quicquid habet quæCUlllpalia poteria ex fuo habitu:& Qc~dhabJtus circa ipfam pot 0J?i' ri.& Iio regrit volutas cu naturali potentia ad o~adonfsfu~ ~feaioneplus§ iudicia ronis,ga natu ra1iincIinationc~& appetitu naturali moud in bonum fibi oflefum arolle,nc5 foIu fimpYr,qc1efl'vl timumbonum:1ed qualecull~ fuerit: ex quoiudicioronis determinatum dt dfe bonti.Licet em in naturalibus fern~finis dt homi fimpYr:in volutariistIi no rdUc an fit bonum fimpYr,an fit bona appares. Sed viJ'es inferiores ga non ficfunt determinat( ad bonum fcClmiudiduronis, qa ,ppter s ii .f3cnrici a <§a"dauo maiorrnt diRanriam a ratione,& prcprrr palTiones q funt fn.eIs contrariæ rarioni,qno fW1tin Vo .flunrare fecfidei pnum frptio phyficol'll,haJ.:er ,ppri.a inc1inatione:~on aiit·voIGras:jdeo pon-untiu,- Conr1Cmare· dido ronis conrrariari:qcll10 pec voltiras:ita q,.fUrepoff unt repug~are,tio aurvolur:1s.AD cui9 .. etiam confirmatione adducGt ifiud dictu plii in p~jo Poliric:t::~t1ir~t~e i~~?~ti~ .,~nro;al1e~dcœipclO;~ ~egtig(tia.ronis.Vii ~4lcct'mQ.J.Jo·~'llat»Pt(q'~~~quo.1ik &enrici a ~andauo inpœn5 t\1otus forum irrationabilfsquibus potfunt rebellare contr~ ratione:tamennatæfuntni tura1ira obedire:ita g, fi inR-etvoluntO\tls.impcrium omnino rdiR-ae non poffui1t:& foltiperqui da jli1prd~ionem& affucf.t.tt~nelnpr~pte& f~e~~~r.e obe~iunt •.. P~R ~ida pa!ttq,(f.Ufu Z dt dicae'l' voluntas non mdJgetordll1a~te feU!nc1m3tee,a ~n~f.lar(lp~amcJmatut, ID bonlt,~ m libere pQt in opus,cum determinata fuel!t a.ran~ne.<;IiuIsem~ mcIJnCif l~nu..m,Vt na~ra,a- m laincIinatio non fufficit,ga adhuc manetmd1fferes~ mderen,nmata ante.eJeaionevteft de1iberaA nua.& idrocuin ineIinatione ad bonumfunpIidrer, vt dt natura,indiget incIinarione e habitum vteft de1iberatiuaad determinatam rone boni:qua volunrasvrlibera attrabafvt f.tciliteJ;&ape.- dite elj~t,licrt libeu,ad quodhabitu.s i;"clinat.Lictt~ni~ro o~endes obit'~m .volu~a~ider;epni ner vt poJfit eligere ~fte!1fu~,eoq, mhIl p<:ffitapprtJ,ntli ~ognltti,~on tame ficdetermm~t lpam quin contra'eius de~ermlnanOnmt l!bereeIlgae~rdt,Vt m quælhom'bu5 dcy,?lunta~e altas ~ fitum fuit. Non emm dt fieper ratIonem dttermmata ad oonumoRenfum eligendWJ.1,ficut VIS e cOcupifcibilisquantum eR ex fead delectabile~ppetmdwn,autaudirus ad fonum percipiendum vt aliqui ponunt~N~qJetiam ipfitvoll1ra~vi ,liI~raeR~liquo habirudetertninaf~~ cum yirtu~fit inclinans ad Vnum mmodum naturæ,al1quld hberratl derogttur,q fieut poJlibiliras ranonalIs 01 no per æqualem diflantiam debet fehabere adoppofita:& prromnimodam libertatem moueri in bonwn:tt per acti1umfrequentiam in kipfa,vc di ddtberatiua,generare babit9virturum quibus inclinatur ad cito dehberandum:aut enam præueniendum anteonme rationis iudiciu: & per hoc aIliciatur ad expedite etig(ndum,vtfie~I1a inclinatio a virtute in voluntateinquanrum di: delibot ratiua in modum præcedenris inclinarionis qua: eR in illa inquantum eft natura. Efl em voluo. fas va:deliberatiua mediaiflcer feipfam,vr eRnatura, determinara omnino ad vnum: vt dt h'bot ra,omnino indeterminata,&femper manet nili femetipfam dererminet. Propter qCln5bene dictit vireutem effein voluntate quia potdlad oppofica:quafi fit in ea, kcwldum 'l' dt hbera detenni,. nando eius libertatem.Hoc (I1imdi: contra naturam fuam,& adio virrutis dt inmodum natur~ FALfum eft etiam dicere q, vires fenfitiuæconcupifcibilis,&irafcibilis,ijanon funt determinatft te A cundum iudicium rationls:& propter paffionesq~~in eis fWltcontrariæ rationi: ideo indiget ha bieu.qUi licet exfefint inderenninatæ:tii quantfi dt exnatu"raearti ,neeeffeclt eotsfequidetennina tionem volutans.Bt ideo fieut in volutare non emt poneda viri9 fi determinata eer naturaliteratl ftquedti iudiciu ronis:fimiIirer ne~ iillis virib9,e dtterminatione qua habet a voluntate.recipit1t di quanda ipre(fionevirtutis,vt fi4t virtutis participes:iquani.r.nat~ funt atfudCcre,vt roni fuIw danf,ga hoc naturale di: eis,& resqIibet de faciliad fuam natura reucrtit:& ficfequendo fteqUett-l fer ronis imperiti I?I?tidpationem habet inre virtutes q funt in voluntate per cfTenti5.NOfieaute vis vegfl'abiIis,ga nullo modo nataeft fubdi rationis imperio. Q: aut paf1ionescirca quas di: atr ciriu moralium virrutum funt in illisviribus, de hoc nihil ad ponendum principaliter virtutes i illis.Non en~ exmotu (ecundum paf1iom~sabefvirtu,s:fedex modofebabendirationabilitercir h ca illas, &; comprimendo eas ; & moderando. Qpaari enim ex ratione elt opus virtutis.: &d tale operans mouenSllon mOtum afe indererminatum ad aaum,femttipfum dl:tmninans,eR voluQ ras:quia eft inRrwnenrum 1eipmmouens,vtdicit Auguft.de libero'arbirrio.& va; dicit ibide,vOtl luntas mOllet cc: & aIia.Moucs & ~otti ea vis fenfibiIis,eocupifcibilis,&irafcibilis.quia licet de lC rffei:ad alterum corrarioni determinata:coD1~tione tn eius ad voluntate indtterminara dI:,& po teR ad diaerfa & contraria dererminari per im}Xritivolutatis. MotUvero non mouens funtmetn b;a ateriora:& ideo iQ mebris eRmodica,aut nulla virrutis impreffio,ficut & inbeftiis:fn vi f011' linu", m;1gna.&per effendam fuameft in volutate,quiaab ipfaproctditomneregulareimperium fCcuntilidittamerarionis.Primo mo rationabiIiter feipfamlibe.re:ddndealia qUftfuht fub fi:,imp: noCt•. ET dt mag?wninconueni~s dicere 9? ip,mo,u?1do,per~mperiu?1aJi~~fi:,~~tQ11tnip lis generat,&non ID ~.quafiad a~lonem VIrrutlsmhtl factat mfi 'J' ranonabditer ID1perer,&vt,. res infi:riorestotum opus virtutum mor!Jlitimagant,vtpcr hoc folu in cc: virtutem acquirai1t.irn mo ipfa feipfam primo in volendorationabiliter mouet priufg alteri quodcullqJ rationabi1iterim peret: & P,U ~~a ~eq~etia a~~um p!ius gen~~at\::ircucesinfCipa~ feeund~ eas ~Iiquasimprcr tiones f.lctat I vlres~Jores.:.J\hc~r em nonf.tcthter lperaret bene, ne~ expedlte.pn9 em debet in le,qltcti~ dl~ bene ordlnam g ordmet ea qu~ funtarra fe.Nec obeftq, de fep6ti fuhflatiaoWs,ct1 VJrtusnon ta fit p~opteffUbR-anriamo~ni g,ppter mooli optradi fectidlicirc6ftanrias. Non ni fecundwn plium,repcratus eR $13 deleetabilib9abflinet,fed g talita. Vt felim boc multum abfur dum fit dicere q,VoIatasfion indigcr habitu ad bonum oper.andum niti q(fdt ei proporrionatWD ~uodlibet.~uartum. fo.CXLI. culufinodi ca bonum feparatum,ad quod dt charitas: &: bonum ad aIttrun1iad quod dt iulti~ da .lmmoquantGai~ fit bonum proportionarum,propter indererminationemad ipfum,& ad modum o~radi circa ipfum,indiget vittutequa ordina tur ad ipfum:&: hoc DOl) propter fubna liam ad:ionis:fed propter agendi modG.Vnde 6: chariras quæ eftfupm9 habitus iii volGtate,no reqt1iritur propter fubfhitia actus qui en diligere deGfUl}fe,&:fUJ.Uoia: hæc em poteft creatUra naturaliter;& ex puris naruraIihus,vr fupra habitU en: red requititur pptermodu diligedi: &: ex parte actus in fe:&: vt dererminarui.' in obieCtli.Facit elii cbatitas diligi deum fti~r re & (U}XI oia fupnatura1i 010:& vt bontibeatmcas,ad qd no arringitliarura ex purisnaturalib9.Nul1iisemeR actus cuigfcUgJ vircutls,quin tit fcClmfua fubftanriii e!rendalis potentit;, vt ex puris naturalibus peffit in ipm quatticU~ im~feCte.aIiter elii efret ei omnino accidentaIis: qClabfurdum dt ponere. B Qc1 aut dicit plius,'1' ratio dominae irardbili &: cOcupifcibili p~incipatu polirico"iJon defpotfco: vt ideo necelTefit ponere potentias illas habere virtutes: reuera bene arguit illud 9' habeat in ie aliqua impreffione virtutis-mo ni '1' principaliter,& p effentla fit virtus in ilIis,& n6 in volutate. InrcIligendli igitur 'ppter dictu plii:cp humanænaturc;duplexeft ftatus,fciIiœt natur~ iliO:irut~ abfqJ IEccato,&natur{: deltitut~ I?~ccatti.Scctidu flatum prima, no plus c6ttariaretur ap~titus fcnfibiIis voItitati aur rationi,g ipfa volutas.Rationi dico fc' gnanimitatis:necp virtus ferui vt feru9 e, ad virtute domini vt dominus efl.Q!!æ vt dicit pIis iii primo Po1itic~: non differat folli fecudli magis ~ minus: red fecudii gradus i13tl1tæ,vt infrdu9 mi§ poffit attingere fUJ%rius.propter qCloportct ve Cernetprincipans fenip:r princiJXtur:& femel k naturaliter feruus feniJXr fit feruus, ficu~ determinat. J?ER h~c patet ad ~biett~m quo did~ Ad arg. tur 'l' differu~~ fecundum, pe~fectum ~ lmp~rfb:l:u~+ DIcendum 'p p,errectum ,& lmper~edunt 'in op,nn.• differutdupl1clter.Autemm tmperfettu natu efr fieri perfectum,vel rI adæquarl. ILlafiXc1enol1 r-- differunt: vt album &:albius, puer &: vir. Aut iRfcttu non cfr natum fieri perfedum;ne

bonum ,nem cfr fine cOl1umptu illius. Radix ergo&: caufa peccati ex parte JX:cc3ntisnon cfr nifi con temptus boni fc:cundum tp bonum. vbicun9? ergo efi' contemptus in dectioue boni fecundum(]1 bonum dl:neceffe efr ponere peccatl;1m,Hoc autem contingit in cafu propofitæ quæftionis : fi duo,. bus propofitis quorum vnunl dl melius altero cæteris paribus,eligat quis minus bonum.hoc enim non poteft contingere nifi rer contemptum boni fccundunl q; bonum. peccat igitur non eligens me lius.Q uate cum quilibet tenetur. talC& fic agere q, non JX:ccet~&: fic non petea fueere in propofita cafu nifi fitciendo quod melius ell : idcirco dico abfolurf cpquilibet cæreris paribus fem~r teoetl1r S agere & digere me1iu~. cb aut(.'111on po{fit agere feu eligere minus bonum fine contemptu boni n [ecundum cpbonum: patet exhoe:cp cum præeligit minuus & dimittit maius, dimirtendo maius epfum contemnit præferendo ei minusfucto,plus reputando minus. Nunc autem ca:tetisparibus cum comparanturmaius bonum &minus,nuIla elt differentia in ipfo nifi cpplus de bono elt in V11() T g in altero. quod enim e(} in m(nori,efl: in maiori &: amplius. Q) ergo contemnit maius bonum, llOC non efi'nifi ratione boni quod efi'citra illud amplius,autratione eius quodc:lt.amplius,Non ra- tione eius quod cfi'citra:quia i~ud etiam dt in minori bono: & fccundum eandem rarionem,fecun- dum hypothefim. Et quia omnino funt dufdem rationis non elt quo vnum eligatur: &:alteruD1 contenmatur. immo talibus duobusprOpbfitis,fi vrrunqJ non poteft homo aggrediled alterum rm:fi vno dimilro alterum capiat,boc non nt ~r electionem conf1liariuam: quia nulla potelt huiu! alfignari ratio: fed ~~ electionem. cafualem. Quod tamen aliquibus vifum elt abfurd.um ~qui •• ponunt cpvoluntas femper ~quitur iudicium rationis: & quia ratio hic neutrum præfi:rr alteri, dixerunt 9.J neutrum eligeret: .& 'p in cafu propofito non poJfetomnino minus bonum præeligere; quorum contraria decJarauimus dIe vera in q~æfrionibusde voluntate & ratione in quadam alia difputatione de Quoliber. Si ergo in cafu propofito 'contra iudicium rationis & non cafu,elig~ do pra;ferr quis minus bonum maiori hoc non efi'nifi ratione boni quod amplius elt in maiori a: non dt in minori:. Ita !l? licet nihil iJgi~atpidendo ad malum'purum : & fic non eligeret minus ro. nwn niti fub ratione boni:ramen eJigendo ipfum in minori & non in maiori,inquo æq~a!~.facilirat( CUI I'cnricCsC§andiluo tUgi pofl"et,eligft in mo in quo ipfum eligere non deberet:ficut eligit boriii omnis peccat,?r:& ideoelc aio illa dt mala: quia eligit bonwn vbi habet rationem defedus contenendo ipfum vbi habet ~d~ . nem ltifetti.& fecundu~ ha; id,qct dt minus bo~um,bonu~ eft abfolute:qu~ a;nalum tame~quia defediuum ref~u bant maiorIS : ~ fic ~~æ~t In fua ~lectt,Onedefett~~ bant Ipfi b~o~. ~~opta V quod fequuntur ~uo.~ n~m, q, ftatult fibl In I~lobono ml~on fine~ bom In e0'1?a:cIupit malusKu quod amplius eR:In malorl.dlcente glof.fuper Illud ad Phll.Non q, Iam accepmm aut Iam perrectu.s iim. Nemo fideliii erfi multum ,pfeeeI:it dicat,fufficit mihi. Qui en!m hoc.dicit,fu;fit in via ante~ nem:Alterum eft: q, contenendo illud bonum qc1 amplius eft in maiori, cum no~ fit in eo rufi x:at1O boni,contemnit in eo bonum quia bonum.Q uare cum ratio boni contemni no pord't nifi contemnc do primum & fummum bonum in i1lo:quia omnebohufl1efr aliqua ratio primi boni: e1igendoergo . minus bonum contemnit primii bonum,non folum indirecte ficut ipfum contemnit quilibet ~ tor appetendo bonum delectabile vt nuc in alio a primo bono:in quo fimul filii fi poffibile elfet veIl~ adeffe primu bonum &: deIectabi1equod eft in ipfo:fed quia hoc eft impolfibile nifi hoc bonum omir.. tat &: deIeetarionem qua habet in il1o,contenmit primum &:fummu.lfte vero non fie:immo abfolu- te non vult fibi illud bonum adetfe:&: ita neqJ bonwn fimplicirer quia bonum:fed quia hoc:&: fic fim pliciter contemnit abfoJure bonum fimpliciter nolens in bono proficere:qc1 fecudum Bernardul11 efi a bono deficere.&: Kcudum 'l' fup.:r illud Phil:Ad ea vero quæ funt priora extendens.didt glo!fa.ad futura merita.a quibus fi ce1faret,etia perderet præterita.Q uin e.rgo no ages melius in propofito ca fu non peccet ex pura malitia &:magno contemptu:&: ita mortaliter,non video. VOlunt tame alijll X qui diftinguere tam· in eis quæ fiunt ad alium,fiue in agendo negotium proprium,&agendo negOl* .. tium alterius:dicendo 'l' referr in minimis &:magnis operibus:&: 'l' in magnis olXribus quæ ad ma· gnum bonum ordinantur ,eligens minus bonum mortali ter ~ccet.verbi gratia,in eis qu~funt ad a1 terum,putain e1ectione pontificis,qui aliis dfdem retentis minus bonum & idoneum ad pontificale officium exercendum , &:licet fimpliciter bonum præferret meliori & magis idoneo.Hoc enim non polfet fieri nifi ex fumma malitia quia non diligeret honorem & promotionem eccIefi~:aut ex aliqua carnali affectione circa minus bonum:et ideonecetfario eITetacceptor perfonarum.In hoc tame non habet locwn cafus propofit~ quæfllonis:quia propter affectionem trahentem non æque fudliter per ~ maius bonum præferre minus bono fieut econuerfo.SimiIiter in eis quæ funt ad ipfum:vt in cot. latione eleemofym; propriæ:qui duobus pauperibus egentibus propofitis:fed vno multo magis:cu' Qfferendo multo plus merererur g 9fferendo alteri qui minus indiget :.fi·dimitTo magis indigenti conferret cam minus indigenti aut valde modicum: hoc non pofIet fieri nili aut ex malitia qua f~ bi non vult meritum maius,aut ex carnali affectione qua perfonam accipit.ln minimis vero dicunc q, bene poteft illud c,?ntingere ex veniali contempruNerbi gratia in eis quæ fiunt ad alterum:fi d~ minus det denarium minifl:ro:vt det Vili ex duobus pauperi~us propofitis: &:videt q, vnus modi_ cum quid plus indiget g alter: &:dat minus indigenti. Et confimiIe exemplum eft in eis quæ fiunJ: ad feipfum fi denariwn det de proprio. SED planum eR ex iam dictis 'l' hoc non facit talis nia aut y motus patrione &:carnali aliqua affeCtione plus ad minus indigentem g ad magisindigentem : aut ex fola malitia electionis fiue digentis. Q;:fi primo modo: benevcrum dt ~ tunc fecundum exigm,. riam affectionis &:libidinis in ea bene poteft etfe contemptus ille vemalis.fed hoc nihil ad cafum pro. pofitum :qui debet eHecæteris paribus:&: q, cum æquali facilitate poteR arrribui vni &: alteri. Si er•• go in propofito caru præferat minus indigentem quantucung; modicum: alter autem plus indiga hoc non fudt nifi quia non vult alteri aut fibi maius bonwn:qil non pateR: eITenifi ex magna malitia &ex magno contemptu.vt patet ex iam dictis. Sed dices:quomodo ergo carnalis affe~ioad minus indigenrem ppteft facere vfl1ialeqct alias etfet mortale!Et pareebot etiam ex pr(didis: quoniam mu tar genus conremptus:quoniam ilte qui pra:fert minus indigent em fine affectione,tJOn contemnit bonum nifi quia bonum quod non vult fibi aut alteri adeitt : &:ita directe ipfum conttmnit : quod non potelt e!fe nifia certa ,malitia. Ille vero qui præferr illum ex affedione,non contmmit bonUlU ratione qua bonum:quia bene vellet habere tantum meritum in conœrendo huic quantum habuiC, fer in conferendo alteri. propter tamen affectionem pra:eIigit minus bonum &:rofcrt huic:&: cotem nit indirectemaius me~itu no roferendo illi.No video ergo 'l' quantii ad genus peccati mortaIfsdif" ferunt in maiori & minori:Iicet maius IXccatfi fit in maiori fi in minori. PER hæc patet quOt11odo Z Ad argu.in ~ncedenda eR prima rano. AD rationefeciidam q, tunc homo tenetur ad confilia:quia funtmaici oppo1itum. lora bOllag pra:cepra:Dicendum 'l' hic deficit conditio qUit eftca:terisparibus & æquali f.tcilitafr. ~uodlibcttsauartum+fOtCXL VIII. Non enim dtparitas:quia pofIhntimpltri pr~ta fmc:confI1iis,& non ecoUerto.&a~t ~OC n~ dt æ(jua1is facilitas implcndi ptæcepta & confilia.- .... • q Irca fecundu~,~rgti~tur ,lJ' mo~tal~er ~~~t ~nes fe fIlipericulo. uia di~,f' Q!!.nmli4 ur Ecc1diaft.llI.Q!!1 amat, perlculu ~rlblt In dIo. CONtra.dic multI effent In Argu.prilL . ric1ild mortalis ~c~ati &: damnationis. DICENd1imcp qu~io ilta gmetalis In oppofitt1. deomnfbus in quibus d6dorescontrarianti1r.Et cel'twn ell tp in altero c6tr~ Rd"ponfio. iorum irt quibus eft p:ccatum mortale;ficut (ft in tenere, redditus ad vita,& ac.:. dpiet1dovltra forte,fi hoc fit vere vfura:fu~r quo variantur opiniones dodCltG. B ET ftintdrca eius diffolunone tria aducrteda.Pl'imo flatus doClorum:Secun,c Adnotfidli do rationes & fundameta eorum: Tario conditio auditorum:quos aplXIIoomnes qui agere volunt tria. !ecGdum confilia alterius parris doctorum. Primo ~aru~ docto~um aduertendus cft:quales inuenti PrimG.• funt in aliis determinationibus fuis:vrum veraces,dubit,.vel medaces fecudu magis &: minus': qu~ liter viuunt:fi oftendunt fe eJfeamatores veritatis non tam remione fi opete:quaIiter infirudi ftint IX ilIuftrad In ilOtitia eorum quæ pertinent ad.quæftiones rerminandas:qua atfect~one in detei:miii:i do moueanrur: qualia hadflJlUSdetermillabant ipfi vel amici eotum ~ad qtiæ fequitur furte vel non fequicur id quod nuc~u~r .p~opofira quæfiione derc:r~l~nar:q,ualiaco~lia dareful;t:r cafuptopofi'f~ qu~ftionis ipfi vel CO~llu.nctl dare :onfueuer~~t •. acllIU~emm hO~l,nes fenrentln~lt kcund~m ta eIs F C'·lia. SECVNdo ~a~ones & funda,meta dottoru In fenrentlan?O refpI,cl,el1da~uJ1t:quorum nt!lOneS SectJndul11. D dficador~s &.valtd~otes & aUClortt~tes~xprfJfiores. TERrlOCond1tl~audltorum:an fint lt~erari Tetduin~ & difcretl patetes dlfeernere determlllatlones,& eas coparare : ~ll ftmpltces quos oportet alteri par':! ti credere:& eda an Vttac;ppars dodorum quo ad omma æquahcer nota efi efs,an altera Cantu•.Et fe cundum hoc combimido pl'ædicta: varie tenetur confdcnriasfuas ipn auditores infurmare. ECrecti;;! dum hoc eft aliquando vni lXccatum mortale exponere fe dubio illi & IXdculo & 110n:il[eri~Si enim auditor peritus fit, & nouit tIatum doetoris qui kntetiat contra partem j:triculofarn,habete omn~ oonas conditiones prædietas,auc· plures ex eis §alius:nouir cria rationes eius dTc efficaclotes & eX;' prem~res auctoritates quas ad~~~it:ifle I:.rocul?ubio.• xpo~e~fe illi ~ric,ul0 mon:a1itet pecc~t:quia e qc1agIt noneft ex fide fiue confcletta:fed corra dictam eCOfclCtlf; ratIoms I'ed~.Sl vero auditor fim & pIa fit 110npotens difcernere doetorum deretminationes neq3coditiones prædictas circa doCtorem qui itat contra partem p:riculofam:fed nouirprobos effeillos qui fenrendant contrarili::ant piæfu':! illic,eos O1JgiseITe~de ~ignos:ifle cxp~ne~o f~illi lX~ico.l<: Jl:œat mo~alite~~ 9a n~ teputat mu~ n6 pencuIu,erfi fit I rei verItate. Q; fi fit 1rei ve~Itate,bce~ no peccet exponedo fe IIIIperIculo lXccat rn mortali ter f.lCiendoqc1regula fidei ,phibet licet occuldi fit fi q.,illud prohibet:quia huiufmodi igno rauda non cfr meli fed iuris,quæ neminem etcuttc.Nifi fot'l!ediflingUcooiJfll fir inter ea qua: lXrti nent ad principia legis naturalis: vt funt illa quæ funt exprdfa in pra.'Ceptls decalogi :quænemi~ nem habentem liberum arbitrium ignorare licet:& inter ea quæ funtpoll illa principia; & ex illis da du rationis dicienda:qult forte licet aliquos fimpliciores ignorare:& maxime habentes ignorantiam inuindbjlem ex debilicare ingenii ad illa cognofcenda. PER ~c paret primum obiedum. AD fe" Ad argu.&, cundum,q, tUIlCmulti eflent iii periculo monalis Jl:ccati,dicendum l1'ex cafu propofitæqu~ftionis contra" fUllO funt aliqui in ~rkulo mortalis peccati:nifi. folu iUiqui contra confclitlam illi periculo fe expo_ nunt:etfi forte fint multi qui ~c(;,ant ratione rei fad~: Vtpote potentes ex fcipf1Scirca hoc veritatem diiudicare. non quia ille quJ huiuID100i periculo fe exponit feml?duo ex hoc Jl:ccara incurrir:vnum ~X renleritate:aliud ex fado: fed quia e.tfifactum no eJfermorrale in verirate,propter temeritati taFf men in agendo contra confdentiam qua illud reputatur mortale,eJfet mortale* quunturquæfliones JXrdnentes ad fanaifiear10nml natnr~~ qnæ erant de~r~ Qu.nxiiii. inentibus ad fiicramenta.Er erat vnum p:rtinens ad [aeramentum pœnitellriæ •. Qu.xxxv •. V trum p:ccator pœnites ftatim tenetur cofiteri.Et aliud Jttinrns ad exequurioi- QUoJDvi. nem facrameri ordinis. Vtni religiofus JXrabbatem fuum epifcopo ptæfentatus . ad cura,&ab epifcopo inftitut9, plus debet obedire abbati reuocati ipfum a cura' ad dauflrum:an epifcopo prædpienti 'p (n cura fna p:rftflat.Et tertium pertines , ad dfedum corporali fpecieru in facrameto altaris vel Eucl1atiftiæ. V tru fcilicet fpedes facrameti EucharitHr: nutriant.Et quarro jrrtincs ad fpiritualeeffeetum coJtlOniter oml1ia: Q!!.xnvi4, V facramentorG •. trum in facranKJ1tis nou~ legis fit virtuscreariua grati~.· CIRca primfi arguitur Argu.prin. cppœnitensnon ~enetur ftatirh cOfireri: quia tGe nOcOfitens ftatim:tlatim ~cc:trft. qd cfr abfurdii •. In oppofitQ. B CON~(a.aliterere e~ponit edculo:qtJia non habemus diem ne~ ba,am.: DIcendu'm ad hoc:'1' Rd"pol1fio. ' f p . t.iiii. ' ~enrici a6a,ndauo pœnitcs llatim ab hora pœnitenti~ habens_facer~ote~ ,parat,un: cui~A.i~ cofireri:alirer em con~~ ri no potfet nec debaet:aut ergo expe~at teI:~ cofitedl "!ag!s cogru~ fibl &: 0PJX?rtW1tifc:cu~du ~ uer~s circtiftantias quæ ad confitendu requlrutur:aut no.SI non,ftatlm confiteri tenerur.AIl3s fJD non ctfetvtre pœnite?s: immo fac~amen_tG pœnit~ntiæ fa~ra~~ra~is ~uæ IUfacerdotis abfoI~~one coferrur contenes.&: Ita cum magis bonu efret flatlm confiteri g dlUtlus expectare:&: ~qua fudIlrate po{fet rbtiin cofiteri ~ diuriu~ expC:dar~:immo ~ nu~la dre~ oppo~unitas expectandi :ia~ no 'iqu~ f.tdtitate:immo laborlofe conteneret malUSbonu qUia bonu:qct no poteft elre fine mortalI peccato. vt habitu df in q1iada qUfillione prficedcre.Si fic,aut ergo inflat tepus quo exponit fepericulo qClpo~ fit ab ipfo pr~c1udere adG pœnitedi:vt fi ingrcifurus dt mare telXlluofum,aut bellu crudele,aut ~h quid huiufmodblUC no inltat tepus tale.Si primo modo,ltatim debet cofiteri eade de cauta qua prl9• Si fecGdo modo,non debet flarim confitcri:fed poteft ex!Xdare tepus magis oppormnG:fed no tr:mf gredi tcpus abecc1efIafratutum.extra de pœniretiis &: remiffionibus.c.Onmis vtriuf! nes ipfam fimplice effentia:nifi e* refpretu ad perfectiones diucrfas re,qu~ refpodent eis in creaturis. D EX plenitudine aut perftdionis in diuina effentia indifiincta &:vnica,non prouenit illa multitudo plurium conceptionum fecundum aCtuin inteIligentia creata:nifi in vifione beata.& hocvt dicunt E no oifi ex refpedu ad creata. VT aut intellectu.! creatusintclligit folum in virtute luminis naturalis concipit illas a pofteriori:inquantG per diuerfas perfea:iones!fecundum rem ref~rfas per creaturas a polteriorf I2ducif ad percipiendum illas in effenria diuina,formiido de deo perfediones proportiona les,& correfpondentesperredionibusprocedenribus a diuina perfea:i6efuper creaturas:qu'l; Vl' funt in inrelledu~ plures funt & diftin~Æt hoc fimi1iter non niti ex refpectu & copararfone ad fibi corre fpodentia in creaturis;finc quo refpectu omnino non intelliguntur; neg; ab intellectu creato;neg; ab increato.ficut necpinteIligunt dextm &:fintfrrG in columna,neg} principium &:finis in pundo fine ref~Clu & coparatione:ve dictum efr arguedo. Et inquatG Ettdioncs hmoi funt in conceptu inrelle ttus:rationes vocantur.Ratio em fecundu cphic accipifjuihiI ~1iudefinifi ~fectiois conceptio in deo determinatt; exrefpectu ad dererminatii IXrfectionem ei correfpodenre in creatura. Et fecundum hu iufinodi racionG diuerfitatem,vr dicunt;tmponuntur nomina diuerfa diuinorum attributorum fili gnificatium diuina effentiam fub'ratione attributi & refpedus cuiufdam : quæ tamen fieut in fe dt F yna &:fimplex,non niti vnico noie habet nomina ri. HIC primo ad videndG inuoluerum huius pofi:>t rionis,aduertedum:1p ifia tria:idea,perfectio crearurfi:& attributum in deo: licet fecundum cpplu"" rificalltur non fUllt nili roues in demtfi inter fe diuerfas rones important in coceptu intelIed9 circa eŒentla di uimi.ln hoc videlicet cpomnis perfea:io in creatura inquantum ipfa eft res & etrentia qu~" dam,habet in deo rationem ideæ:et fimjliter rationem pcrfedionis tibi refpandentem. Efi em in deO' perfe::tio &:idea afini.fimiliter lapidis & ca:terarum omnium abfolutarum eŒentiarum,tam fubfiaJJ tiaru §accidetifi,&: aIia& alia fingulo11'fecundu Aug.Ixxxiii.qu~ll.vbi dicit. Dia ratione funrcondi G fa:nec eade ratione ho qua equus: red fingula .ppriis funt creata ratioibus. ET folti inter fe differGt ro Eredionis,& ro ideaIis:cpratio ~Ctionis r(fpidt diuinam dfentiam:vt roncepta efi in eius inrelIi gentia:et firr aes rones q runt in ea ex re[~ctu ad c~e~ta,inquatG funt obiecta diuin~ inte11igentie:& hoc in ref~du ad perfea:iones crearurarG:vr fimpltclur funt Efectiones. RAtio vero idealis refpicit, eande v t cocepta in ei9 inteIligetia:& fiYr es rones pcfictas 110 fommo Vl' fUnt obiecta iore Iligenti~ in a 'rerpea:u ad Efedi6es increaturis:vtfunr fimpIicirerEfi:etiones:fed Vl: funt rationes intdligendi ipias H ~fea:iones quæ funt in ipfis creaturis:& hoc in ref~du ad i1Ias:vt nat~ fimt intelIigi per eas.A Ttri~ butu vero [ub rone attributi no habet in deo qIibecI2feClio fenti~ &:natur~ in creatura exiflells.N6 d eiu attributu inquatG attributG in deo rfidet etfenti~ creaturæ,aut Erea:ioni ei9 inquam ipfa etfentia habet ilIa EfeClionein fe Vl' fibi eJfentiale,& q Eficif in e/fe: fic.n.ab effentia cuiufiibec crearur~rquatii effcntia efi acci~f attributu: red rfider etfentit; creatur~ & I2feClioni 9 inquatG creatura in fe habet d ilIa Efectione vt fibi acddetale:vt q I2ficifin bfi elre.Vfi noia q imponunt a rem Efedionib 9 inquanta pflciunt eas in etfe etfenti~ fu~:nuIlo modo tranfieruntur ad diuina:nec ip~ res fecGdGhmoi noia vl Io mo dicunt dfe in deo:fed folumo naia q imponunf a reru Efea:ionib9 inquaru Efid6r eas in bfi etfe Vnde no didm9cp de9 efr afinus aut lapis:fiue Ip afin9 aut lapis efi in deo,ficut dicim9 'p deus efifa..: piens & bonus,& 'p fapientia & bonitas in deo funt.Cuius ratio efi, 'p i1Iancmina imponuntur ad fi gnificandum reni elfentias fecundum modum cffendi determinatlt perfectionis qua qlibet creatura differt a deo,& a quolibet alio.Jfra aut imponunt ad fignificidum id qa fignificat nQnfecundum ra.- tionem determinati modi IXrfedlonis:fed fub rarioneEfeClionis fimp1idter:vt melius &:perfedi9 fit cuil.i3dfe ipfum §no ipfum:fecundum 'p alibi expofuimus. V fi ornis res & perfectio exiftcs in crea,. turis fiue fit fubftarialis fiue accidetaIis,inquatG res efi,& natura habes dcruminatG gradu Efectio;ll nis infua eŒentia:habet rone Efedi6is in deo,& idea in fua fapicria,vt ho,& lapis, color , & rapor, fa", pictia,& bonitas,& c~cerahmoi.Sed rfi no ois habetidiuina etfentia roncatwbuti:fcd folu res i1l~~ ~ cnrici a ~andauo ftgnificarqCl en ~fedionis firnplicitcr noie {ho.& hoc non inqu3ntti (fr res in natura,l1abms derennf •• natu gradum Rfe~ionis in fua effenti~ :fed in9uantG dicit q(t cfr p~rf(di~is ~m~lidt~r in fubiecta fub ftatia:vt funt 1apictia bonitas & hrnol :dc qUlb9 dt ,ppofita qua:fho fpeClahtcr 1I1rellJgenda:quorum ql1odlibet.cotinet in fediujn~ e~ntia~ fCcu~ldum ~n:ne rat~on('m ~fed,ionis ~d~aIi~'_I?e uo,rfi pl~ I q ra lirate 3; diftinct{onc no cfr Iudlcandu ommno ferudu modu pluralltatls & dtfhndlols lfed1onum: ve pcræct{ones funt dfentiarfi creaturæ aut idcarti.De ideis em & hmoi (?fectionibus bene vrrti dt 'p no efr eani plura1itas,,1ut difHnetio 01110 ccipieda a quocl1g; intellectu creato vel icreato:nifi a rcfp:: a dl1 ad dfentiascreaturarti:fed de ronib9 attributorum nequ:J~.cui9 ratio p~cifa h«:cefr: qm tfeetio nibus qu~ funt in elfcnriis creaturarfi:vt eis (?fi'ciunfin dfe quidirariuo: no rcfpendet perfedio & ra tio idcaIis,illqu5n1 illa: in crearurisfunt (?feCliollesabfolute.Sic.n.eis rfidet vmi attribun1 coe in deo Vl' bonir3s a~t ~fectio fimpliciter:v.r alibi diCtu e~.~ed illis r~~til11~ r~f~odft (?fedio ~d~al!sin de~,il14 qu5tti funt ItmJtat~ & gradus habetes:qd dt ratIo Im~fectlols:CUlmhll abfolute exdlcs 111 eo pot re d fpondcre:ga nihil i(?fectioniscfr in eo.Si ergo eis rcfpondet aliud in deo:hoc dt folumo inquantum p irati in deo habet refpectu ad impemctG in creatura. PERfedionib9 aGt q in creaturis funt:ve quib') lc I2ficiunt in bene effe:refpodetarrributu in deo:vt funt r.fcdiones in creaturis fimpliciter, & abfolute & mcIiuselt fimp1idter dfe ipfum §non ipfum.Q VJQJd autelt fimplicirer (.Yrfcdionis in creatura , principaIius eUin deo ex ~ & natura fua,& non exrefpectu aliquo.Sic ergo ro perfectionis ideaIis no dicit dIe in deo:nifi quia fit in creatura correfpondens ro(?&ctionis ideati. & hoc non kcfidu ratione . qua perfedti eft:fed fcdm ronc qua limitatfi. V nde & fcClmdiuerfos gradus limirariollis illius perfe••• aionis in crearuris, fumunf diuerf\ idefa;n deo:vt alia fit idca hois, alia equi, vt didfi efr.SI ergo ita i effet in artributIs,non dicere f bonitas aur fapieria ce in deo:nifi ua fit bonitas aut fapientia ei refpol1:l1 dens in creatura :ficut nelp econuerfo di ee bonitas aut fapietla in creatura, nifi ga fit bonitas & fapi entia in deo.Er ita cu fapicria & bonitas 11011 in crearura fectidl1actum,nifi ex tempore effeda in il efr la a bonitate & f.1piiria e.tillete in deo:non ergo dicetur deo ••fapiens aUt bonus fccfidti adum,nifi ex rcporc:qE1ab ipfo bonitas & fapienda in creatura funt effecta fecundum actum. Et fic folum dicetur bonus & [apics:qa fapicriii efficit iu nobis:& qii ca efficit.Q CIoino falfr.Jmdl:qm ab ærerno diccdus Euafio. dt ~uiJ1cbonus & fapicns.E r fi furte ad hoc dicaE'p deus dicit bOllus & fapies ex rcfpectu ad fapicn.:: M tia & bonitate creatur~:no inqu:irti actu cfr in ea:fed inquanul apta nata (fr dfe in ea:vt fic ab ~tcrno dicat filpics & bonus:hoc non ceaa t quin folum dicat bonus aut f.1picsex refp:du ad f.1pienria & bo~ nitatem creatura: ,inquanru nara cfr effici a fe in iIIa.& fic f.1picns & bonus foltimo dicerct fccfidti gc nus cauft; effidenris:& non fectidGgenus caufæ formalis:qril ad f.1picr:iii & bonirate crearur~ inquan tu ll1l1tres & natur~ fiue drenriæ qdii de pdicamcto qualitatis,nomagis habet diuina Gpieda refpe ••• cta,~i addus f.1POre,auteius colore.,aut ei9 effcnri5 in fubfhitia fua. aia eln q funt in creatura habet rcfpechi ad fapienda diuina no rone q ea arr:ributLi:fed ron eq dt in ca idealis Co cuiufct9:l:qu5 refpi cit [cclm ccd[endlj; fu~,vt roncrormalc:[cdm ce exiactit;,vt cone dffctiu:i quodamo. V fi di EcclI.i. de Sapictia increata.Etfudit illa fi.1~oia ova fua.Si ergo inrelIed9 fe referat ad fapieti:i:vt cfr artribu~ ni qfi ad aligd 'ld formaIiterdenoiar diuina dfcri:i:c11em veluti '1ualiras qd5 in diuina dfenria: dice te Aug.xv.de Trini.cap.iiii. Si didm9 ,f.1pics,potes,fpeciofus,iuflus,bol1us,bcar9,fpus,horfi oim no uifiimti qd pofui quafi tan1mo videE fignifieare fu~ll:itia:(~tcrt; vcro IJmoi fubfl:ida: qlitates:nullo IllOdeb~t poni in deofapicda Vl' ell atrriburti ex refpedu & cORatioead fapicti5 creaturt;, & fic de ali is,nifi quo ad innorefcctia eorum ab ireIledu creato lumine fuo naturali: nullo aGt modo quo ad eo rGdrenti5 in d~o, net;pfirr quo ad innorefcenri:i cogniriois e01Fab intelledu increato:~ intcJ1igit oia q funt in deo fcdm nlOdu quo habet ce in ipfo.J.l\tellcdus em creat91uminc folo naturali illas rones N fapicda: ,boniratis,~ hmoi no pot ccgnofccre deo incffe,nifi ex eis q videt in creaturis dIe nobilita.:: tis & p-fcaionis fimpIicitcr:q femp melius dt dfe ipm ?i 110ipm.~eadrnodti etiii neqfaliUd aliud po tefr cognofccre deo indfe nifi adminiculo crcatur~:aut (?(l1lincti:i:qucadmodG cognofcit eiincffc at tributa :vel ~ remotlonc & caufalirate fieut cognofcuf ei indfe qda alia ab ••rr:ributis,ficur alibi decla ratu ca.No ficaGt cognofdt ea q funt in feinteIlectus incrcarus:quia nihil cognitionis accipit a crea turis.&: fcClmllOCquatu efrde refp:duad creaturas no magis diccda cfr fapicda aut bonitas deo inee ex refpedu ad creaturas fi ipfa exifleda fiue fubll:iria aur fptis:lmo abf~ refpectu ad crearuras,eq ab folutu ~d ca in deo Gpienria aut bonitas §effentia.Nec plus dicenda cfr lo fapienti~ e/fe in deo ex re fpeCtu ad creaturas fi ratio fubfl5ri~:1icer quo ad innotefcenti:i intellectus creati oia hrn6i nomina a cr~at~ris æquaIite,r rranfirr,unt~r ad deum.ficut enim intellectus creatus non cognofcit fapientiam dei 111 manudUCl:lonc a faplentla creatur~,& non fme rcfp:ctu ad ca:fic nec cognofi:it fubfhitiam vd fi Quodlibet. 0.uintlJm. fo.CLII. o eaentiam dei,nifi ex mant1dtta:loJie ad etrentiil & fublhlfii creaturæ,& ex refpeClu ad ~nm. ~T t~Ul1C plarie abfutdum cft dicere, '1'·non dt ponere fubftantia in deo,nifi ex refpcau qu0d3 ad f~bftantiat11 creatu~m(!c ipfum ee fplritLi,ni1i ex refpectu ad fpiritu creaiU.immo ficut ftibfhitia fiue dfenria ~ri~ or dt in deo fecundu natura & certa ratidn~ intelligedi fi in creatu.ra:queadm""l.1m perfi:ttum IX Co plerum in ratione fubftanti~ & e1fentiæ pri9 fft j~fecto & incompleto: & I?illud habet cognofci fi~llt obJiquus I?redum:& habitus I?pritiatione.semp~n~perfedu fub rone wccti abfoltitLi eft~& fndepedes ab imperf~do,& ecoufrfo imperfedLi inqu3nrU j~feclCideprndens dt a ~reClO.Secudfinatura ergo &: lCeundu rec1:1radon~ intelligcndi priores funt rationes attriburorn in deo,§ in cteatltra:& abfohira nullo modo I?dependeria;& refpectG fe habetiaad i115:fedcconuerfo. Qhare nc~ pluralitatem com; & difrinctionc per refpectfi ad crearuras v 110 modo ftimere oportef:nifi inquantii intdIigunrur ab il1 p teHedu naturali creato.A quoeria non concipiunf generatio & fpiratic;>:neqJit:i:fon~ aut propri(;t~ilI tes 12fonalcsin deo,l1ifiper ea qu~ eonfpiciunrur in creaturis:&: ita non nifi per rcfpcdus,~d ea qu~'ei$ / correfpondenrin cfeaturis4& tn non ett.dicendum rPter hoc '1' in diuinis non habent dfe illa, nifiei:( quoda refpedu 5: copararione ad creaturas.Et ficur non dt dicendfi h~ de illis rdatluis rcalibus:IlC:1 gJ 1imilirer de illis arcributis:qm diftindio 5: plufalitas fectindu ratidn~ iti attributls; fu~d,ainetGefi pluralitarisemanationii ~romilium.cum em filius ,peedit naturaliter na1Cen,dotang v~rbuJl1 conce4 prum in intellectu mo intelleCl:ualis opdatienis:Spiritus fancti1s procedit liberaliter fpirando ritilg amor conceptus in voluntate nlodo operationis voltinfaria:,& non econuerfq fpifirus f.1n,. ftanriam incIudendo in fua dctinitione.fecundti Pilum. vii.nietaphyficæ.Ex quo'dt hic adtiertel~ dum: 'l' ficut nomeacddentis!:]a imponitur a rone pra:dicamenti:quæ eft modus etfendi inh~en do alreri:ideo dt nome intentionis:no rei: fic nomenfubflannæ inquam imponit a ranone pdic~ menri,qu~ efr modus etfendi fubfiftendo,efl nonlen intenrionis non rei.Generaliter em verum dt c1' nome impofitfi a ronepdicamenti nomen intentionis efl inquantfi hmoi4 PRAEdicametunl G vero acddends dillinguif fecundli duos modos I2tidpandi etfe alteri inhæredo.dfe em conuenit alicui alteri inh~rendo:autfe,wldG fe & ab[olute:aut in refprelU ad aliud. Primo modo fUlltduo pdicamenta acddentiu:fcilicet quantas & qIitas.secundo modo funt alia feptem pdicamaa rel3P dOllis cOmunirer didt;:qua: ideo ad vnG pdicamentfi Jlabenr reduci:vt expofitum ('ft in pnomlna ta qua:flione. PRAEdicamentu ergorc:Iationis licet duo in fe cotlneat:rem cui conuenit dfe no H in fe fubfiftendo, fed alteri inba:rendo:~ qcl comunitercu aliis pdicamentis accidentiG diflinguJ,. tur a fubftantia:nec ab[olute exiflendo,fed ad aliud fe habendo:per qc1 diftinguitur communiter contra fubflantiam,quariritatem,& qua1itatem:tamen ratione rei fubieCtæ no coftituit pdicamen tUlU dererminatu qct dt reIatio.Q uia cp pdicametfi fignificetrem cui cOuenit dfe,hocoibus pdica lnentis cOeeft.5c:dcp determinatG pdicametumrc:Iatiois difHndG contra alia triadidt:hoc C,:;UUe.l nir ei rone modi determinari etfendi que dicit: qui fibi [oli cOuenit, g eft ratio pdicamenti4 NV ne I aute §§pdicamcru accideris duo dicit ficut & a1ia:Ccilicetre fubiecta & dcterminani niodli dfen df.:tot5 tfi acddenta1irate habet relatio rone fu~ reaJitaris:qua no habet propria:· fed cotrabit eam a re alterius p~icam~nti accidenris fupra qua fundaf:vr fupra deremljllatfi eft in qfHone pnomi_ nata.Ita cp r;ttlone eIUsqet dt etfe ad aliud vt ad obieaG:nulla ronem acddentis babet; red foIum ~X cOJ?ationequa habet ad fubieCtu in quo habet dIe id a quo habet fUam accideralitate.Q uia em atbedo accidcs e~in fu~i~~o:idc:o fir~t~dof?~da~a f~pa~bed!ne accides dt in eodc:~ta cp !:]cunCJ:lre fpedU~ fu~ nuda fubftatlClfundaf,mhIl accldeta1ttatls amo 111 fe habet:fed eft relatlo fubflantiaH-s I~Oa~cl~el)t.al!s:ficut cotingit ?e refp~clu oim relationu quæ funt in de~:in quo pdicamentu rela nonts cu rrafit'rrur addeG,ldclrco ratione rei fubiect«:&acddenta1itatis fu~ qua.dicit in creaturis nonmanet:~ed~~anfit jn'f~bfta~ltia:& manet iOlum rone etfe ad aliud.ltaq.. elfead aliud dt coni •• mune rel~tl~l ~ncreatur~s ~ m deo. Sed ex parre realitatis quam contrahit relado a fuo funda ~ento ~tC &,lbl,efr tota dlUerfitas. EST ergo dicendum fimplicirer ad qua:ftionem:'1' dfe nul •• Ilus acclde~tls manet quocUlig; pra:dicamento tra~:aato ad deum etiareIarione de qua principa.. I{tc~ qU~lo~roponebatur:vt patet exargumeto pro fola reIarione indutto. Qualiter autein 01s ~no a:ct?en~s & accid~n.raIitat!s rra,nfumitur in fubftantici quocunCJ:lpdicamero traflatoin di" umam pdicatloncm,fufflClentCl ID pdlCta quellione eR fxpofitli.5ed qu~io 'ppofita aliquatuI(idl: $Uuodlibet.$Uuintum. ·fo.CL v. artlata.no enim qua:rit vtrum aliquod accides manet in Deo:kd vtrumimet eJfentia alicuius aC' Cidentis:quafi ctfi certu fir,cp nuUu accidens manet illDeo,dubiu tamen fit an maneat·in ipfo eG fentia alicuius pdicamenti accidenris:licrt ipm acddens non maneat. quafi aliud fir efTentiaacci•• dentis & ipm accides liue res acciditis. Quod no elt verG:immo efTenriaram fubftiiti~9 acdden tis dl realitas fua:cui couemt modus dfendi' vt ratio pdicamenti fui ;ppria.Quiaramen gCQdrei dHn pdicameto cuiufcU~ accidcris:in co c6filHtfua acodt:1"aIitas;ppria:fcctm qua diftinguif 00;': ordinario pdicameti,manere eode modo e{fendi.tan§ rone pdicamcd in tota coordinarione:&: res nuUius pdicamed accidetis rraDad ad Deum,maner:idciroo etiam nuIIius pdicamenri accidentis ~elfentia cUm trai1fferrur ad Deum,rnanrt in Deo+ ET ~ obitcitur de i:e1ationequæ dt accidens in creaturis:cp enenria: habet ab eo qct efr ei adaIiud:&: quo ad hoc manet:quare manet ei9 eenti~ . & fic ccnria accidens:Dicedu fcctm i5 dida '1' cu duo funt in quolibet pdicamcto,res pdicam~nti, & ratio pdicamenti:quæ in pdicamenro rdanois rfr ee ad aIiud:¢ia pdicamcnti,fct tium principa1ium vniuerfi: quæeffentialem inter fe habent ordinem per naturaIeminfluentiam fuperiorum incOl'ruptlbilium inter fe & fuper interiora corruptibiIia:& hoc fecundu genus eau~ lt10uentis ad conf1:ituendu.rrt vn{tatem vniuerfi:non tantti partium aggregatione:fed naturali eol Iigantia & connexione:vtlnfra dicetur in quadam qu~(Hone de angetis:in eJfentialirer autem ordi •.• natis non pote(} ee proceffus in infinitum:fumendo vnum pofraliud vel ante aliud, ficut patet in ordinatis acddenraIiter:Iicet enim fecundum determinationi Plii homo potdi dfe ab Jl0mine io infinitum ante & poft:nec fit ponere primo nec vltimo:& hoc quia vt dicit octauo phyficorLi,oia funt infinira:fed non fimul:& habent extra vnumquod'13 eorum alia caufarn per fe eJfeeorG~&:pa ' abinuicem fiunt peraccides:inquatum' funt iIIiu~in(trumenta:vr dicit' ibi COmentator:ramc fe4 cundum ipfumin mouentibus & motis effentialiter ordinarisnece(fe efr 'p omnia fint finira.ficur exprdfe dicit C6menrator ibidem,&: fimi1ir~r fecundo metaphyfic~:vbi in ralibus caufi~ mouenti bus &:moris adinuice probat dfe(tatum in aliquo primo mouente non moto:&: in.aIiquovltirito moro no mouenre:& etia in inrermediismouennbus & motisfimul.didt em COmeraror"Sic ma;il nifefrum efr in motis qua: mouent fe adinuicem habentibus fitum qua: funt fimuI.impoffibiIe dt enim vt finrinfinita e(fentiaIirer aut accidentaIiter.Si aute J)ocfuerir pofitum in vniuerfo carente firu,tllc erit impoffibiIe elfentialiter:fed efr nece~ariG accideraliter : &:hoc in generad6ibus &cor ruptionibus non fimul exiftctibus.feeundG q, dicit fuper quintG phyficorum~Cuin ante tranfmU-' ranonein actu demonftratG,eŒ alia tranUnuratlo: & ante illam alia: &: hoc eJfentialiter:tunc lW: ueniuJ1turtra[mutationes inffnitæ.fuppIe ftmuJ:qCl dt impou1bile:p accidens vcro dt neceffariu vt 'P.homo fem~ generetur ab hoie.Cum ergo infinitas fpederum in infinitu accepta in dei fcieo ,ia fi habet ideas earum infiniras non potdl' eJfein habrn'tibus fitum: in eis enim infimti in gradq dt vnfct1 vt prima materia,&: fimiliter fupremu:vt ~IG vldmu:oporierego 'p fit i e(fentiis Cepatl ttia exclut1s oibus corpora1ib9 fitum haberibus. IIJ~aGt feeddti doClrina f.1ntto~: vt infra patebit in qftione de angelis,adinuice eJfendali hfit ordine infJu@o &:mouedo fcClmiIIuminanonc.Si er,. go aIiQdvalet doctrina Plii,ipoffibiIe eft oino ponere tala infinitat€! i eis in aau:qre negJ in potetia. quia i hoc nulIa accidit differetia. Vii ga ihoc no differGt ee & polfe~etia fcelin Pliuni g poniroiil fieri a prio neceflirate natur~:vt infra patebit:quæcucp pfit cJfcieJfentiis rertidrentiaIirer ordina'" tis neceiTecfr ,ilIadfe iactu.ldeo Plius poft§ vifuhl, e ei ipas eJfenoero timtas magis fi ifinttas,llu;lJ m~rfi hm6i effel1tiarfiponit ec inoero certo &finito fcClmntieru orbia mopiliG aut motuti:vt de ferniinat.xii.meraphyfic't.qm pria e motor oim &:vnic9:fed aIiæ funt plures fingalos mot9 agfl1;a tes. V fi de PIatonicis g po[u('rGt furmas reni ideales ecnueros,dicir.xii.metaphy.Nihil certi dixek de nuero earG:!1aaliQ~oJ1t icebat nGeros earti ee inflnitos:a1ii vero' vfg; ad deci tantum.Q:z ergo d eentiæcreaturarG differcter polfine imitari fcClmmagis &minus diuina ~feclione i iilfinitl1,n6 vi deo nifi ponaf alii] earu precliois itlnitæ.Qrii licet J?Cededocotinue ab vna ad :dtera nG§ ii deum' re in aIiquaifinira:fed ,pcedit ~celfusi infinim:necelfe tn eetponere 'l' poffibiIirasin f6mla crea.- ta (et ad perltctionc infinita :vt videtur fecGdCi icta PhiIofophi.Et fi elfet poffibiIiras, e(fer .actua •• d liras: quia plures elfcIltiæ It'rum eJfe non poffunt § funt fecundum ideas ruas inde6. Et fic n5 folumoportet ~iCacdpe.rcdt1~itarml ficu~ di~ & agone:fed fieut hominem aut domum,& fo' ~undum aaum.lra 'p fi nuna d!:JIUineITetmfi1l1ta fecundum adum: nec omnes fimul, vt fin~ttl acccptæ: licet proce(fu's huiufmoi acccpnonis ab vna in alteram procederain infinituin:&per hO\. nung eiTet deuenire ad int1nirnm .SECVNdum hunc ergo modum 1dearum fi quisydlet requi viam naturalis rationis fecundum doctrinam Philofophi, diCeret 'p' in deo I,l()Ji it iilfi f Ilfras idearum :.&' 'p non habet J)otitia~ infiJ1irarum dfmtiarum. fpede differentitim. Ethœ non propter aliquertt dekdum in ipfo,aut iD1porentiam:fed propter iri1peffiblutat('m ex pane tOl V Iiii .ocnricts;c§andauo . rum •. ET diceret ad prima argumentG,cu ~rguitur,1 plari:p qu nouit eaQ}faciendam+Primo modo cognofcit dfentiamcuiufcunqJ creaturæquilibet in te1Jedus creatus.& eil proprius modus cognofeendi intellectus creari.NutJusem intellectus crea tus feipfum obiectiue cognofcedo,in fe obiectiue cognofcendo cognofcitalia a fe:qd dt cognofcrre; fecudomodo:qui foHdeo conuenit.immoomnis intellectus creatus vtcognofcat creaturam aliam a fe, necelTeefr 'l' quiditas & dfenria eius ei pfentet vt obiectum &: habeat cife in ipfo fieut COgtll.: tum In cognofcente. DE Primo modo cognofcendi vera dt ;ppofirio~qd repugnat entirati repl1lil ~ gnatcognofcibiJitati:& hoc modo infinitG IlOnpotefr cognofci ficut neeeffe:quiaficut non peteO:fi mut feaiduomnes fuas partes exiflerein ciTenatur~,nec in dfe cogniriuofimul:fdlicetcognofcen ti crearere repfentando:vt ficut 110npoteft haberi e(fe nili ficut dies & agon:fic neccognofdaJiter ~ creato intellectu cognofcente.Er de hoc modo cognofcendi propofito intellectui creato loquitur pl1ilofophus cum dicit infinitum inquantum infinitum incognitumdfe. Vnde didt.ii.metaphl'fi ~:cpqui ponitformas.qu~ fWlt partes definitionis,infiniras numero, ddtruir fcielltiam.Res enim infinitæ quæ funt hm5i difpofitionis, impolTibileelt vrcomprehendanturab intellectu. Et efliO:e proprius modus cognofcendi infinitum inquantum infinita: nOll autem ille qui elt ficut dies &: ag5,vr ponit dicta refponfio.IO:oenim modo qd inteIIigitur en:influitn fimpliciter.lnflnitum aute fecundumquid non fimp1icirer, recundum '!' 'dicitCommentatoI fuper.ii.meraphyfic~: impoffi •• bi1eeR:nos inreUigere lineam inflQiram nifi accipiamus ea finita iterado eam infinities+& hoc non facitintt;Uigere illfinim:& ideo ~ imaginatus fuerit linea in6l1ita,n5 poteflinrelJigere ea.De fedo aut modo cognofcedi non loquif ptius:nec fic haber veritate ilIa ,ppofitio:eo fJ? nullom5 ne~ fimul nec;pl?fucceffiolltdiuiuo intellectui obied:iue fcdeus fe habet ad falutebon011' J? fu~ ~ fennam g ad damnat1onemaIorG ~ ruam abfentlam.qm 'blutis p fuam pfentiamipfe cau~ap~m~ palis dt,& qfi tota ca:eo q, infufrone.gratia: q præfensfit,puenit oim actumbonti ~ merltonG u.. bcriarbitrii:qd ~ gratiam inomneopusmeritor1ummouef:& eius vi ipfum exequl~:q~ nequ~ g po(fet fine·ipfa.•lta-q,edi liberum arbitrium in·meredo cooperat grar1æ,hocnol~ fucltuifi p aCt~ gratiæ:vt id -quod :agit libera arbitriu taIigcaufa fecundaria,attribui debeat gratl~ tan§ cauf~.pn mariæ~Pr""Pter quod deus p fuam pfenriam vere & bene diCit ee caufa faIur1sbonord~ DAMN:"- 11 donis vero quo.ad culpam per fuam abfentiam nul1omodoelt caufa: eo cp fubtractionem gratlz foa: qua abfens fit,præuenit malitia.: ira·cp·fino præuenirer,non fe abfentara deus.Propter qclnul . Io modo poteft dici perfuam abfentiam-caufa damnationis malorum:& hoc quoad eorum culpa: licet quodammodo quo·adpœna~vt dictum elt~V nde refpondendo ad forma argumenti dicendli ad malorem:cp illudquoddtcatifa falutis per fuam præfentiam,dt caura periculi per fuam abfen"· ria:ibi verum elt quadoabfentia præuenit periculumqcl prc;caueret & pr~cauere deberet ipfap,ra: fentia,1icut rotingit·de falut( & periculo uauis I?abfentia &pfentla nautc;:de quo plius ponit exe plG.N6aGt eft ver6qfi abfentia requitor periculum,& per præfenna facit quantum debet ne con ,ingat pericuIum,ftcut patee cum nautanatando fe fubtrahit & fugit de nauepericJitata.Sic aU:A rem contingit in ,ppofito.de'9 em pfens per gratiam fuam ante I2lculum mortalis p:ccati facit qua tu debet ne homo tti eJfeCjuabtatJs f~clm ratlon~~ c~en..~~.fua:, y.e c:,Iua1itas'cft~mphClt.er:taltaa!-lre,v~dictu ~~fupr~!.n:cefl·eeR:[alte fe~tidum Jnt"10ile dl~er~ 111 ~er(e.Re~atlo c~go aCCldental~s qUftcft ~~dltudo, ~g fundat l~ qu~l1t~rer.ecundu.9'quahra~~: T t\: eam capit in fuafighificatJoneFum modo proprio effendi,Vldehcetfncomparatlol.1c ~d al~u,!= quI.ttime non fund;ttu~ in ea ratione fu~ efre~tift,&,c!feeius fim~Iici~er,fc~ ratio~l~ fu~ ~ccid~ raJiratis&: eius effe 111 allo:neceffe eft vt mtentlone differat a quahtate,puta albedlm,> fUfrr quam funditur,& fo1ciat OmpofirioncciuD ea,fed ~r ••cdd~ns:fcilicct, Jttrati6ne~ oopofit(onis:'quam c ~ddit ranofeqidul11'I' fu~r illam rem,futi~lttur.Et no folum fimilitu~o accidctalis:.f~mo patc.c etiam Il' IX fimi1itudo e!fentialis:quomam lp& no fundatur fu~r qualttatem vel quatltatan .V~l criam fubftatl:i·ratione effenti~ fu~ vt in fe fimplex dt &:inditiifa, fed ratione dfe qct habet~ in d~ uerfisindiuiduis:fcilm l1'in humanitate Socrares dicit fimilis Platoni f1littidine fundata fu~ hu,. ",llnitate,vt eftin'hoc &'in i1lo.Nlic aute omnino extra ratione & interione furmr; f~dei efrq; fit ip hoc idiuiduo. &:1riillo.proprer qcliri fubttati~indiuiduis diCif e!fecopofitio ex Il~1tUra&:fuppa fito$t ficut eflin fimilirudil.1e,fie cft in diffimilitudine ,firr irrqlitate IX ina:qualitatci Et fifui1ita li ic!etirate geneie{~ f~cie;. &:idiuerfirate.Et fiiniliter in alio genere re1ationli qcl fundatur f~p PO .tendas aa:iuas .exvn(j']aterc,& fu}Xr·potentias palTIuas ex altero latere: Vt funtpater filius,: QciA ri1inu,sferuus.Et fiOliliter in reIationibusquæ fundantur in quantitate fu~r rationem numeri,Vt duplum,fubdupluOl,triplum~1X huiufniodi. Qua:licetnon fundentur fup:rdrentiaOl quanti;s taris. .VI: habet effe.infubfranria: fundantur tamen fup::r eam ratione alicuius accidentalitaris CO t(ng~ntis ei;inquantum fcilicet p:tc;terhoc <1' uanritas quælibet Olenfura dt in fe mefurans fu~' q ie~t1 jn quO'eft:accidit ei menfurati miniri10fui generis ta§ menfura arrinfeea. Cui et accidit q, il1aptenfuret;vr: dualitati <1'menfuretur vnitare bis replicata:& vnitatll1'fic rep1icetur:& in hoc acecJatura dualitate:vt ex hoc dualiras dicatur dupla,~ vnitas fubdupla. Similiter accidit qua tt'rnit~tti q, maurctur vnitate quater replicata:i\: ~r hoc fit duplum ad dualitate qua: menfur~ ru.rVhitare bisrcplicara: & per lloc didtutfubduPlum ad quaternarium.lndc:o aute rdatio reait JisJimdatur in diuina etrentia ratione qua fecG~um ,fee!fentiaefl finguIaritas quædam:quia non l';Itione qua huius fuppofiti V'eliIlius.Hoc enim' non conuenit ei nifi Jtt relationem in fe fundata qm pedd qil rdatio habet e!fe,&:fundat ineffenoa,fimul cofHtuIt ratione fUl'pofiti, ficut vifum (ftinquadam qur;ftione in alio Quoliber ,&nGc ftatim videbitur in tertia qu~ftione fequeti. Nec ~tiam fecudum aliquam aliam rittionem:cjuia nihil poteR:addi fuper rationem diuin~ e!fenti~, vt eR dfer:Itia,nifi ratio rffpedus:alitttenim i~ ipfa dfer copofitio.Propter q<1 extra conceptU df~ da: eit1~nonpotcft effe conceptUs reIationis:lta Il' de ratione diuinæ e!fentiæ efr11'fit fundamm .tum rc;lationu.Propterqcl dicit Boetiusde tri.cap.vltimo.Ncl]J accetr1ffepotell: dici aliquid deo, vr:paur fier~.f:J0nenim cœpit Vi1gee pate~:eClll'~ubft~tia~s dt ei ,pdu,a:io~Iii. FVNdamrniftv autem re1atlonu eft tota rQbtas eatum,vt dIcetur l~ qua:frlone fequeno.Et In eo <1' ft realitas re c !at(Ol1um,eft totaemhtfa earum,ve dictum eft inqtiadam pr~cedenti qu~flione.lnquantum aut fic ~ft~ffentia earum,neCdfario'fubintrat earum ratione & ii1duit.quia nihil eft realitatis & cffen rialit"tis alicuius niti fi~ieo.In ohini ergo relatione res rupet qua fundaE reIatio, fubintrat inten donr:zn·fiue ration(Jl1 quo ad Illam rationem fecfidum qu~ fuper eam fundatur: vt feCGdG iII hoc deo deitas.fedid6q, eft deitas intret paternitatem& filiatione :& in crearurisqualitas, vt' albedo Cedjd,ij9' inh~rensfubic~,fubintrat fttltudine,&fedidt1 rone qua fcclm fe dt eff~ntia,ac natura qtiaJitati$.diŒert afuniJlcudine iretione,& a lHp1avt cadii ifignificato 1iinilitudil1i$flt~ q, fi oina ' 'veliQtaliqui ~ref~ ille.dicat res propria re1ationi: tUe didmus re illa fundari fu~ illam re ab . foJutam,&:..abta fuam ttahere reaIitatem:ita 11'in deo propter hoc fola tatloe· differat eltentia vt e~ dfc;J?da,&vt induit rationem reJariohis,fcilicer paternitaris & tiIiationis,vt effenoa dicat dd;t ~ta.n,vr dt fedidti fe cxiftens, q ell djminuni.P~rqct pa.renrobieda.CVM enim arguitur pri~o cpre Adarg.prin. C lario no efr infillens fed jffiftens:quia non manet' in c6paratlone ab fubiectq refp:C1:ucuius intelIi gitur Infifrens:fed fola in copararione:td obiectu reffCctucuius inrelligirur aHiftes: Dicendu q, Ii cet fcclm cpabfol111rufa c6paratlone ad obiectU:&:folti co1iaeratl1r In coparacionc ad fundamen1 non manet red tranftt in fubJtantlii abfoh.ira:vr I?on (ala n~ paterit dici alTifte,nsfed etia ileqJinfi nes:ql1ia ide inquanrii ideomninono exdHt in lf.ipfo: fCcI~ltame 'Pcoparara ad obieCl:U ~bfol n6 uimr a fuo fundamcto:fed ipm quafi' fubinr~at ratione ref~Clus, vt dictu cfr fupra,fic finlul ~u r~ tione refp.':ctus tenet fundamentu in fuo fignificato: nonfubratione pdicamcntl fubftatiæ qd ~ft fcclmfe &:abfoluteex alfifrere fiuefubfiJtere:quo fignificac hoc nomine deiras:fed fubratioe rer~ (tus &:c{fe:Idaliud qo efr propria ratio pdicameti relatioriis~ub qua tag fub ratione furma1i fUI tignificati fignificat' re fili fundamenti quicgd dt il1pdlca~ento relarionis.ira cpfp.':cies& indiui. dtia inpdic.amento relationis creaturaruno di~inguut~r pe~es ~on~q ell dfe ada1iud:h:ic enim omnia æqua1iter tenent:fed folum penes res fuorum fundamenrorii:qu'r funt fubftaria,quantitas lIut qualitas fecfidii rationem vnius &:mul~i:~tit potiti" & a~~s • &:hoc diuerfimode fecudii d~ uerfiratem rerum in quibus cofiderarurvnu ~ mulrum:&feciidU diuerntatem potentiaru ,acti~ Duarum 5: p:1fIiuarum, vt tadu eft fupra in parte. AD fecudG de opinione Porretani patet ex di~ Ad arg.fn aisquid fit dicendum •. ' ... oppa. Irca Tertium ~rguitur:

~JCI pia:fed futficitq,finc in eodemperfectovt.dluerfæ ranones agendi, ficu c dIctu cft • .sI ergoflhus S &fpiritus fandusaliquo modo dfent indiftinC!i, hoc non e1Tec ifi inquanrum .v~us eorum ab a~ . n teronon procedera,quia nihil difiinguit nifi diuerfa procd1io , vt fic ~ef~~u ,etu.sa q~o, proc~ dOr diuerfimode dfent diftindi:fed fiinter fe cdmparenrur, nulla pofiitdtfhncttomsrano, Uluenlll ri.Quia vt dicere videtur Boerius,Rdationes no diftinguunt nifi fecundum q, funt oppofiræ:vt ie kqwntur impotrtbilia.f.fpirirum fanaum a filio diftingui,& non diftinguifi non ,pcedat a fi•• lio:& per hoc plane oftendatur ipoffibiIe poni q, fpiis fandus non procedat a filiC?Sedq, forma bu ius argumtti no vakt,qua didf

f uis in funte fuper aquam aliam & aliam fcatudente femI?in ful2natado teneref : red idcm per eande actione qua id in dIe ,pduxit,in e!le cufrodiat.Qu~ tii adio no .ppriefieri dicif, nili quo ad primG in•• fians quo res primo producta ell.V nde expones quomodo inteIlcxic qc1dixit,Scmp fit iufius: fubdir duo dicens.Operare & cuftodiente deo. vt vnum pertineat ad primi .pduCtionc:alreru vero ad con;1 feruationc.Nec ell in hoc differentia neq; quo ad ('ffenatur~ rotius creatur~,neqJ quo ad bii cc gratit.; neg3quo ad e!fe luminis in aere &' a!ioru hmoi.Paret etiam ex hoc quomodo fecundei diclu modG po nendi effecrearur'l; inf.tcto dfe non oportet ipfum ponere fecundum fe fubf1flere abfq; omni diuina actione.Patet etia quomodo intelledus bene pot cogirare qualiter ab illo fimplici dfe poteft creatur" cadere in no dre.Q ue;; ia illi neganr,& inductit cotra ifta pofitionc,& plura alia quæ I2tinc1,rad ra ..• o tionem mcnfuræ & durationisereaturæ in dfe,quibus refpondebimus inferius,togucndo de ~uo an Ad argu. in geli.Per ide patet quomo duo obiecta ad iftam partem inducta bene procedunt.AD obicctum in op" llppOJicum • pofitum:qc1 concinue ex fetendit in non dfe,continue recipit ab alio effe.&c. Dicendum cpcontil1u~ S tendere in non elfe potdt illteIligi dupIidtcr:vel fcmper conrillue partem ipfius dfe amittcndo pon: parrem,velelfendo femper difpofirum ficaufa fua deferatur:vt ftar1m cadat in non elfc. Dc co quod primo femper tendit in 110n dfe : verwn efr 'l' continuatur in cife parrem eius recipiendo poft par~ rem,&: per aliud &:aliud fieri.Sed fie n011ell verum cpcrea rura continue trnditin non dfe. immo ~a dfe fuum confillit in fimpIici,fimul totum &:in infianci deferente fuo confcruarore cadit in non dfe fieut & fimu1 procedit in dfc:nifi forte in il1is quæ recipiunt magis &:minus poffit fieri continua aC4 quifitio partis effepoll partem in augmento,&: amiffio in diminutione, ficut &:panis dfenriæ poli: partem,fecundum cpalias in quarea difputacione nollra de Quolibet dictG ell:&:infra aliquid vide •• bitur.De co vero quod fecunda modo concinue tendit in non effe,non efi'verum.Sic enim exiftens 11 mul in creaturis concillue tendit in non eJfe:guia nullum eft nMC quin defrrcllte fuo confcruatore Harim de necclfirare in illo cadat in non clfe.Et fimiIiter conferuatur cotinue in elfe:quia nullum dt nUllc,quin nm præferuetur a fuo conferuatore ftarim iui1Io cadatin non elfe.quod appellat Augu •• Hinus continue eam fieri:Iicet torum fit ftmul:ficut illud appellatur rendere conrinue in no dfe cum dt,licct nung tendat in 110 elfe ipfum I2fectum,nifi totum fimul tcdat:vt dictum ell.EtqCldi;rit AU;'I gullinus in fua auctoritate femper fkri,non inrellexit illud fieri drca re ipfam fecundum fe & abfo". lute confi~erat5:fed fecundum refpectum quendam ad rempus in quo funt prius' &:pollerius: qu~ complectitur renum quod (Il menfura pcrmanentium inquanrum permaneJltia funt :vt infra db:- cerur:refpectu quorum dicitur frmpcr fieri illud licet.in fe fixum fit torum fimut ftans. QE~.%ii. !rca fccundum arguiturcp diuerfiras intentionum no femlXr f.tcit compofition,e Arg. princi. ~ in qualibet re:qrii runc elfet compofitio in dec:quia in ipfo ell diuerfitas illtentlo Jnoppofidi. num.f.rcIationis &:fui fundamenri:quæ fOlciuntcompofitioncm : vt paret de dfe &:clfentia' in crraruris.CONtra.quæ po{funt aliquando abinuiccm remouai,di , cendo q, hoc nOI1 hoc,necdTario fdciur com pofitionem in eodem.quia vbi nul eft la ell omnino compofitio,llulJa dt diucrfitas:fed penirus idem & econurrfo:fccU dum Hoetium deTIiui. Talia rUl1tqu~ diuerfa fW1t fecundG intencioncm.f.ll' fcmper vnti contingi~ iluodlibct,+~uintum. fo.CLXXI. T tcmotteti ab akero:vt patet ii1ducendoper fingula.ergo &c. DJffolutio' huius QuælHonis patet ~a:ft.diftb in parte ex dictisfupra in diffoIutlone. vi.quæftionis. V t em patet ibidem diucrfa intitione fUllt qu~ JiJrio. fundata in fimpIicitate nufdi rei diuerfos de fe furmat conceptus.Q ui ex hoc intellfgunti1r dfe di-. uerti 'l' vnus eorum alterum exdudit vel totaliter:vt patet in duobus primis modis differentiam in tentionc= ibi dilliJlctis': vel in parre:vt patet in quatuor aliis.Et differunt differentia fedmdti intenol tionem ab illis qua: differuiltfecundum renu& fimiIiter ab illis quæ differunt fecQhdum rationem fm:q, hæc in eade fimplid re fundant: non fidlla,vt forma generis & differentia in furma fpeciei: i~ 9'illa res in fignificato vtriww intentioms continetur fecwlduin alium &:aliam modum concipien di.in quo coriueniuilt di differentibus foIa ratione.sed in hoc differGt:tp in diuerfisfccudum intitio nem vnus conceptus fecundum vnii modii excIudit alium tCcundum alium modum:non fic autem V differentia foIa ratione.Ex quo contingit:vt patet ex dictis in illa qtiæftione:tp qu~cunq3 differunt iq temione differunt ratione,non econuerfo.proptcr qa frequenter intentio ratio :ippellaf.Q uare cum qcun~ fe habet in eodem fecundum diuerfirarc tata cpVllUeoru vere poreft ab altero remouerii dieS. do Il' no ell hoc:iIIa no fe habet in illo fectidu ratione fumme; fimplicitatis & vnitatis:quia non fecun dum rationem fumm~ idfncitaris.lderiras enim fequiE vnitntem' &:diuerfitas ri1UItitudine fiue plu,s ralirarem:ve cda dictum en ibi.Qu~ talia autemfunt,non po(funt effe in eodemabfw aliqua compo X fitione.DicendG igif fimpIidter:

lfcc lrifi f~cie illius infonnat9: ficut nec ignis 110informatus calore calefacerc po{fet.cOfeques f.l1fumdt quia vralias oftedimus,defi intcUedua1ittr videt & intt;lIigit abf~ omni informao5e alicui~ fpecid. PRAEterea fdpm intdligit abf~ ois fJrdei informatioe qua de fe habeat.Exparte ergo inteU«tiui X inquarti intcllectiuti no requirif ~cies! ipf~. QYf ris,feipfo Imutat f,? habitu fcicdale ad notitia ei9 qcl ~d eft &:.ppter gdcirca oia naturaliter fibi eooA gnofdbilia.Jntelledus vero ange1icu5 ~ 'obiectG ab alio tibi pfentatu no inteI1igit: neg; de potentia in actu dcducic:fed habet in fe habitu fcieciale EredU ad oia naturaliter a fe cognofcibi1ia:g virtute eft aia fcibiIiaab ipfo:& naturale c~lligaria correIationis habet ad i15a:nonfectidu cp funt vel nata funt extra fubfiftere.hoc em accidit fcibili feeudu cpfcibile eft.Ex hoc·em folo eft aligd fcibile fim- pliciter q, eft ali~d f,?eiTentla hfisrone extra rei deo. Angelo ergo creato &:tali hitu einaturalirer cocreato,hitu illo natura lii ic1inabatad cocipiedl1 reru fimplices gditates.Q ueadmodti grauefur fLino i~ditG ftati fua grauitate icJinat deorfG.&:rato magis ad atiqs§ ad alias quato eiTenriali90r dinaE ad 11Jas:vtforte ad cognofeedG ~ditate eenri~fu~ vel creatur-.; magI abftraete &:Wcde q ma- gis inteIligibilitat{ habet.Et tLiedemG cti actu f,?lrtt9 cft in hituprio libero volutans j~rio ex hiru difcllrrit ad finguIa ta eoplexa § koplexa cognofceda.Difcqrfu dico q cognofcif hoc poft hoc:no hoc ex hoc:qlise i nob{.itacp(?tale imurarionf itelled9agelici ex feipo hoc i:exeis q naturalif habet ife,ftad hiru eUidimite Imo ipa re fcibili i§tti· virtute e i ipohiru mouedo itelledu naturalit nati refpleder i actuali itelligcriaageli:& f,? fitadu fdes & ireI1iges idegprigerat fcies &.iteIliges po Jloe retia tm:& fcibilcfiueltelIfgibi1e qctvirtute ei ih~ret ihiru fci(,tirdoom i atluali fcia.Etftcut rx ipo iijtti e virtutdltitu fci~&itdlectu fit vnG ficuta materia &forma:fici!jtti caditiactuaIi itel1igitia ~ {?cnrici a (§eJldauo fit vnCifient fxintelligfnte &intellecto.Et cfiformafxprdfa inquatG hmoino j-mpŒa:notii aliter exificns fcctm adfl exilletiæ g in ipfo habitufdmti~il1h~rendointelledui:ne ponarnusforrnas Pla~ ronicas.& hoc queadmodG vYeobiectu inrellectui nofiro n6 alibi exifiit nifi in phantafmare qCli vi im:;ginatiua no haber,elfe nifi fi~ut ~neog,no~cente,&ho~ I?irnuration~fa~a in ipf~ ad ad~ irna~~ nandi a fpecieexifiete 111 memoria ViceobIectl extra,vt dIctu efi. Et feeudu hoc reru elfentl~ anre~ iimt in rerG exiftetia no funt aliud i re nifi ipfa earti fdeda:&: caelfe earG in actuaIi inteIIigeda n6 dt nifi earu fcieria,q naturaliter veluti p6derefuo quoda moueE inrdligcria:&: hoc iquaro fcieria i hitu quodam o cres i hitu:& fciida in actu quodamo e res i actu.&: n6 folGfic:imo ipfe iteIlea9in qwitG iformaE hiru abfg3actua1i cogniti6e,df qdam6 feeGdlihabitu ce ip~ res:&: iquatli iforrnac aduali cognitione,dicitur quodam6~~t,tdfe~res ipf~.Et fimiJiter de ~e~furefpect~ fen~bili~.?t io dicir pous in primo de aia, ponunt, po nuntur habitus fdentiales in angelis ~Vnde ponimus folum habitum fufficere fl1peradditum c:tfenria:angeli ad inrelligendum nece1farlum .~i quidem habitus dupliciter porelt c.onfidcra,d ri. Vno modo vt et! habitus de prima fpede qualitatis.Alio modo vt virrualiteret! quodal11m~ do ipfa fcibilia : & per naturalem COnne1.10nem habet ipfa inteIJectui fecundum aCtum procCrn.- rare.Primo modo dt forma intellectu! inha:rens ~ imprelfa • & ideo fpedes appellari porcft. :di I;cnrici a QSandauo Et d~ tali fp:cie rerti loqu~lldo dico 'p angelu s alia a fe inte11igit no I? fJ.t:desdiuerfas diuerfarti re-' .ru:fed p vnici f~ciem iu fevircualirer omnes dfentias r,erG, fcibi1!afunt co~inet~: & 12adii i~~ vt tiulcnis. circa intellectu angeli cui infunt 1ingulas e(fentJas I,ndfe?tu; fu~ verItate 'p~nta~e Obl~~1 ue pol~~(.rcrecipitimprclfio ;l)c.Q uate cu vr dictu clt,actiones generariu~ habittiG naturaliter agunt in paffiuum eIidcmes ip fos,& funt coniunctæ fi in eo q, eliciutur:neceffc elt igitutquatumcG'.f paffiuum fit idifpofirum :-Idcius impreffionem fufcipiedam q, tn patiatur abipfo & aliquam impretfionem ab ipCo recipiat Q1Jælibet ergo actio de genere actionum gbus aliquis habitus habet genera ri elicitus de potentia inqua habetgenerari,nccdfario aliquam irnprcffionemfui derdingt in ea. Nunc aut ita efr '1'qn H cun'.f impreffum in patriuo ab vno agente non abCorbetur, aut corrumpif modo quocun~ in Cub ieCtoprius §appropinquet' eidem pa(fiuo confimiIe agens, iIludappro:rimani fua impre(fjon~au~ gmetat pri9 imprelfunl,aut de nouo fudt Cuaimptelfionena {(cundum anatogiam fuævirtutis.Er eadem ratione nifi ilIa j prelfio corrumpat & abforbeaf prius g appropinquet, eide pafUuo aliud confimile agens,iIl.udagesapproximatGfua impreffioneaut augmentat quod inuenit prius iprcffti vel ab vno agere,vel a duplid,aut de nouo fuam facit impreffionem in illud fecundum aIl<\Iogiam f~ævirtutis.& fie de.qualibet actione confimili elicienda. ET fegtur de neccffitate,aut q, nunij I ex confimiJibus actib9quatucU'.feda multiplicd vnus pon alium,habitus gencretur,aur '1' feml] Vnus actus folus perfectum habitum generet,aur 'l' plunbus aaibus concurrerfbq fucceffiue vn' poft alterG primus ex illis aligd imprimat qlugmcntef,fc<1m cpponuntexempla rde cauatione lapidis & tracluuoluIS. Et patee I a pdictis quomodo valerepoJTunt ad .ppofitLi &: quonon! Sed pofitio ilIa ipfoni oino ell ipotftbi lis,f1a fi gliberaCl:uum pcedentifinihiI imprJmertr,lpf~mlfcunte nihIl manerei:&itanec 111 vinu", terius ponet adio fecunda aHgd agere,ne'1' eadi roi1eactiotertia,& ficin infmirUI11,aut mig habi tusgrnerarerur ,fecundum cpratio induxit ad mam partem ilpofita.& hoc paret ex lan1 pdictis. Sed de mo augmento in virrute non oportet cp fiar continue in continuo repere actione continua er fed per actus intcrpolatos cofcquellt~ fefebabentes,fcCfm per hGc modo potcft fieri augtnetum virtuale peralrcrationem in qua1iratll intenfione:& corporaleperverti augmentum i quantitate. Secundum enim cp dicit C6met.fuJ? quarrfi phyficorum,quando aIigd creuit fcctmquanrarem di gitHn \rno anno ipoffibile eR Vt diuidatur ,ira cpqliberpars fen1ibilis illius teporis habeat(?te reila bile ilJi9•Q<1 dicit cotra illos g dico t cp oia fcm~ mouenf licet hoc latet:& ad probandli q; nullum motU dt neceffe eeperfXtu6 & c6dnuft nifi locale circulare.cotra quos etia induxit illa exempla de lapidis eauarione & tractu nauis.E.'( quo paret cp frequenter motus augmenti &alterationisi aliA gd notabilirer diuifibiIcfecundum quanritatcm,al1tvirturis funt plures motus c6fequetes,noau te vn900ntlnuus.feeundu cpdicit 05ment.fuper. v.•phyficoro. Vidanus Il' motus augmenti diml nurionis & aJtcrationis funt plures motus.Non entm poffl1fi1uSdicere CP flugmentatG ell motum vno mOtu qe initio augmentl vf'Ji in fincm.Morusigitur vt dicit augmentl vflJ3infinemc6poni~ a: pluribus motibus & pluribus quietibus.ln co autem qui efr vnus deprindpio vfqj in fillffil no inrerponirur quies.& credimus h~cin ?~gmen~o.&~lter~done,~:t vide~~~ aliqu~ augm~nrari 12 annum digito:& rernot~ml dl ve dIe dlgItus dlUl~at p oes I1tes rcmp~rIs ~lh9anm. PER Iam d~" Ad arg.prL k da patent obieCtafupra mducta.Com;edendum (nun efi:affumptum 111 prlmo argumenro~cp fcifbd cet primus actus a1i!:)df.lcit in generatione habitus,videIicet rem illam gcncrando fub rarIone dif pofitioni~'luæ nata dtfierihabitus perfuum augmentti:nol1 ta1l.1ecllhabitusfcClmronel1111abit9 . L vt patet ex dictis. AD argumeru in contrarium de dictophiIofophi primoethicorti, q, VJ1ahiru;4 Ad argJ op, do non facit ver: fecwld1i Q)ment •nuncia veris exiflens,fed oporeee multas apparere vt per ipas cognofcamus remperiem etfcdam.Dicendum CP p1ius non inducit illud exemplu ad decIarationc, generationis,aut augmenri habirus:red ad dedarandli perfectionem bearitudinis:qualiter.Ca.:tus vnusfecundum virtutem perfedam,aut actus plures in P:Juco tepore ceJTantesnon f.tciunt beati .•• tudinem,neq3 funt 1igna beatitudinls:ficuc neqJ vnahirundo appares efi'certa nuncia 'J' addI ver fed illam folum fuciunt & funt eius lignum 'lii funt fecundum virtutem perfeCta,&:in vim pfecta. Sect1dLiem 'p ibi dicit Comet.oportet vf~ ad fine pfentis vit~ tale oJ?:ttloneno iterrupta extedi. Irca recundum arguitur'J' virtutes· non fune connexæ, quia virtutes generant f'\.. •.•• t mL f exercitio actuum circa materias determinaras.Aliquis autem potdl' effeexercita ~ •t M ' ergo &c. IN oppofitti funt fandi & fimiIiter plius. vi.ethicorum.DJccndum ad hoc:'J' ctifecfid6 plium primo ethicorum,perfectio hominis fectidti cphomo coti R;~ tus circa materiam vnius virtutis qui non ell exercitat9 circa materi~m alteri~ trgu,p~:t 1 • rv· ••.• O' fi'it in aliqua eius opaatione ppria iidebef eifecundrim cp homo,in qua confiflic eius finis & beatitudo fcdm determinatione!plii ibide:& præter hoc runtati~ 0J?" riones eius q ordinant in fine ilIum,vtJ? oJr.ltiones fecundo virtutes, vt vult in rode.In eo aurem in quo ea aliquis finis, & aliqua q funtad fine,duplex debet dre de ncceffitate ordo. & coneXio,vnu." videlicet inter fe eorum quæ funt ad tincm,& alius omnium ipforum 1imul ad ipfum nnem. Dc talibus enim dicit philofophus duodecimo Metaphyficæ q, omnia runt ordinata adinuicnn tOt N fpcCl:uaIicuius, vt qui funt in exaclcu inter fe & ad ducem. CVM igitur in homine ~ Jicitas fit operatio perfecta fieut finis: & virtutes & operationes fecundu.m ipfas fieut ea q funt A iiii ~cnrici a ~~nd9uo ad fine,duplice ordine & ccmnexionemoportet confiderare virtu!llin hoie:vnti iP.~~inter re:atit1 in fuofinc.Honl0aUt fieue vnus cfr& fcCimfe & natura & elfenna fbnnæ & fpeclel,tta habet vna operatione vltimam t1nalefldqua oes al(æordinanf,lketquæda eani·refpiciuIltalias ficut fuosfLt nes.V t em dicitur in principio ethicoiJt,multis o12ationib9 exiflcntlb9inulti fiunrfincs.Aliqulsdt finis que propter ipm volumus:aIiaautet11.ppta iJIu,&nooia .ppter aIreni defideramus iifinitu. Et ideooesvirtutes hu:mæ&morales;& intell{"ctua1es,&earG OJ?ationesimu1ad iUdfineordin~ f .tur~Er fie ellcjda c5nexiooim hmoi inter fe~ in illofiqe.iuxta illud qCidicif.vi.ethicorum cap.:rix~ ·Sapientia fclidrate f.tCftpars exifteIistotius virrutis~qconftituif.Vtroni qCidaex fpeculatiuis vit" turibus & practicis.de qua·connexione nihil ad præœns.Hc;Jmorame fecundum q, dt politieus op: tans fcCimvirtutes politieas,q funt remtxrantia,fortitudo,iuftitia,prudeda,aIiqua babet 0l2ari~ ne vltima fecunduq,t.ilis eft.f.virrutisperfecticiris interilIas ad quii oes·aliæol?ationesvirtutum politicarum ordinantur.de quarUconncxione fpedaliter ad præferis intendimus,ficut fpecialitet fuper hoc q(Ho.ppofita fuit.~æga in lCrecipiunt magis &minus,& rioncognofcitur weCleco nexio nifi cognofcanf gradus conneXori.tmlCcudum magis & minus, &: æquaIes:ideo vt pemdi9 cognofcaturearum conei{o,opeftet eamcoflderare dupliciter:&' ex I2t~conexom primo:et deide rx parte modon1 coneCledifeCLidumgradus pdictos•. Ex parre aut connexorti fcclmia dicta opor ·tet c6fidera~t= duplicec6nexlone:vna oim earum inter fe:aliam irluearliinvnam vt in fine~arum O Sic enim (~ordo inpoIiticis oim ad firie:vlrimuminfuo genere,ficut elt in naturalibus ad prima principium.In naturalibus eniItlomnes mouentes feeundum omnes inotus eorfiidcintendunt,fci licet motum primi moreris,&: morus cimniurnorbium~oiumorbis llellari,g dI motus primi mo toris,&: alii funt propter ilhrm.Er difpo6tio illorum (It in adiuuando fe adinuicem & conferuan do,fleut eft difpofitiobonorurn regentiuinqui iuuanr1e adinuiceinregendo bonam quietem.qrii omnes actiones eorti funt gra act:ionu primi principii.Ponuntenim actionesfuas feruientes actio ni primi principii.Et fleut eft difpofitioinartificiis quæiuuanr fe adinuicem erga ynum artificia; p le,quemadmodum iuuane feinuicem'artes fermocfnalfs,grammarica Iogicam &rhetorica in ara donis congruitate,Iogica grammatlca & rethoricam in argumetadonisneceffitate,rherorica grs;f manca & Iogica infermonis venuftate:et hoc erga notitiam 1Cientian1realium ad quas ordinant finaliter:Ordo ergo eon6miIiter debetetfe in poIiricis 0l2ationufeeddum oesvirtutes, &:ipfarum virtutum inter fe,in iuuando.f+fefemutuo &: ooferuando,&:hoc relpeau alicui9 operationis vId mre acperRClælieftfinis aliarum.Et dI operatio iUapropria ·operario prudc:ntiæ,in qua confiftit felidtas polic{ca,vt dicitur primo ethicorum. Et 1ic.exparrdpforum connexotum duplex conne ;do inueftiganda eft:vna fciIicetipfarumqliatuor inter fe:aliavero trium earum 1Cilicetll1oraIium ve temperanriæ,forntudinis,ac iuftitiæ in quarta earum,vt in prudentiam.·jta cpquo ad primam .marum duarum connexionum quæ1ibefvirrutum trium moralium regrit quamlibet aIiarum:et 'etiam prudetia ad fui exiftetiam.Et quo adffciidii econuerfo prudcntIa ad fUilla prudentia rxp:rimenta1is ell quodamodo o~nis virtus.V nde & propter hoc dicit piis in fine feAtiEthico1J.C Socrates dixit omnes virt,utes prudemias quafda dfe.5ed, vt dicir,errabat in hoc q, easpruditiits cfi'edixit:quonia aGt no funt fineprudenria,bene dicebat: quia vt dicit, non folum virtus ell h311 bitus g f,,' tem prudentia narurale:fecGdtiq., dIcit in IXnultimo cap.vi.Ethicoru.Q!!eadmodu in opinatiuo duc; funt ffXcies,Dinotes & prudentia:fic in morati dw;funt fp:cies:Jll;c quidem virtus naturalis: h~c atit principalis:& haruprincipalis no fir fine prudetia:& nic deinde Oinotcs. Immo rariopra ttica habilitatc hac fibi naturali l?ap~titti & inclinatione volGtatis ad obrinendfi il1terGmora mo ueE ad deccrminandG volutari ofCrabilia pticularia ad illa profequendL1:q volLiras libere cxe~rurl ira 'p p:r ex~rietia circa hm5i pticulariu dererminarione augmetat in fe ro practica habitu pru detlæ:& eoni executione in fe augmetat volutas habitus virtutti moraliii.ita q, remt?naturaliter fec(idu analogia habituu priQSgenerat prudentia vIis, & augmenraf ex eXJXriitia parricularili i ratio~e fi .virtus moralis, ex o~~tioncin vollit~e.se~ ipfa gener~ta j v?!utate fal~at,~ fi;'mat,pru denti a prIUSgeneratam 1Jl ratlone,& mouet ea v lterl11sad part1cularlU determmatlone: qUIbus amplius profequaE inrentLi.Et fit:fem12 fecGduanalogia quoufq; habitus }±rficianf ex parte tatiois &volutatis.Et ~ huc ~odu pruderia vniueria1is conexa ell virrutibusmoralfbus: ftnequa no ha bent fieri aut augmemari pfrlruedo eisf1nes.Virtus aut moratis quia p quato efr genera ra firmac & conferuat prudentia:ideo ipfa conexa efr pruderic; vniuerfali:~a veroetia mouet ratione'ad de terminatione 12ticulariu,e principiG prudeti~exfCrimetaIis vel fingulariG, & connexa ilIi:gavero' prudetia eXJXrimetalisdeterminat ol?anda volLitati ad augmetG virrtnu moraJifi,ex hoc prudma aJXrimttalis conexa c virtutibus moratibus:Jta q, fiquis aduertat,prudetia duplici caufcllit:uem 3:priOriC3CC habet circa morales virtutes. V na inquam cfr vniuerfalfti,fciliœt fn pftituedo finem volutati ad motales virtutes generadas.Et in hoc pceditprudetfa (impIiciter natura morales vir tut~s.De ifto ordine talisprudeti~ &oonexione eius ad moraksvirtutes modicG piis loquif.A1ia vero caufalirate & prioritatehabet circa morales virtutes prudetia,inqu2rti eR eXJ%rimitalfs o~ rada eis determinada. & fn hoe perdit !natales virtutes quoad id qClgeneradG c de eis ~r hm6f oJUationes.De iRo ordine talis pruded( & eonnex1one cius ad virtutes morales, loquitur pHUt ~cnrici Q qsandauo vbicU~ traCtat quom5 vireus moratis n6 habet e!fefine prudeda.fcdm illud in fine fexti EthicoJF:t No ea electio fine prudetia,neSJ?fine vjrtute.h~e em tine:h~c aGt qu~ ad finem facit o~rari. ~d H ordine vtriur~ illaru ad virtutes moraIes,&: prindpa1itate caufatitatis fUI2eas, tangit Cometator expones pdiCh1ver~Gp1ij,Et hani prindpa1is n~ fit fine pru~entia,?i~es.~onUi ~aturaIes virtu tes fine intellectu VIrtutes funt.IntelleCtum aute affumentesIpf.ls dIrIgente ad fierI moraIcs perfi", dunt,& principales virtures p.:rficiutur.&: pofr ;]liqua icerpofira f('qutrur. QuaIirer vtiq; no erit multo mora1ibus virtutibus prudentia fUl2exceIlens:qwido &:vt r{'Claratio mcfura &:ordinem apfCtiribus imponit:&: eiusq<1 efrboni habere fineseaufa fit:&: attigeread hos ipfi tribuit!Cau& fit feeudGlp ell vniuerfalis:artingcre aut facit fecGdu lp efr eXfCrimetaIis.Facit dico no opus exe~ quedo:fcd gd &: quomodo excguedu mofrriido.q<1bene exponit alia traO. li circa fine.vi.EthicOll' loco iIlius,No po1fIbileprillcipatitcr bonu dle fineprudetia &:e.dicit.Virrus igif moraIis efr illa q agit bon~, & virtus prudenti~ eft i~la9Ut;mo~rat illi quid ~&ir•!deog; ?~n ,attribu~tur h~~a~io prudentIæ cum n6 fit op.:ratrIx ac1IOlllS rnorahs.Sed eft qUlde moftratrIxllh potentlæ. Efr IgItur quafi effectrix potentiæ op.:rantis finem :fed ipfa no op.:ratur finem.Et ideo non attribuitur actio moratis alicui ex vircutib9 mora1ibus. quemadmodti actio fanationis no attribuit arti medicin~. Ipfa em ars no fanat:fed moRrat quomo fiat fanarlo auditori medicin~. quoni:i prudetia eft quæ imp.:rat,,& mos efr qui oJXraf:& no attribuitur actio prudenti~ nifi quia imJXrat ea,non '1' oJXref eam,vt fit ei quafi princeps habitus moralis:queadmodGgubernario duilis oibus habitib9 !:) unt f in ciuitate. Ec6trario eda fiquisaduertat pdicta,moralis virtus dupIice caufalitate & prioritate I habet circa prudetia. Vna circa prudetia vniu~fale inquatG firmat &: feruat habitu.Altera .circa prudetia exp.:rimetale:qua in actGexp.:riedi mouet fc<1mdeterminatione finis ad que inclinat vo Iuras. &:hoc vel pure naturaliter ante omne generatione alicuius 12tinetisad dfentia habitus: &= ita virtute pure naturali:vd ddiberatiue aliquo qd (2tinet ad dfentla habitus ia generato.&: 12 hoc virtute morati.Propter q<1poŒ§ piis dixit in. vii. Ethico1!t,In actionibus qit CUl9gratia principia queadmodG iMathematicisfupp6nes:llatim fubdi~. Neq; vtiq; illic to edoctiua prindpiol}',ne<.}1 hie:fed virtus naturalis vel alTueF.tCtiua.i.moratisfeitm C6meratore.Et fcom hoc h~c virtus fiue naturalis fiue moralis fil11plidter &:cepore &: naturapcedit prudetUiexfCrimetale:&: p cofeqnsid qd ~exlXrietia 0l2ationu generat iprudetia vii.&: 12hoc etia virtus moratis quodam o cfr caufa au gmetl pruderit;; vfis.Et de vtr0q3 ordine Hidicto moratis virtutis ad prudetia loquif freqnter piis ve pate.t exdictis.Etl2tinet veerq; illol}'ordinG moraliti virtum ad eonexione carG eli prudetia,vt In fine e01l'li funt ad fme:duoveropcedetiu ordinG pruderit; ad conexione eius cu virtutib9 mo;::! ralibus ficut e0lltq funt ad fine inter fe virtute finis.&:fie (2Hidicta magis declarat vtraq; diCtam conexionG.E~fi aduenat vtra

bet c~teras.Sic &: fortitudo imprudens n~n potert e~e ~e!intemperans V~ iniufla. Sic & temp~ rantla neceffe dt ve prudens fit,fortls~ IX mfla.SI IX tuflItla non ('It fi non ht prudens,furcIs, &:te" per:is.lta vbi vera cltatiqua earum,&: ahæ fiil1iIiterfunr.Vbi autem aIirode[unr,vera illa non efl: etfi aliquo modo etfe videatur.5ed mnrl'a hoc dicit m cap.quInto fic.Non ifta diuina fententia ctl qua dicif qui vna virturem habet ornl1f'<; habet:& er ei nuUa efl ,ui vna defuerit:fed hoibus hO/.: v •. ?m ell m~tum quideJ? ingenioh' lludiofis,oriofis;fed tamen hominibus. vnde fubdir in cap. ~ vm.Et fi veru ell eum qUIhabet vnam IJmneShabere vlrtutes:eurn 4U1 vnam flOnhabet ,nuUa ha bere,nec fic oportet p:ccata e!fe pan· (l"Q,iavhl 1'1rru~ nulla cfl.nihl1 quidi m4:U cfr.Nec tamen seluodlibet.fluintum. fo.CXCII. ideo non dt prauo prauius,diftort0q3 diftortius.si aute (qCl ptIto elfe verius, facrirqJ 1itetis 0011" gruentius) ita funt anim~ intentiones, vr corporismembra~etjIJiusinumimitut aliud amp1it1s, aliud' Rlinus,alitid omnino caret lumine:prof(cto ita vr i1Iufttatione piæ charirads affectus eft in alio magis;in aliomintis,in alio nihil:fic incipir & hie aJia,& alfanohabere:a1ius magis aIi9 min9 habere,\rirr'utem '. Nam & maior eft in ifto chatitas §in illo, reCtepoffumus dicere: & aliqua in illo: nulla in iIlo;& f illo ip(o vno 110mine;vrm~iore haheat pi1dieiiia g padentia:er adhuc no ha R beat rotlnentia:& habeat no parua mtfericordia. ,Ecce cpnon folu negat virtutes effe'pares in eo dem:fed etiam''P'necdTefiteas effefimul &connexas.sed vrrti~ horum intelJigendu dt fecunda moda fupta expofita. Dictu ergo fua Auguftinus in fexto de ,tri.non intdligtt fic '1' quica~ ba bet vnam virtute ~ualemhabent omnes œquales ve fingul~ in eodem finr œquales inter fejquia hoc alibi negat ap:rtc=:fed cpfingul~ in yno fint œquales finguIis fui generis qu~ runt in alio,1icee ftngul~ diuerforli generu no funt œquaI~s inter f.C,nec;pn vno, neCjlin alrero.Hoeellim modo fbl i cut dicit~&bene,neceff'e efr vt qui habent vnam virtutem æqualiter puta fbrtitUdinem hAbeant omnes alias œquaIes:non eorum fortitudini: et p:r hoc habeat eas œquales inter fe fcClmprimum modG:fed fibi inuici fingulas fingulis fui generis fecfidGmodti fe~GdG.Potclt em in Vilo fortitU;i do eff'emaior g fit fua temp:rantia,& fimiliter §fit fUaiul1:iti".Et ideo fiquis æqualis eft illi in for tftudil1e;non el1:necdfe fic fum eff'e illi œqualem in aIiis,vr: ille aliœ fintæquales furtitudil.li.hoo enimfoltimodo verum eft de prudetia:quia ipf:t prout habet dfe circa materiam clJiuf~ virtutis S nece/fario ei æquiparatur ,vt dictu dt. Sed finon fit ei œqualis in aliis fecundG illum modum,tuc necem:' dI ti' fitdæquaIis in illis Ceclidlialium modG:fcilicet Vt fingul~ in vno fint æquales fingu lis fui generis in aIio:vt æqualern proporti~)1lem feelidum excedens & e~ceffum habeant in Vno fi cut & inalio:et fic fir:.Jn eis æqualitas virtutum feeudii proportionem geometricam; ctfi no fir fecGduril arithmericam proportionem.Cuius necetfitas patet fic.Aequaliras enim virtutum con f1flit in earum magnitudine fpetiali:quæ circ.tquamIibet virtutum conexarli in duobus cofilUr. Et in quantlrate habitus: fecfidum lf' vna,iuftitia dicitur maior alia in fua drentia:et ob hoc vn' magis iul1:usalio,vt determinauimus alibi de magis & minus.Et etiam confillit in vigore robori9 firmiter p:rfitlendi in fuo fine,ne p:rmittat homineril declinare in contrarili vitium. Quem vigo [em habet non foluma natura & quantitate habitus,fed etiam ab aliis virtutibus eam fuIcienti •• bus:fecuitdum '1'fupra expofitum dt in primo modo connexionfs. Si igitur aliqui duo æquaIe9 fint in vna virtute,puta in 1brrirudine,non elt p:rfeda ~qualitas earli in fortitudine nili cum llOC cp eft æqtialitas' fecundum fubftanriam& effenriam habitus in fortitud ine ,huius & illius; fit æquaIitas illarum fortitudinG in vigore roboris adp:rfiltendurn in fuofine.~em tamel1nonfo lum habentafubl1:antia JJabirufi:qui feeGdumq,cftab habitib9, necdf.1fiot:qualis dI in eis: fieut æquales funt &' habitus:fed etiam exvigore aliarum virtutum fuldentium eas: qui fecfidum Lp eft ab ilIis,nece{fecit e/fe æqualem in ambobus. Vigor autem hUlufmodi nno rit a virtutibus ful dentibus nifi ex fubftiitia habitu" fuorfi.AcquaIis autem vigor Ilecdfe efr ab æquaJi habitu.Si er•• go funt œquales in forti~udine quo ad vigorem & fubftantiam habitus:oportet q, fint a:qualcs in aliis habitibus fulcientibus eam & quo ad vigorem,& quo ad fubfliitiii habituu.Q uarecu buiuC. modi æqualiras non poteft dfc nffi dupliciter:fciIicer primo modofecudG œquaIitate arithmetica ttfecuildo modo fccGduæquaIitatcgeometrica: non' em funt plures010di a:qualitatll vel ,ppor,.. rionu in genere: fi ergo no funt œquaIes in aliis primo mo:ncccffe elt lf' fint æquales in eis fccGdo modo.Vnde fi aliqui no e/fent æqpales in tep:ratia;nullo modo fecudG vigore roboris poff'ent effe æqualcs in fortitudine:quia ex latere .tep:ra~~ plus fortltudofuIciretur in vno fi in altero:it:t tame'1' fi ille minus te~ratus etia eff'e~magis lul1:us: et fic fortitudo fua plus fulciretur & vigO;l rareturin robore ex latere iul1:itiæ fi alrerius:hoc no loboraret latus fortitudinis c=x parte tem~ rantiæ:quin ex illo latere .;quefuciliter impugnaretur maxima exifrete eius iuftitla fieut & ~aexi (tenee minima. Propter qet non eft fortitudini du~ tata robtirad p:rfil1:enduin fuo fine æquali,. ter alteri cum minori temlErantia & maiori iuftiria: ficu t dt cum æquaIi temJX:ranria &æquaU T fuftida. ET fecfidli hoc veni eft diduni A ugul1:ini:'l' fi eff'etminor in tep:rantia :fequetet vr fur", ritudo ei9 cffet minus tep:r~s:et 'p fic noetfent tbnirudine œqles:fed vnius fortitudo effet mfnor fimpIiciter g furtitudo alrerius:ga minori vi impugnate poffet deiid, eru folii ex latere VIlO. Non enim reltat ipfam deiici,fiue ex vno latere tm, fiue ex pluribus,ficut non reftat hominem occidi \700 leraIi vulnere & pluribus,aut fures domum intrare p:r vnum oflium aut per plura~ Sic er,. go patet .q, perfeCta cOlU1exione, per a:qualirarem fcUicer,non fll necelfe virtutes conn(~i citra benrici Q <§sndauo omniG.ilIarGconfummationcm:in qua nihil omnino pofrunt habqe commixtum de virio.Qua •• lem incedebant cum dicebant Stoici. Qui habet vna habet omnes: & qui caree vna oibus carerc necelfe eft. Qui ho' ponebat virtu~e dfe virtute ni~ C~ efret in f~l~mo,fimiliter nefr vi~um. Pro pter qel non foIUyirtutfs necco;a~loa:quales e~e dIcc~at:fed ~ vltla:c~m tamen alu pliI ~>ncn~~s .virtutes necefrarlo COnl1eX3S,Vma cITenecefrarIo pana:aut. VIrtutes no ponebant. (ecfidu lJ' dICIt Augtillinu~ ~e fenteti~ lacobi.cap.ii!.~lh.~d parilitate vi~tuni ~mnibusptiis ~lacu1t.H~ ~Gt.~c de parilitate VJflorum foh aufi funt,lloIcI'dlfputare ~Qntra c,~.munefe~um_ gmerIs hu~a~l. S~t1bf tfr idem intellige de parilitate Vlrturu. V nde contra parllltarem V,Irturu,& conneXJone~oIcorti, .cap. v.dicit. Pudicitia coni!lga1iscu proculdubio virtus fir:~on coill! ~~t nih!l aut ~itium dt: no tamen fecUhabet omnes Vlrtures.Nam fiomnes efTer,nullum efreevmu,nullu omnIno p=ccarum. quis aute fine aliquo JXccaroŒt fequif cap.vii.Proinde mihi viderur ftoici ideo faIli qui proficien tem homine nolut omnino habere fapienda: fed tUe habere cu in ('a fuerit omnino ):rrfectus.Sicut: enim nihil inrereft ad hcminepfocandli verum aqua fladiis multis fUI? habeat altam: an palmo fe veI.digito:ficillos qui rendut ad f.1pienria.:proficerequide dicUt tag in imo gurgiris furgentes in atrem :fed niti tota flu Ititiam velut opprimenre aqua proficiedo velut emergendo euaCerint, non habere virture,nec eiTefapietes.Vbi alit euaferint, mox habere totanl: nec quicg flulritiæ remane re: vnde omnino nullum peccatfi poffir.exiftere.Cui fimilirudini Auguflinu5 refp6des,&eam de arues, ollendendo v~ra generatione fapienda: & habituG virtutis fcelm mod6 pdeeerminatum in qu~IHone proxima,fubditcollrinuo dlcens.Hr:c fimi1irudo vbi aulritia velut aqua,& fapietia Vel' lut aer ponif,vt animus a pfoearione Ilultitiæ tag emergens i.fapietHirepenterefpirer: non mihi videtur fatis accomoda nollraru fcriprurarii'auctoritari:fed illa potius vt virium aut flultitia te•• nebris:luci aut virtus vel fapienda comparef: inquantG ifla fimi1iade corporaIibu$ ad inte1ligibi~ lia duci pofTunr.Non igif fieut de aquis in aerem furges, vbi earu fummo tranfierit repere filpie•• da ta§ aere infpiratur:fed fieut de tenebris in luce proeedes,pauladm progrediedo iIluminatur. Qel donec plenifTimefiar:ia efi rii dicimus ta§ de abditifTima fpdunca egrediete vidnia lucis afll flatum tanto magis quato magis appropinquat egreITui: vt illud qlt in co lucet fit vri~ ex Iumi •• ne ad q:" ctu dei omnis viuens.Et tame iullus ex fide viuit.Et fie in vita illa ilIa coimexio I?furnma æqualbt tatem in extremis virtutum: qualempofueriit Iloici:qui no pofuerut virtutes nili extrema, & in indiuifibi1i , fruflra eXJrctatur.VndCAuguflinus virtutes rnoralesreducens'ad charitatem fine qua impoffibile e eas ~rfici, &in qua ,rrfidutur:qfunt de~erml~atI a rone:gb? co trarianf actus cogruetes fini qui eft cOira rectii ratione:qui cotrario modo dlfpofitl funt derermmal" tloni r~ rationis,&: a volutare inredere contrariu e~iciunf,fiue ex ig~10ratia,fiue ex pa1fione,fiue a ma1ida •.ppter q tales no potfunt credere dernofiratio ~ibusnifi imaginatio cocomiret eas:ita cp imaginari potrit 'lCldcmoftratloq5c1udit:& qa ponit pro medio. veluti bene imaginabile dt foIe ccIipf.1ri.pptcr interpofitione IUl1~ inrer nos &: ipm.No fic aut oia in oibus demOflrarIonibus. Vnde & talibus no poteft fuade1'i vacuum no dfe extra cæJ6: uegl tp credat aliqua etfe cntIa incorporea,neg; in loco,ncq; in trpore exiftctia~ Et tales funt(vt didt)dcqui A J,us dicit pous 'p rrifrant audire frrmone ~rfcrurarG:ga no po{funt retinere ipm neg; coprchedere. Et mi Vl' dicitCOmeta.im}X)ffib*s funt ve addifcant.Ifti eda Vl' dicit no poffWlt Qtranfire .pbabilia: ~ CU coœdunt prima illmIleda, non concedut ea nifi inquantum funt famofa:ira q>fi accidat Vl' con ~raria eis fil~tfic fumo13,negabGl' ea.De numero raliu erant illi qui negabat illud principiG principio B ru:De quoltbet affirmatio vYnegatio:&: no fimYde eode.cotra quos difputat plius..iiii\Metaph. V n . ~e fUl]illud Heb.v.Grandi s fermo & interprerabilis ad dicendu qm imbecilles f.tdi eUis ad audiidli. 'gtof.loquens de taIibusdfcit.Mente adhucparuulis &:lacte nutriendis J?Ci~retalia no valetibus ors ferma 9uoagif Vl' non folu credat verum etiii inreUigal fciarurq; qcnrid a~andauo vaG'eG ~:fi::quiaex fed debef pœna ~terna:p;r acddes,a,ute bene debe~ venfali:fci,licet qui~ coiun~u ei cui debeturpœna a:rerna,ve1 fenfus vt quado ell comunctG mortal1,ve1 damm vt quando cll con iuncta foli originali., Vel PO,t;1ldi~i 9' omni IXccato inquam IXccatii e~ pa;n~#æterna d~~f in acer- bitate fibi .pPOrti?na1i~:& ~la ;v:emalt.Q <1!4~~e gene,re fuo tale eft q, COpatlt lP~ fccti ~ra:ldeo Q ac- cidens.f.per gratia CUI comunglt~r?~œna ~l.teporahs de~et?r. Ita 'p ex hoc VC=!1~ale dicatur q,.f:taIe dl 'l' de natura fua eit 'l' coeffe pet Illl.Per qcl duplex venIa eI debet poft hanc Vlta:vna.f.vt remIttat quo ad culpa: alia vt ~r pcena tcporaJe pro ipfo fatiffiat quo ad reatu. Et fic pœua inferni debef ~r te & mortali &.veniali:fed mortali ta§ illi cui de natura fua nullo modo debet venia:nec poteft adh~ beri poft hanc vira:veniali vero tan§ illi cui de natura fua IXraccides venia potdt adhiberi poft hanc vitam. Quoad fectidum articulli de fxiftete in IXccato morta1i,cJixerunt aliqui hrrretici 'p homo in Z mortali abfq3gratia poJfet propriis viribus IXrdurare & 00 ~ccare mortaliter:& q, gratia datur no tam vt homo'"lXCcatorefiftar § vt in bono proficiat.~od Auguft.in libris fuis fuffideter improbat Alia opi. cotra Pelagianos,maxime de 12rectioneiuflidæ:nec ad pfeus oportet nos de hoc dfe folidros. AliorG A eft opinio cotraria:q, nuUo modo poteft vitare quacuq3 tetatioe mortali occurre te.Sed ex hoc fequif q, ois exiftes in mortali vnius vitii fit intclXratus intep:ratia generali:qi circuitola vitia,vel admin9 inc5dnes.Q clno dt ponidu.No fic em'vitia funt conexa,vt g habet vnu,habeat oia: & IXccas ivno faCtus fit omniti reus.prQut determinat Augull.de fententia lacobi.l1lud tame necdfario ,fequif illa opinionc:ga nuUus habet necetfario fuccGbere tetationifcl dendi:fides igitur folumodo eft habitus inteIIectus:vt en copofitiuus & diuifiuus inclinas ipfum n5 ad concipiendum complexiones:ipfæem concipiuntur per auditum &: per inltructionem: red ad aC rentiendCiip1js.~ropter qCl~icit~ug.inlibro de prædeft.bnctoru.Grederc: dt cum a1fenfionecagi,.., B,v.' , ~cnrkia~andauo rare.vt fic a~9 fidei'pfupponat coceprti terminorG coplexionG artieulO11' fidei. ~p ad hoe,n.fidesS B ex aurlitu.ccclm Apfm Ra.viii~ AD a1Tenfumaue & ditfenfum credidorO ite1lect9 nofierqu3tG e de re I?indifferetia fe haber:ga nec por illa I?,euidecia rei c6fpicere,nec rO,~aa naruralis I?~~a jnf1fiti~na pOt ipforum veritatem oft,endere:v~ fic eis pe~ede con~nt(ar. Nc~~tIa pot~ contrarlu el~_onum- c cae:vr omnino ds dilfentlat:nec enam fignum probabde,vr altem dloru opmetur:nec d;la tenue 1i gnu:vt falti hoc ~e~ruti corra~~ fufpicetur,& vni parti ~~hc;reat cU!ll fo~i~in~ alrer!~ : vtln h?C veiificetur prOprie tllud qcldIclt Aprs. Non fumusfufflclentes cogItare altf1d €x nobis qU ex nObIs, Decredendis aut quo ad fimplicium inreIlfgemiam cogitare aliquid potfum9 eX nobis, fuppofi~a~. nerali influentfa dei,vbi cogitatio ide dt qa adualis intel1igenria.de qua dicit Aug.xiiii.de Trti1i.~.i co inrelligentia CU inrelligimuscogitantes. Sed quo ad intellectum complexorum c~~n~tium ar! ticulos fidei non fufficir homo ex fe cogitare:vt faltem ex fe,& ex propofito ex "fimplicIbus 1Jltellectl9 concipiat vnum i1Iorum:& fic eum cogitet.Continer.n.qCl necoeulus vidir,llcc auris a1;1diuit,nec in cor hominis afcendit.Sed vt dicit Aug.fenno.i.fuper Ioan.Cor hominis afcedit in ilIud.Q a em afce,. dit in cor hominis,fed de imo,eft ad homine. Quo aGt afcedit cor hominis furfum efr ab homine.Q: fi forte vnum illorum ffr furfum per auditum ab alio vel aliquo alio modo alique illorum codpiat,~ ddIlo cogitet:ad'nuUum intellectum capiendum de eo afcendere potefhimmo necetfe eftvt nihil ~e co fibi decerminate iudicet fennedurn:aut q, ppria fragiIitare ftatim propter aliquod appa tens venti mite contra ipfum de ipfius veritate in dubirationem cadat: ueutram tfi parte contradictionis per alfenfum fiue alferdonem decerminet.Q; fi ad inueftigationc ex eis qua: videt in creaturis procede,. re pI~rumat, ex puris naturalibus proficere non poteft:per propriam tame infirmitatem deficiens in perfidiam infide1iratis cadere potefr omninodiJIenticdo eis t3ng falfis &: erroncis.Cum igitur crede •• re necelfarium eft ad faIutem:quia fine fide impolfibiIe dt placere deo , 6: accedente ad deum oportet credere:vt dicit ApYs:pofr§ ergo intellectus naturalis ad hmoi act1feliciendum f.\: puris naturalibus 110npolfit afcendere:neœlfarius efr ei habit9 fupernatura1is qui ad hoc Intelledum indiner:qui did~ habitus ~dei. Sed V'trUad ~unc aCl~eli~iend~;f.v~ intellectus alfennat veritari,copl~ioni~ qua nul F Io modo mtuetur ex fe,requlrarur alIqUIShabitus ID voluntate ,de hoc cfr <]ur;nlo.fuper tale.n.alfc~ fum qui non prttfupponit nili naturalem incomplexorum intellectum,&: complexionis volubilem co gitarionem,fundatur omnis fida fcientia:qua: purificat mente ad creditorum intelligentiam : vt fit media inter naturaliter intellecta &: fUJXrnatura1iter inteIlIgenda.dicente Augufti.fuper lllud pfaJ. (viii.Da mihi intellectu. Œuis nifiaIigd intclligat nemo poteft credere,tame jpfa fide qua credit fa~ natuI ve intdligat ampHora.Alia enim funrqua; nili intelligamus non credimus: &:alia qUitnifi cre damus non intelligimus.Proficit ergo intellectus ad inrelligcnda qu~ credit, & fides proficit ad cre~ denda qUt;inte1ligit:& eadem vt magis magifg3 intelligantur in ipfo intelledu,proficit mcs:fed hoc non propriis tang naturalibus viribus, fed deo donante atg3 iuuante ,fieut medicina fit non natura ve oculus vitiatus vim cernendi recipiat.SEcundum hunc crgomodG difficulrate qu'.;ftionis.inre~ G lecta fciendu efr cpaliquom eft opinio cpintellectus nefter ,quia Vt iam didum efr ex fe efr indetcmli::l natus ad hoc cpaffentiat articulo complexo credendorG vel non alfentiat:indetenninatG aut ad duo ad alteru eorG non determinatc mouef,nifi ~ aIiqcl determinatc moues ipfum ad illud: inrelkct" aGt nofter ve dicunt no cfr natus moueri nifi a duobus.f.ab obiecto proprio qa eft furma inrelIigibilis,& a voluntate: q fecundu Anfel.efr vniuerfalis motor in toto regno anim~: CU nullo horum intellectus mouef circa aliquid,nec habet aIigdapparens verifimile plus pro vna parte contradia:ionis,§ p alia tunc per ~qualitatem fluctuat i~telledus inter vtrag3 p~rtem cotradidionis,ficut in problemate de quo neutro modo opinamur:vt dicit piis primo T op.Cu vero habet a1iqCl ebile fignum appares ve d rifimile plus pro vlia parte,§ ,p alia:tunc aliquanttilG vIii adhr;ret: red dubirando,& formidine haba do de alterius veritatc.Cu aut fignu magis multli verifimile habet pro illa parte, dimiffodubio ia:(iri f~icaf de iIla.Cu Vero habuerit mediu .pbabile,tiic dimittens fufpirionc opinaf.Cu vero Jlabuerit me dlum demon1tratiuu,tunc [cir rem ficut conclufionem:cum aute abfg3medio:fed cognitis terminis cognofcit:runc intelligir rem fieut principium. Hoc modo intelledus determinatur ad alicui atfeI1llll tiendum ex natura &:euidentia rei.Alio modo determinatur a voluntate: quando.f. ip1aexlibert~ te fl1;apra:eligit Intelledum alteri parti alfentire determinate.Cum igitur ex natura rei intelIea:us~ ve dictum cfr, non potdt alfentire rd credendæ : et pra:ter rem non habet aliud ~ouens nifi voluQIll tatem:dicunt q, intellectus ad actum credendi,vt alfentiat credendis, ncceffc~ babet moueri a voluQ t~tel Et hoc dicunt Augufr.dixilTe quando dixir,q, ~era poteR homo nolrns,credere aut nonpotdl rufi voIens.Et ApoftoJus cum dixit.ii.ad Corin.xJn captiuiratem redigellteS9mnem intdle~. & tluodlibct.fluintum. fo.cX eVII I. 'Juo fumunt pro principio q,o~ratio intellectus ex duobus procedit prindpiis. Et arguunt vJte.t dus q, cum aliquis actus ex prindpiis duobus procedit. ve ipfeJit perfectus,oportet q, vrrunW i1J()lI rum in fefit perfectum.Perfectio aut poteriæ qua ordinatur ad actus, dt habitusrefp5dens illi aelut Ad actum ergo credidi I2fectum requirunt & intellectus & voluntas. perfecti per habitQs ordinato, ad actum intelligedi.Cum ergo ille vt dictu ell fUl2naturalis elt, & ad actu fupernaturale no otdinaf ar nifi habitus fUl2natnralis : ad adu ergo credendi re~rif ali~s habitus fUl2naturalis in intellectu ad kiltiend6:vt poffitaffenrirecuiufmodi elt fides:er in voluntate Vt velit mouereintelledti adaffentii dli ~ctiq; fie iIIe.Et ~a fCl~ltraeet habit9 fidei in itellectu , fi no eet habit9 illealius in volurare,ro 'J' no pollet in fuum aCtum:ideo rcfpondcnt ad qu~frionem,dicendo (p fides no poreft effein intellectu abf H W omni habitu infufo in volutate. Falfiras huius pofidonis firr& rationis ponendi eam clare patet ex hoc cp.f.omnis habitus inquantu dt habitus determinate difponit & inclinat exfefubiectu in quo efr in actum· determinatum circa determinatum obiectum. Q; fino nili J2ft'deinclinat;oportet q, fit natus perfiCi,ve inclinet perfecte.S ecudu rfi gradum & analogiam fu~ perfection{s,neceffe efr pone •• re cpinclinet: ira ll' fi hoc non facit, habitus dici non potefr;ficut patctinoibus habitibus vnluerfali .• rer:queadmodum lux lucidQm ad adum lucendi:ira q, non debet dici lux fi hoc non fadar. Fides er_ go in intel/ectu a ut non cfr haBitus: aut intellc~ difponit & determinare inclinat in actum crcdellct:i:hicaliqu:jmluyariatUl iudicium de a~ v gmentoeharitatis:vt cofideraffeClm ei9 fubftirif ~cnticia~andauo da charirare vit;compar~r~ ad charitarem patrj~:pone~~6 dt c~arira~e vi~ augme?ra? ~ in init- nitl.lm.Et hocl1on fimpltclter &abfolute:fed fub condlt.lOne,& 111 refpt'du ad charJtate patrl~~q; au gmentarefpodus i~ infini~ 9adf;~uare~ ei~a~t priu! ~ ei po{fet adftqua~: 'luia nu~§ po{fet ~Iad~ quari:vtdidG eft.PerhUcem modu ch.mtas vl~quatucug; fit pcrfuda fecudu ({fentla & .0&,1atIOIlem imperfectaeftin refpe~ucha:it~atis patri'i a.,d millu~ ~uo ~d fIlius ope~ationetn :V~ia~ ~icef •~t l'deo p ilIa,debemus niti, ven.lr~a~ Ift~:~ fcclmhuc mo~u mte1hgl de~en: dicta fan.d~~,qul; ~n~nuat cha~ ritarlsaugmentUJn VI~ 1!11~finuu'pced~re.fcdm lJ',aperre exprl~lcgl0f:Phlr.l1I.q1;1æ dlcl~ fic.C?rra mus:intendamus.ln via emm fumus: norer1'O refplclamus: fed m 3nrerlora e..'ttendamur mtentlone & defiderio. V ira.n.bonl chriftiani,fal1Ctum defideriG eft;Q cl aut' defideras nodG tencs:fed ddiderio capax efficeris:vt cu vcn,erit qd vide~,irnpI.ea·ris:Sicute.m ~ veIles im~lere a1iqu~fil~u: & n~lHg m~ gnu dt' qd dabif,e.xrendIs finG,& extedendo facIs capaclore:fic deus dJfferendo rem extendI t de1iderl um:defideral1doextendit animG:extendedofacit capace:defiderc11lus ergo & i11lplendifUmus. SIC Q (rgo breuiter recolIigedo dico lJ'chari~'as creataf~ue viæ,fiu! patri~:fi11lilite~& eius o12~!io,~fimpfr abfqJ oi fuppofitioe,& abfo1ure abfg; 01ref~a:u cofideref,no .peedIt : ne<;p pcedere 1IfimtG fcam pat al1gmel)tG.~ifr ~eg; d;aritas vj~ quo ad ~ugme~t~ in ~~useffen~i~:a,utoperatione,co&,1ara quom~o cUt;pad charltate patrlæ habendo refpectu ad quatttare m c{fentla dhus,nullo modo poedt augallO infinitum.red charitas vi~;&fcclrn augmentfi fubftanti~,& o~ationis fu~ coparata ad charitatem pa rriethabendorefpectu ad quati~ate eius in ipfius o(:?arione:dico '1'potiuscharitas viæ augmetarctur in infinitu g ad~qref charitad parrit;.Et fie ad neg~du poffibilirare illi') pofiti6is vel fuppo1itiois ilpo nerefcharitas viæ diao mo po(fe ad~qri eharirati patri~ dicim9lJ' in infinitG ilugmerarcf prius g ei ad~uaref:ita '1' ipoffibile ,eet ad~dofie venire oino.Sed hae pOffibiIirate charitatis vit; ad augmenrti in infinitG:ficur no ponini9 nifi ireflXctu fub eoditioe,fic no ponim9 ca in reipfa oinoJed in aia & ill co1iderarloe intellectus tm.Cuius fiic videri1Us iri naturalibus. Œuis efufcclm '1'dicit piis..-iii. Phy. non dt po1fibile e(fe infinitG adu corpusfen'ibile : &,ideo ne'l' peteda quatu elt ex parte rei: propter qcl eda fieut ibi dicit co~en.propofitio naturalis dices '1' ois linea pomt crefeere in ifinitG,fulfa eft:co fider;1tioerrJ naturalis de linea ell:feelm '1' eft finisexiftcns in materia: & fic contingeret magnitudine tffe infiniram in actu:tii poffibjte eft e{f(infinitG actu corpus in imaginati6e mathematici:& hoc ne•• gatiue :irnagin5do.t:ipfum abf~ fuperfide claudete ipm:queadmodG irnaginaf vacuo infinitG extra mundG:&ideo vt dicit c6men.Propofitio geoIl1~trica dices cppoffibHe dt imaginari omni linea ma iore,iUa vera efl::qriia confideratio geometrica efr de linea fcom cpeft abflracta a matei'iafenfibiIi.Ec vYradditio menfurc; qua vtif gromerra,eft de capitulo ppofidonG imaginabi1iLl, qUt;funt quafi fune damera gc6metri~,abf'll eo cp funt extra aiam.!n irellectu aGt mat hrmatici no eft poffibile ee corpus qctcu<;pinfinirt'i in actu.ga vt' dicit plis.ii.Metaph.difpofitio de linea en ralis.f.'1' ipoffibi1ecn '1' oopre h~ndaf p.inteUedl1,nifi {2fuG ftam.C inter duo punda. Tue circa intellectG infiniti mathematici m6f dio modo fe habet inter intellectu naturalis de quato natura1i,& mathcmatici de quato mathemati,. co:qm no pot inte1ligere infinitG fimul,ficur poreftimaginari marbematic9:fed in hoc conuenit cum natura1i.p(5t rii intelligere infinitG fieut dies & agon:ijnini fu(:?finitGinfinitics rep1icado:ficut poreft metapbyfie9,in quodiffcrt a nattlta1i~ V iidicit c6me.fu(:?iUud.ii. Mfta.tmpoffibiIeeft nobis itelligc,. re 1111(.'3 infinira,nifi qii cociplm9 ea finita Itcrfido ea infiniries. & hocn6 facititeIIigere infinitG.Erlio Q imagin~t9 fuerit linea infinita 110 p6c itelligere ea.Et i6 vt cotlnuo dicit piis, g cG fua irnaginati6e acce'(:?itinea infinira,no determinabit diuifi6es ei9.{2qcl exponit modo quo linea ifin~ta habet imagi l Ilari negatiue no pofitiuc:vt dictu i.5cam ergo modG q fcom itelkctu matht:rnaticG e poff'ibIlelinea aut magnitudine augmetari in ifinitu abf'l' eo 'p oil1opotTJbilefit huj9 augmetG dfe 111eextra:fed i r aia tiimmo:cofifr penit 9 dicoln.ppofiro;'1'fci1m pdeterminatG modG poffIbiIe eft fcclm it~llectti cha ritate vi~augmcrari ill ifinirti abfcpeo cp1it poffibile Ipm rein re cxti'a:fed HreIIeClu tlii. Vii gafeam hoc e.bariras patri~ 110 oino excedit charitatc vi~,nifi quo ad opationeei9:q tfi no e i.6nita:io charita.!J vi~poti" di {2fici :? ( charitate patric;,quo ad augmcru dilediois in mo diligedi gi fubft:itia charitatis, f~fi forte {2ficiaffcam vrrGcp:vt ia dicef.Et 1iccapaciras de q 10fJfgloCi3 dicta A ug. qua auget in no bISdefiderill,n6 ta dt ad augmerG charitatis mai9,quo ad ei9 e{fenria rerorquedo:g ad iretione actio nis diligedi in a(:?tavifione q pfens fit ipl11diligibilclQ lii ctfi quo adrub1latia charitarls charitate pa rri~ attigeret charitas vi~ ']oie coferuato a deo iflatu meriti fupra c0e3curfti vit~ hoan~, I1U9tii attl g~ret ~i1ed,io vi~i?ft~uore diligedi ~d abfentia obircti a~wadG diIft!iois patria: in feruor~ diligen .• dI ad pfentlam obIectl. qil aJ1tegJof.mfinuat per hoc lJ' dIcit lJ' deus dlffercndo rem ektendlt defided J.U11.f.f.tdendometem eius capace.Res.n.i11a nondl aJigd fubftati~ charitatis:kd ipfe deus obiectum fo.CC. ikedetiscxp6nerlsiUud,Profequot htauium. diCitJ~o .tHa velduo:Ced vnum fummu bonum :quod dt vnum dn quo funt omnia bona:&: illud dt nollea beatitudo increata: & Circa ipfum in adU 'dile~ ctionispra:fentis obiecti per apertam vifionem confifHr nollra beatitudo creata:ad quam non poteft attingete,nifi fanato oculo intellectus,& gullu aff~aus,fomi[e ex peccato,&: emi iIIecebra peccati ex R purgaris.DE ocu~ipurgatione Aug. [ermc.iJuper Jo:'m.loquens de lticequt; deus dt ; &. de homine viatore~didt.Oec9 prc;fens ellloculus ri'} abfens eChfordidos &.:audos oculos haber:quom6 fi videre f non po(fet irruente puluere vel fumo diceret illi medicus purga de oculo tuo quicqd mali cll,Vt poG fis videre lume oculo!um cuorCi:PuJuis &:fumus pecca ra &.:niquitates funt:rolle omnia ifra &:vide i his 1ap{entUiqU~pr~ns eft!quia deus ipie eft fapientia:ct ~iClum efr:Beati mfido corde,qm ipfi dea .videbut.De purgatione aff"ed9didt Ii.Ixxxiii.q.q.xxxvi.Charitatis venenfi dt fpes ndipifi:edoni, aut retinendorCi temporaliCimuti'imeti1m eius cfr immutatio:chatitatis perfrctio Ilulla cl.1pidfras.Erlo:il quif no tm de cupiditate veniali & mortali, fed virtuali in e(fentia fomitis:q non fepugnat dreriti~ charitatis,neq; eiusaugmento.qa non repugnat augmero nifi eius adus:eius aGteffentia illi dtigme to per fe non rep~gnarjqa cofillir in l?tCctadiIectione:fcctm l}l dicit Augult.de fen.Ilitobi,Jn aliis ma~ ior:in aliis minor,;n aliis l1ullaefr.Pleniffima aat qu~ non porefr augeri,§diu homo hic viuit in nem i ne:§diu aGeaugeri poteit, pœcto illud qd minus ertj avitio dt~ Ex quo vitio noh dt i~lhlS in terra qui faciat bonum &: non peccet.PleIiiHitna inteUigo quo ad petfectionein; non tam in rl1bllada.cha •• .ritatis,§ inad:ione diIeetionis,quæ reueta in nemine hk viuente poteO:effe: edi inteIligatur fecunA dum prædictum modticharitas quo ad fubllantiarh ncm viæ:quernadmodum fi cognitio intellectu· aUsex fide intenderetur in infinirum,nung tamen adæquaretut apertft viflOni: quia eO:alterius gcri~ ris.Et fimiliter augmentul11 cognitionis qd additur in aperta vifione~O: aIteri9 generis § fit augme tum quod recipit intelIectuaIis cognitio fecundum fe.Sic etiam a~gmentum dilccttionis ,(lCl dileCtio parriæ addit (uper dilectionem viæ,efr quodammodoalrerius generis fecundum prædicta;g fit au. gmenrum diledionis vi~fecundO fe.Et hoc queadmodficfi imaginatiol1e marhematica,.Iinea mouea turoid lacus infup~rficie;augmentum qet addit Un~ in collieutione fuperfidei;omino eft alterius ge neris g fit augmetiiqa couenit line~in longfi fecGdum fe.Propter qa cognitio aut dileCtiovi(nun?j adCCquari oreO:tali cognitioni aut dileCtiohip:irri«t,etfi in infinitG ponatur llugnreta'ri ~queadmodti p ~in infinjtti augeref linca.fub ratione liIU nun~ adæquaI~f fupe~ciei.V 4 vt aliud(xemplumd~ 1;cnrici a ®~ndauo ~ J:iU5 aliquantuM ponamus de angulo i?duro i?tcr line~~ recta.diame~i,&.curua femicircu!j,q~m in infinirti augmel1taref ad augm('nratlOn~m Jm~~feml~lrcularIS, nung ~tt1~&eret~a~quant!tate an gu1i recti daufi inter lineam recta IXrJ.l:ndICulamercadet~m f~E e~tre.mlta~eemfde dlametr!.& hoc quia licet angulus exn.1tura cffe~ti~fu~9ua a~gulus efi',elu~deratlom~ fit hue cl~udaf f~b hnea cu~ ua,fiue fub linea rcda:di ~a alterIUSroms efi'l111caurua,& hoea reela mc1udens Ipfum:ldco quantll c dt ex natura fua cfi ellminorred:o po{fit fieri t;qlis:tn inquatG eft indufus fub linEacurua manes fub curna n'uUOil1opot ei~quari.Confil'rin.,ppcfiro licet cha~itas vi~quo a,dtt!UOre ~ill'diois ei: ,~mi~ti dl de elrentia charirads & ipfius fcruorls,poffit ad~quarl effentlt;chanratls patrIæ & feruorI eJ!ls In quacum cofequi.f e~~ntiam c~aritatis fc~m eius an~lo&ia:tfi inquatfi ~ne~eru~~cha~t:tis e~ coniu dus pr~fel1ti~obledl In apta Vlfione,~ung l;"5cfi'at~n!gI ~ f('~uorec~]~rttatls VJlt~nqu~tll elt ,cIrcacb fectum folfipr~fells in ~nigmate,g t;nIgmatlca cognttlone.qm cog~1t10aper~æ VlfionISo,mmn?eft aI terius rationis g fit illa q cfr in ~nigmate.Si vero loquamur de charItate patr1~,quo ad fua l?fcdlonem in fubft:1tia habitus charitatis~ poffet dici fecfidGiam dicta 'p no dt incouenieslp ~qua1isfit aut ma~ ior charitas vnius viatoris,g alterius contemplatoris: vt dicat lp cuilibet in pfenri datur quic~d me fetUI de au~entoc~enti~ chariratis;vt ipfovt~f ~d .p~ere!ldG ~mp~ius g .prner~ref ,fipars ~efer~•• refconfereda IIIpatr1a:& lp hoc multu attefi'at dlUtnt;;rnlferlcordlæ.Sl.n.dat gratiam ImmerItam 111 pfenti ve videtur ,mulro furti us dat & omnem meritam.Sed adhuc multG diltat a perfectione chari •• tatis patriæ:vr dictum efi':vt fie fini5chariratis vldmus no fit terminus augmenti in fua effcntia:'1' recundfi HU petitione hoc poffet haberi in fine vit~a1icuius:fed cofiftat in eius operatione,qu~ no po tefr cffcin hac vtta:fedfolum in patria:vr dictum eft:in qua confiftit plenitudo charitatis qu~ augfri non pot,qu~ in nemine e11gdiu hic viuir. Er fcClmhoc ponedo 'p motus augmenti in charitate via: procedat in infinitum fecundum dictum modti,t'onendu elt cum hoc 'l' efrordinatus ad rerminfi,& ad finem,etfi non ad adlpifcedfi in hac vita, tfi in futura. V nde & pra:ceprum de tali modo diIedip..- nis non fuit datum vt omnino in præfenti adimpIeref:quia hoc efi'impoffibiIe:fed vt EfectioilIaqua impleri poffl't defideraref.dicenre Auguft.de fen.Jacobi.lbi videt qui recte videt vbi &:quando &:vn de fperanda fit illa perfectio cum non fit gCladiid poffit.Si aGtpcepta non effcnt no vtiq; effet vbi ho mo feinfpicerer & videret vnde auerteref: quo coronaref : quare grarularef: quid peccaret. V nde illam perfectionem eX}Xdandamin futuro fub comparatione ad illam quæ habet in prttf"enti:bene ex ponit glof.qu~ fuper illud Phir.Hi.~icUq; Efectifum9 hoc fentiamus:dicit fic.Hocfenriam9.f.q> no .dGperfec1:i umus reflXdu rururi.&.q.d.non loquor de iml?ttctis quibus adhuc non valeo loqui fapi f fntiam:qui adhuc lacte potanf:no folido cibo pafcunf:fed illis dico qui iam l?fectieffevidenf: qui ma ducant folidfidbum:quia inteIligunr ~qualitate verbi cfi patre:fed nondfi videt adhuc quomodo vi dendli dt faciead facie.Certa enim fides hic vbi~ inchoat cognitione:cognitio vero certa non perfici tur nifi poft hanc vira,cG viderimus facie ad facie. Et infra. Et fciendum Ip iuRida qua iuftus ex fide viuit:mic vera iuftitia efi':qlicet no imerito in aligbus iuftis mic vera .p hui9 vitlt capacitate &:pem:;:I da dicaf:parua tn eR adiIIam magna qua cepit ~ualiras angelorG.l\ Hnor illa iuftiria f.tcit meritum Atiaopinio. illa maiorfacir pr~mium.ALIA vero efi'opiniocoisq, chariras quo ad fua effeIitiii non habef hic per T fecta,nec porelt habere perfectum augmentG.~ fecundG illam dicendG q>tata di quatitas ebaritatis .. patriæ fcam e{fentiam in minimo beato:vt nullius vita proIixa hic fancti1fima fuffidat ad promerel1 dum augmentli æqnale eharirati iUius.SecGduhoc exponit illud. Qui minor eR in regno c~lo~ma" ior elt iIIo.qClfcClmpriore opinionem exponit quo ad feruorem actus. Jfti autem.ad confirmationem dicti fui adducunt gloffam fupra ide qClftatim fupra:q dicir.Q uotquot I2fedifumus hocfentiamus 'p nodG perfecti fumus:vt illicEficiamur quo perfecteadhuc currimus, ve cfi venerit gd Efectum dt defiruaf get ex parre cfr.i.no iam ex parre fit:fed tota. quia' fidei &:fpei res ipfa q videf &: tenef fucce;l dit.eharitas vero q his maior eft no auferef,fed augebif &:implebif. In qua plenitudine implebif illel pceptG charitaris.DiIiges dominti deG tuum ex roto corde &:c.Et coftat vt dicit ilta fecGdaopinio,q;t hoc noninteIligif nifi de charirate fcClmfuam fubllantiam.lIla.n.fola fcClm 'p hmoi non aufrrf: etfi actus eius alterius modi in diIigendo g habuit hic fuccedit:vt patet ex dictis.5i ergo impletur vt fiat tota:qo aut eRprimo ex ~re: &:poftmodu fit totG: fiillud fit fcClmparre integrante reiquantitate fi, cut coringit in propofito:oporret 'l' hoc fiat per addirioncm alrerius parris integrantis quantitatem qu~ non ponit augmentfi nifi fcom rei fubRanria.qClexpreffe infinuat glof.qul; feguif.In q plenitudi ne &c.vtoportcat lp aliud fit pleqitudo ipfa,aliud operatio quæ impletur ex ip& plenicudine.Augu ftinus rame in fine Enchi. videturinnuere 'l' ifta plenitudo poffit haberi in vita ifta.vbi dicit fie. Mi:$ ~uitur autem cupiditas charitate crefcente: donec veniat hic ad tantam magnitudinem qua maior. i2uodltbtt.·se1uintum. fO.,CCI. riTenon potrir.Et fignanrer dicit l10c,ad differentiam illius qU~erit in patria, dequa corinua fub dic dicens.Ibi quis explicet quanta charitaserir,vbi cupiditas quam nUllc coercendo fuperat Ilul la erit: Et amplius Auguft.primo Retracta.cap.vii.illud qd dixerat in Iibrode morib.eccIefi~,Dt: um que cogno[cerc volumus prius plena charitate dI1igamus:rcrractas exponendo ait.Melius di•• eeret fyncera g plena:nifi forre puratur charitate Dei non furura ciTemaiore qu~dovid€bitnus fu cie ad faciem.SIc itag; accipiat tal1g plena dicta fit qua maior effe non pdfrit §diq ambulamus (? , V fidem. Erit em plenior immo pkni1fima,fed ~ fpede. V Nde fecundG ifia opinione qua: certior e Ad arg pri IX cui magis Aug.coilfentic in iam dicta aUdoritate libro RetraCl.refpondcnd6 ell argu mento qa •• pro fe implicat peedens opinio:fcilicet cpDeus dat in piiti charitarf immerita,multo fortius ergo & meritam.DicendG cpcharitas nccc1faria fuit:quia fine illa iuflificatio non fit vtiufiificatus paf•• . fit mereri.ln merito aut ex~te merentis fimuI agunt charitas & liberum arbitrifi:fed plus chari,- ras:propter qClplusmeref:vr pro quato meretur libero arbitrio ftatim detur ei ad vfurn:proqua rovero meretur charitas,referuetur ad pmium:qCl nece1fe nO dtdarificut charitatem prima: !1a findIlopaterit mereri:& forte dari no' expedit:vt eli minori adiutorio tiberIi atb •.pficiar gloriofi9• Ircafecundum arguirur Ip charitas polfit diminui cum effectu; qrii yt dictU efr Qua:. mii~ :fupra in pcedenci qua:frione',venenum charitatis &c. Cum ergo charitas potefr Arg. prino. ~ugeri fccudG diminutionecupiditatis,& diminui poterit fecunducius augmen rum:& hoc cu cffectu.cupiditas em cfi df~au ~ augeri pot & diminui. CON Io oppofitG. l r~a:iIIacupiditas q cbritas diminuif,cu no diminuitur nili [I augmet6 charita,s Cls,aut efr mortalis aut veniatis.No morraIi5=~a lI1aoino charitatecorr6pit.No X vcniaIis:S1aiHacharitati no cotrari"f;~a fimul fiat cu ira. CVM fc. clufi6e.s fuftmeatvtJ;'ltate prlClpIorum. " EX quq patet q, peccasvemabter no agit quatli l11fee~ A vt no recipiat iIJumiti~tione: ficut nec ille g habetoculG in retia oppofitione ad fole: (tfi abudat;= &'CIidattermediG.&ideo nec de9 del?et eifubtraberelumc fufi:ficut' nec fol illi fuG.Nullo ergo mo i ~ veniale charitas amittif:firr nec diminuif,ficut nec diminuif mfluxus luminis a folein oculli,et •• 1iattcderet aliud intermediu:dumoi1lud foli in mfluido nullu obftaculu poneret: fieut nec potdt ponere creatura deo:quia intgeft., SED quid!llungd veniale aJigd agit in piudicili cJl~ritatis!vti B 9l.agit em minuedo ih actione elicienda v~I elicita 'exdldritate ~ruore:ne tanto feruore di1ed:i6is voluntas potrit ~rriin Deum,quanro fivenialenon comififfet:& fimiJiter minuendo habilitatem ex in volutare eius actibus gfiatamSed cum ad actu dilea:fois duo cocurrant.r.liberli arbitrifi eli,. cies,& charitas monens ipfum:& in actu incJinas:qu~ fecundliA ug. fe haber adliberu arbitrifi fili cut fdror ad equG:qu~do aGtaIiqua duo ad vnli actum c6currunt pot dfe aa:CJ impedimentu vel ex parte vni9 vel ex I?tealterius:Oico ergo cp veniale ponit impedimei1tfi actioni dilectionis: ne in debir(i feruoremfrcundii exigetiam chariraris eliciatur:rio ex I?tecbariratis ipfam in aliquo dim,i ,nuedo:nihilem vrdictCi e agere par circa ipfam I?fe:fed exp.tc hberi arbitrii tan§ inflrumeti & or gam charitatis:& hoc illa inc1inatione in finc que ei charitas actib9 fuis impreffit,diminuedo, &f1:' miIircr aduu feruore remittedo.Er licercharitas itegra malle~r: liberli tame arbitriurefpectu ad9 di1igedi con~inue te~fcit:Vt in fine fere intatti frigefcat qfi cJ13ritateomninocareret: &I? hoc ~ DUS fir ad c6mittedti tnortale:& fit itali fratu aliquado vt necdfe fir cp aut cum adiutorio charita tis tepore excutiar:qCl feml? affiflcte charitate i fua ""tdtate e:aut cp diu aareno poffit,& i morra le peccatum:; cadar:ficur ne~ exifies in mortali: ~a charirasefr fibi quodamo acfi no dfetoino.& p hunc modu difponit venialc ad mortale:& per hoc ad charitatis corruptione abfwomi eliminu •• tioeri9 pcedcte. Charitas igif nec a veniali nec a morrali cino di1ilinui p6t,neqJ pctctialiter negJ eli effeCtu.Siergo fit diminuibilis.cti dfeau& ad ei9 diminutione nec dfectiue nec meritorie aliqfide re ,quia ipfa res eft furma verbi qCldt cc3pofitum ex actu inreUig~di & obiecto vel ex VfrO ~ cGporentia inrell~ctiua.sQbiectiu~ fOrmaf verbt1 dere quado res ipaeft quali materia circa qua intellectus operatur adione fua verbum produc~ndo.Primo modo diuina dfentli1 inquantum ha ber rationem inte1Iect9 fecfidfi ratione noftriiteIIectusquodamodorationem quafi verbi dTentialis habet:Iicet ex hoc ,pprie no pofIitdici verbG:eocp verbO in diuinis nodt nifi }XrfonaIe. Eri tali irel lectu eri:i ea c6fiderarerarionc memori~& illteJligentiæ:~a ipfa diuina effentia inquantfi fibi fem IXr eft pfens,ftbiip1ieft memoria ad mouidG yrinre1ligat feipfam fuam effeuriam.Et hoc modofbr mado verbfi. inteIligimu~ cp de eo qc1pfenseft obiectiue inteUectui, non formae aliud verro a fe.Ta· li. aute quod i intelleCtu diuino modo pdido habet quafiraticmeverbi etrfJltlaJis,;pportionaleeftiQ nobis verbfi fimpJicis inrelligentiæin concipiendorert1 quiditates vniuerfales:de quibus no forma tuI:' verbum aliud ab ipfis. Secundo modo de diuina effenria fonnaturverbG ~fonaleindiuina in;:;t te1ligetia:q eft dei triniratis: fed vreft dei patris adudiccdi 1iue coceptu didiuo ;pducendo perro.- llam:qCl quide dicerelicer 1it actiointdlectuaIis perfonæ.f.parris:nc3 tn elt ipfum inrelligere:ga in- teUigere non eit nifi effendale: dicere vero non nifi (?fonale:licet non fit 1ine itelligere' fubrraClo:quc CJdmodfiin nobis coponere diuidere ratiocinari conferre difc~rrere & hmc3i : licet fint actus itel •• ledus noftri:non tn ;ppric dicitur effe inrelligere quædam. Dicitur e~im hmoi actio inreIIect9 .p pric cogitatio quafi cogitatio qua:dam eft 1iue volfiratio,vt dicit Auguft.:tv.de trini.ca.:wi.lntel:ll ligere ;ppr(e ell quædam cogitatiois il1furmatiopoft§ ~uenerir ad id q pa:OPIl T mc vcl,ppno,ve1 alieno, vel m1%tIm,pVttOll.Pro PetO ,pprlO a feipo cOl11iJfo no . _ clt d?biu quelibet:ee.puniedu:~a~ze.xviii.dicif.~nima ,qpeccauerit: ipa' mo fierUr·Pro ~o pure aIteno nuIlus pUnttur pœna mBlcta:kd fie:PUl1ltus fuIt [olus Chrifius pœ;. l1a v0Iun~rleaJfumpt~~. CV~ e~gode ~ inftitta .procedat qua:ftio, pro pecC:3tocrgopatrl~ qt1pure,allenum (ft a fiho,nung fi~us pumrur.Et de ~OCmodo puniti9I1isintclligebant h~rctict, ~Iumntantes verus teftamentum.dlud fciIicet Nu.u.Egofu'm dominus deus tuus fortis zelotes vlfitans i~iquita~e ~atnH~ filios. fecti~um lJ'ibidi dicitglo1fa.~itinthærtticiq, non boni dei ferlll Q10 fit qUI .p pcccatJs alterIus altcl1i dicat pleai. '~ fedm hoc fteDigitur dittaEze.inductu.siago iluodlibct.,tluintum. fo.CCXII. filius puniaturpro ~ccar() patris:hoc noelJ:ni1i quia quoda11lodo dt ruu.Q!!odamodo aut pecca tU pat.ris cfr ruu velI? naturali: l'pagartone,vell? volurarls imitatione.Primo~o~p ce:.p ~ccat~ primi paretis Ad«: puniurur : inquatu ocs cu ipr~(l1 Jt:cc,auit eram~~:, &: I?hoc In ~p~oo~s~ccau~ mus.dicete ApuO:olo.Ro.v.ln quo oes ~'l:ccauerGt.•&: ab Jpfo dehctu 1 omnes ~efcedlt:dlcere Apro ibidc.Per vnu homine IXccatG in huc n/udu intrauit; Qct gde inqu5tLleO: I~ vnoquoq;, proprium V ~catli cfr ei9:& pama qua ,p co fulliner:no ta d1:.p JXccaroalieno § .pprio.Q9odamoaut P""· tu parris cfrfuti l? voltitarisimitatione,aut quia actu imitari fUt. Sic eria cu,p illopuniGtur plana. cfr 'p no ta puniurar.p alieno g pro .pprio.& fedm hoc Exo.xx.cul? illa.Eoru qui oderGt me, dicit Glof.~i pccdidbus hom!nibus foc~iat1ifrGt, aut ~uia i~l!' imitari po(f~nt. Sic ad,huc no pun~t. filius tam pro ~ccato patris ij propno:non 'p fuerit .pprlu:fed 'p propriG e(fe porult:vt ab Illo P" feruerar.Sed pro tali ~ccato patris nug punitur filius ~terna1iter,fed tIil tepera1iter. PER h~c pa tenr obieCta vtriuf'1J partis •. .. EquGtul' qu<:fita circa hominis facrameta. Vbi primo qrebanf qUt;da de difpef~ " . tione dl\:a facramcra. Deinde qdaalia circa vfum facrametorG. CIRca primli ., Uf;rcbanf duo.Primti ref:æau difpefantis:vrru l? ccc1efiaporclt fIeri difpefatio Q!!~ll.nt!* . aut imutatio circa ea q funt e(fendalia facrarnetis • Secudu reftxctu eius cGquo Qg~~ . difpefaf:vtru reIigiofo .pmoeo ad ordinesfacf()sl1 difIx:nfatione expriuilegioor dinis fui pomt cura comitti ad difpefandu facrameta aliis.CIRca primu arguif Arg.pnn. . 'p no:quia ilifrituti6 eoru q funt e(fentialia facrameto,adfolum deu p:rtlliet.er go & dif\XnL1tio,aut imurario circa illa. ·IN cotrariG efr 'p fubditusefrnlateria e(fentiaIis pœnire In oppoP tit; facrameralis qua faccrdos circa ipm adminiftrat;& l?fonrrfunrmat1a e(fentiaIis circa qna admi lJiO:ratfaerametu matrimonii.Nuc aut eccIefia in fuo capite bene mutat hmoi mareri<'i,fadedo de fubdito n6 fubditG:vt ordinatusfacerdos n6 poffit eu abfoluere:negJ circa eUpœnit~tia C1cramc" X tale adminillrare.Sifrl?fonas legitimas ad cotrahedG facit iIlegitirnas. Dlcedli ad hoc:cp fubieet9 Refponfio. legi qui di obferuad5 recepit ab ipi9 iftitutore,circa ea nihil imutare pot.iuxta ilIct qo A nguf1:in9 dicit de vera ref.JnifJ:is tpalibus legibus g§ de his hoies iudicer cu eas infiituut:tii cG fuerint infri fute; atsP firmat~, no licebit iudici de ipfis iudicare:fed 12 ip(1S coditor lcgfi teporaliG fi vir bonus dt IX fapies,iIla c6fuIir æterna,de qua nulli anim~ iudicare datu d1:: vt fcom eas imurabiles regu Ias quid fir .p tcporc iubedu vetandtigJ difcernat+ Vii & de lege Moyfi dictu eO:populo Ifrad.Au~ di pcepra & iudicia q ego doceo te,vr facies ea viuas.Et requif .No addetis ad verbum 'la vobis Io quor ,nec auferetis ab eo.Exo.xii.Q ct pcipio hoc folGmo f.1Gito: nec addas ~c9nec diminuas • ca ~rgo legi eu5geIic~ fubiecfa cfr ecclefia,& ea a'Chrfflo Iatore& inftitutore eius recepidnregra erll1l go & inc6raminata deber ea feruare: & nihil circa drenriatia pceptis eius imurare. Si em, yt dicit: Apl's Heb.vii.qui p:rangelosdictus fermo.f.vereris l~gis,fadus dt firmus, & oispuaricatio& in obedietia accepit iulta retributione merœdis,quomo uos euademus fi rata neglexerimus falurein qu~ CU initit1accepilfeunarrari J:Xrdomiuu,ab eis qui audierutin nos l2ucnit! QEeadmodli ergo ~ccIefia ab Apfis accepit lege euangeIic5 qui c:aaudierGt a ChriO:o pdiciire & enarrate ~a:fic oper ter ea coferuare,& nihil abei9 iftitl1tis fubtrahere~necineis aliquid mutare qct vcrgat cotra illa q funt de fubO:iir1aei9.QuarecG qcGg; funt c(fentia1ia facramctis funt fIla q J:Xrdnet ad principalfa y inflitutaeu5gelica:idcirco dicofimp1idf cp eccIefia circae(fentia1ia facrarnetisnihil p6t imutai'e nec circa ea difpCL1rein aliquo, vt aliquid circa ea immutef. Quatu vero ad accidetalia qu~ p:rri •• nent ad ritu & modu admim arandi faeramcta,ftatucre poteO: & variare atq; murare • In quibus di Chrifi us eccle1iam fha grauari noluit varias inducedo confuetudines ac llatuta : pone~do qd :iam tempore fuo Auguftinus deplanxit factum in ecclefia:in fine (ecudi libri ad interrogationes lanuarii. vbi fic dicit.Hoc nimis doleo 'l' in diuinislibris pcepta minus curancur.,& tani multis si fumpdonibus plena funt omnia.Er fequitur aliquibus interpo1ids.Ipfam religionem quam pau~ c:iffimis & manifeO:iffimis .celebrat:ionu facrametls anifericordia dei liberam e(fe voluit, feruilib9 oneribus pmtit:vt tolerabiIior fit condicio Iud~orum: qui etfi rempusliberraris non agnoueruIiC legalibus tame fardnis no humanis pr~fumptionibus fubifciut1tur.Rabi Moy. inter legalia pra:ce pta & prohibita fexcenra &: tredecim computauir.5edquot'fintquibusecc1efta onerata fubiid~ tur quis fufficir enarrardSed ve cofequeneer dicit AugufHnus,Ecclefia dei inter multam palea m multa'1J zizania conO:ituta multa toIcrat:&ramequ~ funt contra fidem vel bonam vitam nec apl'l Z probat,nec tacet.Ad illud qa arguifi cotrariti:'l' ecclefia ifuo capite mutat aligd circa ucramcro Adarg.fn ra materia :diccdGcp no eft credcdG cp circ.lcifentialia f.lcfisali~d adhuc murauit:imo'l' iriregraop}X\lt D iili ' ~enrici a ~9ndauo tenet quemadmodum ab Apo~o~is cdctt.1 ~afufccpi~,fi~e ~nfc~iptis,~ue,in o[)fe~uanriis.Q~æ i~ lCriptis tenet,clani dI ga ea abIpls A~ftohs aut com ~lfC1p~l"sIn'rcf1pt~srCC(plt:~~bu.s ~ I~ a~~ ,quo per aliqua fubtraCtione, aut mutatlone,aur cotrarn ~ddltJ.Onem,deuJarer, hoc JnteI!lget~fC[bI pruras c1arerer.Q (1' fiforte ,coll~inger('t,nuIlo ~odo ~ fcnptura ~ne U1tell~cta.pp~er cUlufcug; au etoritate recedcdli elfer.ln eis em qUt:funtfidel,magls adhltrendu elfer fcnprur~ g eccIefilt:quo ad , alii] mCbra a Vf~irate f~~i~tur't a~~rantia:f(Clm '1'~e~erminauimu.s, a1ib~il'!q(Honib9 noflris onti :nariis de auctorItate fClctlcttheologlc~.Proprer qet dIcIt Aprus Gal.l. Sed lIcet nO$aut angel~sdc 0;10 cuangeIi=et vobis pterg qet euagelizau:im9 vo~istnath~a fit • Et yr 110,~Iti anarhe~a Illud Jattrfentenriæ oftcndat effe corra l2uertentes eU3ngchu Chrtth q~o ad Id qetIpe de eo fcrlpfit & p dicauit: fed eda quo ad illa qUitde eo alii feripferut IX pdicaucrtit: eand~ fente~d:i genera1iusre,x tit fubdens.51cut pdixi: IX lllic iterum dico de iftis. Siquis vobis euagdizauerit ptcr id qet accepi •• fHs,anathema fit. V nde cotra ca qUt;funt veritatis euangeIic~,no dt pote~as in terris,dicetc Apo nolo.ii.ad Corindi.in fine.Non em poJTumus aliquid aduerfus veritatem,feg proveritat~.Ad qc1 dicedG accepit Apfs occafionem ex illo qa pmifit :'His qui Jrccauerut fiiterum venero no parai. qfi dicat fcetm GIQf.Habfm9 poteflate iniulledominari poffe:fUbdit.Noem &c.qfi dicat,novalc mus inil1fte vd illa poteftare:quia no eft data poteftasarguedibene viuetes:fed ,pvfritare tuenela lCilicet vt vindicet in legisinimicti:.fcetm cpdicit ibide.cap.x. Arma miIitit; noftræ no runt carna Jia,fcd potentia deo ad ddlru~ionc munitiomi : colilia deftl'uctes:&onmc altitudine extolknrem fe ~duerfus fcientia dei. Tam 1egtifXritorti fi p1i01}t icit GIof.qui moderno tepore mRgis cæteris d adllerfus fciada dei fe extolllit,dicetibus malis pliis quia vana efl:IXp:ruerfis JegifJXritis '1'regnti ccclefia;no eŒneceffarium.Conrra quos fequit in apoftolo.In captiuitare redigentes omne intell~ ~l1m in obfequiti CbrifH: ena in proptu baoctes vltionem in obedieria.Ecc1eHa ergo potefiatc ha bft: veritZltc fcriptQrt;;dcfendendi :nullo modo atit ea impngnadi addendo,fubrrahcdo,au t mutapl do. & fic legitime vtif poteflare fu~ Iigandi at~ foluedi ~{(CimGlof.qua dedit ei deus in ædifie~;, tione,& non in ddtruCtiope,v.t dicif.ii.ad Cori.in fine.Vnde cauendti eft in hoc multG ecclefi'r ne ,poceflate fibi conceffa abutar quoquo modo in piudiciG fcieti~ dei, ponedo falcem fua in melfem aliena. Etenim etfi libera habet potefiatc ioibus qUt:funt iuris pofitiui ab hoidnftituti cuiufctic;p auetol'itatis,ena vtecdefi'l cotra inftirura ApoftoloJ.2t,&cocilia generatia in eis q no fi;ttucrt1t fejlll ctidli pcepta el:langc1icavel fcripta,ve1 fcClm'p ca a Chrifi:o audierut obferuata,pofIit difpcCtre & addere vel fubtrahere & imlltare:nihiI tfi horti potcft cotra inftituta legis narur~ IX diuinr::fccJm '1' in Rte tactti clt fupra.Et no folti cauendti eft ecdefirt ne aliqet horu fiat ~ ipfam,fed etiii multa ri A mendum efi ne fiat in ipfa. Etem {iuis fecuri fumus 'p 12 bonos in ecdefia in quibus .pprie cll eccIe;ll fia,hoc m1g fiet: fcdfi:ml2in eisfia~it l'cdefia inremerata,&fide inregra,alfecurante nos Chrilto~!J in Petro dixit ecclefift.JJuc.xxii.Ego roga ui pro te vtnon deficiat fides tua:tlmendL1 eft tfi mi.tltLi de malis de quibus dicit ApiS.i. Timo.iiii. In nouiffimis teporibus difcedet quida a fide: vt fe Ulli tollant quadDql aduerfus fcientia dei:fcetm '1' dicit Apls.ii.Cori.xi. Timeo ne ficu t ferpens Euam (eduxit alturia fua,ita corrupatur ffnfus v~flri vt excidant a fimpticir~te qUt;eft in Cbrifto~ vbi di cit Glof.Scnfus.i.intdleCl:us veftri. a fimphcitate.i.a paradifo fimplicis fidei ChIifti :qUftnil aliena recipit.Siquid elii dixeris cotra fidc,intrat putredo de veneno fer}Xntis,& nafc(jtur vermes mc;a dadom: & nihil integrG remanet.ldeDql ficut patribus nollris aduerfus leone opus erat patientia fic nobis aduerfus draconem vigilantia.tunc enim cogebat:nuc docet: runc ingerebat violentias nuc infidias:v~debatur tunc fremens,ntic lubricus & oberras difficile videt. Hic dicit A ugullin9 fUJXIpfal.xxxIx.vudefumptaeft gloffa. Sparfus eŒfanguis iuftus:IX illo tangfeminatore}XI t~ tum ?l~~dum fueta reges fu~rcxit ecclefi~.C6,feques aGt tempus eŒfcandalorum &- fimulationis Hoftls Ille nofter tunc leo fUIt cum ap:rte f~ulebat: modo draco ell cum occulte infidiatur. Perfe c~tio fiu; a leone fiue a dra~o~e nung celfat ec~lefiæ,& magis metuendus dt cum fullit g cum ~ Ult:IlIo tep,ore cog~bat Chrtfhanos ne~a~e Chrtfi~.Ift~ a~t tpe docet Chriflianos negare Chrift(j. & Ideo f."ht:!1a qUI docef negare Chrlftu: quafi no fibl VIdet recedere a Chrifto.modo dicitur ab h~retico: V eni,c..flo ~Chriftia?us:IX n~ did~ nega ~h,riflti.Nam eu coronatis mart}1ribus quis au dlret! .Et dat ~xcplu de b~ptIfmo. quado em }lf:rl'tlcldocent '1' femel baprizarus,pura ab eis quos reputat ht;rencos, reb;lpnzandus eft:qd eft veni baptifma,docent non e!feverum baprifma: 5: rr rando ~ir,cavim baptifmat!s q~a J~gat,in ipfo negat Chriftu.& fic de fingulis ql2r1netad dfentii bcr~metI. V t fiforte ~~ r~lV!rttatc ifacrameto altaris fubllada panis coufrcit i aligd copofitli (% mafIa &- forma:Vt vrru'll copofitofcctm fualleda a bonovta fine,actu volendi fertur in ipfum qd ell:eius operario prima:qua perfidfin fimpIici amore habito il1bonG,imo pod9 fimpIici ama tione quia amor magis proprie eft nOl11el~l]abitusij actionis fiue operationis:vt alias diximus. Solet tn fumi ipropofito,p ipu adi6e. V nde & fic ipfo vramur loquedo vt l'lures. Ec e ilte amor. accides iII hæl'ens voluntati aliud rea voluntate & vohto:etiam cum feipfum vult.& etHfte :Jmorin re ama ta '111 repor gdanh q coplete a volutare non amafdonec feraf i ipfam ql~oda fenlore fiue fi.·ruido amoreÆt e<,pcedesavolutate ,peedere am«;lreifurmato acti6e fU.1fea1da ad qua fe hetpure aa:iue: & iillo Qefdt vt perred:e imerful11 & in 3matU per amore couerfum.Er refp6der illeamorfeeundus verbo exparte intel1ed:us,& amor primus fimplici nodtiæ,quia fieut ex parte int~lIedus ·fimpIa notitiaelt quædam :ib[oluta rei manifcftatlo:verbumaLit dt quoddam dedaratiuG,per qcl babe•• tur rei manifcŒatlo amplior,fic ex parte volLitatis ille fimplex amor efi quiddam in re amata quafi quoddam fimplex incend\um.Amor vera ille fecunduseft quafi quoddam incendium voluntatis prr quod habet in rem amaram ardentiorem motum. V ndequiazelare nimietatem quandam rer uoris & incendiia'moris in ·rem amatam & volita addltfuper ipful1lamare(fi liceret nomina impo nere)iftum fecundum amorem ex parcevolunratls pojf(tl1USappellare zdum:ficut i1lefecundus rx parce intelledus dicitur verbum. Defcidei1da igitur ad propofitum dicimus q, fectidum iam Il iluodliber.l'c,:tum. fo.CCXVII. di~ de intellectu & voluntate il1nobjs ad c5pletioni ~ ~edione aaionis inrellcctualis & Vblun~ rit; n5 fufficit illa qeft fiinplicis nodd~ 8& amoiis2qlic; tit purecJfentiaJis ex parte intellectus ~ Vplti ratis:fed regrie ex parte inteUectti~notitja ,pcedes ei dt tiJi9;8& di Vd:bu:~tx ~~evolunratisamor P-' cedens,qui ea fpiritus fal'ldU$:& vnico verbo pateft dici Zelds.Et guis notitia diuina dfentialis non fit imperrecta:tn habet.ttiimodo ratione fimp1icisni:mifeftationis. Verbli aut habetIati~nem illa.ni"'· feftatiui.& declaratiui eius get notitia dfelitla1i lp:mifi:aLidt4 SiYJ.1§uis amor fimpIex effenti~1is pei~. rediffimus fit:t1l habet ttiimodo.ratione,m fimp1icisincendii feii atdoriStZeIds auti fcli,amor pro~ dens qui efr fpiritu:sfal1dus~habct fu~ hoc rationem.incelltiui;& inflamatiui in illud qd amat. V ndc;' lId ~redionem intellectualis optratiois in deo fUI]fimplici notitia ex adu inteIligendi dfenda1i g ilOq dt pprie ex ipfo adu:imo dicit d1"entiam ipfius adits:requitif verbLi.pcedens ~ adu non dren~iale in teJligcndi:fed l1acta notionale incdlectus:g fundat fu~ ipfum. qfftbtle ~a principian1 non par e(fefine rattoneprmclpladl :culufmodl eft trecudltas In prmclplo. SI ~rgo di illo alius filius po(fet generari,fœcunditas ad eius generationem ordinata non clfetexhaufia In gene ratione illius primi.cuius cdntrarium alfumitur in illa maiore. Minor vero probat tali pfyllogifmo VbicG~ actu vno 'generatiopis fempcr manente producitur vnus filius fempcr manens ex eodem fem pervniformiter fe habenre:tota fœcunditas ad filii generationem exhauritur vnius fil}igeneratione fed in diuinis fiue in deo vnico actu generationis femper manente prodqcitur vnu$fihus fcm}tt ma nens ex eodem femp vniformiter fe habete.ergo &c. Maior huius pfylIogifini clara cll : quia vbj Vl10 actu generationis femper manente J?dudtur vnus filius femper manens ex eodem femper mancnte vniformiter ,ibi non pofiCt refiare fœcunditas ad alterius filiiprodlJctioncmmifi pofientdfe dUftpro duetiones omnino vnius &: eiufdc rationis fimul ex eodem,vt ex quo fit generatio,&: circa oino idem vniformiter fe habente: cG omnis productio fiUorGin eadem natura dufde rationisdhficut &: orues !filiiac omnes filiatlones e01F.1mpolf1bile cln fimpliciter:cp tiliatio vna ab alia differat aliqua differe dt tia aut rone formali:nifi forte fcnon gc: nuir: non fuit ex non potentia fiue impotenria fua: quia in ipfo non erat aliquis detectus conrrarius il li potenric;:led non genuit:quia non oporruir:quia pater in hoc quafi {'upt:a:uenit dicendo quafi vice fua,& aliorum eum vt verbum 'Iit elc fufficies ad perficiidum intelleetualem operationem triti. Vii per hoc cpdicit non oporruir:Augufr.implicat 9' non accidirfilio ex im potentia aliqua cpnon genelll rat:fed q, ideo no generaret:quia hoc opportuno no fuie: eo Il' fufficcrer: idiuinis generatio filii vni9 quafi filius haberet potedam ve poJfec generares<}u3 no oporter([ ipfum deducere ad aClum:etfi per fit~ed hoc no implicat.tunc em ifra potentia dfet frufrra:quia ve diCtum elt,impoffibiJe effedp&m deduci ad actum:qteft effefub illis plurib9tefrectibus:vt CU dt albli idi & cu~itti:idepOt fe fimile &~qle.Vride etfi ift~diue~ rdatiOe~ fp:cie poffunt fundari fu~ idemnu me~o iri re allqtia:queadmodl1 pllrernitas 5:fillat10 fundat (UReandi cffentia'inde~:eade res fe(tidli illa duo,qui~ ei ac~fditfieri vmi ~um~no fURq~fundaf: polfer dici albG& ~ql1ale.Q uia igitur na" D tura htlmana ajfumpta ab vna wonaab ilia no habet (mim limitatio)1c fingu1arftatis ifua natura ~ . d[entia:neg; fUR~pfamlXr fe fundaf relatio ~ron~ilJius c6ftituti~:fed fUI?natura alia'cui accidit ei v:niri:nel;pex e,o'l'~(fumit ad ~rrona1itatevnius,limitaf quin pomr atrumi ad ~tfonalitate fuppoti ri ~lterius:eo cp petfona1itate tl1amhabet ab alio non exfe:ficut habet ruam fingu~aritate:quia vr di~ ttueft,ref~us i!k qui ~ftituit~fQn~taten6 fqndaf fij~ natura .drumpta,redfu~ illaad qua a1fu ~uodllbct. ~e~tunt. fo.CCXXI. mirur:nuUa repugnatia oino apparet i natura h6ana affumpta ab vna l;?fona!:}naRit a{fumi ab alia p vel fimul vY fuccelfiue.Q nare cu irnpoff1bileno attribuit deo adiue refp:ctu crcatur~,~lifi ratioe im poffibilis in ipfa paffiue,vt habitu dt iupra:pofrg igif nullum efi'teprign~ns aut impolftbile ex parte vnius natura: creatæ:quin poffit quarum e~ ex fe &' fecundum fe a{fuml il pluribus fuppofitis:nul;:s lum efrfimplidtcr impolfibile ex parte diuinaru perronam quin plures eandem natura poffint a(fLI;'! mere.PER iam dicta patent vtriul'.P partis obiecta•... Equunrur qu~fita de creaturis. Et erant plurima de creatura aiata:vt de boie fre cialiter:& vnicG & vltimti de creatura inaiata:vr de elemetis.Circa hominequæ;:s rebatur qu~da rertinetia ad homine fimplicitenqua:da vero I?tineria determina~ te ad aliqua determinata genera hoim. Circa hominE fimpfr qu~rebanf qu'tdam p:rtinecia ad ei9 e(fentiii:Cjdiivero ad eius poffeffione.El' circa eius e(fentiii quære bal'ur qu~da principalirer p:rtinetia ad animaiduo vero I2tinetia principa1iter ad . corpus:&' plura alia p:rtinentia ad coiunctum ex vtroq;. Circaanimii hois qu~ n'1CCct viii rebat vnicum p:rtines ad anima feparatam a corpore:& plura alia ad anima corpori vnitam. Illud vnicum rerrinens ad anima feparatam erat. vtrG aia feparata recordet eorum qUt;nouit coniunCta: K .• ~g~.prI ,~ & arguitur cpno:quia plius dicit.iii.de anima q, non reminifcif.fi aute no remfnifi.df,nec recordatur PSrll~du •. eroo&c. I tem notItIa a ala 111 corpore acquIlta fi acqumrur IXrp h" fimata, filC I?phanra fimara ecu um. "b • , 'fi Icut ' . ata eX~J.:.cetur.fedine pharafmaribus non poreft vIlo modo acquiri.quare nec exerceri.Sed non recorda;" In oppofi~ f tur rer eam nifi vtcdo ea.ergo &c. In oppofitG efr illud qellegit Luc.xvi.de diuite epuJone:vbi dici•• primG. tur Fili recordare &'c.Et fequii quomodo recordarus efrfe habere. v.frarres.eI:go &c. Ire njfi aia I?ha SecUdum. tJitus acq~ifitos poJfer recordari feparata:fruftra effcnt illi habitus inea,qel no eli' ponerc.Q; anima feparata a corpore intellectuale habet op:ratione,oino ponedG i:& cu hoc etia de illis qu~ nung no:! uir:& de quibus nihil acql1ifiuit in corpore rer qel potfet haberi illoru notitia.nifi em anima haberet feparata a corpore intel~eduale op:ratione:ipotflbi1e e(fet cam [eparari a corpore. nihil em efrdeftiru tum a .ppria olXratioe.fecundu Damafce.&: plim.aIitfHm [eparata efr odofa.Propter qi! dicit plius in primo de aia.Si nulla efrei Ol2atlo.ppria;impoffibile efr ea a corpore feparari.(b eda irelligat no in . tellecta in corpore,neq; ~ acquifira in corpore:patet ex aiabus paruuloru quæ nihiloino inrel1exei'ut nec idcirco aliquid rer op:ratlone intellectualii acquifierur.Q uomodo aute intelligar,genetalirerde hoc non efr quæfrio præfens : fed fp:ciaIiter an feparara inteIIigat ea quæ intellexit exifrens in cor~ re:& hoc nOldirecte:fed an inrelligat fe exptfe intellexi(fe cjintellexit icorpore,actG inte1ligedi fepara tum rcRedendo fup:r actum intel1igedi coniunctG. talis enim actus intelligendi reitetatione &COIV uerfione eius IXrfefUEfcipfum: non autefuE ipfum principate intellectu nifi mediantNctu fUI?qU( rdlectil'ur:imporraf nomine recordationis.Etquia intellectus acro intelligedi fequente non rcRedit fUl?actu inrelligendi præcedentt: nifi inrelligendo I?eade fiue finr flXdts,fiue habitus: Vl' e1ufdem~ di inreIIigedi nece(fariu fit eHevnG & altem. No em effet recordatio 11qC1hic fduie modo humano p habitus vel fredes ac!:}fil'as,ibi cirel' modo ange1ico ve1(?fJX:cies el habit9 innatos:& l? actu intellige f v di ex illis couerteretur fUl?actum intelligendi quem habuit. V nde non plus habet ql1~ftiopr~fens g an eifdi fp:ciebus feu habitibus actu cofimili intelligidi aia inte1ligebat ffparata &'coniuncta:vr fic IXr actum inteIIigendi confimile ex eifde fpedebus feu habitibuspoffit reuerti ad eunde actum in f~ ., , E de & modo inteIligedi :qelaprellaf recordari. ET erat quorGda opinio 'p in aia coniuncta nihil hal'l OpI.prIma. het e{fenifi qet cofifrit in actuaIi op:ratione actus inrel1igedi:ita '1' nihil manet in aia ex illo cu definit actu intdligcre.Et fecudum iftam opinionc planum efr q, no poteft recordari eoru qUæ nouir i COI~ pore. Sed hoc apparet falfum :qm tunc IXr exerdriu in frudio & actum inteUigendi no ('{fetvn9 habi lior ad ipm g alius:a1iis eiedi retetis:nec ide pofr exercitiu §ante.qet ap:rte falfum cfr. V nde & plius dicit.iii.de anima:'P aia efr locus fpedem.Oportet igitur ponere q, remaneat aliquid iaia ex adu iw relIigendi a phantafmatih9 fiue illud dicaturhabirus,fiuefpccies. Sed tuc efr tora dubitatio Vtrum Opi· fecGda F per t1lud itelligar c6fiiniIi actu quo prius:vc I?actu feparatG recordari poffirad> coiGai. ET dt opi • I nio aliquoru qIcCntlU'pfic:quo ad fubfriitiii actus qui determinat ex obiecto expreffo intellectui per frecicm eiusretetam a pharafmate cu eJfetcoiuncta.rer qua fpecicdicGt ob.iectGpr~entari abflll pha tafinareqel animr: coniundr: præfentabaf in phiirafmate:queadmodfi rer [pede exiftente in imagin •• tiua pra:feneaf imaginatiucc ad abfentiii rei extra idem obiectUqel in ipfa repra:rentaf [enfai particu;'! lari :vt feclidum hoc actus inre1ligendi anim~ feparatt: &' anim~ exiftetis in corpore differant quo ad modu intelligendi:qui fequif fral'um & difpofitione virtutis intelIectiuft.Et fecGdl1n1diCl" ifrotum anima [eparata recordatur eoru quæ nouit in corpore quoad fubftatlci aCtus cognofcedi & ipfi9 ob;: F ~enricia~andauo COrra fecun iecti:non aute quo adcognofcedi modG. SEp contra illti modli p?ne~i videt~r drefentetia philo~ G diU11 opi. fophi,&: recta ratio~ Qlil.rcc6du~11p vu~t ph~ofop~us,& recta ,ratIo dlctat:habJtus generan~ ex acti bus & ex cofimilibus actibus JimIles hablt9.no aute generanf mfi a per fe agente & feJpfo. qUIa fecuo dum philofophli oona op:rares boni fumus.Cuius erg~ en J?fe aClus intel1igedi coiunCla aia corpori eius en &:habit9.Sed adus intdligedi aia coiun~a en toti9 ho15Vt irelIigctis ergo & habit9.Q Q aute dt Rfe totiUS,110en:pard~ nili IXracc.idcs:ficut ,& ec6?:rf~ qcl en l?re partis no e!l:totius ni~ ~,r ac~ dens.Cu alit a1i~dc6ue~lt dtio~9,V11ll? fe,aIren ~ accldc:,tmpoffibde e~ cpEfeettus vtar,l~r tl!o J~ CU! co uenit Raccidens,g CUIcoum,lt)Xr fe.Q uare CUIXrfeetlor fit vfus hablt9 non fotum RIfm mc1man ad al1fi fed eti:i ipfunl obiectu p~fentare quo )Xrficit aClus,g ad actu folumodo inc1inare:queadmo~ dum nobilior en habitus angeli cognitiuus §hois Vt habitum ea fupra:hoino aute totusnoo,potdl: vri habitu fuo pr«,;fent5dofibi obiectu:fed ipfo incIinando folu in actu circaobkctum pr~feI1tatu :noo nifi in phiirafmate: dicere phiIofop~o lJ' ph:itafmata funt itdlectuinot!ro ficut fenfibiHafrnfui:vt fi cut oculus recipi edo f~de vifibilis in fe no videret no prfj;fentato fibi obiecto in re extra:fic bomo ha f)ens in fe fll=cierei fine habitu in aia no intdIigerer nifi appareat irelIigibiIe iu pharafmate:crgo ne9.J anima clii couenit habitus IXraccidcs,quia ve pani :multo min9 poterit ·f'tIeo præfenr5do obiectG: red foIummodo obiecto fibi prttfentato in phantafillate. Quare cu phiirafma no habeat feparata:etfi habeat in fe habinl :nullo modo potdl: vri eo aut dicere ex eo actu intelIigend~ cofimili ei quem didc barconiuncta.Sed aliter vt dictu dl:non poten recordari coru qua:nouit.Igitur,vt opinor,dicedum en ~ anima feparata n~ recordatur eor~ gu~' totu~ ho coi~n.Ctus cognou!t fine ipfa aia ve ,era~i~ ~". Non tame ex hoc fcqulrur '1'.11011 poterit fClreea qua: nouI t 111orpore aut oJrrata efr:qula mhIl Illi c p:dit quin fecundu alium modu fciendi ilIa fciat.qufudmodG anim~ paruuIoru feparat~ pofibnt fei re.cp aIiquado erant in corpore:quæ tame hoc nun§ fciuerunt ~Gerant in corpore. Vnde ctfi aliqua Douit aia in cor!'ore:fi nofcat illa di et! fcparata:& fimiliter cognofcat fe illa nouitfe cu erat in corpQ. agentis alterius a deo,rationem forruiti habere potell. Deo aute nihil accidenrale I:ttere potefr:propter quod refped,u eius nihil potefr etTefortuirum. Quare cu for~' tuitum fecudum bonam forcunam non potefr e1fe[orcuitum refpeetu primi impellentis pra:uenien tis rationem:quia ipfe cfi'cauta illius Jærfe & inredens iIlud:igitur pater cp exfoIius dei impulfu qui potelt folus On1nlaaccidetali:t præuidere:homo foIGmodo potdI: cUevniuerfalitcr fortunat9;.licer le fp:ctu alicui9 fpedalis comodi por eJfefurcul1at'Jex lpulfu vel angeli,vd corporis cælctl:is,veletia al~ terius hominis:qui fdens thefaurum abfconditum excitat alterum ad fodiendum illum: vt fodiens præter fuam intentionem thefaurum inueniat. App:lIado igiturfurrul1am propofitum vt cfr cauta p:r accidens effedus fortuid:fortul1a poncda eil elfe:&:caufa:fed ~r accidens. & hoc duplicirer: vel ex in1p:cu aliquo ad mocum præucniente rationem ad profequendum illud fortuitum: aut non cx tali imp:tu.Primo modo cfr illa forcuna de.qua determinat phtlofophus fecGdoPhyficol1t.Secundo modocfl formna de qua hic intendit vt dictum efr. fecGdufi1cpdicit philofophus in fine rractat9 de bona fortuna,du~ funt f~cies bene furtunatorum.lfle autem efr fecGdum im~tum diredil1us:aJ{us autem qui pr~rer imJæru,fineratione aure ambo:fci1icet dirigcnte & ratiocll1anre::&:ita abfq3propo fito.&: circa mediu dicit.~ultiplidter dicit bonafortuna:h~c quideop;:ratur ~b imp:ru &:præelige T tibus: h~c autem non fed contrarie&:c4 Omi1ra igitur fortuna quæ ea prærer imp:tum de illa qu~ eft .ppter imperu .pfequamur intenrG:de qua cfr dubiratio fp:ciatis:an fit ea ponere:hoc cfr an fit po.. nere i~tus in aia pucniercs ratione:& fint illiprimi IX pure narurales de quib'J dicit phitofoph9imI-'C tus difril1guendo.Nunquid no funt imJætus in anima!hi quidem a ratioGinatione.hi aute ab imFCA tu.Er ipfiprimi funt.Natura quide ad bon(i tendit Cemfer. Si itag3quidam {unr,bene nati :'&: inera f tione impetum fuciunt:fecGdum cp natura apta nata cfr & concupifcit:&: hoc;&tunc,& fieut opcir~ tec:tales autem bene fortuna~i quicii~ fil1e.rationedirigunt vt in pluribus &:c.vbi plurima'de hoc~ Et cfl fcicndum cp fi app:IletUrnatura principium impellens in motum ex fe &:futficienter:quead_ modum in graui ea pricipium qa efr natura indinandi deorfum:flc proculdubip non cfr in homine prIcipium rale qcl efr natura: quiafic femper dirigeretill bom~m nifiimJædirerur ab aliquo extra:fi CU~ graue femJær &:nece1fario non impeditum de1Cendir:nec e1fetin homine libera electio. Pr~terea nec talepriocipium polfet diciforruna:fed potius abfolute & IXr fe caufa. V nde de tali natura loqui turphilofophus di arguit 'l' bona fortuna no ell natura~!]a natura fern~ vel in pluribus efl:fimiIit~r fleciua: fortuna autem nequag.Alio modo appellatur naturalis inclinatio ad,bonfi fecundu cp oonii &hoe no f('cadum comunem curfum naturce in eadem fpede:fed fup:r cæceros'eitifdem fPecid:qu~ non dt niti in paucioribu~- Sed nonfufficit natura ilIa ad faciendum impetuIl1 exfe:finc alio prind~ pio mouere:cuiufmodi dt motor vniuerfa1is.qui licet quantum clt· de fevriiformiteromnitim anili mas impellit &: mouerad bonu ve infra dicetur: propter tamenaruralis principii maiore habiJirate in vno g in altero:furtius illo imperu mouetur vnus $i alter.&: ficqui~ vniuerfaJis virtus detmnina F iii .. ~enrici a ~andauo tur rerinc1inatiuu pardculare:id~o phi1~foph9 illum im~tum illi ~a~ti~lari c~u~æ~ri~uir. Sed ad buc ille imJXtusno ell ramus:qum plunb9 de caufis ab effectulpedlCl pot.Ideo fi cotmglt 'P'expros p~fito nonprocedit:~ortuitus ?icitur.& ~~ aecidens q~oquo ~odo:ref~Ctu f~iI!cet~l1iuspropofiri. patell aute non coi1t,mgereqUIa fit ,expluribus cau~s cofluentlbus ~~nea:entl;dlterJl] effe~um con nexis nel}lp;r ages naturale:nel}l ~r.ages a ,ppofito. Et hoc cfr qet,dicit pJuJofophus:quo dl1foJuunf omnes rationes q'uibus ipfe probat q, bona fortuna' no fit n3tura.Q uid igif(inquit) prohibet accide re alicui deinceps talia multotlcs.i.tales im~tus qlesaliquotics contigerut1quafi dicat ilihil.Et expo nit quomodo,rubdens.No ql1ia hos oportet:fed quale vtiqJ ell cubos feml?longa iacere.quali cJi.re;:s uera nihil prohibet.Et hoc no quia oporter.r.~m~t dirigere fecundu hos imJXtus ipfos de necetrita •• te fequcdo:fed tale eodilgit fecundu hos motus quale conngir circa cubos.i.circa corpora cubicaha bentia qui;da latera longiora & latiora atiis:ficur em nihil prohibet ipta fUP;I longiora latera' fa:pius cadere:nulIa tamen neeeffitate cadunt fu~r i1Ia,li,cetaptiorafint, vt inper illa cadat:fic in propofito nihil prohibet fecundo illos im~tus fem~r agere.nung tamen ncceffariofed pl~ribus contillctibus petell deficere aCtu.Et fi nung deficerent: nihilominus refpec.tu boni comingetisipfe agens impul:i (us cuius h~e ell natura,quia non 'imedit illud ex fuo actu:cR:agens I?aecidens.Proptei qa & atia na tura qu~ in {pfoprincipium huiufmodi actio,nis,vdntendit in iIlu,iuxta prædeterminata dicitur ~R: foreupa.Q UI;tamen non diceretur forruna:nifi fua actio fic de~ndeiet a voluntate habentis natu;' ram:& JU hoc ell pure volutari~ no naturaIls.fi em eJfet~aturatis pure,principiu illud non diceret agens ~r accides neg; foftuna:fed agens IXr fe:nee efret confccritio illius foreuna bona,fed folu a na~ tura intenta:queadmodum beuta cu mouetur inftinctu ad aliquem eff~dum :tlon dtcitui illis foreui tus eli di affequGtur : vt cu ericius fcntit ipulfum ad aIXriendGantru ad· flatu auUri futuri,fi aperit antm & inrret flat9 auUri,~efp:a:u ipfi9&al2tur~ no 9idf cafualis effect9 ifte. SED adhuc eR:qllio fi V tale difpofitione fit ponere naturaliter a natiuitatdn aia vnius & no alterius: & an aia ea cotrahat a Cq,biratiOt cOi-pol'c:anhabeat e~lex puris naturaIibusin fdpfa. 'EX parre ai~ hoc non pateR:poni'in fubfiatia~ Jibus:nifi ponendo gradus iri animabus :.vt bene fortunatus fortiatur meliore & nobiliorem anima alia :aut forte fimpliciore.p~opter h~c qet diddnfine.V idet.ur principium amiffa ratione magis va- lere : queadmodum c-rci memorat1.1t magisainiffis iis qua::ad vifibilia virtuofius effeq, memoratur fcilicet cerigit.Non ergo vult q, natura bene fortunati fit ex rationis volutate: fed ex defcct:u.& hoc non na.turaIi fecudum gradus naturæ:fed accidentaIi,qui poffit ei contingere:quemadmpdG hoini", mini cotingit c~citas.~are cum illud potefr eorigere in fimpIicibus afininis ex corporis difpofitio~ ne oblibr;mte rarlone11l:hoc potius videt mihi po~endG Vt CecGdumhoc rationis vigor nullo modo fit caura bene fortunati: nec bona furtuna fit ratio,aut ars,aut hrnoi a1iquid:fed difpofitio naturalis obumbrans ratione fcetm aliqua difpofition~ qua anima nata fit magis cbedire impulfui fuperioris ita 'p illa natura non fit,ex fe caufa vel difpofido agens imretum:fed difppfitio pafiiua recipiendi im petum a principio extf3 ~c1 primo actu volendi de non volente fucit volentem .•V nde quærit phi ••. in lofophus vtrum fortul1a fit cauta eius quod eR:coneupifeereqa oportet & qu5do oporrer:& relpon dens dicit.Aut quide oim (ritqa reuera fequif:~a fi e11(:tprima cauf;i d9 qa cfr cocupifcere vt natu ra illa ex fc moueret voluntate ad actum voledi : tUe inteUeelum qui no porell dfe fibi primG moues aiam moneret fortuna mediante illo actu:il1 eo.r.q, a~us ille efret obiectum intelledus.Q uare cum omnia quæ fiunt ab homine,vcI ab intelIectu,vel a voluntate,veI ab Vtrog.lfiGt: omnia crgoquft fie", reht ab homine fierent a foreuna.Ex quo cotingit q, fit aIiqa pridpium qa di extra qet ell principia motus in anima ilIius:fcil,icct qui cfr c6cupifcere qq oportet: vt fic neceffehabeai1l9 ponere 'p prima monens voIGtare1T! oUra,fiue infuga maliin quo rer acddens confiftit euforturiiG,fitie in adeprio n ne & profecudone boni in quo ~r feconflat eufortunium:fic ipfedeus qui fuo motu præuenit oem motum alium exfe vd ratione ad bonum cognirum in ratione: ita etiam cpfine ifHus mbru primo moueri non po1fet ad actum volendi a bono cognito.Et fieprimus mottis volGtaris non eR:afeipfo: red a principio qa eR:fupta :qC!feing ell in aCtu volis:& hoc eft qa dicit.Etenim ei9qet ell inteliigerc & confiliari &c. Et efr melius & difficilius omniumquæ continet tractatus. IN eoquidem qC!dicit X de m'otit voluntatis,eoncordat Anfelmus feeGdum hocqa determinat de cafu diaboli.cap.xii.vt pa tet infpicienri. Vnde quia in tali impulfu mouens & impellens non ~ftnifi deus,refpectu cuius nihil d(df furcuitu:fed ilIe;ref~ctu euigetfcd9 eotinges dicit furtuitus:no eR:nifi voles & ~ feeofeqaes im putfum ~cu~ attribuit actio nifi fieut pricipio pafliuo:& no actiue: fem~ aGt pricipaIius deb~t dfe no d9 atrribui pridpio adiuo §paffiuo,vr efficiitl iftrumetali,igif etfect9 talis poti9 debet attribui deo taq pui{'),§ hoi ta§foreuit9:Jicet pui effed90es foIctattribuerc caufis ,I'ximis & no primisiPropi qcl ~uodlibet. ~e~a.fo.CCXXVIII+ l1uiufinodi dfedus fortuitos dfe dicebar.Dicebit aia li' forrunaoona dfet natiJta;no aUte cura rea prouidltia diuina:liœtillam naturam in fine trad.1r:us red~r ad diuinam prouiditiam vr adcau.. am primih& feeundum hoc in nullo dJ: fibi contrarius. Vltaius a hoc q, dfrctum talem non auri buir cu~diuin~ nifi fieut ca~ vniuerfali;qu~ fcctm ipfum dcterminarur p:rpameulareni,i1ec agit fine ipfa:conccdit q, a cura diuina non dJ:cpm.iJjquiidogJ fint bon.; forcun~:qCldfer ri ii1conueniens:' fi vt a caufJ proxima & fine particidad natura hOCaccideret in aliis a cura diliina~Si em ficdfet:fim pliciter dicerer q, bo~ fortull3 effet cuta diuma:non quiarefp:ctli eius dfe~s dicererur funuitus: fcidquia ipte eiTet' caufa parciculatis adus p:r que incideret fonuin1:& ipfe impulfus ficut purti jl)p; Y ftrumentum efret ad illum ad um., ET eJt Olm hoc adtidtendum q, licet philofophlis proprielQl quatur ap~llando caufiun talis effe~us forrunam:ptopter tamen occafione errandi,quia idololartcc deam quadam ponebant Fortuna:carholicf no debent fic loqui:fed potius attribuere deo fimplicitff effeCtum huiufinodi. V nde fuItt tali IOGutionereprehenditAugufH.feipfum dicens lib.pri.retract. cap.primo.No mihi placet totiens ap~IIate fonuna:§uis non aliqua deam volq.etimhoc: nomiue' in tdligi fcd fortuim recuJ11euenm.Dixi quide hoc~vemtamen pœnitet me fie i1Ii~nominafIe futtuna cum videam homines habere in petuma confuetudinc~ vbi dici debet deus hoc voluit:dicete,hoc vo luit fonuna" EsT aute aduertendum:~non ex hoc dicitur homo bo!,l~fortunct '1'habeat in fepr~ dictum naturaIeprincipium ad fem~ autfreq4enrei pt~e1igeridum qd fibi dI comodum & bonum, new etiam cum hoc futficit aduatis impulfus a deo.Q!!ia cuni effectus no obltante huiufmodi mo,. tu fem~ patIit im~iri:fi ergo oesetf~ctU.5c5trane cOtingeret,diceref bene fortunat9.qdo~ nem,& ~xeeutianem,g alter. iuxta del:erminandi1efuperi9 habiram.Et in hoc ftflittenninario phi1o,;, fophi:nec pofuit philof"Ophusaliqua vJreriqte iiuidcntiairi a deci:&ponir qcun~ fii11,lt ~diilil1apr" uifiane in deo,naturafr fieti quatueftex parte dei&ttia ex parre rfrli: liff~iii tonalib9cius fxecutfd V Per rationem & liberu arbitrium potiit impcdiri,vt babitum eft~ ndedidt in fue fradarir •. aJ(fe,.J cundum dI'e:tale oporter & ba~ere.omne enim ~liamprouidentia neganir. VndeAuice.ix.l\ lerapb. dicir Qc.Cau~ fuperiores no cOJlcedtUl~petati .pprer nos i n~cintendere aligd :ppter nos i nec acci••. o dir eis·electio.Hocautcp.mulr( imprell1~s&c.v,r·habit~eft Cupra.vbi dicit in fi~eiinrelJigjt or~il4 nationem & ~niral:em qu~meIiot'erre porea-1&fecunda q, inrcIligit eam,flu:itipfa tali fluxu (]uofii perius perucnitur ad ordinem kcundum polfIbilitare.& htc ,~ftintentio de cura.Et fiefecundGphi;:ll Iofapbos nulla dt deo f'pedaJiscura de rebus. V nd~ qetdiciturin pridpia tradarus debana ibrttJllll D,eum glorificamus diim dfe ralium.f.bollor.um f()rtuirorum:vtdignis.i. horilin~btis fecundulnep digni runt diflribuat bona &- mala:aut, dicit auClar'feeudiiopinioncm aliarum,qi:lfurte infimiat cii fubdit Deum prauarum non verifirpjh;~~mtmbabcre:aur milla modoctedjdefim tradatulll ilJum D philofophi fuiJfe.Prouidenri:i vero fpecjctl~s refpid~ Inerita & gr~ti;tm,~ ~c(jdurn ilhi prouifion('m di i.terfimodc'mouer.f~cundum diucrfiratem gl'~tiaru'il &: metironi,aIirer p,.ro..4idendoonis, alirer b malis:&:tam.his g illisdiuerfimade feClidumdiuerfitarem meritoi6 & dcnieriroru.:fecundli q, dicit J\ugJup. illud pfaI.vii.Cant:!bo dfiofecadli iuftid~ ei9.Q!!i vider merita aiarGficordinariit deo, V~ dum fua cui~ rribuunf:pulchrirudQ vniuer1it:itis nulla ex parte vialef, iriomnibus laudat deum:1i diftinguarinter prl;mia iufto~,& ~eqltorum fupp1ida;quiadmadu his d~ebus vniuerfa creatur: •. qua deus a feeondicl rf'gir,rniriflca,& pauciscog9i~~ip,.t1chrimdfnedecpra~.5ecundli hanc ergQp uidentia fuo impulfQ bonisproL1idetde bonisf()triin~qi1~ eopia,<]I193 ine~ia. Et fili'malis kcudrint quaUratem meritorum & demed~orii,non ~cUc1ildifpo1ir,cirie l1aturani4Etd~rog~t frequqer ordo hmol prouifionis ordini .piIifionj~prc;cedentis:ytmjs.gbusrecull~u difpofirione naturæ .ptiidendt1 efferfecudu gener~le..puifione & dWpofirionenaturali feml?3Utvtin plurib~ l?o~a,'qua1ifecQdGb(;_ na fQrtuna fi:cQndG fupra derermimlta:fclll1.1 am ,puifioQefpt'cla{epuidean~e~seeonnerfo ft:roP~t m . aUt VI: in pluribus mala.EcOtrarioqu~ fecundu~ gf1lerale~ prouifion~&naturale difpofidoriem fJ fenr .puidenda fell1peraut frequenter aduerra f(cl1ndGmala rortuna:feeundu fpeciale'pllifione.p.l#-= denf ds econtrario:femper auevt in'pluribus bona~VtrCQri1 yideam9 aliquos feml?,aut in plu hoc vt ribus.pfp.eral:ein bonis forrJ.lI1~:a1ios econtrario.Q:ncl1l par e(fefinecaufa;reuera veriffimG dt. aut Non ell.n.t\ll1g<1 ~ufa marcriali receptiua,~ qqafi dlfpofiroria,nifi abeis qin nobis fut a natura,veJ a m~ri~o&graria,ve1 grari~ dcfuclt~aurdea;nerito,~a deo tanij a.caufa dficiete ipulfiua·p.rima:ana~ tura aut,~ diuinoimpulfufcCJn,generale .puidcria,qprocedir.qu3rum eft de fcæqua1iter ru~r oe$ modo Ilatura1is difpofirionis & n~eleaionis.iuxta detcrminatianem plli.Cuius determinatio ve.rif (ima ~et:,fi iuUa~ctaH~.puifiofecGduq,ponit:rG<:em no nififti:lllldi~a m()dp ~iteufonunili veH~ .. r lbrruniG hoib~.f.fcc1m.diue..ros gradQsiuxra diQerfiidifpafitiprienaturrr.S~d.iflaftippofitiofulf~~~ ht;rerica•.ppter qetfalfificacnec.eftariodeterminatio pili. Imma gfiali .pujffon~q debet dI'e (com dic.. pofition.cnaruraru,rnutat in (uo dfedu .puifiofpecialisqut; procedit fedm difpofi.rionemeritorupl, Difpenfanf.n.a deo bona &: mala fiuefortun~,fiue qu~cun~ alia herous a deo.plus fc(frnhancdjfpeQ ratione fpeciate.qdl:mo electian.is,&volurare liberiarbitrii:g fcitm iIIa gcneralequæ dt quafi mo: mt 1 tur~~&ab('P electione~~aximefecundGpofitionephi1ofophon1:qui illa.p.uifionemppfuerul1t ,pc.~de re a deo narqr"llJ)ecdfitatc concomitante yolutate: ficut & ponebat ab eo~cdere produdione ,tel '.,' 1?v. ~cnrlcia~andauo rurarii~vthabini di fupra.Ca tii {(cfidu fidccatho1ica no ,peedat illa prima puifionifi volutate& ti (,(ra~lediOe fedmlibertate arbitrii ~ficut & fccla:1icetmo naturæ ,pcedit illa pr1a,& iaa f,da mo dCft diols:inquiitli iUa pria vnifuimiter oib9 pfeni:af fc~m n~~~ra fpeciei:~6.fie aut ilta ~lIa : te~ diff~r~ miter fectidu diuerfitate meritoru.Et fecundu boc mfufflcletls & vanu en & erroneu, ~cquld phllo.- fopb!1s determiDat de bona fo~tuna.Non quin fe(:l;1ndu~cur~U~l natur~ & ~~nerale .proui?ida ira oporteret poni vt ipfe determinat fi non efret prOUidentIa fpeclahs:fed qUla~lhll tangIt de dl~a pro,a ujdenria.fpcciali:ideo infuffidens di qdbfed foIu ve reCipiat a c'tlo ipulfus ad aliquos etfcet9 dererminaros.& qo magis dt,ncc' vircut( naturali angelica polfei: vfr ralesImpu1fus redpere.Bene rame verum dt rp P.qictam impref ~one a cælo:potefr e1feiuxta determinatione plii vYrbene na~us ad recipiendualterius impuIfus.& d~i immediate:vt fit vniuerfaIiter bene furrunatus.Aut qfi natura fine rone qua appellat bona foitu na,reducitad principiG diuinG in nobis,qo dt fupranos,vt efr deus,non.intendit rp ipulfus quib'Jco· fequifgs effcdus vr fit vYrbene furrunatl) ,fiat in nobis ab illo principio mediante cælo:fed immedia,., te. VI fecundu hoc gfialep1 prouidentia m dei circa homines duplice diftinguam9: vna mediate cor k pore c«;;ldH:qfit Frincipaliter fuper corpora noftra,& 12corpora fup animas noftras: & aliam imme~l . diate:qu~ fit primo fup aias,&: p aiasfu~ corpora.feculldu em iftam folummodo procedunt effectus bent; forrunæ circa iIIu qui ell vfr bfi fortunat9 fcom pdeterminarG modG:qui magis coccrdat fidei•. EX quo plane apparet 'p cum AriftoteIes plane fentiatin.viii.Phyfi.rp primum mouens deus.enon' t . imprimit aut agit circa h~c inferiora nili mediante cælo:feClm q, C6me.fuus OJiiino exponit eum di_ cens ibide: V ollitas antiqua nihil agit nouum nifi medi:iteaIlo aliquo antiquo.appeIIando voluntate antiqu3voluntate dei:aIiud antiquu corpus cæIi:& aDdor hmoi tractatus fupponit Ip homo poffic dfe v1'rbfi forrunat9:& ofifu eft tp hoc no pofTetneri medUite cftlo:plane iqua apparet 'pArift. fniam' hui9 tractat9 ponere no potuit fedm principia fua,quft vt dictum efr tractat in.viii.Phyfi. V ('rUtama cu talia qua1iatractat9ilte ponit fieri fcitm bona fcrtuna,c6tigat {(mp aut frequenrrr: nece1fehabet . ponere aliqua caufam talia determinate intedete.fcWn rp ipfe determinat in. vi.Metaphy.& in {(cun do Phyt&in pIuribusaHis 10cis.Et fcitm hoc ex hmoi principiis nt'cefft~ habet ponere fniam hui9 tra M ~~us.~od etiam apparet ex quibufdam dictis fuis in Reth.dicit enim fecundo Reth.ftc Elatiores qde &:magis impmeditatiui ,ppter bona fortuna funt:vnu aGt affequif optimus mos bonæ fortunæ· quare am.ltores dei funt,& habet ife a1iQddiuinu aIiqualiter crederes ,ppter facta bona a fortuna.Ite libro primo elufdc.Caufa aut dt fortuna quoruda gde quorti & artes:multorti aut qu~extra arte pu ta quorGcU9? ?;tru~a.cot,igit a(jt ~ p. ter natura e~e.Sa~itat~sq~i~e em ar~ ca~fa:eulchritudinis. alit. natura. T otallter,aut talIa bon0111funt a fortuna 111 qUIbus InUIdia. Eft aut & eoru qu~ extra rationi ~morG caufa fortuna:vtputa fi alii fratres turpes:vnus aUt,puIcher.Et fi alii nefcierint thefatiru:hic· aGt inuenit:aut fi ,ppinquu tetigit fagitta:hi alit no;aut fino inuenitfolus fem~ ~rtranfiens : alii au. te folu veniett's lllterepti funt:talia eufurtunia vident.Eft ergo piis f?p]exus inter duo.aut em necdfe habet.negal;t' oomHortuna cotra dicta fua in fedido phyfi.&: in.vj.Metaphy.vt dictu efr fupra;&fuf tinere principia fua Fr~dicta lUtviii. phl'fi. aut necdfe habet cu dictis fuis prindpiis in {(cundo phr. sauodlibet.:6c~rum+ ~o.CCXXXI. & in pluribus l1Iiisfocis d5ceder~ bona furrun5,& negare pr1cipia dicta i.viii.phyfi.~are di mut to euidedus fit ad feofum bona fortuna ee fcclmfi:oteda hui9 tractatus:& fcclm illa q fuperi9 fut decIarara:§ fint illa prim:ipia.viii~Phyfi.!,lbus poniE deum nihil po{feagere io b~c inferiora'nifi ine diante eælo:poti9 babemus ponere bona furtunam etfe mo fupraditto:& negare ilIa prim:ipia.viii. N Phyfi.inquantli pomit deu nihil agere in inferiora nifi mediante cælo, g negare bona ful'tu~a. Sic ergo ponim9 mc1aoon«;forrl1l1~fieri a ~eo r'log a principio .pximo& immediate impellere bii for tUIl:Jtos.q gat,hoe efl prer inredonc:& ita refpedu cæIi illud omnino J.?accidescotingit (cclm ifla ~rtunam q dicif eocigctla:ficut fcom aliam q dicit difeotingeria:ita'}l inter fe non differut nifi fecundum plus & min9:q,.f.ifla f~pi9 &-iIlarari9.1ra q, fi ifla qd c6dngic 1{pi9 reducat in caufam ~ fe incedi te & imp:llctC:.ppter hoc non efr nifi in deti immediate agere fiue ipeUere~&hoc ram ex C!ius;pui- detia giiali mcdiata:fcdm difpofitione iprdfam a c~lo,g fi9 ,puidetia fpeciaIi &: imediata fc efr difputadfi:fed hm6i difputatio J?tinacioribu5 eft relinquell no da:& inueftigandl1 gd vfus teneat de fignificato nois.qCl maxime J?dpere po{fumusconftd(ran~b efa fectus,& defectus quos vfus p'r~her originali iuairi~.Magift.in fent.lib.ii4dift.xxix .• a.J~docetcphomo c in ftarn inllocenri~,& originalis i lifHti~indigi1it gratia non folum cooperate red.etiam operanre: no yt liberaret a ~l:ccato:fed vt volutare ppararet ad voledtim effieacirer bonum qdlXr fe non poterar. T Ilon em poterat bonu mereri fine gfa.Et efr primG qClJ?rinet,adiuftitia originalem.Secudum vero ett 'p per illam poterat homo no mori;hoc en nung mori. qa amifit lXr liberum arbitriu,vt l11edonece{" f(fit eum mori, & efl:accepturus per grati"m immortalitate qua non poterit mori. T rr'riG vero cit fI' per origiI1.1lemiufritiam habuit cppotuit ftare,erfi non potuit proficere.Q t1attfi:'P i;uititir; babend~ vel conferuJl1dt; libermn arbitriu QO fuffiddjatl)jfi diuinum adiutorium pbererur,fedidum 'p ha:c omnia declarat in eodem capirulo.Q uintum de quo loquitur Anfel. de cafu diaboli ca.ii. q, peccani femper cauere potuit.Primu illorum & tertium qu in idem concurrfit •.fi em in flatu originalis iuUi ti~ libera arbierid non potuit mereri,ergonec ;pficere:quia non vere proficit nili mereaf.Et en mani;:a felhl q, ifta conditio congruebat iuftitift pure n:tturali.Q sl?virtutis habitu fie haber~ aios paratos:vt fi opus non fit eis no vri poffint.dicenre Augu(H.vbi fupra.Sicvfi funt ~fectibonisterrenis ad aliud necdfariis I?ba bicti c6tineri~ quo eis nC?Dobligarentur:et quo polfent ma eis non vti fi no opus etTet~C5fimilira riiamoporrcr vri bonis' corporis fecudu rnrnfura qua congruatai~ & oibus bonis ai~ql?tinet ad vi taadiu:i feclidll mefura q cOuenilit e6replatiu~.Et fic ad vfum corepJatiu~ ftmplicifpeligeda e vir ginitas& pofrmodu c6iugiu,nili dli tempus poitulat:dG tii aia tGciJla in defideriohahear:& para •• tus fit illo no vri per habitum virtutis.Q uladmodum Tjmothe~ ~doctrina relata eR corporis vti litas viuendi vt maneret in animo habitus continendi. Et totum hoc fit fecundum iudicium reet~ rationis derenninantis diuerfimodemediu in agendis:vtpartim tactum dt in pcedenti qflio nc.Nlic aut illud q RefpOnfio. ttls eccIefiaftlcls & f~cularlbus no tam mfplCIeda funtverba edJctl: g cauta fiue ratIo: vt pOtl9 Ipa obferuetur iuxta intentioncedicetis & ronem ppter quafilOt edicta:fj iuxta verba fomitia. Qua re cum edictum quo regula ali']ua fie interdiciturcp profeffores eius nuJIumdeillcepsad cerum profeffionem admirranr: vt in conft. de relig., Domini Greg.x.noninterdiC1rurmfi ve in fe & in perfonis ipfis profeffis & profieeri petentibus oino deficiat.& ob boc datur oibus iam pott:ftas rra!;' ferendi fead regula laxiorem. Qua CU aIi']uis illorum igreffus fuerit & profdTus:iam omnino dI: abfolurus a regula: tUainrerdicta:& ipfa deficit in pt'rfona iIIa:ira cp fi reuerteretur & iterum eam I aflumeret:iam c6tracdictG ageretur. IDcirco oportet fimpIiciter tenere 'p talis no potcft reuerd etiam poft regulæ laxioris profeffionem: nec licitum eft eum ad iIIam'refurnere. AD argumen Adargu in tum in oppofitnm,

omnibus confideraris non del?ecdre probabilis rimor de periculo tranfgrdlioilis:lp licitum efl in,.: ducere volentes morari in f~culo ad votum caRitatls.si autem probabilc periculum rranfgreffioj: nisimmineat, vel propteræratem, vel propter conuerfarionem, vel quacul191 alia de caufa: diQl q, nullo modo licet immo multum peccat inducens:non folum inducens ad caJlitatem .morando S in ~cido:fed eda induces ad quodcun~ votum intrando religionem. Quantu ad votum pau~ tatis dillinguo:aut inductioe1l ad votum tenuciandiomnibus quæ potTidet.Rrnunciandi dico t\: quo ad ;pprietate & quo ad vfum. VeI quo ad proprierarc referuato fibi vfu ad vita.Si fec10modo fciliœr yt vouens proprietatem oim bonorum fuorum det pauperibus & piis locis donatione inter viuos: & folum referuer fibi yfum advitam:dicoq, pium eR & licitum.Si primI.) modo:turic fub,;. diftinguo:quia cum vouens indigeat vt pofl§ fuedt· omnibus, bonis temporaIibus:d~nl1dat1.i$ f1biprouideatur de necdrariisad fuam fufietacionem:aut ergo denudat feomnibusboriis'perv" (um morandoin ~culo,inrendendo qu~erf fibi necelTaria mendicando:aut aliqua operam~xeJ;ce do:aut ab aliquIbus amicis prouifionem expettando.Erin quolibc:ciflorum caruum 9lCo':fin1fli~ rem follicitudine oporteat ipfum fuflinere' in fic fibi neteffari; fi qui vocatus fu~rit aDeo.hoc en dietu:'l' aliter houorem pIatura: fibinulIo modo affumere de" bel' etiam 'fi ad 'hoc moueri videatur excharitate.Vocatio autem illa dt:bet fieri per ecclefia:&fe:: cundumq,ecclefia ordinauit:immo Chrifiu5 in eccIefia,vt amplius videbitur in quarta c)u~ftioc fcquente~videlicet q, prima auctoritas fuper totam t'cc1efiamconfifleret in VJiopra:lato & fupe~ rior~ Vt in fummo pontifice: & ab iUo fecundum eius difpofition~ gradatim defcenderefper omries eccldiafticos ordines~d iferiores platos.lta cpillicitii fit platuram ruper quacting3 pei'folli accipere nifivoceturad eam,fecundum ahquem modum vocationis·fiuee1ectionis dlfpofitUm& V ordinatumad hccper ecclefia & per autteriratem fummi pontificis. DE recipieilte ergoperf,d;. ~am talem ad diCtam obedientiam:videlicetcpvoueat in manu fua continenriamc&onimbusre_ J]unciet,ponrndo omnia bona fua iii nianueius &difpofitione, .pmitrat etiam eiplmamobedieti tiarn in oibus:di(Hnguo.~a aut alias J? eccIefi~ordinarione&vocationeplat9 ei c~(Htbttis eft':aur 116.5i, rimo modo, fdUcet vt fiteius facerdos,curat9 ~aut epifcopus:aut cui epifcol)ti~ generalem p curam J1li9 furte fpecialiter c6mifit ,puro' q; in iRo caru bene liceat ipfi plato \7eJCLl'g3 alii inducere quacU~ alia perfona omnino abfoluram ad voucdG cbedientiii fuo plaro pdidO triodo:du ramen !iullum pe.nculum amplius delinqucndi ex hoc irnmineret.fi enim immirieret:ntillo rnoooJicerft ffcUdficpiam dictum efr de voto virginitatis & paupertatis. Dico omninoabfoJuram:quia fi;effet alteri obligata vel matrimonio vel aliter:omnino non licerfr.5i fecundo modo, dico lp etfi .Jiceret \"oucntj Uefeob1iFc fi vc]Jer:nuUo.tamm modo Jicctqufcung; talium perfonam quacun~-a~ l]cnrici a 6andauo .~ritatt: p1"opria'qu~nuUam adhoc lJa~., fub fua ob~die.ntia.t~dp~re yr didU~ dl~NuUiau~e licitum dt inducereperfonam ad promlttendum obedIC:IltlOlmII qUI no porcft ca rCCJxre.Qula d .hoc ellillu<}uieam debeuecipete iIlaqueare:& dareipfi occafione fadelldiq fideles [unt:anathema fin~.Sed intelIige hoc dum multum indigenr,& non fint alii per quos fati(tiat aut fati(fieripoffir parelltibus in fuis ne_ ceffariis.alias em no deberet quis differre religionisingreffum,new prergredi platipeeptG,aut rc" ligionis obferuantia:proprer honorare parenres:dicente Chryfoll.& expon~'te ad literam illud.Di mitre mortuos fepelire monuos fuos.Malum etl(inf]t)abducere homine a [piritualib9,&maxime cum fuerint qui minilleriu parentG copleanr. Vnde il cotrariofi mulrG indigerenr,& no efret qui ropIerer,bonG eJTcrabdueere homine a [piritualib9.Bomi dico neceffitaris:no ele~iolJis:& hoc que admodii vacatio vita: cotemplatiur; poltponeda dt .ppter necdIitate vitæ a~iua:,vt fupra di~um dt. Vnde licet impIeriovori fir de pcepto diuino:& fimiIirer honorparenrum:hocdt per fe de P" ea cepto:ilIud aGt per accides:fcilieet propter obIigariocm propri~ voluntatis. Et q ful[um ea:dumrn multu m. oppofirum digerit: & ,ppter filii ab[entiii magnam inediam fultinere oporteret:nec (ffet ,pbabile 'P.l?alios eis primu deberet [utficienter Vl'deceret [ubueniri.Qcl fi collaret eccIefiæ:nungcogeret ipfum ad voti im•• m. D pIetionem nifi parentes [ub[ua prouifiOea(fumeret. ADfecundll de Hiero.dicendo q, non v,alet AdSecudU. ad propofitu:~a loquiE de parentibuscarnaJibus qui propter amore carnalem quo no poruenit ca rere p[entia filii:nec alitercQindigebiit:volebantipm retrahere ab ipJerioe boni ,ppofiti. & tales po riusotfendendi fUllt & non honorandi in impletlol1cvoluntatis eorti:S)ainquato fic,carnalesfunt & mundus qui vouit qu~ funt [piritus,eis morru9 cft,..1uanrum ad futi bonu propofitu: & fic qa impotens implendi eorum voluntatem. Equutur duo l?rinentia adpœnam hois coiun~i:rciJieet ad pœna d:ini.Ouorti Qu~a.u. vlJli ptinebat ad danum temporaIe:vtrG homicida ante baptifmu,poft fufceptu bapri[mu poffit ad ordines ,pmo~eri. SEcundii vero ad danti ~ternurn:vrrum Qu~ft.ui. paruulus decedes no baptizatus habeat pœna dani tantum,an'etiam Fœna fen (us. CIRca primu arguitur 'l' no: S)ahomicida irregularis ell: & irregular~ Arg. prim. tas ~na ca ~o peccatG:,pœ!13a..ut ~10remoue~ l?bapti[mu:baptizat9, ergo ma M net Irregul:lCIs.Jrregularls aut no por ,pmouerr.ergo &c. IN contrarIO Cillud: In oppofitu. quiquagefima dilt.Decr.Siquis vidua. vbi dicif.poa bapti[mucofcius homicidii deliciaE ergoaec5 trado fi ante,non ddiciaf.ergo &c. D1Fficultas nulla di' in bac qUione nifian l?bapti[mG tollaE RefoIutio.q. E i.rregularitas.EIl ergo hic primo vidcndu:quid tenendu efr CU cccIefia. SeeGdo quare illud cede .•• fia tenet. De primo dixit Rabanvs,vrnotaf fuper ilIud.Pofr bapti(mG. Siquis ante baprifmu occi.•• dic non peccido iudex:poftbapri[mG no pot ,pmoueri:fed pordi fi occiderit pecc:ido.Sed fic meli.- er efret coditiopeccantls:g nonpeecatis:vr dicitibidc Barrholom~us.Proprerqcl dicit Raimudus in fummafua.Alii dodores oes dicot cpfiuecftpctofiueab[g;ptto occiderit ante bapti[mG:poll ba pti[mu non impuraf.Er hoc [umuta [en[u corrano ex illa litera Pon: baptifnlfi.Ex qua cocludut, ~rgo fi ante:habet poll vt dicit ibide gJoffa. V fi fieut iUc1:Poftbaptifmu:gfiale c de oi occifore fiue cum peccato fiue ab[g; peccato: Ip irregularis ea: nec porelt promoueri etiam, iudex vel fxccutor vel a{fe(forin c:mfis criminalibus:& hoc no ratione peccati quia 110npeccar:fed propter irregl1laOll ritatern:vt ibidc dicit Glotf.fic illuda eotrario [en[u ante bapti[mG:eria gfiale ell eonfunilit~r. Ec hoc tenet ecclcfia:& tmedii ea cu ipa. Et tlie retlat difficultas quare port baptifmli no m:metirre gu1aritas c6trac1a p. homicidia an baptifmtl. DicGt atitiurilt~ cocorditer:q, hoc c6tigit ex virtute faeramcd:ga Vl' dicurf.'lcramcriibapti[mii no tiirii toJlitpam fed etiii pœn:i & feqlam peti. & erac epini" Hiero.dlcctis ad Oceami.& ]labef dift.xxvi.ca.prio. V ni9 vxorl viru & monogamli poll ba prifmGJi enim &; antec6iugc habuit q obierit, 110imputabitur ei ,pr[us nouo nec rtupro:necaIia qu~dbfuerlit ia cb[nnr. SED obiicif corra cos Ip pal1ibilitas &; morta1itas in nobis re'ila peccari ObieCti('l. &.pæn:) expCloful1t.& tii no tolllitur in baptifmo. SED dicer c:p pœna .pu enit ex delicto :die Reffonfio. j1J:) , noiedJOijmur de pccnJ qæuenit ex delicto ,pprio.Sed tuciterG arguitur cotra eos: l}' iudex homiFl . ~cnrkiaqsandauo eida irreguIaris ~ an~e,baptifm~ fieut ~.!l:& nO~x,pp~io~el!~o: ~ tii tolliE i~r~gutaritas in,ba~ ptifrno: aut flabit opmto Rabam.S~d dicet 9' ;pprlu delictu dIClf alIgd aut ga 10 Jpfofactp ~tlCU;il lari dt delictG:qle dt in·bomicidio di latro occidit vt merces habear:aut 'fft delictu in fuo giie:qul1 le ~ftin bomicidio iudicis.ga homicidiu in gne faCtifimpliciter cilfideran eft ddidii qel no dt de1t au i fuo fucto I?ticulari:~ e excireGlhitia:ga f~i1ic~toccidi~ iufti~8 facia~&'~h~ t~llet q) bi Vt gamia contra~a an~ebaptifm6. no~~~Iefpba~tIf~u:ga~e..c ID feI}e~~nf~o_gnedt.deIict~. Et hoc cft cOtrafentCtIaHIero+cuAug.g dicit fUl?epIftolaad :Iltu.Acun9 tnteJhgut g nec eG qUI'catf~hu RepIicado. minus ,,:eI paganus h~buit yna &poft bapt!Fl11Ci a!t('ram,ordinandu ~enfu~runt+S~D_contra.:~! crgoex peccato fuo blgamtamconrrahat an balJtIfmCi:vrputafipoftg dUl:It feciida,an copuIa cu ipfa;cognofcat i1Ii9cof.3nguim:a,&'poflmodu fu:i:qua cOt~ai(erdictu ('ccIdit:fine peccato nO pO!: cognofcere:et ~ hoc tli fact9 dt ia.big~m~s::rgor~lis !,o~et ;pn~oueri,i:<'0: b~pri,rmG+el t;t~ntenet q flCUtno tenet 1}1 corrupt~ ~forll1canone an baptlfmu cofr.crar1pofflt Iter V1rgmes~ dICItAug. vt in pdidO cap+acutius.Qi ergo homicida an baptifmCipoffit,pmoueripoO: baptifm6:n6 aGt biga__ G mus:n6eft rone baptifmi tollitis fequeUialiqua peccati: ga peccato (ft .mnexa fiue in fe fiue iruo gne.1i em ex J~tura ftia toJJetet pœnaanexa pd6,i tollido voCipdm Vt irregtilaritate circa homi ciditi,i tollfdo pcmi homicidii:fiffter i~ tolIedo aliud ve irregulatitate circa fornicatione, vel adul~ teriG in rolIedo peccatu fo~nicadois veladuIterii.qel noe verfi.NuUo ecgom6 tel1edqdt ~ ex vir. tute baptifmi aUqtaliu pœnarG toUaf:fed "l'pcifam efficaciiihabet ad toIledu OJrJe peccaiG & non ampli9:niCtIllic no cft fic,hoc CO dgit ex folo UarutoeccIefiæ.Et q, iipfis quo ad tege ,pmori6is ell differetfa,hoc ex nulloalio,puenit: niti ~a ecc1etia diuertimodedrca illos tlatuit: &:hoc no nifi ronabirr.f.quia vchemetior 6:. natura rei elt ro .phibedi bigarnos a promoti6e § homicidj gradu & ordi-;..natll ræ,eU fu}:? ignobili9.fed de hoc ordienihiJad pfens.secundusvero ordodupla efi,vn9~ c6fillit in puris naturalib9 ficut prior,&elt coisoibus:alter Vl'ro g cofifiir i gratuitis,& dlcoisfolis cnatu:; ris ronalib9 & itcJledualib9.Pcr primG ifio~ rcducUf creatur~ ideG,a quocductif:fed drculoJI?fcCtc) ga cli ifua efTentia & natura no attingtit,fed folti ieffigie & fitirudie aliqua.f.fm gradu pfediois iQ cffefuonaturali,quc vnaq~ creatura hn fpede fua atrigere nitif.i quo verifieaf 'l'0ia bonum di~ uinum apperunt,~ in ipm tendunt naturaliter &agut qcuC}J gur Fm narura.dicete Diony.cap. a iiii.de di.no.Diuina bonitas a fublimib 9 ~ maximisenremis vfg;,ad nouiffima peruenir, & in" om 'lia conuertunrur, fieut in propriam fubJimitate.Et concupifcuntOl11nia intelJigibilia S)de fdi ter:fenfibilia vcro fenfibilirer:fenfus autem inexpcrta infito moru vitalis appetitus, iammara au, 6: tmmo exiltentia ad folam dfentiali partidpationem.& feQcnim vaifimilcdl cos licitereclpere,fcd ad reftitutioncm teneri. - . -" - " ~qujtur" quæll10 XXVI. CBft.nvi. Jrca temum quo qu~rebarur de ttdpfentc pro" mutuo aliquid vIm forttm: Arg.p~•. nullo [amen interuenienre pacto: vtrUm talis teneatur ad reftitUtlonem illius. quod vltrafortemfeu mutUo datum recepit: arguebaturprimo -'J'"recipicm pro mutuo non a pacto aliquid non teneatur ad reflitUrionem : quia non m, I gis tenetur reflittierequi al!quid rrcipit avfura vItrafortem:gf~frurr~ _ ... ! fignar( iII~qui a1iquodbenmdum obtinuit (x fimorna nientalifine pc1~ed recipims bcneficili ex fimoniametali,ti nblIti inreruenerit pa~t1t11dictt ~ccet, non tamen ~ ~r ad refignationem benefici~,ve dicitur extra de fitnonia. cap. vItimo$ vpi dfdtur.Quz nuIlq ipa~O: !ed 'affectu anif!li ptocedenre acquituntur : telinquenribus futficit ~r folam pœni~ tc'nti3m fuo 1ariŒtœtc acatQ[i~of~ pro fimonia ~ hl#u1inod~115teitai.crgo qui aliquid r~c:ipit. ~uodlibct. :ec~tum+o. CCXL VII. f ex vfura mentali ex propofito,non ttnetur ad reftitutionem. talis eR redpiens 'in cafu propofito. ergo &c. OONTRA. ibi non eft nifi quaficommutatio ~cuniæ pro pecunia, qua: nullo 1110 In oppotL A do efr abfc;pvfura,in qua necdfario debet ceftiturio fieri. 'ergo &c. AD hoc dicunt aliqui,q,iftt Opinio quo erfi IXccet fX cupiditate habendl illud quod efr aIrerius,conrra illud mandatum, Non concw rundam. pifces rem proximi tui: tamen vfuram non committit:nec tenetur ad rellicutionem : quia Vt d~ cfit eo q, in huiufmod1 mutuo non interuenit pactio,iIIe qui aliquid dat pro mutuo; ctfi rdpi~ ciatad mutuum:vt non dedlffet fi non præceJfi{fetmutUUm: non tamen debet afpicere ad m~' tuum: fed ad beniuolentiam mutuantlS: & beneficcntiam reddere pro beniuoJentia : quod dt opus chariratis aut humanæ foderatis & naturalis obligationis , qua quis gratus debet e{feei a quo beneficium accepit. V nde quia non ea vfura nifi quia datum inquanrum efr vfurarium ha.; bet procedere a dante habenre & debentc:habere afpeCtum ad mutuum: & hoc non fit nUi ra.:, tione pactionis: propter quam accipiens aliquid amplius pro mutuo obJigatur danti: idcirco vbf nulla efr pattio ficut non elt in cafu propofito: nulla omnino poteft eJfevfura.Similirer nec com~ perit propter idem reflirutio: quia enim non dat ex paCtione iIlicita, libere dat. & cum quis ali.• quid libere dat,tranftcrtur omne iusqllOd habet in re, in alium: & tali non comlXtit repo:tirio, nec Jrr fe, nec beneficio iudids. quare nec illi qui recepit incumbit a1iquareftitucio ~quia vbi- B nulla com~rit rep:titlo, nec rcfiirutio. connexa enim funt hæc., SED hoc non poteU aare: JmprobatUl 'luoC)iatp deus in peccatis 110ntam infpidt factum §animu:hoc eft facientis intentionem: afpL- opi. ciencfo fcilicct quid pro qao faciat per intentionem: licet non exp1icetillud rer ffrhlonem:' ita 'l' ne~ f.1Cl:um extra, ne~ ipfius per fermonem' explicario , imponunt fpedem peccatd. im~ mo quando habet omne genus peccati perfeCtam'rationem fpeciei fuæ in corde: prius §pro •• rumpat in op::rc, aut fermone: quare fimiIirer in rcccato vfuræ quod en perfectum fecundum ruam fpeciem in mente, prius g aliquid eius prorumpat in opere ",ut fermone. Ita 'l' fiex timore aliquid fubrrahatur ,ne omnino I2fccteprorumpat in opeu,aut' fermone: non propter hoc minus C irrfcctum e{fehabet in mente. DE mo igitur qui fic aliquid accipit: diftinguo prius g ad pr~ RcCol.q. pofitum conc1udam. Autenim dat mutuu,m non intendendo nec cxpectalldo aliquid ~ccipere pro ipfo ml1tuo:fed pro beniuolentia:qua etlall,1aliis dfdem exiftctibus ex parte cius cui m~tuat laem mutuaffer (tlam fi non eXlXcta{fetiiltqUldfe accepturum: aut forte fi fciuitfct mum nihil eieffe collaturum.Ex aliqua tfi alia oceafione fi ex vitio tenadtatis aut ingratitudinis fitaU in~ tedebat:& fi pro beniuolentfa & curiahratc fua qua fiex naturali obligatione aliquid fe recepturti fperat & ex~dat,& expectatli redpiat:reuera nullum dI peccatuoino. & ideo nec ad rdHtuoQ,J: nem tenetur. V nde & tali modo occafione hond1:iferuitii licet clericull1fperare Be expo:dare a d~ mino fuo in aliqua re fpirituali, aut in beneficio ecc1efiafticoprouifionem ~bf~ omni vitio fittiQ4 ni~ aut cupiditatis.vt notatur.lix. dift.ful2 illud capitulum, Hoc ad vos. Aut vero ille dat mU:t tuum intendendo & ex~ctando,p mutuo,&: ex ipfo mutuo aJi~d redJXrc: alias ou1(o 1116 J11urut atutus nec beniuolentiii aliquam exhjbirurus. lfte reuera eandem corruptionem Affedionis h~ bet quam haberet fi pactionem exprimeret. Paratus enim dlh ean.l exptlmete nifi timeret fibit~ D hocaIiqd grauius imminere,etfi po{fct IXr illud melius intentum implere. QVJCquid frga p:ccati eft 111 vfura ex pacto exprelfo aliquid accipo:repro mutuo,eft in actione iftius. ER ergo pecc;ttum vfuræ ~rfectum fecundum fuam fpo:demabf~ omni exteriori pactione in illius men~ te: &: hoc ex fola taIifpe: iu.~ta illud quod dicitur de vitio firnoniæ, extra de fimorna. Tua nos~ vbi papa poftg fententiauit quoddam factum non dfe fimoniaeum: quia nulla interueniebac pactio exprcJfa : propter tamen corruptionem intentionfs interioris latentis: qua: furre potuit adctfe, fubdit,dicens. Licet autem taliter duximus refpondendum: quia nobis datum ea de ma nifdHs tmmodo iudicare, fi tamen is qui talem donationem facit, ea intentione ducatur , ve IU temporalia bona quæ offert: fpiricua1ia valeat adipifd : & clerid 'lui eum in fratrem ad mittunt: non e{fent'cum nifi temporalia commoda p:rcip:rcnt,admiJfuri: fine dubio tam tL= k §illi apud dillriaum iudicem qui fcrutator eR cordium & cognitor feeretorum culpabilts iudicantur. Vbi dicit Glolfa. Nondidr fimoniacf~ Vnde illi fimoniaci non dicuntur quan •• tum ad eccIffiam: n\fi velis dicere q, fola incendo facit hominem 1imoniacum.vbi addit GI~ fa. Sola volunras,fiue affectus non f.tcit aliquem 1imoniacum: licet a1ittr ,peccet. Et volunt ex 1itera illa quidam dkere: q, licet illi po:ccant,nontamen funt firnoniaci : nec tenentur rcnul1~ dare beneficio quod obtinent per factum t~lispeccati : 'jllod folum pœ.nitentiam requirit ~cnricia Q;0ndauo qua fit fatiŒtdum roli creatori~ & non eccldiæ r(rciaJiter: vt in prædicta Utera vlrima mra de funonia : fieut fit ratufucno ecclefiæ'pro JXccarofimoriia: quæ fit pado; pro quo fmlOniaci debent renunciare,veI etiam deponi,vel etiam alias pœnas Qnonicas fuffinrre:fie in noUrocafu ctfi pcCtl cet fumens aliquid pro mutuo, non ramen eU vfura : ilec tenetur ad rdHturionem,. vt diCtum dt in ratione eorum propofira. Quod non valet. quia afi non fit aliqua fpedes fimoma: qua: fit in fota fpe, fine pacto:quod ramen non dt verum:bene tamen in fola fIXcommirritur vfura.fectJ •• dum q.,continuo fUbdit gloffa.Sed fecus (inquit) viderur in vfura vbi fola fJXsinducere vfura videtur &c.fec;:undum cpprobat pluribus concordantiis.~ autem feeus elt in vfura:hoc CO~ tingit quia dt aliqua fJæciesfimoniæ ex folo ecclefiæ rtaruro: no fic aurem ex ecc1efiæItat uta ali qua elt fp:cies vfuræ, Vt iam dicemus amplius. Er propter idem dt [ceus etiam in vfura &: fimo B nia quo ad hoc cpin omni vfura debet fieri reftirutlo: non autem in omni fimonia renunciario, vt iam patebitc1are in refpondendo argumentis ad quærtionem inductis. Qi§ ergo in cafu nollra non fit pattio,boc non imp:ditquin fit vfura~ fecundum iam expofirum modum.Nec valft rana fupra pro eis indutta: 'l' in cafu noftro propofito dans non refpiciar:ad mutuum: fed det ex mC:II ra liberalitate: hoc enim non imp:dit quin accipiens in dando muruum in fpe & e.lpeCtationc: fna refpexir ad mUl'Uum.Cum tamen fcriptum fit:Muruum date:nihil inde fpcrantes. Non dixit abfolurc fperanres:fed nihil inde fperates:quia non VfqUeqU3l}Jllicitum dt fperare: red tm inde: i ideft propter mutuum principaliterfperare:l1on aliter muruaturum,vt dictGdt. Vnde fiue das afpidat ad mutuum fiue non:hoc accidit peFcarorecipiencis. Peccatum enim vnius nullo modo dependet ex actione & voluntate alterius. DICO ergo ad quællionem q, talis qui accipit aliquid F Rd"pon1io. pro mutuo abfcp pactione propter iIlud muruando,cp vere vfurariuscft:& tenetur ad reflitUtl0i4 .nan. Si enim elI vfura, immo quia eR, vt diCtum eR, ad rdHtutioncm tenetur eo modo quo dt vfura.Q) fi non teneretur ad refticurionem: nullo modo dicerem q, efret vfura. vnde 5151 ille VOA luntarie dedit: ille rame mutuo fuo fpfurn ad hoc fraudulenter inducere voluit. Et fi forte ille ex fola curialitare dcdit:ifte tamen ex fua intendone in culpa fuir: propter qu" rctHtuere debet aCllt ceptum. V nde & quantum erat ex inrentione fua in mutuo quandam pattionem de aliquid plus recipiendoquod:tmmodo fecir.PoreO: ergo diftingui cpduplex eO:pactio. Vna Vera: quæ dt in ferinone vel figno expreffa: Et alia interpretatiua:quæ fit quantum en ex. parte mutual1ll tis: per hoc cpmuCUofuo intendit illum cui mutua t allicere: etiam fi furte non a1liciatur ad hoc q, ei pro mutuo aliquid donet. Et illa inreilta allcdio dt quafi quædam padio dolofa. & fie dt de vfura : ficUt elI in rei ve~itate ~ de fimon~a : ~ quædam dl ~entalis rm : quando quis per remporalc= factum abf1 luntur. Adminiltrationes enim inquantum 110nhabent aliquod fpirituale anneXll,Cf11erC fll non fimolliacum niti quia prohibitLi.V nde fu~r illud capituh:i.Saluaror .i.q.iii.dicit G loff::tror.Q.ua:A !icer in illis officiis quæ nihil fpiritualitatis habent annexum,fimonia commictirur. DicLit [-1u.& Ber.q) in omni adminiltrarioncecdetit; rei committiturtimonb fi C11Jarur:ficutnorabfq; dlfimctloe: 'J' C:Xlfi~s !xc m cato mortali potdl e05 excrcae abf~ eo 'l' mortahter JXccet:qula neq; pptcr amore aut timorem libidinofum:fed quia tend ad illud ex officio vel ex aliqua pietate no gratuita ad illos ~bus hmoi actus exercet: aut illos viœ quorG : ita 'l' 'pptermortalc in quo dt no oportet dfe coteptum tale ex oJ%ri5fand,it~te vt nec~a~G fit ipm JXccarem~rtaIite~.lmr,no, fi,~orta1iter ~~~t: hoc dI a alia circtifianua 111 agente g fittllud mortale:amorls.f.ve1 tImoriS IJbldinofi,vel qUleu~,a~ qua,:; IifctiIl1,ve1drca quadcGg; fir. AClus vero de primo genere:funt actus adminifiradi facrameta:~ ad minus refpidGt gratia qua effidutdrca illos quibus adminiftratur: etfi nonin mini(lratibus fem~ ea,vt iam dicet.Propter fanditate em facrametoru ifo lp tale gratia rrfpiciGt,requirW1t di gnitatem in miniftro fuo:vt quadoq; nccetfe fit cotemptG mortale effe in eo fi non digne IX abfqJ mortali adminifiret.Qc1 vt videam') ,difl:inguamus tep9 quo adminifirari debet facta. Scc1mhoc D em fecudumagis & minus ponderati debet coteptu s, finon fit idonee pparatus ad ea miniltrada. - Quonia tepus quo facramentG minifiradLi efi:aut efi tepus necdfitatis vt oino differri no poffit ex }2te e1?Svel morti cui vel qui~us d~bet ~"?iflra~i:aut ~fttepus electionis p~rr: ex I?tc eius ~ ~a bet mimfirare, vt bene poffit dIfferrI adm1l1Ifiratlo: qUIa nec necdlitas nec comumtas requJrlt: red adminifirans volGtate pura hoc fieri vult. In illo fecGdocafu dico:", minifiras facrameni q~ dig; gcGc.p fitiUe, g hoc facit mera volGtatiseIectione,&'abfq; oi necd1'itate,ppter riC)dignieatc Be i irrcuerente pfumptionc qua habet erga facrameta,ipa abf~ necdIitate traetado:& hoc qfi reputa do fe ad hoc idonei.i:ll=ccatenormiter: quia coumnit multa deu in Gcramet1s fuis.Si prio mo:ctj nece(ficas admf.oifiradi facim a1iqc1 dupfr cotigere:autcirca facrametG necdfitatis pp{ initas . pOt p:tOi amouedti: ve cu baptizadus vel pœnitetia1irer abfolued91aborat ifxtremis:aut circa facfm qct nO e necem ratis ppter pttm furum peauendu:vr: CU dies inftatfolenis, 5: hora celebridi mitra rum folenia,& fcandalu fieret in populo nifi f:tcrificaref: In primocafu dico q, miniftras fitcramc~ tU: etfi fit in mortali JXecaro,op }%ccat:quia noirreuercter pfumedo de fe3ecedit:eo '1'accedit ne crffario fi volfitarie.& ideo ii!U0uet coteptualiqiJo fed pietate foIa ad fubueniedu pximo.ln fe(fo caru difiinguo:quia aut necdfitas incUbircirca adminiltratione alio~ ucramrntoJ}t a facrameto alt.1ris:aurdrca facramCrii altaris.Et hoc dupliciter:veli facrametti hoc ia cofectum minitlrado tm:vc1 in ipm coficiedo 1 Si aut incubat iadminiflriidoalia facrameta:dlco q, adminiftras fa ppf fcandaIti vitadti,quiciic.p fit ilk,n5 }%ccat,etfifit imortati"ppter cam ia dida. Si vero incUbat ne li ceffiras adminifiradi facrameru alraris Uicofectu:hic dicGt aIlg lp tale facramerupprer eximia !an -.- aitare fua fieut no debet Cumi nifi a mudisab oi J%ccatomortaIi: fic no debet miniŒrari niti a ma dis:ita q, quo ad eius tactu folu ois exiflis in JXccato mort~li prophanus fir:& no p6t falte ipm t:iil grre fine}'do mortali:5: ideo nec adminiltrare gcligJ fit iI1e.Ethoc ga ppter reuetitia facramenti qc1iminet tangedG, debet pparatus ee, & falte ltatim pœnitcre aut no tagere.V fi fi tagat nOfalte prius pœnitens fi tempus confitedi no nabcat:tages mortaIiter ~ccat. Sed hic refiat diftinttio a pte nliniŒroIF:~dfadcdG fitds in hoc cafu: fi rotingat eos ia pœriitere'lvt ia dicef. Aliis videt ifl:afentetia dura:~ dicGt q, ne.;emtas attenuaret i hoc cafu coteptti Vt no p:ccaret morratiter mt.. niftras facrameru altaris.Qit puto pori9 effe dicedu:tGga fJXciesmatcriales fol6 tagunf: q no ha bet fanctitate nffi fieut figna: tum ga 'ppter earti reuerentia potret minifier digitospaniculo drdi uolu~re ne neceffe haberet eas [agere imediate:ni ~3 fi exiaes in mortali }%ccatopprer neceffitate aliqua,aut 'ppter fcandalu vitadu terigilIet veni ~rpus Cbriai: quatU reueretius poruiffet :cum ambulauie ru~ terras:no puto 'p mortaIirer p::ccalfrt.Si Vt'ro ktibat neceffiras adminiaradi facrm alraris cofidedu :aut fi necelIitas fit vt celebra milfa ne fcadalti eueniat:facrificas ,pculdubio mor taliter Jrccaret: no 'ppter admininratione alteri facta f3cramiti iam fdCfi, vr iii dictU efl:fed pprer adminifirationc q faerificas neœlfe habet facran'1eru adminifirare fibi:gaex aaruto(ccler~ facriti care no debet nifi coicas.COicare aut nuIlus aifles i mortali pao pat offi ia p:ccet morra1if: ~a c facrm vnitatis,& no cop:rit nifi inwris q in corpore ecddi~ iii I? gratiii vnira funt capiti Chrifto. DIctit edii aIig:q. cda mottaliter p:ccaret io.,6ficicdo:etioi fi 00 c~icaret c6fcquercr:a h~ A'Pfcr F sauodlibct.l)e~tum. fo.CCLI. reuerenti~ huicfacramcroexhibe..ia.quibti~ (Iris COf~lldo.sf.'d il1oc:trl1fi:ur &in pcederi fubdil1fr1 i guendll en- ex I2teminmr0.11t.Ex~teigif minillroru ger;~nIitcr loqucdo ditHnguedt1 puto hoc mo. Aut em rninifho incubir act9 rninillradi ex officio:ad ga c L::om ordinatione ecdefil; dcputat9: pura fi fit f.lccrdos curatus:aut no fit:pura fi fit timplcx cap:lI:mus.S: rcaa mo, dico cp talis morraJitet ~C eat qiicU'l' minifirat qetcuq, (l~ramccu mera volutate extra cepus nccdfitads ,ppecr cam pdiChi.-Si PrlO mo,dil1:iguo extracafum necetf1tatis: qm minifier cui exofficio iciibieminiftrare (lcramcrfi ex tra cafti nccitaris:cu ril fit cogruiratis ve (lCfm miftref:aut pot comode habere aliti ~ .p fe minifirrt aut no.Si pHo mo,dico cpmorralirer ~ecar:ga irrcuererer ingerit fe ac fi no icliberet ei ex afficiomf niltrare.Si fccto mo,dico cp celebrado & c6ic.ido multo magis ~ccaret mortaJiter fi i tepere necefli tatis:& eda mulro magis fi ille cni fi i nCLibit ex offido:qu:iro rtlagis .ppioffidG ddJCt fereddere ido G neti ad hoc fJcrameru & digniore si illecui noicLibir ex officio. Diceres eda cphoc facrametti no de bet miniftrari alteri niti a mudis:dicerct cp in Jdl11iniftnido alteri facramerti altads Jæccilrec-mortali ter eda magis si illecui il iclibirexofficiocau(l ia dicta:&mlro magis § (æccaret miniftrado rcpore nece(fitaris.Q ct reuera no folti ab iIIis,fcderUia pOIlCtibus'1-t~e nece/litaris por minitlrarc r"ctame 1 tu hoc aliis fine pcto:pot cOcedi;quia maiorell corcpr 9j miniftr fit liccCflXciahus debet rt:torquere cogitatione in hora ad minifttatione huius (tcramcrL& fic'p hora in qua prius tenebaffc faccredignfi,no tar(i oblig:u9 fuit ad c;toibcndli actualiter reuetctiii faera" meto.proprcr qetin actu miniftradl ille magis corernnit fi ilte.Proprer qet ille porrft Ji:ccare mo~rv Jiter:ifte vcro 11on.Si vero dicat 'l' iri hora debet pœnitt:re & dignu fe facere magis g altet:ve~ti efr. Sed hoc no ell in potellate fna:ficur no ingerere re clt in potefiatc: i1lius:inqua accipimus radice co [ept'>pp6deraris.SI vcrofu~ueniat tepusnecefDtatis mil1lfl:raIi~suo regnat9 no curat fufcipere faCf;]merU re~ gnatiuu.Sed alii ~b9magis c61edrc videt Aug.dicut Il' reducif ad adu volutatis primi paretis.E': ~ ~oc difToIuif.appensc6trarietas quafi ifinitaniauctoritaru Aug.&: aHOI}: fandOI}:~~ fiq; vident (l dicere 'p primI mot9 fint pfr.i;qfi~ verotp no fim peta. ~æ difiiaio nullo m6 haber Iodi circa T act9 ?prjtt vollitatis:~ ~o po~untc~e ni~ ~Mad minus vcnia~i3:et quo ad ddbrrnitate:& quo ad •.ca~u~ m;t.ne~ u: cu~ ob~lq~atlo~ealIqua volutare actu t~anfeutedol1t'c per pœ~itentia expiet ire r:Jatl~.JV~otq;t~tprlopr1ll11 om~mo tr~nf~ue,&qu~ ad actl1,&quoad r~atu.Aliter aue foluit Aug. y dicta .:otraru:~at~m. ~10 mo.f.cp.pnr~1J o~us.d~c~nfpeccar3,n~ ~a In fe fmt pcta, red ga ex pdc3 ~ P:CffCl'W1t,pnml pacctlSt4 ficut ab orlgmalJ prtClplO qct manet 10 ratione pctiin non regtlatis:t\: Slluodlibet.:!3e,:rum. fo.CCLIII. quo ad maculii,& quo ad reatu: in regnatis vcro quo ad icuruarionc tm, vr dictu C. Alio vero nl0 Vt diclt,pL'la dicLit:~a fi vicerit reGf••iut p~ccati.Et hoc e qo dicIt A ugulr.de nup.& cOcupi.Q!!ia c mo quoda loquedi peccatum vocatur quod er p:t6 fa:lu e,erpcti fivicerit facitrcri:ct reat9ejus va let inregfiads.Qye reatu ChrifHgra ~ remimoneoIm pecattorum in regencrato fi ad mala Of?:1 ei quodam mo iubenti no obediat valere non I1nir.Sic-lutem voc:if pctm quia pecatro facta tfi:cum iam in rCrultis non fit ipfa pecattull): ficu t lmgua vocatur loeutio quam facitlingca ~ manus V VOC1turfcriptura qu.lm manus fudt.Iti fic vocarur pe..:catum,qa pctm fi vincit facit: ficurpigrG Ad arg.pd vocat frig9 no cp a pigris fiat,fed cp pigrosfacir.Fadt aut illetpetri1no niti voIutatcJim dctermina • X rli ia modu.Pcriii dicta patet rfifioa~obied:a.Qet ergo didtmagitler ifenteciis: 'l' trtatio ex carne pdrii c:Dicedu cp no dt veni i renatis quo ad reatu,fed folLi uo ad icuru3tionc,vcl ga clt ex peto q ve1ga eltcaufapeccati,vt dictum dt. Adf~etm:lf' primi motus non funt voluntaril:Oicendu CP Adarg.iop. licet no fine vohitarii quo ad volutate ~ius in quo fum, vt ideo no habeij[ rone peccati quo ad rea:::: t6,cti expiantur:funr ni voluntarii quc;> voluntate primi pareris,vt detemlinat Aug.lib.iii.de ad libero arbitrio. a cuius volutare .pcelfir fuu .ppriO peccanl aetuaIe,&deincepsoia aUoru petii origi . naIla, vel mediare,veI imediate,& ab illis primi mot9:a cuius volutate hiit lp fint peccara,& fcam maculam,&: fecundum re:mi, niti explenf ficut &: ipfum orfginaIe peccatG,vt diclu dt. Equirur qfitu vltimii & vllicLlde creatura ianimata:vrru clerneta fint diflicta. ('\" "' ~ corpora cœlefli::r.Etarguit cp no.~a hoc no fuceret niti ~ fuli motu.qet no p6t ~'<.!!tr.x~JU, tfe,ga multJplicariomorull &: reuoIutionli torii corrupet exccdedo fiue excef", Arg.prlOt fum caufandocirca formaselcmcroIf. COtea. poffwlt in pIus,qa igeneratione I· fi ti. Z I & diltind:ione anfmarorum: ergo & in minus fciliœr in generationem &: di", Il oppa It , {hllClio~em~le,mel~ro~um.~~(Ho ~a de ~rd~ne,& diflind:i?nc,& gencl'atio;l R fi J ne demetoru cruf.Je dlfficuItatls clt cIrca alIa ola creata qua lrs efr circa demi •• e ? u.~." ta,quomodo.r.hfit e{fe& ordine arc;pdi(Hc~ion~i ~niuerro.EKtededo igif qllione ficu t oportet ad OpJ.aIlt1qrU oia alia naturaIia,fciendu fccællidebet hie aUqetcorpus iiltrafecirc:1'1ffunt:&fecundG hoc vt ligna 'tum ~frdlct~ ve~~a ~xpol1l,no a~nuo.nec tfi,ex hoc potefi cocJudi cpexponi non poffunt aCclpiedb dex.tra &finiftra 1 dluerfis mamb9:&: hocdluerfimode fcam duo~ modos iaexpofi~os:~fcam illa ~uodlibet+ ;eeptimii.fo.CCLXVI. t(rtium modLi que in dicto Q lIoliber qfhone.xxxvi.expofui. Si enim fecL1dti regori(j,& AlIgufli G num,&: alios facros expofitores,omnis expofirio doctorum f.1cricauonis recipieda elt, dum ramen confona fit fidei &: moribus:mulro furtius &; quæliber cxpofirio circa verba expofirorum, maxime qfi funr obfcura,nec ipfi plane fuii intentione explicat ,l'ecipienda eft:noJl aur rall§ mendax &; erro", nea repcIlenda.llbrfi magis ell:ampIcdcnda qu~ dictis illorli magis concordar. V fi l]J in vna manu L accipienda UlIlt dextera & lt;ua:& no in diuerfis:hoc plane elt corra Hieronymii: g libro primo co rra louiniami que ali~ apologicon voc5r,pani po1t prindpiai dicit fic.Centenarius nUl1lcrus,diligc ter qu~fo ledor arrende,dc finiltra tranftcrtur ad dc.nera,& eifde quidc dlgiris:fed non eade manu quib9 in læua nupræ fignificanf,& vidUf;,circulai f.tcics exprimit virginitatis coron5. Vbi ali~ forre viderunt fulf••m !iteram &:atfirmatiua tale:fed in eadem manu:vt tunc fequatur ncgatio,l1ollqui bus ilt;ua &:c.Er haber f.dfiratc Uta lirera &: quo ad patre atfirrnatiu5,& quo ad parre uegatiuii.qct patet de illa negarione,non gbus&:c.per Beda in fine tnagn~ glolf~ margina1is, fUI?illud Marc.iiii. Nemo dt Q relinquit domum aut frarres &c.qui noil accipiat ccnties rm.In fine.n.affirmat idetit •• te digitorai dicem: (ie.Centenarius a l~ua tranflatus in dexrram,1icet eandem in flexu digitorai vi;;:! detur tenere figuram qua denarius in l~ua:tfi quandtaris magn~ fu~uadit.Eccc 'p dicir, videf te nere eandi figuram in flexu digitorG.& fi hoc,ergo & eifde digitis:vt plene patet in duabus expo1l tionibus pdiCl:is:fecundai'p ia etiam dicee.Beatus vero Grego.in feclida parce fuperE:e. Homili •• v.pon- medil1m,plane exprimit diuerfitatem manuai,tic dicens.Siniflra noltr:i efr vita pfcns.Dexre ra vcro dt vira furura. Et recte ~ cerenariu numeru ærern~ vir~ conreplatio defignaf:quia cu poLI: xxx.&.lx.ad centefimG numeru peruenim9:ibide ccrenarius numerus in dextra rranfittfides autem atgJ operario adhuc in fil1iltra elt:quia hic adhuc pofiti &:credimus qClnon videmus: &; optamus ve videamus. Cum vero iam fe.animus iu coteplatione vit~~rcrn~ filfpendcrit:quafi ad dextra m•• nu comporus venit.Ecce dicit qQ.afiad denTa manG:non alit quafi ad dextrum latus digiti medii. M QCl aut dicit illa opinio 'p retenta imaginarione de finiltra & dexrra in diucrfis manibus impoffi~ bile ea in diclorum verborum expefidont' non ermre bene verum dt quo ad affignationem rnifi,. rus.x.n:.&.lx.a dextra in finifrra:quia hoc omnino non poffWlt affign~re dur; primr; expofitiones:ga copatfi incipiut in finifrra : in qua formanf.xxx.&.lx.fotai aait tranfitG centenatii a finiara in dexte ram poffunt afIignare:vt dictu efr.Sed incipiendo copero in manu dextra,& trafeundoad finiflrij &ab illa iterum reuerrcdo in dextra:fcdm iIIamexpofirione qua in alio QuolifxtpofuiUlus:abf~ omni errore contingit affignare tranfirum.xxx.&.lx.a dextra in finiftr'lm: & cetum a finlltra in de xrram.QCl veroifta rerda expofido diciteirca .c.numcrus dt g hi in dextra eR.Nec In hoc cotema efi:fed addit,ve1.c.qui tr31lffcrrur in dextr5.& hoc ideo:qa ht;c d! difiul1Cl:iuaartis:&: veritare habet p vrraq; pane.c.em ia efi in dexrra I2fec1us mmllatione e19: pon Ad feclidli. fed prius tral1fferr in dextra a finifira in qua erat furmatus:vr dkl:ti dt. AD illud qo arguit fecG R' do de.xxx.'l' eda fcom ifiam expofirioni: no rranfit a.dextra in finifira :ft:dmanet in dexrra,qo pro prie IXrriner ad .ppofira qu~ftione:Dicendu cp c6iugiti cui appropriaf p:rfectio.xxx.primo incepie in dextra:quia in par;Jdifo vt diclti dl.lpfuln tamen ex fe 110 ponir flarum I?feaionis eda vt fuit in paradifo:fecundli q; alibi declarauimus:nee maxime polllapfum hOls in peccatu:vt efi in vita pfen tis miferi~.V nde cOlliugiu ex ratione c6iugii in fe J%rfediollc!lon habet&d vt perficiaf tranfit in Itatum viduaru.Et quia illum vt dictU cft no inuenit nifi in fillifira pfentis vir~,ideo.xxx.figllifica$ pr~miu coniugu:gg incipit & formaf in manu dextra:tame cop:tenter dicif rranfirc a dexrra in fi nlftra:vr in iinictra in vlteriore p:rfeaionc ratione fiatus tranfformrr. ET Ga alrumif de.lx.cpno tfafic a dextra in l~ua:quia no format in dexrra:qCletia proprie p:rrinet ad icta quæftione:Diccdu 'l' viduitas ortum non fumit nifi a cOlugio dimilfo vel foluro:quia no poreft cITevidua nifi prius nupta.Propter qet licet no primo fignatur.1x.qui pt~miu viduaru fignificat,in dextra:tamc c6p:te ter dicit tranfire a dextra in finifl:ra:quia orni haber ab eo qno producit idem iterato nifi relXtita trafmutatlone eade.Dicedum H prino q>veru efi-de agente natura1i:qa eget trafmutatione ad hoc 'p agat: & no agit actione qUtripfum efi-•propter qd. no poteft vniformiter fe habere in fecuda !1dudioe & in prima:& ideo nec ide pro ducere. No tame eft veru de agente fUlXrnaturali cp no eget tfafmutar10ne in fua actione:fed ipfe cft agens actione qu~ ipfe efr.Propter qa potcft fe vniformiter habendo in fecunda produc1ione:& in prima idem uumero producere. Irca quintu arguif q>homo potrit ciTefine quatitatc.qm plus dependet accides ~~ll.xvii. a fubiecto g fubiectu ab acddete.fed accides vt quatitas in facrameto poteft eG- Argu.prin. fe fine fubftatia.ergo mfro fortius fubftatia & homo porerit dfe fine quatitate. CONtra.corpus organicu eft de ratione hois:quia aia non eft actus nifi talis In oppofitG. corporis.fecGdum definitione eius fecudo de aia. fine tali autem no poteft dfe: Refponfio. no eft autem corpus organicu fine quatitate.ergo &c. DIcedum ad hoc [edm J 'l' alibi determinauim9:cp quiditas & effentia hois non folu nominat forma abfolura:fed coprehc::: dit materia &: importat forma in materia: & noie hois no intel1igif nifi habens forma in materia: & in ncie humanitatis no nifi aggregatu qd eft forma in materia.Quare cu nihil pot exiftere nifi habcdo i fe ca q funt quiditatis fu~ &: elfenti~:iddrco homo no poteft dfe pura forma:fed oportet ipfum effeforma in materia.propter qd fecGdum phiIofophu.vii.Meta.in definitione reni natura. lium inuenif materia. Nuc aute ita eft de forma exifiente in mateda naturali:lp non poteft dfe in materia nuda abf'.Poi difpofitioe aptate materia ad forma. Aliter em qu~libet furma nataeffet fie ri in materia <]uacu'l abf'l difpofitione aptate ipfi materia:quia in materia nulla eft diuerfir3s: & cade ratione quæIiber aia nata effer IXrficerequalibet materia: qcl elt contra philofophu in primo de anima:vbi hoc pro i~couenienti habet: <]uiavt didt,actus actiuor(i funt in patiente difpofifo. Qd no elt fic inrelligedu cpdifpofirioes iII~aptares materia formtr prl;cedut ipfam forma in mate ria:nifi forte aliqu~ fub effeindeterminato:& hoc no forma fubfrantialc fimpfr & abfolute fed hac aut iIhi:fcdm q>accider1afymbola manent i generato & corrupto c6munia: fcdm plim in fecudo de generatione: red cpipra aduelliens materift ftatim ,caufat huiufmodi difpofirioes ad minus quo ad ene det~rminatum : fine <]uibusnec ipfa torma nata efret oiuo generari in materia aut manere in ipfa.V nde queadmodum cu aia dicit ao.us corporis vita habentis: no imeIIigif vita habens an te ai~ aduentu nifi i potitia vt feme:fed 'p habet vita ex hoc cpineft ei aia. Qd fignificat phiIofOi' phus cu dicit i pricipio fecfidi de aia.Efl aute no abiides anima.&c.Sic cti dicit actus corporis or ganici,no inteIligif 'l' ~rfectio organoru fit in corpore ante anima: aduerum: fed cpipfa aduenies & inuenies materia difpofita:caufat in ea organa fua:ad minus ea derermimido. De numero aute talium difpofitionu vna principalis dlquanritas:quia fine ipfa non habet effeorganizario.ldcirco dico '1' JpoffibiIeeft hoiem ee fine quatitate:nec hoc efrfuctibiIenec iteIligibile. V ii dicit piis in.vii. ~letaphy.Forrna hois feml2videtur in carnib9& ombus & partib9 fimilib9iftis.Vbi dicit C6me. ImpotTIbi1eeft em homine inteIIigerc fine carne &: offibus.Et coftat cpcarne & offa non eft poffibi Ad argu. le intelligere fine quatltate; cocedendG cfi igif argumcrG fecGdu, AD primG cpquatitas pot dfe k· prino fine fubfrada:ergo & econuerfo: Dicedum cpduplex efi-genus accidetis. Quoddam qd nulli forol m'r fubftatiali propriu efr:fed ex fe efl indeterminatG ad plures aut ad oes : & accidit ei Q quacul}l forma fubrtatiaIem determinari:vt funt accidetla mathel11atic~abflractionis de genere quadtatis Quoddam vero aliud genus accideris dt qd proprium fubiectum fibi dererminat ve :dia qu~cu'.l & maxime qualitaces fenfibiIes:qu'rdeterminat fibi fubiectum quatum,Vt albedo:qu~ nullo modo habet effe IXr fe & primo nifi in fUlXrficie.Vnde quaritates immediatius adh~rent fubfhititr §i1I~ quaIitarcs.Et fimilirer ecouerfo ex parte fubfiatla: fic efi:cpfubftatla aliquado fibi determinat qu~ dam accidetia:& quæda non determinat fibi:gueadmodum numerus determinat fibi cpfit par vr impar:& forma hOIS cp ipe fit rifibilis:non aute q>fit albus.Et fcdm hoc videndti eft qu~ accidetia fint feparabilia a {ubftanria:& quomodo:& qu'r no:& fimiIiter a quib9 accidentibus pamt fubfi-a$l eia feparari:& a quib9 1l0.Q ui illa acdder1a q fubiectu fibi determinat:vt albedo fUJ?fidem,ab illo feparari no pati unt. non eln potdi fecundu fe exifrerealbedo abf'.Pfubfrantia :quia exfepartes non haber.llIa vcro qua: Ilulhi fubiectum fibidererminat:feparari po(funt quarum elt de fe in effe:cLi a h bel Jt agens fufficiens:ficut & in inccIlectu:queadmodu quatitates mathematic~,numerus.f.& conti nuum.quib9 feparatis in ipfis feparanf ola alia aeeidetia:quft ipfa fieut propria fubi~cta determinat. Sfluodlibct.:!3cprimii. fo.e CLXXI. Similiter fabflanti~ab illis accidentibus quæ fibi determinant feparari non pfir,fed foIum ab aliis. ~ia igitur quæIibct formAmaterialis quadrarem fibi dererminat i mauria:iddrconulla earum a quaritace potefr feparari. V nde in dfe plus dependet fubn5tia a quantitate g ecouerfo:fed in fieri Ceucautari in etfe,dt econuerfo.Sed illud non dl proprie dependentia ex parte fubftantiæ: fed d~ gn itatis cum deo:qua requiritur quafi accidcntis minifterium: fed illud l'xparrequantiraris dt proprie dcpendemia,qua prius indfe requirit fub{bitiam a quacauferur.Perhuc eda modii ~tes mareria: re~nir ~res quadratis ve ftnc:&cauCdirer pcedunreas in dfe:cti ~tes q'uatiraris nO'regrtit ~res mareriæ,ficue ecoucrfo.!;)J etfcnrialius en quandtati habere Qtes g mauriæ. Si vero fidra,q, nullum accides fie determinat fibi fubiectum gn pome ffEari ab ipfo fi dfet ages fufficiis, & eCOller fa nutlti fubiedli fie decerminaret fibi acddes ~n polTeedfe fine ipfo quanru effet ex fe,fi effet ages, fufficiis ad hocagendG : quarcru ~~d pofflbiIeefr fieri in re creata illud pellit fucere in ea agens fu~naturate : oe ergo acddens vt albedine,& qcunl,}3alia p6!fet ages fUEnaturaIc feparate a fubie;. tto & facere in fe exiftere,ficut omne fubiectu accider1 vt/hoiem,&quodcti9,> aliud ,ponet: ife fJ(e re exifteee abfip omni accidenre.Et fcom hoc diccdli eet cp homo po{fer ({fe ~brg; uatitate:&: diciS q dulU efler ad :ugumentum cporganizatio non re~ritur in hoie niti ,ppeer operariones,quas no ex (ecet fine corpore quanto,& effet gd imperfettli, quia no poIT~ iop'atlone prrfectam. Equunc qftta p.tinctiaad bene e{fehois.Vbi prio qrebanf qd:i ~tinenda adbe •• ne eITehoim fingularili.Oeinde qrebarur qdanliaptinctia ad bene df(: comuni •• carum,vt de Qfedioe flaculi. Orea primli primo quærebarur vnum Qtinensad < bene e(fehois fingularis fcclm fe.Deinde qrebantur quædam alia perdnetia ad benet{fe vnius bOls fingularisi ordine fi ue comparatione ad alterum. Illud alit Quæ.xvill. primum erat,vrrum illi qui nihilbabct qll maduCftpofr§ idunauerir,nifi pri9 fuerit lucrarus labore fuo corporali,nec poterit laborare ieiunado, faccrdos debeat iniungere ieiu .• nium quadragefimale.Er arguif 'p fic,~a feripui dl Marrh.vi. Primum qua:[icc regnum dei"hoc Arg.prin. autem facit ieiunando.ergo primo debet ieiunare !cu porius g taborare.hoc'atir ad qhitc d a1;foIutus ab ~oqui potdt,nec vllo modo tenetur eade iterato confiteri:nec abColiifal?ds:quia ti fedus princip~les ial11 adeprps efr.&;prop~er,iIIosnullo modo efr facrametumiterandG:vt habitt1 , dt ex pcedetiqu~Ili6e. Nec fimiIiter quo ad dfettusfecudariosneœ1fe dI ipfum irerari:quia rUit 'dus irerarionepoJTet faluari,&: adipifci lU'gra#am &:actione liberi arbitrii gu~ factametUn1itt~' ratum ,conferret:vt patuit ibid~:dum tame,non c6mittat noua,pro quibus oporteat eum denuo Confiteri.Et feclin~Ghuc modum libetet corice$1femus fratribus dictam ppofitionefore etrOnta 'fciliœt-adieda illa condidone quatum (ft eXvirtute facrameti pœnitetiæ.qufj; Ii~et,quatumeft ~i parte facramed pœniteti~ fimpIicirer iucJicanda,fiterron~:q~atum tami effexa1iqup cafa Ui ~ k, pcJIledo;n6debe~iudicari ,faIfaeJfen~ err~*a. Ex parre;fiPte conre.1fonsduo funt ad qti~de~,.t mus afpiœre:ad videduvtru J'pofitio gflJe,ra1iusacccpta.l+ub hacforma,vtr(i ~c~ta confdta tt neatur quis tterum' cOI;lf1teri,po1fit dfevera. ~orum priil1ueŒ eius poreO:asad racr~~etalita, 3udiedum co~lfioncs:abfoIUed~,&.fatifiactiones'lniungedCi.SecGdum Vero dI ciqs induff#a ad difcernedG }æccatoruconfefTo~magnitudine:poteri~ fuæ,adabfoluedum ;ln1plitudfnt:fatiff.i~d nis ini ungcdr; mefuram,&~etera hrn6f.Si 'loide afpiciamu's ad confi;(forisinduflria: fic dt'prim9 (;af~s:qlJietiam ea:primus in gIolfa pdida:qui ea:l~x~teconfelforis:fn quo cOnfe1fus ni,rcnetpt v a1iquado radi ILcca'ta'confirerialteri difCretidri.f.pprer facerdotis primi imp:ritiam.V nde dici&: Glot:fu}ær dido Verbo Denuo.Si facerdos lUeusimp:ritus fit,teneol:confdflOne fibi factam alt.ed difcretiori 'pp~are.De quo dicit Augult. iIib.dcpœnit(~ia.• habet dcpœnite.ciiO:.i.incap. Que & pœniter.~i cofiteri vult peta vtiueniat gratia:qrat Cacerdorefcicteligare &foluereÆt V rban9 papa de pœni. dilt. vi.i cap.Placuir.dicit fic.Nul1i fa'cerdotGliceat qu~libet comi1fu,'\1teria~ pcenl tetia fufcip:re fine eius c6fenfu cui fe c6mifit:nifi ppter ignorariii illius cui pœnites confdfus dt. c Si vero afpiciamus ad confefforisporeftate;tenedurn eft;QJqu3,t~m di: ex ~re F0nfetroris;tenic) c6fe1fusei& riteabfolutus no tenet eadepClaiteru confitenaut ilIiaut itlteri.dU tn conf~jforh3l' ber p6reda audiedi cofe(lione~,abroluedi,&fatiffaClionesiniun~ndi: fiue illam habuerit de iure c5lUuni:& exiurifdictione ordinaria vt pJathfiue excocdrionepriuiIegii &:~xddegationetvtlrdi giofitSi vero eonfelfot non haber poteftate abfoluedi iIla qti~fUnt confe(fa: &:hoc vf ga ~ulIa oini;, haber,quo ad executioni dico:vtquict1cj;firnplices,facerdotesquia nullo ~ccato omnino poJfunc facrameta1iterabfoluere nm in extrema neceJfirate:velquia habet poteftate quo ad aliquos cafus~ & quo ad alios h5 nifiin exrremis:quando etla nulla habes'alia poteftate abfoluedi pateO:in (mt ma neceffitat~ abfoIuerepœnitenre: "b binriietia excomunicatioe:t'tin catibus referuati!trtunJp~ pontifici:Dic0'1' qui tali corife1fusfuent extra extrema necdlitati ftccata de quibus no habct po teftate abfoluedj nifi in extrema neceffitare:iI1atenetur alteri confiteri :qui habet fimplidter !'Otel!! flate ~broluedi de illis. Et eft fecGduscafus ex ~re confeJforis:que glo1fapdicta ponit J'tertio C3ji1 fu:&:tangit eu in ~te.r.quo adcafus qui }Xrtinetad fUJXrio~e~,dices:'1' Iltnormitate deli~ifacer •••. dos audito crimine remittit confe(fum ad fup:riore,vt item fibicrimine QpOfito pœnititiamfn . L ilmg~r+ 9!!i Veroconfe~us fueric... extre... in m~!lecdlitate &,abfol~tu~ de talibus a quib~s prefb1, ter alto tepore non habUit poret1:ateabfoluedmn hoccafa dlcur aliquI ,'l' confeItordebet lI~fil1UarC, pœni~enti pœniretiam debita:Iicet no iniungerc: & '1'. fi coil1iaJefcat (ba JJIam tibi infiouata,vt d ~cnri,i s <§sndauo debitam fatiffudionem implere: & ad illum accedere: qui habrt poteftatem ordinariam abfoJuedi ab illis qua: confdrus eft,& abfolutus ab dfdem:non ad it~rum confitendum,nec ad fatiffu~ionc ab rodemalfumendam:fed ad fe manifeltandum,& dicendum illi q, confetfuselt,& in atremis ab folutus a JXccatis:quorum abfolutio JXrtinebat ad ipfum. Alii vao dicunt contrarium:fdlictt 'l'debet adire fUJXriorem,& illi confiteri fingula,& fariffadionem reciJXrc: quibus magis adh~fO Et feaidum hoc ilte cafus reducitur ad fecfidum. Ex parte autem confitmtis duo funt confidera l"i da:ad qu~ debemusafpicere an fit pœnirm~ vere,an non.Et fi fit pœnites,an fit fubdi~s ei cui co fittrur:an non.Si non fit pœnitens de aliquo mortali:tuncfiaus confitetur,nec abfolultur:~tenc tur eadem iterum confiteri alteri vel eideit1:maxime fi obliuifcaror iam confeIfor.Et dt t('(tlus ca ·fus quem gloCapJXIIatdiminutionem confdTIonis, vtl ad illum reducitur,& effprimus ei p~rtc contiteritis.quem Glof.iIIa dicit dfe quarrum.Poltij autem fit vere pœnitens: 1l:non dt fubdltus ei cui confitetur fiue de iurecomuni,fiue de iure pri11.ilegii:delxt eadem Jrccata confiteri illi cui' cR fubditus:& hoc quia non potuit ab illo abfolui:eo 'l' non erat comJrtens materia ad abfoludo~ Ilem in fe ab ilIo recipiendum. Et reducitur cafus me ad fecGdum pr~dictum. Si verocofitensfa N dusfit fubditus confeffori:aurergo eR aliquid circa ipfum imJrdiens ne abfoluaf;aut nonSi fic: lloc non dt nifi quia diminute confelfus eft:referuans ex indultria aliquod'~ccarti mortale qd in jpfo pofuitobiicem ne poffet abfolui ab aliquo: fecudai 'l' infra videbitur in quadam qu~frione.Et reducitur cafus fltc ad tertium prædidum,ve1 dt principaIiter ille. Si vero non fit circa cOI1fiten ·tem fm~dimmtum quin Jrrpuia confdfionem abfoluatur ~rfede: aut id propter q4 iteratocolf fitc:ndum eR,contingitex aliqua obligatione circa ipfum confi'tentem,vel ex defeau farifta~ionjs. Si fecundo modo:aur ergo eR ex parre Gtiffadionis non iniund:~: aut iniun~: fed JXJ1I](cdTariu aut legitimu im~dimentum,aut JXrneg1igentiam,aut incuriam,aut contemptum o[)1it,.Si pri~ mo modo,fic dI: quartus modus:qui reducitur ad illum quem gtoffa dicit fecudum:& ap~I1at ~ pro contemptu fatiŒad:ionis: ac eR fedidus ex parte oonfitcr1s. Et in ifro caru confeffo in articulo mottis pœnirenna non eR iniun~a:quia nec iniungi debet fed indica ri t1ii.Confeffio autem in f:w na vita non eR aliquando iniUnda propter aliquod imJXdimentum completa confdfione fUlXrue' niens aut confitentf aurconfrffori.5ed de primo iaorum cafuu funt dut; opiniones:an fcilktt con frlfa iteni funt confitenda alteri,an non.Sed de feclido nulla efr dubitatio quin œnfdTa item funt confiterida altai vd eidero:nifi 'iIIe~ccatorum quæ fibi cc3fdTafunt recordetur.alirerenim nefCi rct pœnitentiam comJXtentem illi iniGgere.Et fic di quafi idem cafus quem diaa gloJfa apJXlIat pro contemptu fatiffud:ionis:qui melius aPIXIJuetur ex defectu fatiffi1dioni~:quia in illo cui pm. Ilitentia iniunaa non fuit:non ell fatiffattionis ccnttmptus:ne'l in quibufuis aliis:&: item confi~ tendG ell mdi mo ac eadem ratione qua in cafu iam tacto • Si vero iterato confitendum dt iam O confeffa propraobligationem circa ipfum confitetem:ficdl quintus cafusaJius a prædictis qua · tuor ,continens tria membra. QEia talis obligario aut cfr f.1ctacirca ipfum confitentc.~ a præl~ ..to fUJXrioriJrr Ratuto vd præceptum adalicuideterminate confitendum: vt ab ipfd confittntc: circafeipfum:& ex voto proprio ad eadem Jrccata plurie~confitendG. Et hoc duplidtf.r:quia·aue huiufmodi obIigatio præccdit primam confeffionem:puta fi aliquis voluntarie deo veueat 'l' ).alii" qua JXccata commiffa ab ipfo pluries confitebitur, talis cum primo confitetur ilIa, &.ab eis pte abfoh.iitur:nihilominus manet obligatus ad eadem iterum confitendum. Aut huiufmodi ob~ga- . tio fequitur primam confeffionem: pura fi aliquis ex deuotione poll§ ffJl1e1 integralitet cfr co~ feffus aliqua Jrccata,& ab eis rite abfolutus, voueat deo q, ad honorem fuG eadem iterum confi!li rebitur:vel fihoc vides eXlEdire conf~ffor:ipfi pœIlitenti loco pœnitentia: iniungat vt eadem IXC Cltaiterum~nfiteatur:& ipfe co?fitensvolunt~r~e h~ accipiat: co~at'l1 talis?Dnobllantc q. cfr vere pœJ1ltens & confeffus & rite abfolutus,mhdommus tenetur Iam confeffa Iterum confite..- ri.Propter primu autem membrum propofita ell prindfSaHter iRa qua:Rio:pura fi epifcopus me' dicat mihi,Henrice propter deuorionem qua populus mea: diœcdis habet erga te, ac fruCtu qui poteR acquirere confirendo tibi,conœdimus tibi plenam auctoritate nollra ooteftatem confeffio;: Ilem ipfius aUdied;, abfoluendi confitentes, atl]J iniungendi eis pœnirentia; falutares~ Volumus tamen 'l' hi qui tibi confitebuntur fuis parrochiaIibus prdbyteris·confiteri falcem feroel in anno Qdem pecca~a qu~cunl]J tibi confdfi ~erint,ten(buntur:llmoducomi1Ta.quia vana non poreft etfe fccfida cIaufula Ilec prim~ contraria ri. ~inro arguitur ad idem ex parte ~cquorum qu~ fratribus cofirenrur Q!!intum. & prmiIegii fiOlul fic.Si concetfio L1Cla frarribus in prima parte ptiui1egii, in nullo de1"ogaret fra tuto refemato in fecunda claufub,omnino contraria efret fccfida cIaufida primæ.con[equcs c faI fum:quia hoc i1l111o odo intenderet fummus pontifex. f.tIfum ell ergo & antecedes. Probatio co m tequcntif( ell:qula frater habens priuilegium fic abfoluit pœnitentem & confe1fum fibi ab omniFl bus ~ccatisruis,cp poft cofdfiollem & abfoIutlonem fua:amafratre, nulla habet JXccata.Talis au rem lion tenerur onminoconfireri alreri:qa tamen implicat ~r Ilatutl.i illa claufuIa [ecunda.Aut fi alreri tenetur iterum confiteri poO:confeffioncm fletam fratri, ve dicit illa cIaufula: ergo frater non abfoluit ipfum:cuius tamen potdbrem di1tei prima claufula.ln aliquo ergo fXI" fecunda c1au rulam priuilcgH derogatur primæ.fed non derogatur fi confdfus frarribus tenetur iterum pro..a prio Ltccrdoti conflteri~crgo &c.· Sexto arguitur idem ex parte folorum ~ccatorum:& hoc tri..- Sextum. plici ratione: quarum prima talis eQ.Nullus tenetur confitcrinifi p:ccata:& non nifi fua: fecu~ dum illud pfaY. Confitebor aduerfilm me iniullidam meam domino. Dicit fcilicet iniulHtiam & meani: nec aliud requirit llarutum referuatum In illa clau[ula. V 0lu1l1uS:tutem &c. elIo cp re~ ffructur. In ipfo enim non dicitur nifific. Omnia fua folus Fccota (litem femeI in anno conti•• teatur propriI? f.lcerdoti.Sed confdlus fratri omnia lXccata quæ prius habuit & erant tunc:nec modo tunt nec fua fune: quia rite dt abfolutus ab eo qui poeell: vt dicie prima daufula, dans ei in hoc potcllatem. ergo &c •. Secunda talis eft.5i confi:1Tusfr:Jrrl &abeo rite abfolutuste,. Septinlt1•. netur iterum confitcri eadem }Xccarafuoproprio facerdot! : aut ergovt ~ccator & habens }Xc •• cata :nut vt non ~ccatot ncc habens ~ccata.Non primo modo:quia iam ell immunis & mun.s dus ab omni JXccaro.T alis aurem non eft }Xccator, nec habens JXccata. Nec fecundo modo: quia tunc metiretur profitendo fe in confemone peccatorem,&: JXccara confircndo,cum diceret confil'" reor hoc vel illud ~ccattim meum.f.tlfum eft ergo antecedens Vl prius. Tenia talis. ficonk1Tus O&luti. fratri,&: ab eo abfolutus iterum proprio facerdoti confiterer ur,&: ab eodem de eifdem abfoluere~ tur: tunc fiafratre fui{fet abfolutus,mcntiretur facerdos fie dicendo.Ego abfoluo te ab illis p:Ct1 catis tuis mihi a te confi:ffis. quii1a nullo cum abfolueret:quia nihil in illo etfer abfoluedum.ha<: aurem omnlnoell: incolluei:1ics,cp edam faeramento falutis incidat mendacium.lncouenics dt er go q, abfolutus a·fratre irerum abfoluatur a ruo facerdote.COCl-arautem ll' pœnitesconfetfus fra tri vere ab ipfo abfoluitur. Conlbt etiamcp nullus tenetur· ad hoc ad quod fequicur inconuoe ufens circa facranieru falutfs. c6fdfus ergo fratri nullo modo tenetur ,ofited eacte fuo facerdod. ~.enrici a QSandauo Nonum. SEPTIMO arguitur idi ex parte: maiora 1ace:rdor:U.& duplici rarior. QuarG prima tatis di. llOC Si llaeurli iIIud,Omnis vtriufq; fexus.ffm~ debet in fuo robore p:rm:ln=re, ergo confdfus (PO vel . fuo pœnitedario,de:nuo debet fuo parrochia1i plb}"terocoflreri.colCquis ~ fulfU.ergo & aiicedes. Si hoc ergo non dt veni in c6fe1fionc f.lcta epifeopo aut ei9 pœnitetiario:mulro funius ncc in co remone facta domino pa~ aut eius pœnitetiariis quales funt fratres: cti aua:orirare dornini pax Decima. pr~dlCli officia exerceant. 5ecuda taIis.Epircopus no potell (}atutu illud generalis concilii ifrin gere nec reuocare.Sed tfi fidimittat officium audiendi confrffiones alicui,confdfi iUi non ttncnf eadem confiteri ,pprio facerdoti:nec efi propter hoc ineelIigiturinfringere dictum fiatutum.ergo multo forti9 no te:neeur ad hoccoftffi illis Qbus papa cvmittit.Non obficite [rgog, aaruni fatuaE in priuikQio frarrum,confcifi tamen ipfis no tenetur radem alreri ve proprio facerdoti confircn. Vndccinui. OCTAuo arguitur ad ide ex partdpfius fiat~ti generalis condlii:Dis vrriufq; fexus.& hoc du~ phd ratione. Prima talis. Statutu no obligat quc§ ad (onfitendti femel in anno fuo ppri9tacer- doti niti habuerit aliqua p:ccata infra iIIuannG:fiue in iIIocomiffa:fiue in aliquo pcedentiu.5i erI' go aliq~isJ.Tr gratia dat~ fi~~a deo:q~~ in rd veritate ei dar~ pote~it:cufiod,itus fit ~r tot~ anntf ab omni p:cCato tam vemah g mortali :quernadmodum credItur vJtgo Marta 'cullodlta fut1fepoft partum filii dei:iIIeJXr Ibturumillud gencralisei5cilii no afiringirur ad confitedum femeI in 3"" 110fuo ,pprio faccrdori.quare efi abfoluti a fratribus mundi ante oculos dei funt a p:ccatis illis ac fi llIi§ ea a3mifilfenc : t.des ergo eade racione non funt afiriai p:r illud fiatuni ad eonfitedG femel in anno fuo .pprio f3cerdori:fi tn pofimodu infraiIIu01 annu citra com unionem in die pafch~ nihil Duodecima omnino c6mitral1t~ ~c~unda t~lis.si c1aufula induden~ f1a;.turui~lud ~i~ar~~ refirin~r~ ~d ite~ ru confirendu,vt dIem c: hoc VIdetur dfe conera mtentloue dantIS pr1Utlrgm &exprlmetJs cau::t ram fie. Ad vberes fruaus &c.& infra. V r C? liberius &:dficacius pdicationis officia,&: audiendi c6fdTIones e:eercerevale;Jnt.Q uonia IXrtale rdtriaione multi a coi1fe1fionererrahcrerur:Qa mul ei vix polfunt induci ad feme! confitendli in anno. &: lic non facerft vberes fructus nec \'bcriorcs g prius:immo Ut'riliores,nec liberius nec dfic;tcius exercerent fua officia.lllud aut 110 inr(ditpa~ p~ Uacucre ~r qClhomines :t confd1ione retrahiitur.no dI ergo inteneionis paF~ cp ;ppeer confert natione itaruti in di~a c1aufula,confeffi fratribus denuo teneantur confiteri .ppriisfaccrdoeibus. Decimum ITEM arguitur ,pfrarribus:cp priniIcgiu pdidli exponcndli en fic;q,confcffi fratrib9 no teneatur tertium. iteru confiteri ruis facerdotibus qu~ confrfTafuerint fratribus.quonia prout dicif extra de verro:: rum fignifictdone.cap. Olim. benefIciO! prindpti funt inecrptanda largifTime. Sed fi exponeret ur feilm alium mod6:vt.f.confrfiHratnbus tcncretureadc fuisfaccrl;fotibus confiteri, firiaiffime Q( poneret diChi pri uilcgiu.rrgo non fc volGtario adhuc renert'f3d Illud necdfilrili.ergo &c. Tertio lie.dominus pa-. pa in prima cIaufula priuilegii exponedo ratione fiue Qufam did{: cOcdlionis,dicit.Attft~ conft.• derarionis fdciecOl1uerrentes ad fruClus vber(s quos in agro dominico pdi~ndo verbo pariter & acplo,cofdfiones audiedo &c.plena damus & com:edin1t~s&c.Fujt ergo finalis aufa caceffiOnlS CLXXIX. iluodllbet. :aeptinlU~fo.C JtuiurmotJi priuiIegii fada: frarribus ad qua rumi1l9 porifut in coced€do ipm afJ:txit frud9 vberes1 pon tam quos fratres hacten9 in agro dfiico .pduxerlit:ij quos il) fururu f~rattIr deo aufpice .pdq cturi.Nunc, aute ira elt,,!, ti c6fdli/a fratrib9 no reuertcreturad fuos proprios facerdotes,ead~ ipis conficendo qUt; iam cofem fimt frarribus: etti in dictis officiis exercendis fructus p~ofcrret:iIIi ta~ men timplices etfent refp:ctu ilIortiquos proferrent ti reuerrerenf ad fuos proprios facerdotes e~ dem ipfts c6fitendo.quia vr dicitur de pœnirentia.d.i.in cap. Quem pœnirer.laborat mes patiedQ erubefcentia:& 'lIn in verecun~ia magna efr pœna:qui erubefcit proChrifto,fit dignus mia. Vn,. de pater:tp quaro ph.tribus c6fitetur in fpe venift turpitudinem criminis: tanto facilius conft'que~ mifcricordi4 remilfionis.Jpfi em facerdotes plus iam po1funt proficere plus c6fitenribus facere.qui bus enim J,'etnirrunt remittit drus.Et vide 'let dicir:plus poffuut proficere plus confitetibus facere. ecce fructus vberes.Quare cti caufa codedi priuilegiG obferuari debet:& dicta caufa hm6i priui1e gii lJOficferuatur:ti c6feffi fratribus no rcuenatur iterum confirendo cade proprio facerdoti:g fi ~eu~,rtacur:debitergo reuerti. QV ARto fic.ti fufficeret femel in anno confireri facerdoti aliqua quæ quis habet confitenda pro tepore confeffionis:ira'l' non oia totius anni inregralirer:tunc co;, feff~ illi qua: haberet confirenda in craftino pafchfi: poJfet confiteri liberefXr totum refiduu anni cuicliq; veIlet,l1o reuerredo ad ruum propriu facerdotem. hoc aute falrum efi':quia e1fetmufio fi'a tud.non ergo fufficiI aliqua confiteri proprio facerdoti:fed omnia totius anni. Cum ergo priuile •• gium fratrfi referpat ftatutum:l.lo obftanre priuiIegio:c6fe1fus fratri oia peccata fua torius anni:fi V U~ conte[a,tiue no cofetfa debet fuo .pprio facerdoti coflterI. DIcendG 'l' qua:fi'io ifta iuris d} & Refponfio; potius IXrtiner ad iuriftas:qui vim papalium refcriproru & priuiIegiorum & cIaufu]aJ:ul.11 iptis in pofitaru ex regulis fu~r hoc in iure confcriptis cognofcere debenr:g ad theologos,qui proprie'no, debent cofideraJ;e in qu~ftionibus iuris niti 'la ~rtinet ad ius diuinu & natur~. VerU faciendo qfIet'l' vni confeffus tenete,t tur alteri confiteri. A liqua etiam funt dicta in argumentis cotra fratres quæ non claratnhabet ve . 'Y nrarem:liCet ad veram conclufione quatum mihi vide~ur tendut:&: ideq.Jtctificanda funt. Q!!od Ad ptisnG ergo dicitur in primo argumeto indudo contra fratres:'!' potefras abfoIuendi no c;frfratribus CO;l cotIa ffes. milr., in fuo priuilegio.riifi fub conditione1' Dicendum '1' non ell verG:neg; em fubco~lditione;nec etiam fub aliqua obligatione potellas abfoluendi auctoritate cOmiŒadt fratrib9 i,nfuo priuilegio: fe4 mere fimpIiciter & abfolute~Nifi forte aliqui intedant p;r vIrima cJaufuJam qua dicitur. Q;g; iidem fratres eos ad hoc diligenter &c.fratres efl"eobligatos VctenCantur exhortari fibi contrJfos vt femd ir1'anno falte cofireanffuis faœrdotibus fecundti ftatu,rum concilii generalis.de qboinfu,.. rius faciemus mentionem.Sed elt0'1' ifta e(fet:hoc tame nem poneret aliqua conditionem circa pcl teftatem abfoluendi frattibus cOllceJlam.Differe enim condicio & obIigatioiquortiatn quando aU;;: cui committitur poretlas,agendi aliquid fub cOllditio~e:nihil agit nifi extet conditio fecundum 'l' . procedit argumctti:& male quo ad hoc;quaeum enim efr ex parre fratris conffJfor1s: nuUo modo confelT' sd· tenetur iterum alicui confiteri:quia ipfe quat um elt in fep:rfecte agit quicquid pœni u tentiæ faeramentum requirit circa confJtentem.Quando vero poteftas agendi aliquid alicui coI'll mittitur fub obligatione: bene agit actiollem debitam potfftati commiffæ: fed Jrccat non fer~ nando id ad quod obligarus efr'. Vnde &fi fratribus efree commiŒa poteltas abfoluendi fub tali obIigatiOlle pr~cepti 'l' teneantur omnes fibi confelTos hortari vt faltem femet in anno confitean;t tur proprio facerdoti prout ftatUlt ~ondIium gene~ale : 5: fi h~,f.tcere o~i~ter~.t : nihilominus tamen abfoluerenr:fed ~ccarent • SI vero ('ffet ftatnbus commllra fub tah condIoone '1' volente.! fibi confiteri prius exhofrarenrur ve dictum ell : fi prius illam exhortationem non facerent ne•• :qua§ abfoluerent. Etquod'a(fumirur:cp non habent potdlatem abfoIuendinifi fub conditione: fi d;jftfirens confiteatur femeIinanno omnia p:ccata fua: Dicet1dtim'q, non dt vcruin:fed abfoIute ., N~ . ~cnrici a 45andall0 habtnt potenatc:flec vlIa c6ditio circa confitente habetur ex priuiJegio red tm mera obligatio:qu~ licet in parre,æquiu;'Jleat conditioni:& hoc circa confieente: n6 carne ponit condicionem circa col~ Ad fecUd~. Iationem pote(taris ex parte conf~(foris:fed tm ~edlida~in p~tetiam c..?nfd~oris:vt ia~ 'pate?it.SE" Z cundum argumenta de nece(farto &:volunrarlo,meolUdlc10 bene codud1t.Er qd dicitur In argu meto rerrio~q, diis papa in c6cedendo priuiIegiu frarrib9 aFp::xerita~ frua~s vbcn:s,be~e ver? e~. Et ideo dico 'p licet bene po(fent proferre fructus vberes circa conflreres fiblfi melIus cofuleret eis & difcretius g .pprius facer~os:abfcp ~oq, r:nererur eade c6fieert proprio fa~crdoti:~ tame n? in tantu vberes §fi ponmodCi Iterato eadem cofirerentur fuo proprio facerdotl:fecundu q, ,pcdTlt ar gumentum:& bene:fdeo cum diis papa fecCidliverba priuilegii afp::xerit adfructus vberes:magis debet exponi priuilegiu fecUl,ldlie~s ~r quos profenitur fru~us magis v~er~s g min9 v~eres:hoc aute contingit fi c6fem fratribus Item confiteantur facerdotlbus parrochlaltbus:vt tactu efr IOar Ad pri.pri. gumcto:&: vt ampli9 infra videbif.quare &:c. Quartu argumetti meo iudido bene ,pcedit. AD A illud qcl arguitur in c6trariu primo ex parte c6fieentis:q, iterato confiteri conrefTadi' confilii:ergo nullus ad illud peren obligari aut debet pcepto vel ftatuto:Dicendu ad hoc paulo altius inchoan do pprer quodda tactum IOfecudo argumento quæfiionis pr'tcedcntis,q, a1igspotea eadem IXcca ta voluntarie alteri confiteri iterato.ergo ad hoc poteft coftringi in cafu JXrflatuni aur præceptG. Vt fimul exponamusqcl de hoc p::rdnee ad hoc argumenrU & ad illud qcl non erat ibi expofitu:'I' a1igddupliciter poeeft cadere fub pff;cepto vel aatuto:& JXrhoc dupliciter aHque obligare ad eius obferuanriam.Cdireete:vt quis obligecur ad aliquid ex precifa virrute pr'tcepri aut flaturi:vel in" directe:vt quis non obligetur ad illud ex prccifa virtu~e pr~cepri & fi'atuti:fed folum cum fi'atuto c6currete -pprio ttd:o.Primo m6 nullo modo potell ahgd cadere fub pcepto aut llatuto humano: negJ qutg obligare:nifi fit tale ad qa abf~ f};atuto & pr~epto tenetur gs quoquo modo.Sed differt in hoc obIigatio a præcepro & natuto:quia fhrurli non en nifi pceptG vniuerfale: tangens oes aut plures,&: obligans i1los.Pr~ceptG vero potca effe fingularc vf particulare,tangens & obligans vnti" folum. V nde ftatutG ex natura Ilaeuri n6 debet fieri de iure nifi circa ta tead qet alias cis quoquo modo tenenf vel poffunt teneri.Propeer qd circa illud qcl ea pure c6filii,n6 debet cadere fi'atutli: nifi pollit c6rigere ve ad illud oes vel plures teneanf ex caura ppter qua hoc eXJXdiret:vccirca vir ginitatis aut c6tineti~ obferuadii vel religi6is ingreJfum & huiufmodi. Propter Gc1 hm6i aIiq4 ad nullus debet directe obligari p::rftatutG.ga non debet fieri llatutG vt oes vel plures contineant aut prohibeantur nubere:nifi vt dictu eft,poffet contingere caura ppter qua hoc eXJXdiretfieri debere. Præceptum vero ex natura præcepti potea fieri circa illud ad quod quis in cafu tenetur. propter qc1quia in cafu poten aligs ex iure charit.uis teneri ad illud qClelt pure ~feC1ionis& confiIii:ideo il lud potell in cafu cadere fub pr'tccpto. SCIENdum ell igif ad huius iteItectG,q, homopotcn te_ B neri ad a1i~d dupliciter:vf ex ratione codltionis &:flatus c6munis onllliu vfpluriG fu~ fpedei:ve1 ex rari6ec6diti6is &:natus alicuius ~rol1f;fingularis.Etprimo modo dupliciter.Vno modo fimu) quo ad re præcept3 &:modum pr'tcipiendi.a1io modo quo ad re præceptam tm:&: non quo ad mo dum pr~dpiendi.Primo modo ex pr~cepto & ftatuto fimul:quia omne flatutG eft præceptum,licet non econuerfo,omnia præccpta moralia decalogi obligant:& hoc ex præcepto legis natur't explica to p::rprftceptu legi~diuim;.Secundo ~lodo obligat ~mnes pn;ceptCiin illo ftatuto.Omnis vtriufq; feK~s.quo ~d femelll1 anno confirendu fuo fitc~rdotl.&:h?C part1r:" e~ P~'tcepto & ftatuto legis eua gebc~:p.1ftlm vero ex præcepto & aatuto legISecdefialtlcæ.confiten em ore vel ligno fenfibiIi ho:::: mini omnia peccata fattem mortatia,eft ex proprio flaturo &:pr~cepto legis euangetiCf;:quia in le_ ge natur't &:mQfaicafufficiebat p::ccataconfiteri corde foli deo.Sed determinatio reporis circa hoc non er~t de præcepto,legis ~ua~ge}ic~:neceft:quia hoc ~~ifit ,e~angeliu~ deuotioni cuiufcun~ & Chrlaus referuault ordmatlom ecdefi~.Vnde confiteri homllll quo ad Illam ~eterminatione fe", mel in anno:hoc eft proprie ex pra::cepto&:flatuto ecdefi't.Neutro iftorum modorum debet homo obligari directe ad pluries vel bis confitendum eadem JXccata:necpomnino ad aliquid qcl elt con~ filii.quia vtracp obligatio (il JXr vim vniuerfatis ftatuti:& ad ea quæ funt confilii non debent ex iu - re charitatis vIlo modo~mnes vel plures teneri: nili ex caufa: vt prius dictum eft: quia obferuatfo confiliorum non eft omnium aut plurium: vt in JXnulrima videbitur quæfiione. Indirecte autem bene poŒbile eft ad aliquid talium obligari:fcilicet quiido fimul concurrut duæ actiones.quarum vnam propter præceptum fieri eft neceil"arium:alteram v~ro propter electionem fieri ea volunta;::s lium:& hoc præcepto neceffitatis circa vnu pr~cedete electione volutatis circa aliud,&: n6 ec6uer fo.Verbi gratia,licer vniuerfatiter non debet fieri obIigatio IXrftatutG vt ces vel plures c6tfncant: seluodlibet.VII. fo.C CLXXXIII. pat tli primo fieri llarutlul1 fieut modo factu c/llXr eccIefiam: vt ~CU~l promorus fuerit ad Cleros ordines continere debeat.Poft~ aure hoc præceprum dt, fiquis eligat promoueri ad Cleros ordines: Rarim indirecte ad codnendu obligarus elt.C6fimilitt'r in propofito polt§ primo pr<;ecptum dt Il' omnis vrriu(cp fexus &c. fi poft illud pcepru libera eleclione voluerit qs alteri confiteri: quod ei p:r mittif:fi illi confiteatur nihil minus cfr obligatusad leonfitendu proprio facerdoti § prius. Siquis aut aplendo pcepa1 ubligaf cofiteri proprio facerdoti,O:ante illo flaturo:nuIlo modo per flatu tum obligarur ad alter,{eonf1CendLi.hoeeln eJfet directe obHgare omnes ad pluries confircndu.PoHet tii furre aIi~s ex rone conditionis & flatus perron~ fu~ obligari directe ad bis denuo confirendll; ffcun dum 'l' proceffir argwnentum in pcederi quc:flione.& hoc queadmodu in neceffitate: qii aliquis eJi iure charieatis tenet f4cere aIiqet opus cofilii,cccIefia pofiet pr~dpere & cogere Vl'illud faceret. Yer.- bi gratia, fi ecclefia muIrG indigeret, vt alique bene inflructu haberet in ordine f.lcerdctii lita 'p Ha. tus Glutis ccddiæ in magno periculo e«ct fi illum non habcret:fi non poltet inuenire nifi vnicum talem,po(fet ipfum cogere Vl'promoueretur in faccrdoti um:& per confequens ad conrinentia. V fi fi multum dependeret falus eccIdiæ ab hoc,q, aliquis bis vel pluries eadem peccata cofireret :credo C lp hoc poffet ei pn;dpi per ecclefiam. AD [cdm cpomne flcramen1 habet pfeda efficaciam (emel Ad fccGdt1. adhibitum:ergo nullum nece(feelt iecrari :Dicedu cp ad hoc patet rffponfio ex dictis in fecuda quæ illonc pced~nti.Bene.n.verum dt 'p omnia facramcta nout; legis pfeCtam haber efficadam virtute pa{fionis Chrifti:fedhoc diuerfimode in diuerfisr.1cramenris~& proporrio~aliter in vnoqu"'l': fe:; cundum 'P ex diuina ordinatione diuerfimodeordinanf ad fuos effectus:vt dedaratum dt fpecia~ liter circa facrolmerli baptifmi & pœnitcri~in dicta qua:flioe.Vnde vt ibidem declaratti efl,in hoc omnia conucliiur,<}' ~qu:diter perfectam efficacia habet circa fua materia in efficiendo fcmet adhibi ta fuos etfect9 principales:&quo ad illos nullli,nfc etiii facramerG pœnitetirr circa eade peccata ne" ce(f~efI-ircrari:imo uec debet uec pot iterari,ficut neq; baptifm9.Refpcau vero effeetuu no pricipa lili aliqua eria habet efficacia fimul eos agendo fieut baprifmus: 'pp ter qet nullo modo efr iteradus aliqua vero no:vt pœniteria.fed hoc no .ppter aUque defeetu in fe;fed quia gradus naturet fUithoc non wluirit:nec neceffe efr habcre:quia in fuo effeclu dependet ab vfu liberi arbitrii, aliter §bapri finus:vr firr ibi expofirum ell.Vii bene vcrum dI 'p non efr necelte cx virtute faeramenti pœnitc til( ipfum iterari:~a fine eius etf.?du fecGdo,.ppter'que iteraeur ,poffet ee falus: vt fimiliter ibi diCtti dt.Dko aut cpno efr necelfe ipfum irerari direCle.lndireC:tcaut bene potcft ((fe nccdfe:ft'cGdum 'p diCtum ell in folutione pcedentis argumenei:& hoc abfq; iniuria facramellti: queacitnodu abfW in•• iuria eius volu[arie ,ppecr effectus cius fecundarios pIuries potcft iterari.Et fic indirecte ex pra:ce pro po(fit e{fcl1eceJfevt ireref:& vt femel confc{fus teneatur eade iterum cofiteri:& hoc abfq; om l1i iniuria (lcramentl.Q d no cft nouu l1e'13 incofucrG dicere,cG venerabilis doctor fra.Tho.bon~ ,ne: mori~ etiii reliqrit hoc in fcriptis fuis fup quartG Senri?tiaru dift.xvii.in fine illius qftionis: V tru Olli quis pomt alteri confiteri 9 proprio facerdod,etiaex priuilegioveI mandato fuperioris. Vbi tame Ilonloquirur de ilto priuilegio:quia nondG erat conce{fum: red de antiquis:in quibus no ita n'pri mebaf cp confetfi fratribus ex virtute priuilegii teneant confiteri fuis {:'cerdotib9 parrochiaIibus:fi cut in illo.lbi Qdcfic dicit.Si confelf us fratri ireru teneref .pprio facerdoti c6fireri:no tll frunra pri mo confellus fuilfct:quia quanto pluribus facerdotibus quis confieef :tanto plus ei de pœna remit' rif:t3 c.\': rubefcentia confdTIonis § ex vi clauiU.nec reiterario f~cit iniuriam illi facrameto.Er poJt e fubiungit:cp bonum elt 'l' illequi auctoritate epifcopi audit confeltione:inducat cO~lfitenteq; con" fiteatur proprio faccrdoti.Et Vl' pater intentione eius confidcranti1oquif de iterato collfirendo pro prio facerdori elia illa q habenti modopdidO audor1tatem fuperioris fuerit homo confcffus.QiI atit dictus doctor [uafit tan§ bon(i~mo in illo priuilegio expreffe fratribus dt iniundum per illam c1aufulam.(b';p iide frarres&c. His etiam cocordat alius venerabilis doctor diis Bonauentura in {cripeis fuis loquens de c:ademareria,& fpedaHrer de his quib9 data eftporeftas ex p~iuilegio. & di cit fic.Credo 'p tali fit data potdlas audiendi confeffiones non in præiudicium facerdotum bonoru fed pmi9 in fauorem fidelium:& propter facerdotu infutfidentiam.Vnde dico 'p fecundum illteo tione priuilegii facerdotes parrochiales iure fuo non priuanf:imo faciendG dl femper 'l' a fuis par rochianis debita eis rcuerentia exhibeaf.fubdes.Qifi fubcJitus haber cauf.lm legitima propter qua cationabiliter refugit fuum proprium facerdorem, conffffus priuilegiato non tenetur iterum con fiteri,etiam fi exigat facerdos.quia in fauorem talium expreffe priuilegiG datum dt.Alioquin fi no habet excufatione,& ipfofacerdotecxigente non velit ei confiteri:vix crederemtalem prrlonam v~ re pœnirere.addens conrinuo.ldeo omnibus fan~m ,onmin dI tp [emittant ad proprio~ facccdo;ll , . N.v, ·~enrici a ®.andauo .v tes:vt' fi facerdos non efr contentus illa confdfione,iterum audiat.Et infra fubdit:q, licet aliquado teneatur iterum confiteri:non tamen frullra aliis confiteretur.perutiIe enim dt pluribus facerdo~ tibus integre ccfitui.Q; aut hoc po{fet fieri,ar.guo fic:quærendo an Papa in priuilegio fratrum I? co illius prout generakconcilfum ftat~it,potuit, fi~ fcripfiffe atq;, ftatuif!e: y olumus aut~m vt ti qui fratribus confitebimtur,elfdem fUIS parrochlaltbus pre(byterls confiterI faltem CemetIn anno peccata cis confe{faeadc numero:ac etiam non c6fe{fafratribus:nihi1ominus tenebutur!Q uin Pa:tl pa fic llatuere poffir:nemo red~ inre1liges negare poteft: quia ficftatuerys non nifi antiquum fia •• tutumconferuar rangneceffarlum. & concedo cum hoccp cfr vcluntartum.Quarecum fic ~apa patelt Itatuerc: & fic fu~ fiatuto p~tet cpco~fe1fus,fratri iterul1,1ite~aodo facramentum pœn!te~ tiæ debet eade fuo proprIo facerdotI confirerl:nec dlfferret fi fic fiatudret ab eo qet modo fiarUIt ni fi ficut exp1iciturn & implicitum:manifefium clt cprationabi1iter potelt fic inre1Hgipriuilegium & exponi:quia rationabi1icer potdl: per expotitionem explicari qa implicitum ffi. AD tertiU111:cpfi D tm fratribus confeffa iterato e!fent confitenda:tunc nulla poteflas e!fet eis collata:& e!fet priui1egium deIuforium:Dicedum cpfalfum elt.Ad cuius intellectum fciedum: cpfratres de iure ccmuni licet fint facerdotes,c1aues tn habet ligatas, nec vllam executionem earum etiam inter fe inuicem abfot uendo:immo confiteri deberent facerdoti in cuius parrochia commorantur:nifi fu~r hoc priuiIe •• giati e(fent:& membra abfrrac1a de corpore parrochia1isecclefi~. Nec t'x hoc-<1' b initio habuerut a priuilegium cpmutuo po{fent feft'abfolucre,poterunt abfoluere plebe facerdotum parrochia1ium dicete domino Innocetio.iiii. in decretali fu~r hoc miffa domino epifcopo Arrcbatenfi pro Dua~ cenfibus contra fratrcs:in qua quo ad hoc declarat ius comune dices fic. Quia cum non finr alias iudices parrochianoruma1icnorum,non po!fent ipfos abfoluere nifi petita prius & obtenta licetia a facerdote proprio:iuxta concilium fratuti genera1i~.Pofrmodti aut concdfum fuit eis pril1ilegili (vt credo)ab Alexandro Papa: cp alioro parrochi;tnos poIfent recipere ad pœnitetiam fine licentia pprii faœrdotis.fecundu tn cpdeclarauit Clemes Papa,filicctia obteta fuerit Romani potificis:aut legatorum ei9:feu ordinariorum locorul11.i.epifcoporum.qua obteta po{fent populis illis fubit'etis libere pr~dicare:confetfiones audire:abfoluere,&' pœnitetias falutares inil1ngere: aliorum inferiora pr~latorul11 & ecclefiarum rectorum ac facerdotum parrochialiu confenfu minime requifito:illis ca fibus cxceptis,q de iure fiue de cofuetudine Ceureteti6e ab eis fpecialiter fclcta,legatis redis,& ordi mrtis prædiClis rclinquunf:ad quos nOn licet eis manus extedere niti ipfis rpeclalirercomittantur: queadmodCi vii funtfratres vfg; nunc licentia accipiedo in pdiCtisofficiisexercendis ab ordinariis locorum.Per qet derogatum eft iuri facerdotum parrochialium in duobus.In vno.f.'l' fine eorum li cenria fratres in eorum parrochia prædida officia exercebant. Aliud, cp conretfi fratribus non telll nebiitur ad proprios facerdos reuerri eadem illis confitedo,prout ab aliquibus dicebatur+Den1l1 au te dominus J\'Iartinus Papa priuilegio fuo potefratem fratrum in multo ampliauit:quia cum pri- us oporteret fratres 1icetiam exercedi dicta officia p;tere &'obtinere ab epifcopis &' facerdotlbus: nunc dominus Martinus conceffit eis vt fua auctoritate illa libere ('xerceret vbiq;:nemine eos ipe4 dicnte:vt non fit eis necd1"efu~r hoc requirere facerdotes:neq; etiam epifcopos,nifi in calibus ma ioribus prælatis modo prædia:o referuatis.Rcferuatur aut ius facerdotib9 parrochialib9 in hoc, 'l' parrochiani eorum conreffi fratribus auCtoritate noui priuilegii tenetur ad eos reuerti omnia ~C cata fua confitendo:qc1 prius eis erat fubtractum.ln quo dominus Martimis a multis creditur val de c6fuIte egi!fe:fratribus.Cfaciedo gratiam,& aIiis,~pifcopis.Cqui tenet loca apofloIorum, & facer doribus qui tenet loca difcipulorfi fcam.gloC 1u.x+&.xxi.dilt.decre.§.i.&.lxviii.difr.cÆpifcopi.iura Cuaconferuando.& hoc ne ordo eccllalt.icus cofunderetur:attedcdo iIIud.xi.q.i. Peruenit. Si vnicui W fua iurifdidio non obferuetur:quid aliud agirur nifi Vtl? nosp;r quos ecc1efiaflicusordo cullo •• dici debuit cofundatur!de quo.xxv.q.ii.De ecc1efiallicis. & capitutis fequetib9• De quo etiam dicie Ber.iii.ad Eugenium. Tu ne deniq; tibi licitum ccreas fuis ecelefias mutiIare mcbris:confundere or dinem:~rturbare terminos quos pofuerunt patres tui!Si iufliti~ elt ius cuiq; feruare fuum,aurer re cuifi fuaiuflo quomodo poreritc6uenire!& iIlfra+Etquo quos deus coniunxit no funt feparan , di:fic neq; quos fciunxit comparandi.Monfirum fucis, fi manu fubmouens digitum facis p:nde04 re de capite fup;riorem manu brachio coIlatera1e.Tale efl:fi in corpore Chrifli mebra aliter locas g ipfe difpofuit.& infra.Nec vitem reputes formam h:k quia in terris elt:excmplar habet in ca:lo. ficm.n.ilIic cherubin & feraphin,ac c~teri gq; vfq; ad archangelos & agelos ordinanf fub vno capi t~deo:ita hic qUOgJfub vnopontifice fummo primates, vel Patriar~hæ, Archicpifcopi, & EpifcO;t l'J,prclblrteri,v~I abbates,& reliqui in hunc modum:'}' fi dicat Epifcopus, nolo eJfeCubArcbiepi~ ~uodlibct+ VII. fo.CCLXXXIIII. fcopo: &:abhas nolo obedire ep~rcopo:hoc de c~lo non e~,nift ,tu fJrte q~epiam ~ngel('ruJn dicens tem audifti:noIo fubarcbangehs dre:aut ex altoquohbetmferlorum ordlllum altquem non fCreJbl tem fubefie nifi deo. Et ficut fcam iam dictUtll modii diis Papa confulte creditur licentiam lludie di confetfiones fratribus per dictum priuilegium c6celfilfc: tic &:epifcopi ad exemplum capitis fui confulte crederentur agere: fi in eoncedenda auctoritate ~~e potenate audiendi cOllfeffiones,cum tali circunfpectione &:cautela hanc concederent: q, fubd~tI n~n haberent occati~nem fubtrahendi fe a fuis curatis ve non eis fingula confiterentur: fed potIUS mducerentur &: ammarenrur ad hoc Vtrecurrerent ad fuos facerdot('s humiliter tang ad fuos pallores; niti cti carus contingeret ob quem rationabi!iter expediret q, fubditus alteri § fuo facerdoti proprio confiteretur: fecundum tp fup~r hoc fuperius aliqui caCusfunt exprefi1.pro talibus enim catibus prindpalitcr conceditur hu~ iufmodi potclbs 110nordinariis conœfloribus: &:hoc in fubfidium &: adiutoriunl facerdorum cti tatorum,& ad vtilitarem populi cOl1firentis.Sl'cergo patet q,fratribus multum & non modicum eftconceffull1.Et quod fubdicur,q, non videntur fratres abfoluere nifi fllb conditione; Dicendum 'l' hoc falCume!t:fupra euim dedaratum dt cptimpliciter abfoluunt: licet abfoluti remaneant obli.• E gad ad iterum confitendum. AD quartum, tp per primam claufulam in priuilcgio fratrum de~ Ad uattd ro~:ttur fecunda: : fi eis plena potefias en concdfa: & non efi frunra' adiecb illa fecunda clauCula: q , Dicendfi tp p'fecta& libera pote!tas ab[oluendi fhtribus en concelTamon c6ditionata: nec potes im pe:diri a fuo etfecru niti p- acddens:vr iam dicetur.Nec etiam illa fecuda c1au[u1a,Volumus autem &c.frutlra efi adieCl:a,fedvalde confulte: quia multum proficit reipublic~ &: bOll0 cOl11uniquantu ad eccletiæ præ1atos & fubditos.& hoc propter duo bona quæ .ppter illam obligationem in fccun ••. da c1aufula rcferuatam contingunt circa prælatos curatos. Primli quia ipti tan!;] pafiores per hoc tp eis fubdid confiteri tenent omia p:ccata fua fiue aliisconfHfa, fiue non,diligentius & perfectius cognofcuut vultum confcientiæ pecoris fui:fecundLi l}:l eis pr~dpif Prouerb.xxii.Diligenter agnojll fce vultum pecoris tui.Secundum dt,cp per hoc in maiori reuerenda & deuoriori cbcdicda a fu~ dids habentur.Inquo tenent pra:Iatis & f.1cerdotibus,ficut ecouerfo prt;lad fubdiros diligenter cu flodire tencnrur:fecundum illud qadicir Apollolus Heb. vlti.Obeditc ppofitis vcllris. ipfi em per uigilant qfi rone reddituri ;p aiab9 velIris. Sed heu 'lualh6ncm fUt.!' eis reddituri: fi 110funt eos cognituri. Statutli ergo illud gfia1is conciIii.Ois vtriuf~fcxus.per illa cIaufulam :1dicClapra(er ••• u3tum,& JIOC ad perpetuam oim generaliter vtilitatem:proprcr priuatii c6modum I}On dt infrill gendu:iuxt:t illud qc1 Ccribieur.nV.'l.i.Quæ aute generaliter ad rerpctL1am ordimlra fi.mt vtilita r:em,nulla c6muratione varienrur:nec ad priuatG trahant comodG,'lu~ ad bomi [unt cf.mune præ fi:ra:fed mancdbus terminis quos infiitucrut patres:ne.no vfurper alienl1m:fed intra fines prcpri ••. os & Iegitimos prout quifgJ voluerit fe excrerat in latitudine charirarls. Licet enim fiatmum hoc 110nfit de illis que;nulla ratione polTunt conuelIi;fed eorum 'luæ pro temporum neceffitatc pcfTLit comparari:vt.xiiii.difl.Sicut.qo tl1in eo f1'atutuellad c6munevtilitatem, 11011ebet eudli ad Fri••• d uatum c6modii.Ad publicum enim c6moda, vt videf,non defudli po(fet cedere fubditis concede •.• re ne fi1is curatis confiteri tenereni.hoc enim elTetoues a partare abqucere: &: libertatem cuagan .• di dare,& confdfores ad libitum polTevariare:nec ad obediendu alicui aUrida fore: Vt adimpleaf illud E::c.xxxii.Difperfi: funt oues mc~:eo 'p non efret pallor:&: faa~runt in deuol'utloncm omniii bdtiarum agri.cu tame omnes ouem Iafdulenrem ad palloris obediitia teneant adducere:& in ip fa cu!todirc:& hoc f.1ctocirca eas .put quiCq;voluerit in latitudine charit.ltis fe exercere: quafi fpi.- eas colligf'ndo & fricando qu~ fugi~rfit mallus metedii:vt habitum dt Cupra: in hoc facerdotes ec c1dic adiuu5do,& cos vencr,lIldo:excplo Chrifti.de quo dicit Cyprianus.dift.xciii. Domin' noner fefus Chrillus rexlud~orum vf'l3ad paffionis diemferuauithol1orem pontificibus & fitccrdotib9 suis illi nec timorem dei llec honorem Chriftifcruaffent.Nam cti leprofum mtidaffer.lvlarrh.viii. dixit ilIi.Vade ofiende te Caccrdotibus.Humilitatem nos huiles docuitwt nos humilitatis &: pati,.. enti«;habeamus exemplum.Docuit enim facerdotcs veros legitime &: plene honorari, dii circa fal~ fos ticerdores ipfe talis extitit.Sic veneratus efr eos beatus Francifcus, quando noluit fratres fu~ os pr,æ~i~re in diœceti, aut p~rrochia alicuius ip~ocontra~iceute : Vt habitum en fupra: &: Cjua~ do diXit m fuo teftamenro de cls.Ipfos & omnes ahos volo timere &: honorare fieut meos domil:os & nol~ in ip~sconfi:ferare pcccatum:quia filium deidifcerno inipfis. Con!tataute 'Petti non fint verba,dIa de Ipfius ianct~ parris re~ula:ramen fecunda 'p ipfemec didt,dfis dedit ei ca puredicc·cc &: fcnbere:yt regu,la meIJus catl~ohce,obferuetur. Qz autem affumitur in argumenro:ip fi plena potdbs efier fIarribus concetf.l111 prIma claufula:& fecul1danon dfet frufira adicda: per primam ~cnrtci a ~andauo derogar~rur fecund~:quia fi in nullo ,eiderog~rct~r:fudG per fratres o~rtere~ iterari: q voluerit,ad dei 11Onorcm,diabo li cofufiollem,propriam humiliationfm,pœ~ temporalis fatiffuctionem,fiqua rdlat in toto vel in ,SUuodltbet~VII. ·ifo.CCLXXXV + parte reiniffione,gratiæ augmirationci& in cafri ,ppoftro ad plena ecclefta:iniiitanti iccociliatione, & fi nullum aliorum dfet,ad dubii cacti in pcedenri qftione amo#onem,& ad cau~ndum peccatum inobedienti~ & tranfgtemonis~proptet ftaruri e,defi~,vel proprii voti obiighoc poflint de iure comuni.Cum ergo papa,legad, aut epifcopi c6mittum: ftmplicirer & abfolute prædi~ officia exerceri fine licetia facerdorum parIS l'ochialium:vc propterea confeffi illis quibus committunt: non teneantur eadem c6fiteri proprio facerdoti,non infringunc Uacutu:fed potius VCUnturiure fuo comuni cis relernato recundum il,. lud tlaturum.Talis carne commiffio dcbecfferi cum cautela ne fubditi fine caufa racionabili a fuis M prelbyterisparrochialibus fubtrabantul':vr dictum dt. HOC viro fdendum fecw1dum iam dili cta: 'l>prædicta officia dupliciter polfunt committi. V no modo fimpliciuf &: abfolure, abfqJ om •• ni condi tione & obligatione annaa.Alio modo allnexa aliqua condicione & obligatione.Illo leeun do modo conccŒl efr fratribus per dictum priuilegium porel1as audiendi cofeffiones:annexa.f.obli gationedrca confirentem:proptcr mam claufulam. Volumus aut &c. non aute drcaconre{forern lleqJ circa poteffacem commitram ei niti p:r accides:inquiitQ.f.redundac in eam:quemadmodum iII difpofitio materi~ in potentiam agcmis,ne in materia poffit proprium effectum imprimere:vt iam N habitum efr fupra. QIcendu ergo defcendendo ad propofitum de commiffioneofficii pœllitef1,1f tiæ ab epifcopis:ficut &' de c6mifiione fdcta a domino PapaSi enim facta fuerit romiffio primo mo confrffi illis quibus facta eO: comifiio: non tenecur iterato eadem confiteri fuo proprio facerdoti.5i verobcta fuerit fecundo modo:dico q; tenentur.Vnde fi epifcopus comittcrec alicui offidaaudie di confelIiollcs,& abfoluelldi,& pœnitenrias ini ungendi fub contimili forma,qua comitTum dt fra tribus in primaclaufula priuiIegii fui:& adiungerc:tcIaufulam fecadam fimiIem illi. Vo1um9 &c. quemadmodum fupra dixi, ponedoexemplum de comiffione mihi facta ab epifcopo meo, dico '1' contetf us illi tenereE eadem confiteri iterum fuo proprio facerdoti: fieut modo tenetUr confeffi fr•• tribus virtute fui priuiIegii.Caufam auteadiectionis illius fpedaliter circa officium confdfionu,fa re puto:quia aliter fieret magnum pr~iudicium face1'dodbus a fratribus circa officium confdIio~ nUI11,&magnum periculum euagationis gregis, & fubtl,'actionis eius ab obedientia & reuerenri •• prælati circa officium eonfefiionum. Nifi enim per illam daufulam. V olumusaute &c.oporterea: confclfos fra rrib us eadem cpnfiteri proprio pra:lato:omlles malignantes volentes fugere notitiam fuorum piælatorum,& laici,~ clerici,& canonici,&'religioti,qui non ({fent atlricti ~r priuilegil1 ad confitendum alicui fui ordinis:fratres requirerent dimiffis & fpretis præIatis propriis:eo cp illos fratres minus timerenr:& coram eis minus verecundarentur,& eos mutare poffent prout vellent: l1unc vniun confdforem eligendo:nGc alium:& fic haberent fubditi occationem euagancfi;.& fuos pallores fugieildi:& ex hoc videretur pra:beri occafio infringcndi eccleftaftkam obedientiam, ~ rc uerenri:i qua inferiores tenenf haberc=erga ruos fuperiores.luxta illud qct Bernjiii.ad Eugcnium Io quens de exemprionc & elllikiparione fubdirorum a fubiectione fuorum pr~Iatoru~,didt.Frutl9 emandpationis nullus eft:nifi '1' emancipari diffolutiores fiunr .•ubdens:cp in licentil1s peccet vagti f & male liberum v uIgus,cum non fit qui arguat •.& infra.5i Cln & extollitur g fubrrahitur: &: cui li.1brrahicuf vritur:quomodo qui fuberahit iIIDoces!Q4p:r fu~{ euidetlam fæpius comp:nu dt. O AD.xi.'1' ftaturu generalis cocilii.Ois vrriufqJ fexus.implic~tli in dicto priuilegiO'non obligat ad c6fitenda{emel in allnofuo proprio 12cerdoti:nifihabcre p:ccara.fed no plus habet ~ccata quin ••• Ad~ hiI c6mi1it in toto anno,~ vere' pœnites &c.ille aGt non tena cofiteri femcl in anno fuo proprio f•• cerJoti:qre neo ille:DicidLi fedm ia diCla,q, tlatutu obligat ad cofiredu ~ccata habete pcta: no ta q iam funt in pr~fenti cofitellte inficientia:§ qu~ fuerunt ab ipfo l2 circuIti toti9 anni comilfa:Iicec no Hnt in p1fnri cofitente inficieriaied tatGmodo exifleria in recordatione feumemoria.Sep liquis 11011abet infra anua comilfa,l1ec ia,infidetia,nec exifierla iu mtmoria:fitii nihil rdtarad cofiteQ h da ex annis pr~œdedbus:&ris credo '1' talis non obligaf ad confitendum aliqua peccata Cemet il'1an 110fuo proprio facerdoti;quia illud non obligat niti ad confitendum peccata infra annum comim. Si tamen dico ex pra:cedentibus annis non refiant aliqua confitenda. Et ideo tali fufficeret oftendc rc fe faccrdoti,&, indicare ei 'l>diuina 0lXrante gratia nihil c6mififfet confitendum fecundu fuam confcientiam ~r integrum allnum:& tenetur ei facerdos crcdere:quia hoc per nemine poffet pro~ bare:&: 11011t!'prf;fumendu q, fit immemor fuæ falutis.& fie nOli e(l:fimile de illo qui nihil comilit e p:r totum annum:& de illo qui confe{fus fratribus mundatus ea ab illis quæ infr;r annum comi. fit. AD.xli.q, fi!taturum infertum afrringeret ad iterum confitendum, hoc efret contra intentio~ p nem dantis priuiIegium,fcilicer "d vberes fr~us:quia multos il confeffione retraheret &c. piceru Ad~ dum 'l>verum etl fi directe aftringeret ftatutum ad confiCtndu~ bis: vt ad Vtranl;}JconfdfionQlJ homo teneretur virtute !latuti:veI fequerc:f,QfcffioQC pdma ~~ volncade.Nunc auti q.uando 10enrici a ~andauo naturum rolumodo obligat ad vnicam confduone necdfario fa~ien~a~: & permittit a~am, vel a~ as faCiendas in libera conntends volunrate:vt aaturum fiue obbgatlo dIa præcedat volurarIam co fdiionem:&per hoc cum facta fuerit obligat ad aliam confdlionem fucien~am Jndirecte_: no? nOA ua obligatione fuperuenientded priaina prc;c~dete:N~ e~ veruJ? qe & meritori9 de c6gruo. Nec aliter fit c6reffiof.1craiucralis:eo9' facram~tUpœnite ,ii~ depedetab aat1 volutatis:vc· nOfit homo .ppria materia facrametf.pœniteti~ ni1ifit volutas He libera abactuc6trario ~ ponit obiice charirad.Nut aurid qd e frnfibiJedemel'u i facramero quo cutjl,nifi adhibeaf fu~.pprit;materit;,lltcramettino ett:vrfi bruni ~fitndaf aqua fuh forma ver~' facrametaliu,n6 dt baptifmusfacrameraIis. Vii ~ama c6fcffiovno peto p incluftria referuarofai" crametalis noerar.ideo oia irerato funt dicto nio facrametaIiter cofireda.Propter qCleli aIiqscOfl taue nOponedoobiice charitati in aCtuvoIGtatis,& vnti'dimittit n6 ex indullria,ab aliis prius ab folurus; fipoftmodu r~cordetur illius:no debet oIacoteffa irerare:cum bona fide c6feffus tit alia. X 'Etfcctl11hoc c6cededu e obieCt1ifec€idu. ET patet ad primu dicedo vno m6 fcetmopinionc dici: Ad arg. pri~ tili 'l' pœnititla facrameraHsregrit liberiarbitrii ~ationt: 'P'n6 efi fire de baptlfmo &pœnire tia:ga baptifmusnO depedec VIlom6 ab actu liberi arbitrii i coagedo, fieut facit 'pfiia 'Vcdictt1-eft ct,hocad fuu effedG principali: ~ eR g~ collarioad abluedG~~: fedJuffidr ve no fit actio replbt gnas ~:~a baprifm 9 fit fine gemitu & plactu. fed illeact9re~rit in pœniteria vt dictu efi. Scclm opinione,aIia & illa c6icer,Dicedu cpno eft fire:quiabaptifmus quo ad actu fuu primLiQ(ft chara :deris impffio, eopatif actione repugnatem in fide baptizato. Propter qclqa fletus ,ppria materia p6t eebapdfmi quo ad ei9 primo effcctU,geft characteris impffio:pœnititia aut quo ad nullo fuu tffe~ c6patif fecutale tictlone:eo '1' no habet actUprc;uiuad aCbicollatioms gfft:qui~ n6iprimir charad:ere:et fi pilia nuUoreqrit actUc6corde g~ i volurau:ideoficlusnullo mOpOt eeppria ma reria,pili~.Ex quo c6dngit vlteri9 '1' remotafictioefegt totus dfect:qbaptifmi:ga tota VIreusei9ad aCbi prindpale eoferedi gratia maneti charactere.propfqd ftati .pfilit idfeetu coIJati6isgraticcie mora ficlione.Remota tfi fictione apœnirece,nullatenus frquif effectus pricip.1lispœnitctll;:quia nihil impffum eft fido l]facramentu pœnitenti~ q~ habet vim facramenti pœnirent.j~.• o' -, ,.,; -.--.-'. >.·Ircaecundti arguiwr:q, fideliter referrer dicendo '1'illec6~tTusmGdus,& imI" Q!l~.x1:vi. f lmunisellab omni f%ccato:quiairei veritate ipfe iam nullGoinohabet ~ccat(j. Arg.princi~ y , !Ncontrari~e,ft:cpifla'~e1a~iocon~r~r~adt~6~UI!~nf •. Dlcend~'1' v~ mihi. Inoppofim. VlderurqUf;(bo ift~ tangt! altqua l]tme~laa,dq(ho?e_pcedent~~e prlulle~o fra~ Refponfio. ,~ Itrum.eo 'l' aff(rebatcp no obftal1teob1Jgatlonc12Illaclaufula. Volum9 aut &c. ;. ' ;fidditer ageret c6&[us ftatriti reuertc~,pptctdida obligatione contenta in i~ O ii (;enrtct a (§andauo ta dautula.V olumus aute &e.ad fuG facerdete rrccara fratri c5fetrus dde facerdoti no recirartt: fed dicerer:Dornine,n6 habeo ~ccata de quibus mihi c6fdus fum:eo ~ talis(vtdiclit ftatres)ct1 vere fit a fratre abfolutus ab omnib9 p:ccaris fuis:nulhi lXccarfi habet. V fi vt oftedatur eis hoc fal fqm {?exeplti in quoe(}cofimi1i~obligatioad referedG i:iconfdfa:~n,quo l~ce clarius dt lJ1in~dfJi ter agert;t g no referret p:ccata 161111 confeŒ1 ob hanc caufam, .. uJa Iam no habet ea:e0'1' ab CIS dt q abfolutus :. & eO:exeplti Htud in cafu .ppofitæ qftionis: ad qua clara eft omnIbus refpofio: Dicidd eft:q, fuppofiro cp de c6fcnfu confitetis facta fir raIis comrniffio facerdoti a fuo fu}?iori:qm aliter nO polIa confdfor rcuelare ipfi fu{?iori peta fibi c6feffa :fimpJiciter & abfolute ille in .ppofito cafu infideliter ref~rret;& effet infidelis re1ator:q, referret corra forma & modum comiffionis, & cotra interiorK comittetis:qna fuftkierer {?verba comi(fi6is fue;exprdlit.Initixit em comittes '1' ei refrr [er peti q ille fibi c5fiterctur: intendedo'l'qu~cliqJ me fibi c6t1tcref,ipe deade fub eadc fOrma red tando referret:habfndoaf(rdum ad p:ccata ab illo p:rlXtrata de prerito.Nuc aut ttfpondido ne" gatiue:dicedo.f.'l' h6 habet fCccata:nol1 refp6det fCtitioni fact~ ill c6miffione:fed ddudit interro gantc fcu comttten.refophilliceÆdirigendo intentionem ad fCccata confeffanonvr hactenus IXf IXtrata :qua1irer ad ea dirigebat intenrione c6mittens: red vt iam infidenria ipfum confitente : dt quo nihil cogitabat nec cogitare debuit comittes.& qa amplius eft,fic refp6des infinuat comitted 'l' ille nuUa p:ccata habuit fibi confitenda.Eft aute confimilis obligat ie in iftocafu,& in cafu pdi,-· a~qu~l1:ionis: fed differt fohimodo quo ad obligatum hindnde:& quo ad abfoIutlonis effectum • . Quia iniflocafu obligatur confeffor ad referendum & quafi confitcdum prc;laro vice confeffioia p~ii illius fibi confrffa.ln iIloveroca[u ob1igatur ipfe confeffus ad referendum & confitcdum in p pria IXrfona pn;lato fuo trccata eadem qu~ iam confefius dt.. Et in illo cafu confdfus obIigams fi in ~onfitendo non habtretpropofitumfideHter referendi pr~latofuoomnja qUftconfireref fratri:. ab ipo nulIarenus abfoluererur. Etitaquoad hoc non reftat conceffio facta confeffo de confitendo fratri~ fiue fub obligatione fiue fub conditione:quia fieut non Intendcdo adimplere id ad q in vtroq; ell tentatIo. hoc aGt nodt meItus &: ~1I fectius.ergo melius &: ~fectius en,ut=cbaberediuitias,nec 'pal~~r~ate. Se~ ncutrU ha~f habenda tm ncceJfaria vit~:fcclm 'l' codnue JXtiuit Salomo. Sed tm VIctUImeo trIbue neceff.1rta.crgo &c. Rcfol.q. Q!!ia natus ~feCtionisi~abrenuciat~one fiue ?imiffione .ppr,io~ .prtcr ,deGinEh,:atur:vt ~atim D videbif:ideo .ppter illa, qlllone &:fequetes:maxlme,.rp~cr maXJma:hJ~prtmo fCl,ed~efr.q>alludeft ltatus:a1iud verol?feCtlo:aliud aute efr llatus I?fectlol11s. Status !;1de fcilm ratIone nOlS a fiando li dicit.Stare aut dicit no qcl rr<'ifit:fedqd iidipm abfgJwifitu m~net.diccte Gregorio.v.mora.Ois creatura quia ex nihilo facta cll,&:p fcmetipfam ad nihiIu tedit:nec flare habet:fed dcflucre.Stare aGt folius creatoris ell:P-que cuCtano rranfeute tranfeiit: &: in quo alii] ne rranCeat retinenf.Stare em ell re ita fe habere ve maneat &: no trafear. ergo &:flatus non dt aliud g modus quo res fie fe habet vt maneat & no tranfeat. V nde rcs qUt;fcilm aliquid rranfit ab vno in a1iud:tGc primo ha~ bere fratti dicit cG ad id puellit, vt manere in iltonecefiefit:&: vlterius tr~mfire no potrir. ~eadl rnodl1 [es 'lUt;I?augmetu in quiititate tranfit ab vno in aIiud:tunc llatli in quaritate & augmento habet:qu:ido id qmititatis haber in quo ipm manere necdfe efhvt nihil quadratis ampli us p:c au gmed trailfitu acsrcre pomt.Et iuxta huc modii l?mctaphora quidam (larus in ,ppofiro app:lIaf qualiras fiue modus viuedi in quo .pponit quis pmanere,& vitii fuii ducere. fcdm elt vltimu de potentia. Et fieut hoc contin glt 111 corporahbus quatitariue:fic c6t1ngit in fpirirualib9 q1itariue. (eilm 'l' dicif ~feCtus medic9 CUno habeat dimjnurioneftudiofitaris.ppri~,Vt diCit plius.vbi dicit COme. q, dicif ~feCtu fcdm qualitate qn nihil diminuif ab eo imo fiudiofiraris fu~. f.qfi {dt qctiqJ medicus debet fcire.&hoc quo ~d ~fe~ionis~s !n~e$ritat~.v~i c?tinu~ (ubditde I?fi:dionis eius fiue integritatis confum" mattone dIccs.Et qn ruhd lI1uemf dlgmus co IO fuo genere.r. vt acelIcriffil11c (dat qUficu19 me..r ,@110dltbct.;ScptinlU. io. Cex c. lUcus debet fcire. Vnde fubdit ad vtriufg3 partis expoficione.Medicusetii diCitur p:rfedus:a quo l1ihtl dimimtirurexeis qu~ I:?tinctad actione medicin~:& nullus medicus d1l:?fedior eo. Er R pcm eGdc modU i grJtuitis quo ad bona gratiæ in p[emi,& glori~ in futuro,dicif hOl:?kctus in pfenti qua tu ad bona grati~:quado nihil dedi ei eOIFqu~ ad humana cocurrur ~ctioI1e in elfcgratuito & hoc c6[ummatel:? flatu Vlt~ p[eutis inaugmeto qualitatis [pirituaIis : quia vltima co[ummata 110pocefl dfe in p-fcccionevitt; pfentis.dicete gloffa fUI:?llud Phil:iii.'80tquot i ergo lffecti fimms lloc [enriam9• videlicet Ip im(?fcdi fumus in co(?atione futuri.C6fifrit aut (?ttctio ina i virrutib 9 se donis annexis vinculo chariratis. qua vt dicit Grego.in regifiro. epth.dxiii. Apfs Cor. iii.vincuhi ~rfectionis vocat:.quia virtutes Ct;terfa; p:rfectione generac.5ed eas charitas ita ligat:vrea ab arna tis rnetr: diŒolui iam nequeat. V nde ipfa e forma virtutG in qua I:?ædiogenerata prindpaIirer co f1flir. Quia fcn~d·l1lCIIhftiamusllOBd$quf~qu.aartii pe~ni~ funt~d~liajliqrt fim "~'1uifitio6ipeIftoWœmfubttill1tialiu,.t1imladpræ~td1al14Udc eIS quriaturpctfedtioniitiit fubftandalia,qljlllll.f_.tbdicati~ptÆdiola triplicH,onfift_;qUibus animus j~fidm~Qs'abim ~~ime~~onis ac.qni..,e~aBfalt1tf~ rXpl(ti,~rlfi~~,~trcendu~fc~era~ttim,,~ 'iipcritimi l~enda; nett~Jl~;fllKant~ia "4~a~~com:~el1tta tllat~l'pe!fectib ,.ns~tf~ii~on difponuntl :tt1il11am Qd:petfetllOf1tm acqw1'Clnda ofiuue;fed neg;tt1U:e alltO p tm :Uendoprohil*ns:quia nonnili~tijuit.umf.ulithabital~dontanimu ~. delt~tiones.~~buste •• 'potalibus iuhMdf!,Vtiad(pitltU~~s'~e1«:ttri~~es~rt poait feleuate.dlceI1t~Gregc;~IIl+Mo~• .Q!!i ~~tttrtcrlftl1a~v.~citbr.;i"deo nulla~mu~~l~~~ur.Etfe qutl:ttt~tfine ~el~tl~~I0;4 .CU'.antmUs;nttn~fpotdt.namatlt tn~itiISideJedatur,aut f~mti11~:~ quant~ altiori~d~ eXdet! ;Id (umtba,tættofuaiori fafndi'd ~tifefdr·:td intinml&;.tu:t~oaQ'torec~amardd"Clt ad In~~a,ta to torpotc' danmabiJ.i ftjgefci~ a:runltnis.Atnot~ tempo~ahul11eVlf.cus ~i1I1atum fplf1tttt~ lium.vt diCit:Auguft.rupet 1000.& fuper p~l.1Xiif.Tam qUi\'re quant~ii!depellet1d~ fifcdutad ... 'fatis cft:cwnautcm quod fti~uul1t , dl qua:ds comnedtstttas onft4ttcdtfidti'i1s.Itdtl'irllti'tii6. ~" c- .OV ' ·~cnrici 9 <§sndQuo domini.Vack &:vende,&:tibi fufficientiam quzre.Q